ابراهیم بن عبده نیشابورى

ابراهیم بن عبده نیشابورى (حدود ۲۶۱ ق)

ابراهیم، محدّث مورد اعتماد شیعى و از اصحاب امام هادى علیه ‏السلام و وکیل امام حسن عسکرى علیه‏ السلام در نیشابور، زمان تولّد و وفاتش در منابع ذکر نشده، ولى چون عصر امام حسن عسکرى علیه‏ السلام (شهادت: ۲۶۰ ق) را درک کرده و نیز بر پایه گزارشى که از خادم او نقل شده که وى در عصر غیبت صغرا (۲۶۰ ـ ۳۲۹ ق) در کوه صفا خدمت امام زمان(عج) مشرّف شده است، مى‏توان مطمئن شد که وى دست کم تا سال ۲۱۶ ه زنده بوده است. وى اصالتا ایرانى و اهل نیشابور بود و ظاهرا زادگاه و آرامگاه او نیز همین شهر بوده است. از دوران کودکى و چگونگى تحصیلات او خبرى در منابع گزارش نشده است.

وى احتمالاً در نیشابور پرورش یافت و پس از دوران نوجوانى، مسافرت‏هایى به عراق داشت و بخشى از حیات علمى خود را در بغداد و سامرّاء به انجام رساند و سپس به نیشابور بازگشت. درباره شرح حال او، همین اندازه روشن است که وى نزد امام حسن عسکرى علیه‏ السلام از جایگاه بلندى برخوردار بود و در نیشابور، وکیل آن حضرت به شمار مى‏آمد. امام علیه‏السلام نه تنها در توقیعات و نامه‏هاى صادر شده، وى را ستایش مى‏ کرد، بلکه در نامه‏هایى که آن حضرت براى معاصران و همکارانش مى‏ نوشت، نسبت به موقعیت و جایگاه او سفارش‏هایى به دیگران داشت. در توقیعى که امام علیه‏السلام براى عبداللّه بن حمدویه بیهقى (م. حدود ۲۷۵ ق) نوشته، آمده است: «من ابراهیم را براى اخذ حقوق واجب از اهالى آن دیار منصوب نموده‏ام و او را مورد اعتماد و امین خودم براى اهالى آنجا قرار داده‏ام». کشى در رجال خود، مى‏نویسد: امام حسن عسکرى علیه‏السلام وى را نماینده خود در نیشابور قرار داد و دیگران را به اطاعت از او فراخواند. وى با اینکه در زمان خود، از شهرت بسزایى برخوردار بود، اما از استادان و شاگردان او اطلاعى در دست نیست. همچنین از او اثر تألیفى معرفى نشده است.(۱)

پى نوشت:
۱.  رجال کشى، ج ۲، ص ۸۴۷ و ۸۴۸، ش ۱۰۸۸ و ۱۰۸۹ / محمد بن حسن طوسى، الغیبه، ص ۲۶۸، ش ۲۳۱ / رجال الطوسى، ص ۳۸۴، ش ۵۶۴۶ / التحریر الطاووسى، ص ۱۹٫