سیّدمصلح‌ الدین مهدوی (ره)

اشاره:

وی در بامداد ۱۵محرم‌الحرام سال ۱۳۳۴هـ.ق در یکی از محلات قدیمی اصفهان به نام بیدآباد در خاندانی گران قدر و اهل علم و پرهیزگاری به دنیا آمد. پدرش سیّدمحمدتقی ملقّب به سیّدشهاب‌الدین نحوی مهدوی اصفهانی، از علمای پرهیزگار و ادیبی برجسته بود. مادرش دختر علامه فقیه آخوند ملامحمدحسین کرمانی، از مدرّسان و ائمه جماعت و صاحب مسند قضا بود.

تحصیلات

مصلح‌الدین در شش سالگی پدر را از دست داد و به وسیله مادرش تربیت شد. دوره ابتدایی را در مدارس جدیداقدسیّه و گلبهار  گذراند و هم زمان با تحصیل علوم جدید شوق علوم اسلامی وی را به مدارس علمیّه کشانید. صرف و نحو، معانی و بیان و فقه و اصول را در این مدارس فرا گرفت و سیوطی و مغنی و مطوّل را نزد آقامیرزامحمدعلی معلم حبیب آبادی، مؤلف کتاب گران سنگ مکارم الآثار خواند. آشنایی با این مورخ و رجالی دانشمند، او را به تاریخ و رجال علاقه‌مند ساخت. سال‌های بسیاری از عمر شریف خود را صرف تحقیق در این باره کرد.

اساتید

از استادان وی سیّدمحمدحسین شوندی، مولی محمدهمامی، آیت‌الله میرسیّد حسن مدس میرمحمدصادقی، حاج میرزامحمدباقر امامی، حاج شیخ محمدعلی کرمانی، شیخ محمدحسن قاضی عسگر و کمال‌الدین خوانساری در اصفهان و شیخ محمدحسین فاضل تونی و آیت‌الله سیّدمحمدکاظم عصار در تهران بودند.

اجازه روایت

به نوشته مرحوم مهدوی در زندگی‌نامه خود از چند نفر از بزرگان مجتهدان و آیات عظام به اجازه روایت مفتخر شده است که عبارتند از: شیخ آقابزرگ طهرانی، سیّدشهاب‌الدین مرعشی‌نجفی، حاج شیخ محمدباقر کمره‌ای، شیخ محمدعلی عراقی، معلم حبیب‌آبادی، سیّداسماعیل‌هاشمی، سیّد ضیاءالدین علّامه، حاج سیّد علی حسن اصفهانی مشهور به علاّمه فانی، سیّد محمدشیرازی، حاج سیّد مصطفی صفایی خوانساری و محقق بلند مرتبه حاج سیّد محمدعلی روضاتی حفظ الله تعالی و از جلسات درس آیات عظام میلانی و شیرازی در مشهد نیز سود جسته است.

فعالیت ها

مرحوم مهدوی سی و چند سال از عمر شریف خود را با اشتیاق و پشتکار فراوان در راه تعلیم و تربیت صرف کرد و در دبیرستان‌های اصفهان و تهران به تدریس اشتغال داشت. پس از بازنشستگی عمر شریف خود را صرف تحقیق و تألیف کرد و با کوشش بسیار آثار ارزشمندی درباره امامان شیعه، دانشمندان، شخصیت‌های علمی و فرهنگی شیعه و فرهنگ و هنر اصفهان به رشته تحریر درآورد.

تالیفات

تاکنون بیست و پنج کتاب و مقاله نامبرده به شرح ذیل به چاپ رسیّده است.

۱.  أبطال الصفا  درباره اسامی شهدای واقعه جانسوز کربلا.

۲.  ارمغان اصفهان ، شرح حال مرحوم آیت‌الله حاج میرسیّد علی بهبهانی.

۳.  بیان المفاخر ، در شرح حال حاج سیّد محمدباقر حجه‌الاسلام شفتی و خاندانش، در دو مجلد

۴.  تاریخچه شهر سامراء .

۵.  تاریخچه محله خواجوی اصفهان .

۶.  تاریخ علمی و اجتماعی اصفهان در دو قرن اخیر ، در سه مجلد.

۷.  تذکره  شعرای معاصر اصفهانی ، شرح حال و نمونه اشعار ۴۸۶نفر از شعرای اصفهان.

