مؤسسسات آموزشهای عالی علوم اسلامی در ایران

زمان مطالعه : 17 دقیقه

توسط : حمید الله رفیعی

0 نظر

۱ . مؤسسه آموزشى پژوهشى امام خمینى

علامه آیت الله محمد تقى مصباح یزدى مؤسسه آموزشى پژوهشى امام خمینى را با پشتوانه مادى و معنوى مقام معظم رهبرى حضرت آیت الله خامنه اى در سال ۱۳۷۴ ش در قم تأسیس کرد.

این مؤسسه مرکزى غیردولتى و غیرانتفاعى و از نهادهاى رسمى حوزه علمیه قم است که شوراى عالى انقلاب اسلامى رسمیت آن در نظام آموزش عالى در تاریخ بیستم تیر سال ۱۳۷۴ ش به وزارت علوم، تحقیقات و فناورى ابلاغ کرد و اکنون در سه مقطع، کارشناسى، کارشناسى ارشد و دکتراى تخصصى دانشجو مى پذیرد.

پایگاه اینترنتى این مؤسسه به نشانى www .iki .ac .ir را مى توان در فضاى مجازى مشاهده و از آن استفاده کرد.

مهم ترین اهداف این مؤسسه تبیین و به کارگیرى معارف اسلامى در رشته هاى گوناگون علوم انسانى، تربیت پژوهشگر صاحب نظر در معارف اسلامى و علوم انسانى و داراى صلاحیت علمى لازم براى مقابله با اندیشه هاى انحرافى و التقاطى و همچنین تربیت اساتید باتجربه و متعهد براى تأمین اعضاى هیئت علمى حوزه و دانشگاه است.

این مؤسسه از معاونت هاى آموزشى، پژوهشى، تربیتى فرهنگى، فناورى اطلاعات و ادارى مالى تشکیل شده است که زیر نظر ریاست مؤسسه به فعالیتشان ادامه مى دهند.

۲. مؤسسه آموزشى پژوهشى حقوق و قضاى اسلامى

مؤسسه آموزشى پژوهشى حقوق و قضاى اسلامى مرکزى غیردولتى و غیرانتفاعى است که در سال ۱۳۷۶ ش در قم تأسیس شد.

پایگاه اینترنتى این مؤسسه حوزوى به نشانى news .mhqe .ir را مى توان در فضاى مجازى مشاهده و از آن استفاده کرد.

هدف از تأسیس این مؤسسه، ترویج علم حقوق با گرایش فقهى میان طلاب جوان و تربیت قاضى و کارشناس حقوقى است.

این مرکز زیر نظر شوراى عالى حوزه علمیه قم مدیریت و نظارت مى شود.

این مؤسسه از میان طلاب علوم دینى با مدرک سطح یک براى تحصیل در مقطع سطح دو (کارشناس حقوق) دانش پژوه مى پذیرد. همچنین در آنجا در مقطع سطح سه رشته هاى حقوق خصوصى و حقوق جزا و تدریس مى شود.

این مؤسسه نخستین و تنها مؤسسه حوزوى است که به صورت تخصصى درزمینه حقوق و قضاوت فعالیت دارد و تاکنون دانش پژوهان را بسیارى از آنجا فارغ التحصیل شدند و آثار فراوانى در آنجا تدوین شده است.

۳. مؤسسه تعلیماتى و تحقیقاتى امام صادق (علیه السلام)

آیت الله جعفر سبحانى تبریزى، در سال ۱۳۵۹ ش در قم هسته مرکزى مؤسسه تعلیماتى و تحقیقاتى امام صادق (علیه السلام) را تأسیس کرد و این مرکز در روز عید غدیر افتتاح شد.

این مؤسسه رویکرد آموزشى و پژوهشى دارد و آثار علمى فراوانى، به خصوص آثار آیت الله جعفر سبحانى تبریزى، از این مؤسسه به جامعه علمى عرضه شده است.

۴. مؤسسه آموزشى پژوهشى مذاهب اسلامى

مؤسسه آموزشى- پژوهشى مذاهب اسلامى زیر نظر مرکز مدیریت حوزه هاى علمیه و نمایندگى مقام معظم رهبرى آیت الله سید على حسینى خامنه اى در سال ۱۳۷۱ ش، در قم راه اندازى شد.

