- زمان مطالعه : 5 دقیقه
- توسط : رحمت الله ضیایی
- 0 نظر
ولادت و تحصیلات
حضرت آیت الله حسن ممدوحى فرزند حاج محمد حسین در سال ۱۳۱۸ هجرى شمسى در کرمانشاه در خانواده‌اى متدین و دانش دوست چشم به جهان گشود. پدرش به پیشه تجارت اشتغال داشت و خود، تا شرح لعمه را خوانده و بر آن مسلّط بود. خانه ایشان در کرمانشاه محل رفت و آمد روحانیان و علماء شهر بود.
آیت‌الله ممدوحى در هفت سالگى به دبستان رفت و پس از اتمام تحصیلات کلاسیک به تحصیل علوم دینى روى آورد، امّا این مسأله ابتدا با مخالفت خانواده‌اش رو به رو بود. از این رو، وى چهل زیارت عاشورا در حالت ایستاده نذر کرد. عازم شدن او به قم در زمانى بود که بخشى از دروسِ دوره مقدمات را به پایان برده بود. در قم به تکمیل دروس دوره مقدمات پرداخت و سپس به درس شرح لمعتین رفت. حجره او در قم در مدرسه علمیه حجتیه قرار داشت و شرط ورود به آن، امتحان دادن شرح لمعه بود؛ امّا سفارش ویژه آیت‌الله العظمى سید احمد زنجانی(ره) باعث شد که وى را بدون امتحان به آن مدرسه بپذیرند.
با پایان یافتن دوره سطح، به درس خارج استادان برجسته دوره خود رفت و در کنار آن از تحصیل علوم عقل و حکمت نیز باز نماند و از شاگردان دروس عمومى و خصوصى علامه طباطبایی(ره) به شمار می‌آمد و مدت زیادى از وقت خود را به مباحثه، دقت و ملازمه با استادان خود می‌پرداخت که باعث شد خاطرات بسیارى از آن بزرگواران در سینه داشته باشد. همچنین در دروس اخلاق آن روزگار شرکت ویژه داشت و از این رهگذر، به تهذیب نفس و کسب ملکات فاضله می‌پرداخت. او در این سالها، از تدریس آنچه آموخته بود، دریغ نکرد برخى از کتب را بارها تدریس فرمود.
اساتید
آیت‌الله ممدوحى در سالهاى تحصیل خود، محضر عالمان بسیارى را درک کرد. او که شرح لمعه را نزد آیت‌الله ستوده خوانده بود، براى خواندن کتاب مکاسب به درس آیت‌الله مشکینی(ره) رفت و رسائل را نزد آیت الله نورى همدانى و مرحوم آیت‌الله آذرى قمى و کفایه را خدمت آیت الله سلطانى فرا گرفت. با اتمام دوره سطح و ورود به درس خارج، در درس فقه مرحوم محقق داماد شرکت کرد و مدت چهارده سال به درس آیت‌الله العظمى گلپایگانی(ره) رفت و تا دو سال پیش از رحلت آن مرجع بزرگ، در درس او حاضر می‌شد. در این سالها، براى تحصیل اصول فقه نیز به درس خارج مرحوم میرزا هاشم آملى رفت و سالها از محضر او کسب فیض کرد.
آیت‌الله ممدوحى در سالهاى تحصیل خود، علوم عقلى و حکمت را نیز به خوبى فرا گرفت و مدتها در درس اسفار علامه عظیم الشأن سید محمد حسین طباطبایی(ره) حاضر می‌شد. علاوه بر آن در جلسات خصوصى علامه که در شبهاى پنج‌شنبه و جمعه تشکیل می‌شد، شرکت داشت و نیز از شیوه اخلاقى و برنامه‌هاى سیر و سلوک او بهره‌هاى فراوان می‌برد. با رحلت علامه طباطبایى، در درس اسفار و فصوص الحکم آیت‌الله جوادى آملى شرکت نمود و بعدها به درس آیت‌الله حسن‌زاده آملى نیز می‌رفت و از محضر این دو عالم بزرگوار نیز به بهترین وجه استفاده می‌نمود.
آیت‌الله ممدوحى در سالهاى تحصیل خود با طلاب و فضلاى مباحثه، مرافقت و دوستى داشت که از جمله آنان به آیت‌الله سید محسن خرازى، آیت‌الله رضا استادى و آقاى شیخ قدرت اللّه نجفى اشاره کرد. وى بسیارى از دروس آموخته را با این بزرگواران مباحثه می‌نمود.
فعالیتهاى سیاسى
آیت‌الله ممدوحى با نخستین بارقه‌هاى مبارزه با رژیم طاغوت، به صف مبارزان پیوست و در طول سالیان حکومت خاندان پهلوى از هیچ تلاشى در راه مبارزه با آن حکومت خائن فروگذار نکرد که بر اثر آن، بارها مورد تعقیب و تهدید قرار گرفت.
او همکارى خود با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را از همان سالها آغاز کرد و در امور گوناگون به برنامه‌ریزى براى مبارزه منسجم می‌پرداخت. او در اماکن و شهرهاى گوناگون سخنرانیهاى تندى علیه رژیم شاه انجام می‌داد که گاه به دستگیرى و بازداشت او می‌انجامید.
علاوه بر آن، آیت‌الله ممدوحى با شناخت هجمه‌هاى فرهنگى و ضرورت تلاش فرهنگى براى خنثى کردن شبهه‌هاى مارکسیسم و کمونیسم به تلاش براى آشنایى جوانان با مبانى اسلام و نقد دیدگاههاى مکاتب التقاطى می‌پرداخت. وى پس از انقلاب نیز به حمایت خود از امام(ره) و رهبر معظم انقلاب ادامه داد و در مسائل گوناگون همواره مدافع انقلاب بود.
