مناظره امام موسی کاظم علیه السلام با هارون الرشید

هارون الرشید از امام موسی کاظم علیه السلام سوال کرد که «چرا شما خود را ذریه رسول خدا می دانید و حال آنکه ذریه از سوی پسر است نه از سوی دختر؟»

امام علیه السلام فرمودند: مرا از پاسخ به این پرسش معاف دار.

هارون گفت: نه باید پاسخ بفرمایید و از قرآن دلیل بیاورید.

امام فرمودند:  «وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ کُلاًّ هَدَیْنا وَ نُوحاً هَدَیْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ داوُدَ وَ سُلَیْمانَ وَ أَیُّوبَ وَ یُوسُفَ وَ مُوسی‏ وَ هارُونَ وَ کَذلِکَ نَجْزِی الْمُحْسِنینَ* وَ زَکَرِیَّا وَ یحَیىَ‏ وَ عِیسىَ‏ وَ إِلْیَاسَ کلُ‏ٌّ مِّنَ الصَّالِحِینَ».[۱]

اکنون می پرسم عیسی که در این آیه ذریه ابراهیم به شمار آمده، آیا از سوی پدر به او منصوب است یا از سوی مادر؟
هارون گفت: به نص قرآن، عیسی پدر نداشته است.

امام فرمودند: پس از سوی مادر ذریه نامیده شده است. ما نیز از سوی مادرمان فاطمه سلام الله علیها ذریه پیامبر محسوب می شویم.

آیا آیه دیگری بخوانم؟

هارون گفت بخوانید.

امام فرمودند: آیه مباهله را می خوانم:  «فَمَنْ حَاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَی الْکاذِبینَ»[۲]

هیچ کس ادعا نکرده است که پیامبر در مباهله با نصارای نجران جز علی و فاطمه و حسن و حسین کس دیگری را برای مباهله با خود برده باشد. پس مصداق ابنائنا (پسرانمان را) در آیه مزبور حسن و حسین علیهما السلام هستند، با اینکه آنها از سوی مادر به پیامبر منسوبند و فرزندان دختر آن گرامی اند.

هارون گفت: از ما چیزی نمی خواهید؟

امام فرمودند: نه! می خواهم به خانه خویش بازگردم.

هارون گفت: در این باره باید فکر کنیم. [۳]

پی نوشت:

[۱] . سوره انعام آیه ۸۴ -۸۵.

[۲] . سوره آل عمران آیه ۶۱.

[۳] . شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا ( ع )، ج ۱ ص ۸۱، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات – بیروت – لبنان، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.

 تحقیق : تصحیح وتعلیق وتقدیم : الشیخ حسین الأعلمی