اعمال خیر غیر مسلمانان از نظر عدل الهى

اعمال خیر غیر مسلمانان از نظر عدل الهى
یکى از مسائلى که در بحث ” عدل الهى ” مورد گفتگو قرار مى گیرد مسأله ” اعمال خیر غیر مسلمانان ” است. امروز این سؤال در میان طبقات مختلف از جاهل و عالم و بیسواد و تحصیلکرده مطرح است که آیا کارهاى خیر افراد غیرمسلمان مقبول است یا غیر مقبول، اگر مقبول است پس چه فرق مى کند که انسان مسلمان باشد یا نباشد، عمده این است که در دنیا کار خیر بکند، فرضا مسلمان نبود و یا هیچ دینى نداشت زیانى نکرده است و اگر غیر مقبول است و یکسره پوچ و باطل است و اجر و پاداشى نزد خدا ندارد با عدل الهى چگونه سازگار است؟
عین این پرسش از نظر تشیع در دائره اسلام مى تواند مطرح شود: آیا عمل مسلمان غیر شیعه مقبول در گاه الهى است یا پوچ و باطل است؟ اگر مقبول درگاه الهى است پس چه فرق مى کند انسان مسلمان شیعه باشد یا مسلمان غیرشیعه، عمده این است که انسان مسلمان باشد، فرضا شیعه نبود و ولایت اهل البیت را نداشت زیانى نکرده است، و اگر مقبول نیست با عدل الهى چگونه سازگار است؟
در گذشته، این مسأله فقط در میان فلاسفه و در کتب فلسفى مورد بحث و گفتگو واقع مى شد ولى در زمان ما به میان همه طبقات کشیده شده است. کمتر کسى را مى توان یافت که لااقل در ذهن خود و براى خود این مسأله را طرح نکند. فلاسفه الهى از این دیدگاه بحث مى کردند که اگر بنا شود همه مردمى که از دین خارجند اهل شقاء و عذاب الهى باشند لازم مى آید که در نظام هستى غلبه با شر و قسر باشد، در حالى که این مطلب از اصول قاطع و مسلم است که اصالت و غلبه براى سعادتها و خیرهاست نه براى بدبختیها و شرور.
بشر، گل سرسبد آفرینش است، همه چیز دیگر براى خاطر او ( البته به مفهوم صحیحى که حکیمان از این مطلب درک مى کنند نه به مفهومى که معمولا کوته نظران مى اندیشند ) خلق شده است. اگر بنا باشد که بشر خودش براى دوزخ آفریده شده باشد یعنى مال اکثریت انسانها دوزخ باشد پس باید اعتراف کرد که خشم خدا بر رحمتش مى چربد، زیرا اکثریت مردم از دین حق بیگانه هستند، تازه آنها هم که به دین حق مشرفند، از لحاظ عمل دچار ضلالت و انحرافند. این بود طرح بحث در نزد فیلسوفان.
قریب نیم قرن است که بر اثر سهولت ارتباطات میان ملل مسلمان و غیرمسلمان و ازدیاد وسائل ارتباطى و بالا رفتن میزان مراوده ملتها با یکدیگر، این مسأله در میان عموم طبقات، خصوصا طبقه به اصطلاح روشنفکر مورد پرسش و گفتگو است که آیا شرط حتمى قبول شدن اعمال صالح، اسلام و ایمان است؟ اینها وقتى که در زندگى بعضى از مخترعین و مکتشفین بشر در عصر اخیر که مسلمان نیستند ولى خدمات بسیار ارزنده اى به بشریت کرده اند، مطالعه مى کنند و آنها را لایق پاداش مى یابند و از طرف دیگر قبلا چنین مى اندیشیده اند که عمل غیر مسلمان مطلقا هبا و هدر است، سخت دچار تردید و اضطراب مى گردند. بدین ترتیب مسأله اى که سالها در قلمروى خاص فیلسوفان بود به میان محافل عامه مردم پا گذاشت و به صورت اشکالى در مسأله عدل الهى درآمد. البته این اشکال مستقیما مربوط به عدل الهى نیست، این اشکال مربوط به دید اسلام درباره انسان و اعمال انسان است و از این نظر با عدل الهى مربوط مى گردد که به نظر مى رسد اینگونه دید و اظهار نظر درباره انسان و اعمال او و معامله حق متعال با او بر خلاف موازین عدل الهى است.
منبع :عدل الهى ص ۳۲۲-۳۲۱