فعالیتهاى علمى و فرهنگى
زندگى آیت‌الله ممدوحى سرشار از تلاشهاى علمى و فرهنگى است. این عالم بزرگوار در سالهاى عمر خود بارها کتب درسى فقهى و اصولى تا سطح کفایه الاصول را تدریس کرده است واز این رهگذر شاگردان بسیارى را تربیت نموده است؛ امّا با توجه به نیاز حوزه‌هاى علمیه به آشنایى با علوم عقلى و با توجه به ضرورتهاى موجود در جهان اسلام و با سفارش آیت‌الله جوادى آملى، به تدریس علوم عقلى روى آورده است و پس از بارها تدریس کتب بدایه الحکمه و نهایه الحکمه علامه طباطبایى، شرح اشارات ابن سینا و شرح منظومه سبزوارى، هم اکنون به تدریس کتاب اسفار می‌پردازد او چندى است به تدریس کتاب شریف توحید صدوق با روش کارشناس و تحقیق در متن و انطباق با براهین فلسفى و کلامى اشتغال دارد.
آیت‌الله ممدوحى در طى این سالها کتب فراوانى را تألیف و به عالم اسلام ارزانى داشته است که از آن میان می‌توان به شرح صحیفه سجادیه، شرح نهج‌البلاغه، شرح رساله الولایه علامه طباطبایى، رساله‌اى در علم امام، حقوق اساسى، انسان و جهان در شناخت مکتب اسلام، اجتهاد و تقلید، حکمت حکومت فقیه و شرح رساله الوجود کاشف الغطاء اشاره کرد.
آیت الله ممدوحى پس از گذراندن ۱۴ الى ۱۵ سال درس خارج فقه و حدود ۷ سال خارج اصول، روى به تدریس متون عالیه از رسائل، کفایه و غیره آورده و چندین دوره این کتب علمى را تدریس کرده است.
وى افزون بر تعلیق و حاشیه نویسى بر آن کتاب‌ها همزمان به تحصیل علوم عقلى (کلام، فلسفه و عرفان نظری) پرداخته و دوره هاى فلسفه مشّا و متعالیه را با مطالعه کتب مرسوم به پایان رسانده است و سپس با تدریس جملگى آن‌ها شاگردان توان مندى را به عرصه مسائل عقلى عرضه داشته است که خود موجب گسترش فن عقلائى علوم حوزوى در نسل آتى حوزه علمیه خواهد بود.
تألیفات
این استاد عالى حوزه علمیه از تألیف و تصنیف نیز غافل نبوده و بیش از سى اثر علمى را به رشته تالیف و تحریر آورده که تعداد اندکى از آن‌ها به چاپ رسیده است.
عناوین برخى از کتاب‌هاى منتشر شده از وى عبارت است از:
۱- شرح صحیفه سجادیه (۳ جلد)
۲- حکمت حکومت فقیه
۳- رساله الاجتهاد و التقلید و المبدء والمعاد
۴- اصطلاح نامه فلسفى اسلامى (۲ جلد)
۵- راز نماز (شرح سرّ الصلوه ابن سینا)
۶- رساله درآمدى بر کتاب الولایه
۷- نام آورى اجتهاد آفرین ، شیخ اعظم انصارى
۸- رساله ثابت ومتغیر در احکام فقه اسلامى (احکام اولیه و ثانویه)
۹- رساله اى در علم امام
۱۰- ۴۸۰ سؤال از کتاب نهایه الحکمه
۱۱- شرح حاشیه مرحوم جلوه و نقد بر حرکت در جوهر
۱۲- شرح نهج البلاغه (۴ جلد)
۱۳- حاشیه بر فصول الحکم
۱۴- حاشیه بر اسفار اربعه
۱۵- حاشیه بر دو جلد کفایه
۱۶- ترجمه رساله الوجود کاشف الغطاء
۱۷- اصول عقاید اسلامى
۱۸- رساله اى در تعلیم و تربیت
۱۹- اصطلاحات فلسفى
۲۰- رساله اى در تقیه و اقسام آن
۲۱- رساله اى در شرائط استطاعت در حج و شرائط نیابت حج
۲۲- پاسخ به ۱۳۵ سؤال در باب معارف الهى و ولایت فقیه
۲۳- شرح مصباح الهدایه امام خمینى
۲۴- رساله اى در مبانى تعلیم و تربیت و انسان شناسى از نظر قرآن
۲۵- شرح دعاهاى ایام رجب
۲۶- تصویر نظام هستى در قرآن کریم
۲۷- حوزه و انقلاب اسلامى ایران
۲۸- تاریخ فلسفه در حوزه علمیه قم
۲۹- اهتمام به معنویت و اخلاق مردم در حکومت امام على (ع)
۳۰- زمان در تفسیر المیزان
۳۱- تلخیص روش رئالیسم علامه طباطبایى
۳۲- نقد (حکومت از مقوله وکالت)
هم اکنون آیت الله حسن ممدوحى از اعضاى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و از سال ۱۳۴۵ تاکنون به تدریس و تربیت شاگردان مکتب اهل بیت(ع) اشتغال دارند.
منبع:مرکز تحقیقات علمی دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری
فایل تصویری در سایت شما
فایل صوتی در سایت شما
به اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی