حرمت سفر برای زیارت قبور به دلیل اجماع وهابی ها

وهابی‌ها دلایل متعددی را بر حرمت سفر برای زیارت قبور اقامه کرده اند. یکی از دلایل آنان بر حرمت سفر برای زیارت قبور اجماع علمای اسلام است. آنان می ‌گویند که سخن علما نیز ظهور بیشتر بر این دارد که هیچ کسی نباید برای زیارت قبری از قبور سفر کند.[۱] وهابی ‌ها به این باور‌اند که هیچ یکی از ائمه مذاهب چهارگانه اهل سنت یعنی مذهب حنفی، مذهب مالکی، مذهب شافعی و مذهب حنبلی  در این حکم اختلاف ندارد. و صحابه نیز از حدیث «لاتشدالرحال» منع سفر را فهمیده ‌اند. از این رو  شخصی به نام قزعه هنگامی که رفتن به «طور» را برای نماز قصد نموده بود عبدالله بن عمر او را از این سفر منع کرده و به او گفت که سفر برای نماز فقط به سوی مساجد سه‌گانه انجام می ­شود. آنان مدعی هستند حتی سفر به سوی مسجد قبا به اتفاق ائمه چهارگانه جایز نیست. وهابی­ ها ادعا کرده اند که جمهور علما سفر به سوی غیر مساجد سه‌گانه یعنی مسجدالحرام، مسجدالنبی و مسجد الاقصی را جایز نمی­ دانند و برخی از متاخرین مانند سبکی، ابو حامد غزالی، ابو محمد مقدسی و دیگران که آن را جایز دانسته و موجب تقرب به خدا می ‌دانند از بدعت گذاران شمرده و این حکم آنان را مخالفت با احادیث و خرق اجماع تلقی نموده اند.[۲]

سوالات ما

۱. وهابی ها چگونه ادعای اجماع می کنند در حالی هیچ یک از فقهای مذاهب چهارگانه سفر به سوی زیارت را حرام ندانسته اند. این مطلب از بیان عقاید عالمان مذاهب چهارگانه اهل سنت در پاسخ به حدیث شدالرحال مبنی بر جواز سفر به زیارت قبور انبیا و اولیا و نفی دلالت حدیث «لا تشد الرحال الا الی ثلاثه مساجد…» بر حرمت و بدعت زیارت قبور به دست می آید. حتی فقهای مذاهب چهارگانه اهل سنت سفر به سوی مسجدی غیر از مساجد سه گانه، را نیز جایز می دانند.[۳] همه علمان و فقهای مذاهب چهار گانه اهل سنت اتفاق داراند بر اینکه حدیث «لا تشد الرحال …» سفر به سوی غیر از این مساجد برای نماز بسته نمی شود برای اینکه ثواب نماز در همه مساجد یک سان است.

۲. چرا وهابی ها هنگامی نمی توانند نظر چند عالم غیر وهابی را بر حرمت سفر به سوی زیارت قبور را بیابند ادعای اجماع را مطرح نموده اند؟

۳. زیارت قبور انبیا و اولیا و حتی زیارت قبور مسلمانان، سنت مستمره در بین مسلمانان و عالمان دین بوده و از این رو تا زمان ابن تیمیه هیچ کسی نه از حدیث شدالرحال و نه از جایی دیگری تحریم سفر برای زیارت را نه فهمیده و تا قرن هشتم هیچ کسی بر این سیره مسلمین اعتراضی نکرده و بعد از ابن تیمیه هم این سنت حسنه همچنان در میان غیر وهابیان ادامه داشته است.[۴] پس آیا این وهابیت نیست که عمل مستحب را حرام کرده و حلال خدا را محکوم به حرمت و شرک نموده است؟ آیا این وهابیان نیست که در مقابل سیره حسنه مسلمانان قرار گرفته و خود را از جرگه مسلمانان خارج نموده است؟

۴. آیا ادعای وهابی ها از فهم صحابه در باره حدیث «لا تشد الرحال» مغالطه آشکار نیست؟ به دلیل اینکه این حدیث هیچ دلالتی بر حرمت سفر برای زیارت قبور ندارد؛ زیرا روایت نقل شده مربوط به قزعه که برای نماز خواندن می خواست به «طور» سفر کند و پسر عمر او را از سفر برای این قصد منع کرد، علتش این بوده که نماز خواندن در طور نسبت به جاهای دیگر از فضیلتی برخوردار نیست و مجرد سفر به «طور» هیچ منع عقلی و شرعی ندارد.

نویسنده: حمیدالله رفیعی

پی نوشت ها

[۱] . ابن تیمیه حرانی، أبو العباس أحمد بن عبد الحلیم ، کتب ورسائل وفتاوى ابن تیمیه، ج ۲۶ص ۱۵۰. مکتبه ابن تیمیه، چ۲. بی‌تا، بی‌جا، تحقیق: عبد الرحمن بن محمد بن قاسم العاصمی النجدی.

[۲] . سلیمان بن عبدالله بن محمد بن عبدالوهاب، شرح کتاب التوحید، ص۳۱، ریاض، مکتبه الریاض الحدیثه، بی‌تا.

[۳] . رک: عسقلانی أحمد بن علی بن حجر أبو الفضل الشافعی، فتح الباری شرح صحیح البخاری، ج۳ص۶۵و ۶۶، دارالمعرفه ، بیروت، تحقیق: محب الدین الخطیب؛ علی بن سلطان محمد قاری، مرقات المفاتیح شرح مشکاه المصابیح، ج۲ص۳۷۱، دار الکتب العلمیه ، لبنان، بیروت، اول،  ۱۴۲۲ق.۲۰۰۱م، تحقیق: جمال عیتانی؛ ابن عابدین ، محمد امین بن عمر، حاشیه رد المختار على الدر المختار شرح تنویر الأبصار فقه أبو حنیفه، ج۲ص۶۲۷، دار الفکر للطباعه والنشر،  بیروت، ۱۴۲۱ ق – ۲۰۰۰م؛ زرقانی، محمد بن عبد الباقی بن یوسف ، شرح الزرقانی على موطأ الإمام مالک،ج۱ص۳۲۰ دار الکتب العلمیه ، بیروت، اول، ۱۴۱۱ق.

[۴] . ابن نجیم، زین الدین بن نجیم حنفی، البحر الرائق شرح کنز الدقائق، ج ،۲ ص ۲۱۰ ،  دار المعرفه ،  چ ۲، بی تا.