پایگاه اینترنتى این مؤسسه به نشانى mazaheb .com را در فضاى مجازى مى توان مشاهده، در آن مطالعه، و از آن استفاده کرد.

مهم ترین اهداف این مرکز تخصصى آموزشى:

تربیت نیروى متخصص و مسلط به مبانى کلامى، فقهى، حدیثى، سیاسى و اجتماعى در حوزه مذاهب؛
نشر فرهنگ تقریب و اتحاد و انسجام اسلامى، مقابله با تفکر افراطى، رفع بدبینى پیروان مذاهب و پرورش طلاب و روحانیون با تفکرات تقریبى جهت ایجاد همگرایى در میان امت اسلامى؛
تربیت مبلغان و خطباى مسلط و متخصص در مبانى اسلامى جهت ارتباط با پیروان مذاهب در مناطق اهل سنت؛
پاسخ گویى به شبهاتى که برضد مبانى اصیل اسلام، تشیع و مکتب اهل بیت علیهم السلام و نظام جمهورى اسلامى ایران وجود دارد و تقویت نهضت پرسشگرى و پاسخ گویى؛
مقابله با تفکرات افراطى سلفى وهابى و گروه هاى تکفیرى، پاسخ گویى و مناظره علمى براى مقابله با این تفکر غلط؛
تربیت نیروهاى متخصص و مسلط به مذاهب اسلامى براى تدریس در حوزه هاى علمیه، دانشگاه ها و مراکز فرهنگى داخل و خارج کشور؛
تربیت مدیران اجرایى و ائمه جمعه و جماعات مسلط به مبانى اسلامى جهت حضور در مناطق قومى و استان هاى مشترک (سیستان و بلوچستان، هرمزگان، گلستان، کردستان، کرمانشاه، گیلان، بوشهر، آذربایجان غربى و …)؛
پژوهش و تألیف کتاب و مقالات با رویکرد تقریبى و اندیشه هاى مذاهب اسلامى و تبیین دیدگاه هاى فقهى و اعتقادى مذاهب اسلامى؛
تربیت طلاب و دانش پژوهان زبده و متعهد براى مناظرات تخصصى و گفت وگو با پیروان مذاهب و تشکیل کرسى هاى آزاداندیشى.

این مؤسسه از بخش هاى مدیریت، معاونت آموزشى و معاونت پژوهشى تشکیل شده است. در این مرکز در مقطع سطح سه در رشته مذاهب اسلامى از میان طلاب برادر دانش پژوه مى پذیرد.

در این مؤسسه از پایان نامه هاى فراوانى مانند رجعت، رؤیت خداوند در اندیشه متکلمان اسلامى، صحابه از منظر آیات و روایات، ولایت فقیه از دیدگاه شیعه و سنى، بررسى شیوه هاى دعوت انبیاى اولوالعزم در قرآن، پژوهشى در زندگى معاویه، فدک، عطیه اى الهى، ابوطالب در آینه حقیقت، اثبات امامت بر اساس نصوص اهل سنت، سجده بر زمین، عصمت انبیاء از منظر تشیع و تسنن، الوضوء فى میزان الکتاب و السنه، فرقه ناجیه در کلام اهل بیت (علیه السلام)، روش تعامل و همزیستى بین پیروان مذاهب اسلامى، مقایسه مناطات احکام شیعه با قیاس و استحسان اهل سنت، بررسى ادله نظریه نصب امام، دور الإمام السجاد فى حفظ الإسلام، منابع علم امامان شیعه، نقد و بررسى فرقه وهابیت، مبانى عقلانى و وحیانى انسجام اسلامى، نقد و بررسى فرقه گنابادیه، عصمت در نگاه اهل کتاب، امامت امیرالمؤمنین (علیه السلام) در آیه ولایت، بررسى سلفى گرى در شبه قاره، سلفى گرى در شمال آفریقا، قضاوت زنان از دیدگاه فریقین، مخالفت هاى خلفاء ثلاث با پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در زمان حیات و پس از رحلت، نقد و بررسى ادله مشروعیت خلافت ابوبکر، نقد و بررسى امامت از دیدگاه اسماعیلیه و تطبیق آن با نظر امامیه، وهابیت از دیدگاه اهل سنت، حیات برزخى از دیدگاه وهابیت، شفاعت از دیدگاه فریقین، فدک در آینه تاریخ، نقد و بررسى آراء کلامى فرقه آقاخانیه در باب مسئله امامت، نقد و بررسى دیدگاه هاى ابن تیمیه در مورد آیات مربوط به حضرت على (علیه السلام)، نقد و بررسى اندیشه هاى سید قطب و تأثیر آن بر گرایش هاى فکرى جهان اسلام، زیارت قبور از دیدگاه مذاهب اسلامى، شریعت و بهائیت، قلمرو عصمت انبیاء از دیدگاه امامیه، زیدیه، معتزله و اشاعره، مبانى تکفیر در مذاهب اسلامى، ضرورى دین و مذهب از نگاه فقها و متکلمان شیعه، تفاوت اعجاز انبیاء و امامان، علل پیدایش مذاهب کلامى، فضائل حضرت فاطمه زهرا علیها السلام در منابع اهل سنت با تأکید بر صحاح سته، نقد و بررسى کتاب مذهب حنبلى و ابن تیمیه، نقد و بررسى محتوایى کتاب زیارت القبور ابن تیمیه بر اساس مبانى رجالى، عشره مبشره: بررسى سندى و دلالى حدیث، نقد و بررسى دیدگاه هاى مذاهب اسلامى در موضوعات صفات خبریه، مذهب علویه در ترکیه و مقایسه آن با امامیه، بررسى دیدگاه ابن تیمیه در مورد روایات فضائل حضرت على (علیه السلام)، انبیاء از منظر روایات، بررسى و نقد اندیشه هاى سلفى قرضاوى، شفاعت از دیدگاه فریقین، عیسى در قرآن و انجیل، نقد و بررسى اصول تعالیم دوازده گان بهائیت، عصمت پیامبر (صلی الله علیه و آله) و امام على (علیه السلام) از منظر جریان هاى معاصر زیدیه، علم غیب از دیدگاه فریقین، مواجهه علماء اهل سنت با وهابیت از زمان محمد بن عبدالوهاب تا عصر حاضر، نقد کتاب التوسل البانى، نقد و بررسى اندیشه خلافت و حکومت اسلامى در نگاه رشید رضا و سید قطب، نقد و بررسى رویکرد ابن تیمیه پیرامون فضائل حضرت زهرا (علیها السلام) و حسنین (علیهما السلام) در منهاج السنه، نقد و بررسى کتاب التحف فى مذاهب السلف (نقد و بررسى مبانى سلفیه)، نگرش جدید در عدالت صحابه، ولایت تکوینى از نظر اختیاران شیعه، نقد و بررسى فصل عصمت کتاب دکتر ناصرالدین غفارى، احباط و تکفیر از دیدگاه فرق کلامى اسلامى، بازتاب تفکر اموى در وهابیت، بررسى ادله مرجعیت علمى اهل بیت علیهم السلام و صحابه در منابع اهل سنت، بررسى افتراقات عقاید علویون ترکیه و سوریه با شیعه امامیه، بررسى آیه غار و ارتباط آن با افضلیت ابوبکر، بررسى تاریخ و عقاید طریقیت نقشبندیه در ایران، بررسى ترجمه دو فصل از کتاب «اسلام وهابى»،^[۱] بررسى تطبیقى اندیشه هاى سلفى محمد بن عبدالوهاب و رشید رضا، بررسى تطبیقى تحریف قرآن از دیدگاه اخباریان شیعه و اصحاب حدیث اهل سنت، بررسى و تحلیل احراق خانه حضرت فاطمه (علیها السلام) در منابع شیعه و سنى تا قبل از قرن پنجم، تحریف میراث مکتوب توسط وهابیت، تحلیل و بررسى حدیث افتراق امت و ویژگى هاى فرقه ناجیه، تحلیل و بررسى فرقه شاه نعمت اللهیه به ویژه در استان کرمان، تضاد فکرى حنفیه و وهابیت، چیستى و تطبیق سازى امارات اسلامى در عصر حاضر از دیدگاه مذاهب اسلامى، حبط و تکفیر از دیدگاه مذاهب اسلامى، «صحابه از نگاه شیعه و غیرشیعه در قرن اول و دوم، عدالت صحابه در نگاه صحابه و تابعین، عوامل رشد و تفکرات وهابیت در میان مذاهب اهل سنت و راه هاى مقابله با آن و … دفاع شده است.

این مؤسسه، نخستین مؤسسه حوزوى در جهان تشیع است که به موضوعات و مسائل مرتبط با مذاهب اسلامى را به صورت تخصصى بررسى مى کند و فراوانى دانش آموختگان و آثار علمى این مؤسسه، حکایت از تأثیر و سهم گسترده این مؤسسه در گسترش و پیشرفت علوم اسلامى دارد.

۵. مؤسسه آموزش عالى حوزوى اسراء

مؤسسه آموزش عالى حوزوى اسراء مؤسسه اى غیردولتى و غیرانتفاعى است که زیر نظر حضرت آیت الله العظمى علامه عبدالله جوادى آملى فعالیت مى کند.

این مؤسسه در شهرهاى، قم، تهران، مشهد و … شعبه هاى فعال دارد و در علوم قرآن، دانش فلسفه و دانش فقه از میان طلاب علوم دینى دانش پژوه مى پذیرد.

۶. مؤسسه تحقیقات آموزشى بقیه الله عجل الله تعالى فرجه الشریف

مؤسسه تحقیقاتى آموزشى بقیه الله عجل الله تعالى فرجه الشریف، در سال ۱۳۷۶ ش، زیر نظر آیت الله طاهرى خرم آبادى در شهر قم تأسیس و راه اندازى شد.

این مؤسسه فعالیت هاى خود را در سه مرحله سامان داده است:

کسب مهارت ها و توانایى هاى لازم براى دریافت و استخراج صحیح و عمیق مطالب از منابع اصیل و معتبر علمى؛
تمرین تحقیق (کارورزى) در عرصه هاى مختلف طبق برنامه آموزشى مؤسسه؛
اجتهاد و تولید تحقیقات ارزشمند و قابل عرضه و اعتماد.

این مؤسسه طلاب علوم دینى اى را مى پذیرد که دروس سطح را تمام کرده و در امتحان ورودى قبول شده اند.

این مؤسسه نخستین مؤسسه تخصصى در حوزه فقه اسلامى در جهان تشیع است که تاکنون دانش پژوهان فراوانى از آن فارغ التحصیل شده اند.

۷. مؤسسه مطالعات اسلامى

مؤسسه مطالعات اسلامى، مرکزى تخصصى آموزشى به شمار مى رود که زیر نظر مرکز مدیریت حوزه هاى علمیه و حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد على شمالى در سال ۱۳۸۷ ش، در قم بنیان نهاده شد.

مى توان پایگاه اینترنتى این مؤسسه را به نشانى «iiis .ir» مشاهده، در آن مطالعه و از آن استفاده کرد.

برخى از مهم ترین اهداف این مؤسسه عبارت است از:

تربیت استاد و محقق براى فعالیت در عرصه بین الملل؛
ارتباط و همکارى با مراکز علمى و آموزشى معتبر جهان در راستاى اهداف مؤسسه؛
اعطا و دریافت فرصت مطالعاتى جهت اساتید و دانش پژوهان.

این مؤسسه در سطح سه، رشته مطالعات اسلامى به زبان انگلیسى و سطح چهار، رشته مطالعات اسلامى به زبان انگلیسى و رشته مطالعات اسلامى به زبان عربى، از میان طلاب برادر دانش پژوه مى پذیرد.

در این مؤسسه از پایان نامه هاى فراوانى از جمله مقایسه جمع بین عقل و ایمان از منظر شیعه و کاتولیک، پاسخ هاى اسلام به چالش هاى ازدواج در جوامع مدرن، مغفرت الهى در قرآن و عهدین، جهانى شدن از منظر فقه شیعه، دور الرحلات الحدیثه فى التعامل بین مدارس الحدیث بین القرن الرابع و الخامس، منهجیه التعامل مع غیر الشیعه من أتباع المذاهب الإسلامیه لدى الصادقین علیهما السلام، ارزیابى نظریه هاى تمایزمحور درباره رابطه علم و دین با تأکید بر آموزه هاى اسلامى، ذبیحه اهل کتاب و … دفاع شده است.

