آداب خوابیدن و بستر خواب در سنت پیامبر اسلام (ص)

بستر رسول الله (صلّى اللّه علیه و آله) یک عبا بود و متکایش از پوست که با لیف خرماپر شده بود. شبى همان عبا را دو تا کرده، زیر آن حضرت انداختند. چون صبح بیدارشد فرمود : این بستر دیشب مرا از نماز[شب ]باز داشت. از آن پس دستور داد تازیرانداز او را یک لایه اندازند. و زیرانداز دیگرى از پوست داشت که از لیف خرماپر شده بود. و نیز عبایى داشت که به هر جا نقل مکان مى کرد آن را دو تا کرده زیرآن حضرت مى انداختند.

رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله) گاهى روى حصیر مى خوابید بدون آنکه زیراندازدیگرى زیر او باشد.

امام باقر (علیه السّلام) فرمود: هیچ گاه حضرت محمد (صلّى اللّه علیه و آله) از خواب بیدار نشد مگرآنکه بر زمین مى افتاد و در برابر خداوند سجده مى کرد.

ملحقات

على (علیه السّلام) فرمود: پیامبران (علیهم السّلام) طاقباز بر پشت مى خوابند.

رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله) نه زن داشت و همگى یک روانداز داشتند که با گیاه خوشبو و رنگین ورس یا زعفران رنگ شده بود؛ نوبت هر یک که مى رسید آن را به خانه او مى فرستادند و نم زده مى شد تا بویش پخش شود.

امام على (علیه السّلام) فرمود: شب زنده دارى سبب تندرستى و خشنودى پروردگارو در معرض رحمت حق قرار گرفتن است و تمسّک به اخلاق و شیوه پیامبران است.

امام صادق (علیه السّلام) فرمود: حضرت محمد (صلّى اللّه علیه و آله) چون به بستر خواب مى رفت مى گفت: اللّهم باسمک احیى، و باسمک اموت (خداوندا، به نام تو زنده مى گردم وبه نام تو مى میرم) . و چون از خواب بر مى خاست مى گفت: الحمد للّه الّذى احیانى بعد ما اماتنى و الیه النّشور (سپاس و ستایش خداى را که مرا پس از میراندن زنده کرد و همه پس از مرگ به سوى او زنده و محشور مى شوند) .

محمّد بن مروان گوید: امام صادق (علیه السّلام) فرمود: آیا شما را خبر ندهم که رسول الله (صلّى اللّه علیه و آله) چون به بستر خواب مى رفت چه مى گفت؟من گفتم: چرا، بفرمایید .

فرمود: آن حضرت آیه الکرسى مى خواند و مى گفت: بسم اللّه، آمنت باللّه، و کفرت بالطّاغوت، اللّهمّ احفظنى فى منامى و فى یقظتى (به نام خدا، به خدا ایمان دارم، و از طاغوت بیزارم، خداوندا مرا در خواب و بیدارى حفظ فرما) .

رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله) بیشتر اوقات بالشى را از پوست که از لیف خرما پر شده بود زیر سر مى نهاد و هم روى آن مى نشست.

رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله) هرگاه خواب هولناکى مى دید مى گفت: هو اللّه الّذى لا شریک له (او خدایى است که شریک ندارد) . و چون براى نماز[شب ]بر مى خاست مى گفت: الحمد للّه نور السّماوات و الارض، و الحمد للّه قیّوم السّماوات و الارض، و الحمد للّه ربّ السّماوات و الارض و من فیهنّ، و انت الحقّ، و قولک الحقّ، و لقاؤک الحقّ، و الجنّه حقّ، و النّار حقّ، و السّاعه حقّ. اللّهمّ لک اسلمت، و بک آمنت، و علیک توکّلت، و الیک انیب، و بک خاصمت، و الیک حاکمت، فاغفر لى ما قدّمت و ما اخّرت، و ما اسررت و ما اعلنت . انت الهى، لا اله الاّ انت (سپاس و ستایش خداى را که نور آسمانها و زمین است. سپاس وستایش خداى را که برپا دارنده آسمانها و زمین است. سپاس و ستایش خداى را که پروردگار آسمانها و زمین و همه آفریدگانى است که در آنها به سر مى برند. خداونداتو بر حقّى، و گفتار تو و دیدار تو و بهشت و دوزخ و قیامت حق است. خداونداتسلیم تو شدم، و به تو ایمان آوردم، و بر تو توکل نمودم، و به سوى تو باز مى گردم، و به نیروى تو با دشمن مبارزه و ستیز کردم، و به سوى تو داورى نمودم، پس گناهان گذشته و آینده و نهان و آشکار مرا بیامرز، تو خداى منى، جز تو معبودى نیست) .آن گاه پیش از وضو مسواک مى کرد. [۱]

امام هادى (علیه السّلام) فرمود: ما اهل بیت هنگام خوابیدن ده چیز را مراعات مى کنیم : طهارت داشتن، صورت بر کف دست راست نهادن، سى و سه مرتبه سبحان اللّه، سى و سه مرتبه الحمد للّه، و سى و چهار مرتبه اللّه اکبر گفتن، رو به قبله خوابیدن به گونه اى که صورتهامان رو به قبله قرار گیرد، خواندن سوره حمد و آیه الکرسى و آیه شهد اللّه…[۲] و[۳]. پس هر که چنین کند بهره خود را از آن شب خودگرفته است.

امام صادق (علیه السّلام) فرمود: بر شما باد به نماز شب، که آن از سنّت پیامبرشماست .

منبع: سنن النبی،علامه سید محمدحسین طباطبائى

پاورقی:

[۱] . دعاهاى دیگرى براى هنگام خواب و بیدار شدن هست که به خواست خدا در باب دعاها خواهدآمد .

[۲] . آل عمران/ ۱۸٫

[۳] . اینها نه مورد است و مورد دهم ذکر نشده. ‌