اختلاف قرآن و تورات در ذبیح بودن اسماعیل و اسحق(علیهم‌السلام)

اشاره:

بین مسلمانان و یهودیان در اینکه حضرت ابراهیم (علیه‌السلام)چه کسی را به دستور خدا ذبح می خواست ذبح کن اختلاف است. قرآن می‌گوید: ذبیح اسماعیل بوده در حالیکه تورات می ‌گوید اسحق ذبیح بوده (سفر پیدایش ۲۲ / ۹ ـ ۱۲)  برخی سخن تورات را ترجیح داده اند. در این نوشته ثابت شده که ذبیح حضرت اسماعیل (علیه‌السلام) بوده است.

از آنجا که یهودیان معتقدند که خداوند عنایت و توجه خاص به آنها دارد و نژاد آنها را برتر از همه نژادها آفریده است،[۱] سعی دارند که تمام خوبیها و ارزشها را به خود نسبت دهند، چون آنها از نسل اسحاق فرزند ابراهیم (علیه‌السلام)  می‌باشند ادعا دارند که ذبیح، اسحاق، پدر آنها بوده نه اسماعیل فرزند دیگر ابراهیم. تا جایی که دست به تحریف کتاب مقدس خود تورات زده‌اند و جریان ذبح را که مربوط به حضرت اسماعیل می‌باشد تحریف نموده و اسحاق را به عنوان ذبیح معرفی کرده و در چندین آیه در تورات، بر این مطلب تأکید نموده‌اند.[۲] تا بتواند واقعیت را مخفی نموده و مسأله را برعکس جلوه دهند، تا جایی که وقتی به حضرت اسماعیل می‌رسند طوری این پیغمبر بزرگوار را وصف می‌کنند و درباره آن چیزهایی می‌گویند که قطعاً نسبت به عادی‌ترین افراد مردم، هم تحقیر و توهین شمرده می‌شود. مثلاً او را مردی وحشی و ناسازگار با مردم و مطرود از پدر و مادر معرفی کرده‌اند که از کمالات انسانی جز مهارت در تیراندازی چیزی کسب نکرده است.[۳]

گرچه یهودیان سعی نموده‌اند که امتیاز ذبیح بودن را به اسحاق نسبت دهند ولکن از آنجا که بر تمام واقعیت‌ نمی‌توان سرپوش نهاد و از دیده‌ها پنهان نمود، در این واقعه نیز دلیلی محکم و متقن در خود تورات در مسأله ذبیح وجود دارد که می‌رساند ذبیح حضرت اسماعیل بوده نه حضرت اسحاق که یهودیان اصرار به آن دارند.

در تورات در داستان ذبیح فرزند ابراهیم چنین آمده است: «در آنگاه فرشته خداوند او را از آسمان ندا کرد گفت: که ای ابراهیم،‌ ای ابراهیم و او گفت اینک حاضرم، پس فرشته گفت:‌که دست خود را به پسر دراز مکن و به او چیزی مکن زیرا که حال می‌دانم که از خدا می‌ترسی چونکه یگانه پسر خود را از من دریغ نداشتی.»[۴]

بدیهی است که «یگانه پسر» بر حضرت اسماعیل تطبیق می‌کند نه بر اسحاق، زیرا حضرت اسحاق تا حضرت ابراهیم زنده بود هیچ زمانی بی‌برادر نبوده است تا گفته شود «یگانه پسر» پس این عبارت که در تورات آمده است: «یگانه پسر خویش را از من دریغ نداشتی» درباره حضرت اسحاق نمی‌تواند صادق باشد، بلکه بی‌تردید بر حضرت اسماعیل صادق است.

