ابراهیم تهرانی

اشاره:

ابراهیم تهرانی؛ مشهور به میرزا عمو از خوشنویسان توانای خط نستعلیق در نیمه دوم قرن سیزدهم و آغاز قرن چهاردهم قمری و شاگرد میرزا غلامرضا اصفهانی است. نام او را بر آثارش به صورت‌های «میرزا ابراهیم الطّهرانی الشّهیر به میرزا عمو»، «محمد ابراهیم طهرانی مشهور به میرزا عمو» و گاهی تنها «میرزا عمو» می‌توان مشاهده کرد. در این نوشته درابره این هنر مند مطالبی ارائه شده است.

ابراهیم خوشنویسی توانا بود که در کتیبه نویسی آثاری برجسته از خود برجای نهاده است.[۱]

آثار تاریخ دار او در ۱۲۹۱-۱۳۱۴ ق / ۱۸۷۴-۱۸۹۶م نوشته شده است.

کتیبه‌های بازمانده از او در بناهای مذهبی به ترتیب تاریخ کتابت عبارتند از:

کتیبه اطراف ایوان آینه امامزاده حمزه در شهر ری با تاریخ ۱۲۹۱ق که از بهترین آثار او به شمار می‌آید.[۲]

کتیبه کمربندی ایوان شمالی صحن کهنه آستانه حضرت معصومه (س) بر کاشی خشتی لاجوردی با رقم «نَمَّقَه میرزا عمو» که قطعه‌ای است در ۷ بیت از عبدالمجید قمی متخلص به سید و در آن، تاریخ بنای ایوان یعنی ۱۳۰۱ق /۱۸۸۳م آمده است.[۳]

کتیبه‌ای در دو بیت، کنده شده بر سنگ مرمر آستانه دری که میان رواق و ایوان آینه حرم حضرت معصومه۰(س) قرار درد، با تاریخ ۱۳۱۰ق[۴]

کتیبه پایه گلدسته شرقی جلو ایوان مقصوره مسجد سپهسالار (سابق ) تهران شامل آیه شریفه «انّما یعمر مساجد الّله…» با تاریخ ۱۳۰۲ق[۵]

کتیبه درِ ورودی حرم امامزاده طاهر در آستانه حضرت عبدالعظیم با تاریخ ۱۳۰۸ق[۶]

کتیبه در نقره‌ای سمت شرقی حرم حضرت معصومه (س) شامل ۱۸ بیت از سروده‌های شوریده شیرازی با تاریخ ۱۳۱۰ق[۷]

کتیبه درِ نقره‌ای دیگری در همانجا میان رواق و ایوان آینه، شامل ۱۴ بیت شعر از شوریده با تاریخ ۱۳۱۴ق[۸]

کتیبه بدون تاریخی نیز شامل سوره کوثر، آیه نور و سوره عصر به خط او در ایوان صحن آرامگاه شیخ صدوق (ابن بابویه) در شهر ری موجود است.[۹]

از ابراهیم تهرانی آثاری نیز به صورت مرقّع یا قطعات برجای مانده است که در مجموعه‌های شخصی نگهداری می‌شود.[۱۰]

پی نوشت:

1. بیانی، مهدی، احوالو آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۸.
2. بیانی، مهدی، احوالو آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۹.
3. برقعی، علی اکبر، راهنمای قم، ص۵۶؛ مدرّسی طباطبایی، حسین، تربت پاکان، ج۱، ص۷۴.
4. بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۹.
5. سحاب، ابوالقاسم، تاریخ مدرسه سپهسالار، ص۴۶.
6. بیانی، مهدی، احوالو آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۹.
7. برقعی، علی اکبر، راهنمای قم، ص۴۵؛ فیض، عباس، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۶۰.
8. برقعی، علی اکبر، راهنمای قم، ص۴۶؛ فیض، عباس، گنجینه آثار قم، ج۱، ص۶۶۲.
9. مصطفوی، محمدتقی، آثار تاریخیتهران، ج۱، ص۲۴۳.
10. بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، ج۱، ص۱۹.

منابع

1. برقعی، علی اکبر، راهنمای قم، قم، ۱۳۱۷ش.
2. بیانی، مهدی، احوال و آثار خوشنویسان، تهران، ۱۳۴۵ش.
3. سحاب، ابوالقاسم، تاریخ مدرسه سپهسالار، تهران، ۱۳۲۹ش.
4. فیض، عباس، گنجینه آثار قم، قم، ۱۳۴۹ش.
5. مدرّسی طباطبایی، حسین، تربت پاکان، قم، ۱۳۳۵ش
6. مصطفوی، محمدتقی، آثار تاریخی تهران، ۱۳۶۱ش.

منبع مقاله: دانشنامه بزرگ اسلامی