بررسی مزایا و مشکلات چندفرزندی و تک فرزندی

در خانواده‌‌های پرجمعیت، همبستگی بین اعضای خانواده بیشتر است. از طرفی کودکان، همیشه هم‌بازی دارند.

هر زن و شوهری، یک روز باید درباره تعداد فرزندانی که می‌‌خواهند داشته باشند، تصمیم بگیرند. در این مقاله سعی کرده‌ایم کمی از مزایا و معایب هر دو (تک فرزندی یا چند فرزندی) سخن بگوییم و به شما در گرفتن تصمیم نهایی کمک کنیم.

چند فرزندی

مزایای داشتن خانواده پر جمعیت

در خانواده‌‌های پر جمعیت، همبستگی بین اعضای خانواده، بیشتر است. از طرفی کودکان، همیشه هم بازی دارند. خواهرها و برادرها، پشتیبان روحی یکدیگر در تمام طول زندگی هستند. آنها اولین روابط اجتماعی و صمیمانه خود را با هم تجربه می‌‌کنند. روابط خانوادگی عموما نسبت به روابط دوستانه و دیگر روابط، دوام و استحکام بیشتری دارند.

کودکان وقتی خواهر یا برادر دارند، در دوران کودکی‌شان کمتر بی‌حوصلگی و روزمرگی را تجربه می‌‌کنند. ضرورت پذیرش مسئولیت در خانواده‌‌های پر جمعیت، بیشتر احساس می‌‌شود.

داشتن برادر و خواهر، این امکان را به کودکان می‌‌دهد که هویت خود را شکل بدهند؛ چرا که آنها به کمک بودن در کنار خواهر و برادر خود، راحت‌تر می‌‌توانند شخصیتشان را بشناسند و آن را بسازند.

مشکلات و معایب چند فرزندی

والدین در صورت داشتن چند فرزند، وقت کمتری را می‌‌توانند به طور اختصاصی به هر فرزند اختصاص دهند. در نتیجه، احتمال به وجود آمدن حس سرخوردگی و گاه ناامیدی در کودکان و همچنین پدر و مادر وجود دارد. در مواردی این امر سبب می‌‌شود بین فرزندان، حس رقابت به وجود بیاید.

تک فرزندی

مزایای داشتن خانواده کم جمعیت

کودکان در خانواده‌‌های تک فرزند، از فواید فراوانی بهره می‌‌برند:

۱-آنها متناسب با ریتم زندگی بزرگسالان زندگی می‌‌کنند.

۲-بیشتر این امکان را دارند که در فعالیت‌‌های فرهنگی بیرون از خانه شرکت کنند.

۳-آنها در خانه، مشکل درگیری و رقابت با کودک دیگری را ندارند.

۴-معمولا این کودکان، اعتماد به نفس بالایی دارند.

مشکلات و معایب تک فرزندی

حتی در کودکانی که تنها فرزند خانواده هستند، خودخواهی و زیاده خواهی مشاهده می‌‌شود که معمولا توجیه مناسبی برای آن وجود ندارد. در حقیقت چالش‌‌هایی که این کودکان در زندگی خود آنها را تجربه می‌‌کنند، منحصر به شرایط زندگی آنهاست. بهتر است که توجه کافی را در تربیت آنها داشته باشیم؛ چرا که این امکان وجود دارد که:

۱-آنها، به کودکانی خرابکار و غیر قابل تحمل بدل شوند.

۲-اعمالشان بیش از حد، زیر ذره بین دیگران قرار گیرد.

۳-بیش از حد، تحت مراقبت و توجه قرار گیرند و در نتیجه، کمتر امکان ماجراجویی داشته باشند.

۴-فرصت کافی برای معاشرت با کودکان همسن خود را نداشته باشند.

چگونه با کودکانی که تنها فرزند خانواده هستند، رفتار کنیم؟

این مساله حقیقت دارد که داشتن خواهر و برادر، کودکان را ناچار می‌‌سازد که سازش و تعامل را بیاموزند. به عنوان مثال آنها از پدر و مادرشان می‌‌آموزند که منتظر نوبت خود بمانند یا اجازه دهند دیگران هم با اسباب بازی‌‌های آنها بازی کنند. اما کودک تک فرزند – البته به روشی دیگر – نیز باید این مهارت‌‌ها را بیاموزد. به او بیاموزید، دارایی‌‌هایش را با دیگران تقسیم کند.