توضیح بیشتر اینکه: حضرت اسماعیل طبق نقل تورات قبل از اسحاق به دنیا آمده و در حدود ۱۴ سال از او بزرگتر می‌باشد. در تورات آمده است که: «و ابرام وقتی هاجر اسماعیل را برای او زائیده بود او هشتاد و شش ساله بود»[۵] و «ابراهیم در حینی که پسرش اسحاق از برایش زائیده بود صد ساله بود»[۶] از مقایسه تاریخ تولد حضرت اسماعیل و حضرت اسحاق بدست می‌آید که حضرت اسماعیل چهارده سال قبل از تولد حضرت اسحاق بدنیا آمده است. و تا حضرت ابراهیم در قید حیات بوده، هر دو برادر زنده بوده‌اند. حضرت ابراهیم وقتی از دنیا می‌رود، هر دو برادر یعنی اسماعیل و اسحاق با هم او را در «کشت‌زار عفرون» دفن می‌کنند.[۷]

بنابراین حضرت اسحاق هیچ‌گاه «یگانه پسر» ابراهیم (علیه‌السلام)  نبوده است تا خداوند به خاطر ذبح او ابراهیم را امتحان نماید و مصداق «یگانه فرزند» طبق دلایل و شواهد موجود در تورات حضرت اسماعیل است و تنها بر او صادق می‌باشد.

علاوه بر این انجیل برنابا، یهود را به خاطر اشتباه‌‌شان که اسحاق را ذبیح معرفی نموده ملامت کرده و می‌گوید: «خداوند به ابراهیم سخن گفت و فرمود: «اسماعیل اولین را بگیر و از این کوه بالا برده او را به عنوان قربانی و پیشکش ذبح کن و اگر ذبیح ابراهیم اسحاق بود تورات او را یگانه و اولین فرزند ابراهیم نمی‌خواند».[۸]

و همچنین از قرآن کریم به خوبی استفاده می‌شود که ذبیح ابراهیم، فرزندش اسماعیل بوده نه اسحاق، برای اینکه بعد از ذکر داستان شکستن بتها و در آتش افکندن ابراهیم و بیرون آمدنش به سلامت، ابراهیم از خداوند درخواست فرزند صالح می‌کند و دعای او مستجاب می‌شود و خداوند به او فرزند بردبار و صبور عطا می‌کند. و طبق فرموده قرآن همین فرزند ذبیح ابراهیم (علیه‌السلام)  است که در این وقت اصلاً اسحاق بدنیا نیامده بود. و بعد از جریان ذبح خداوند می‌فرماید: «ما او را به اسحاق، پیامبری از شایستگان بشارت دادیم».[۹]

روایات وارد شده از ائمه اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ همه تصریح دارند بر اینکه ذبیح اسماعیل بوده نه اسحاق،[۱۰] در روایتی آمده است که شخصی از امام صادق (علیه‌السلام)  پرسید ذبیح چه کسی بوده است؟ فرمود اسماعیل بوده، برای اینکه خدای تعالی داستان تولد اسحاق را در کتاب مجیدش بعد از داستان ذبح نقل کرده است.[۱۱]

با توجه به آنچه ذکر شد ثابت می‌گردد که تورات، انجیل، قرآن و روایات اهل بیت ـ علیهم السّلام ـ همه متفق‌اند که ذبیح حضرت اسماعیل بوده نه اسحاق فرزند دیگر ابراهیم که او اصلاً بعد از جریان ذبح پا به عرصه وجود نهاده است. و آنچه در تورات آمده و بر ذبیح بودن اسحاق اصرار شده، تحریفاتی است که یهود به جهت خودخواهی و برتری‌طلبی خویش بر دیگر اقوام و ملت‌ها بوجود آورده‌‌اند تا این امتیار را نیز به خود نسبت دهند.

 پی نوشت:

[۱]  . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۴ ق، ج ۱، ص۳۵۵.

[۲]  . سفر پیدایش، ج۲۲، ص۹ ـ ۱۲.

[۳]  . طباطبائی، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، تهران، مرکز فرهنگی رجا، بی تا، ج۷، ص۳۴۹.

[۴]  . سفر پیدایش، ج۲۲، ص۱۳.

[۵]  . سفر پیدایش، ج۱۶، ص۱۶.

[۶]  . سفر پیدایش، ج۲۲، ص۶.

[۷]  . سفر پیدایش، ج۲۳، ص۱۰.

[۸]  . انجیل برنابا، ۴۴ : ۱۱ ـ ۱۲.

[۹]  . صافات/۱ ـ ۱۲.

[۱۰] . طبرسی، تفسیر مجمع‌البیان، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، اول، ۱۴۱۵، ج۸، ص۳۲۶.

[۱۱] . صدوق، ابوجعفر محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین، دوم، ۱۴۰۴ ق، ج۲، ص۲۳.