۸.  دانشمندان و بزرگان اصفهان  یا  تذکره القبور .

۹.  رجال اصفهان ، حواشی بر تذکره القبور علامه موی عبدالکریم گزی.

۱۰.  زندگی‌نامه آیت الله بروجردی.

۱۱.  زندگی‌نامه حضرتین عسکریین علیهم‌السلام .

۱۲.  زندگی‌نامه علامه مولی محمدباقر مجلسی  در دو جلد.

۱۳. زندگانی امام محمدباقر مجلسی ، در دو جلد.

۱۴.   سیری در تاریخ تخت فولاد یا لسان الارض ، شرح تاریخچه قبرستان تخت فولاد و تکایا و مدفونین در آنها.

۱۵. شرح حال شهید اصفهانی حاج میرزا ابوالحسن آل رسول موسوی و خاندان ایشان در تحفه‌الابرار.

۱۶.  شرح حال چهارنفر از خاندان عالم زاهد جلیل مرحوم حاج محمدابراهیم کلباسی .

۱۷. شرح حال آیت‌الله العظمی نجفی عرعشی، در هفته‌نامه نوید اصفهان.

۱۸. شرح حال آقا شیخ محمدرضا نجفی، در مجله نور علم قم.

۱۹. شرح حال حاج سیّد محمدباقر شفتی، در مجله نور علم قم.

۲۰. شرح حال محروم حاج آقا حسین عمادزاده اصفهانی در هفته نامه نوید اصفهان.

۲۱. شرح حال حاج شیخ مرتضی مظاهری، در هفته نامه نوید اصفهان.

۲۲. شرح حال مرحوم سیّد کریم نیک زاد حسینی دهکردی، در هفته‌نامه نوید اصفهان.

۲۳. غایه‌الآمال و الامانی، شرح حال سیّدهاشم بحرانی در مقدمه کتاب لوامع‌النّورانیه.

۲۴.  عطیه الجواد علیه‌السلام  و کلمات قصار حضرت جوادالائمه علیه‌السلام.

۲۵.  محیط ادب  فهرست اجمالی مدارس دینی اصفهان قدیمی و جدید اصفهان.

۲۶. یک دوره پنج جلدی تعلیمات دینی با مشارکت عده‌ای از همکاران برای دبیرستان‌ها.

مرحوم مهدوی بنا به نوشته خودشان چهل و شش کتاب و مقاله دیگر را تألیف کرده‌اند که تاکنون به زیور چاپ آراسته نشده است.

ازجمله آنها:

۱.  امام زاده‌های اصفهان و توابع ، بررسی نسب و تاریخ امام‌زاده‌ها و بناهای مدفون در آنها.

۲.  تاریخ علما و محدّثین اصفهان  شامل شرح حال ۲۰هزارنفر که ظاهراً بزرگ‌ترین تألیف مرحوم مهدوی می‌باشد.

۳.  اصفهان یا دارالعلم شرق ، تاریخ مدارس دینی اصفهان، مؤسسین، مدرسین و طلاب.

۴.  تاریخ کاظمین .

۵.  خاندان خجندیان .

۶.  رساله تاریخچه زندگانی باقرخان خوراسگانی  یا صفحه‌ای از تاریخ اصفهان در عهد زندیه.

۷.  فدک و سیر تاریخی آن .

۸.  شرح حال معصومین و کلمات قصار آنان  در چهارده مجلّد که دو جلد آن چاپ شده است.

۹.  الحائریون ، در ذکر جمعی از علمای مدفون در کربلا.

۱۰.  تاریخ تشیع مردم اصفهان .

وفات

روان شاد مصلح‌الدّین مهدوی پس از عمری پر برکت توأم با اخلاق حمیده و سماحت و بزرگواری که در راه تعلیم و تحقیق و فرهنگ اسلامی گذرانید، سرانجام در تاریخ ۴تیرماه ۱۳۷۴خورشیدی مطابق با   ۲۶محرم‌الحرام۱۴۱۶ هجری قمری بدرود حیات گفت و جنازه آن مرحوم در تخت فولاد اصفهان درتکیه مهدوی در کوچه رو به روی غسّال خانه، که اکنون مخابرات است، مدفون گردید. روحش شاد و یادش جاویدان باد.