اگر کودک شما به مهد کودک می‌‌رود، هر روز به مهارت‌‌های اجتماعی او افزوده می‌‌شود. لازم است که آموزش و عمل به این مهارت‌‌های اجتماعی در خانه نیز ادامه یابد چرا که او باید همچنین در قلمرو فرمانروایی‌اش(خانه) سازش با دیگران را بیاموزد.

حس استقلال را در کودک پرورش دهید

برخی از والدین تک فرزند، تمایل دارند خودشان مسئولیت انجام دادن تمامی وظایفی را که کودک، خود نیز قادر به انجام دادن آنهاست، بر عهده بگیرند. هر چند که توجه به کودک، امری مثبت است اما این احتمال وجود دارد که کودک در آینده، فردی بی کفایت و ناتوان شود.

به منظور پروش حس استقلال و اعتماد به نفس کودک، اجازه دهید او کارهایش را خودش انجام دهد. مسئولیت‌‌های متناسب با سنش به او بدهید؛ به طور مثال از او بخواهید اسباب‌بازی‌‌هایش را مرتب کند یا لباس‌‌های تمیزش را در کمد بگذارد.

همچنین از نظارت بیش از حد اجتناب کنید؛ چرا که کودک برای آموختن، نیاز دارد گاهی اشتباه هم بکند. دقیقا به همین دلیل است که برای برداشتن نخستین گام‌‌های او، دست کودک را رها می‌‌کنیم تا خود این کار را یاد بگیرد و موفق شود. مثلا اگر توانایی لازم را در کودک‌تان می‌‌بینید، به او اجازه بدهید بدون کمک شما، از وسایل بازی داخل پارک بالا برود.

از کودک انتظار بیش از حد نداشته باشید

داشتن یک فرزند، مترادف با داشتن زمان بیشتر برای اختصاص دادن به کودک است. هر چند که این مساله فوایدی نیز دارد، از پیشنهاد فعالیت‌‌های متعدد به کودک اجتناب کنید. انتظار بیش از حد ممکن است خستگی، بی‌علاقگی به برخی از فعالیت‌‌ها و حتی افسردگی کودک را در پی داشته باشد.

کودک را تشویق کنید که گاه به تنهایی بازی کند و یاد بگیرد که باید زمانی را هم برای استراحت پدر و مادر در نظر بگیرد. بازی‌‌های آزادانه همانند بازی‌‌های انفرادی، به کودک این امکان را می‌‌دهد که حس استقلال، خلاقیت و تصورش را پرورش دهد و توانایی کشف علاقه‌‌هایش، آموختن از خود و بکارگیری ابتکار را بیاموزد. به علاوه در جریان این بازی‌‌ها او فرصت دارد که تصمیم بگیرد چه بازی را چگونه، با چه کسی و به چه مدت انجام دهد.

محدودیت‌‌های او را مشخص کنید

هر کودکی – خواه تک فرزند و خواه دارای خواهر و برادر – باید محدودیت‌‌های خود را بشناسد. هر چند که این محدودیت‌‌ها می‌‌تواند برای کودکان، خسته کننده به نظر برسد، احساس امنیت و اطمینان را در آنها شکل می‌‌دهد. محدودیت‌‌های کودک را به روشنی برایش توضیح دهید تا او از خواسته‌‌ها و انتظارات شما آگاهی پیدا کند. اگر به تمام خواسته‌‌های او پاسخ مثبت بدهید، بیم آن می‌‌رود که کودکی خود محور که هیچ جواب منفی را نمی‌پذیرد، پرورش دهید.

اگر کودک‌تان از شما خواهر یا برادر می‌‌خواهد

در این صورت با کلماتی ساده، اما به روشنی تصمیم‌تان را به او بگویید. مثلا: «مامان و بابا تصمیم گرفته‌اند فقط یک بچه داشته باشند». به علاوه سعی کنید علتی را که پشت این خواسته او مخفی شده، کشف کنید. شاید دیدن یک نوزاد برای او جالب است. نوزاد یکی از اقوام را به او نشان دهید. احتمال دارد کودک، به همبازی برای بازی کردن نیاز دارد. کودکان همسن فامیل یا دوستان را بیشتر به خانه خود دعوت کنید.

منبع: زندگی آنلاین