این مؤسسه اولین مؤسسه حوزوى در جهان تشیع است که به صورت تخصصى به آموزش درباره تحقیق و تبلیغ درباره علوم و معارف اسلامى به زبان انگلیسى مى پردازد.

۸. مؤسسه آموزش عالى حوزوى امام رضا (علیه السلام)

دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم مؤسسه آموزش عالى حوزوى امام رضا (علیه السلام) را در قم در سال ۱۳۸۲ ش راه اندازى کرد.

این مرکز آموزشى از میان برادران طلبه در سطح دو در رشته علوم اسلامى با گرایش هاى تاریخ اسلام و تبلیغ و در سطح سه با گرایش هاى تاریخ و سیره اهل بیت علیهم السلام، تاریخ تشیع، شیعه شناسى، تبلیغ با گرایش حج، تبلیغ، مشاوره اسلامى و حکمت و عرفان اسلامى (گرایش اجتماعى) و در سطح چهار در گرایش هاى اندیشه اجتماعى معاصر مسلمانان، فلسفه علوم اجتماعى، فقه سیاسى و حکمت و عرفان اسلامى (گرایش شریعت) دانش پژوه مى پذیرد.

این مؤسسه از بخش هاى حوزه ریاست و روابط عمومى، معاونت آموزش و تهذیب، معاونت پژوهش و معاونت منابع انسانى و پشتیبانى تشکیل شده است.

این مؤسسه گروه هاى آموزشى و پژوهشى ۱. گروه تاریخ، ۲. گروه حکمت و عرفان، ۳. گروه فقه مضاف، ۴. گروه علوم اجتماعى، ۵. گروه تبلیغ و ۶. گروه کلام اسلامى را شامل مى شود.

همچنین گروه هاى پژوهشى و فرهنگى ۱. هسته هاى پژوهشى، ۲. کانون علمى فرهنگى دانش پژوهان، ۳. کانون علمى فرهنگى دانش پژوهان رشته تاریخ، ۴. کانون علمى فرهنگى دانش پژوهان رشته فقه سیاسى، ۵. کانون علمى فرهنگى دانش پژوهان رشته تبلیغ، ۶. کانون علمى فرهنگى دانش پژوهان رشته اندیشه اجتماعى معاصر مسلمین، ۷. کانون علمى فرهنگى دانش پژوهان رشته مشاوره اسلامى و ۸. کانون علمى فرهنگى دانش پژوهان رشته شیعه شناسى است را شامل مى شود.

مى توان پایگاه اینترنتى این مؤسسه حوزوى را به نشانى iri .dte .ir در فضاى مجازى، مشاهده و از آن استفاده کرد.

در این مؤسسه از پایان نامه هاى فراوانى مانند؛ مبانى فکر و زمینه هاى اجتماعى جریان هاى معاصر عراق، جنبش هاى اسلامى معاصر در شمال آفریقا (الجزایر، لیبى، مراکش و تونس)، چالش سنت و مدرنیته در لبنان و سوریه، جنبش هاى اسلامى در اندونزى، اسلام و تجدد در مصر با رویکرد انتقاد به اندیشه حسن حنفى، زمینه هاى اجتماعى و مبانى فکرى گروه هاى فلسطینى، نقد و بررسى آراء محمد عابد الجابرى، چالش هاى فکرى اجتماعى در آسیاى میانه، رویارویى المیزان و المنار با مدرنیسم، بررسى بنیان هاى نظرى و جریان هاى مشروطه خواه و مشروطه طلب و … دفاع شده است.

۹. مؤسسه فقاهت و تمدن سازى اسلامى

مؤسسه فقاهت و تمدن سازى اسلامى مؤسسه اى خصوصى است که در سال ۱۳۸۹ ش در قم با هدف پى گیرى منویات مقام معظم رهبرى آیت الله خامنه اى تأسیس شده است.

مى توان پایگاه اینترنتى این مؤسسه حوزوى را به نشانى feghahat .com مشاهده و از آن استفاده است.

این مؤسسه سه دوره فراگیرى و نقد، تربیت کارشناس امور دینى و آشنایى با مبانى تمدن سازى دارد.

هیئت مؤسس این مؤسسه علمى حجت الاسلام والمسلمین محمدحسن نجفى و حجت الاسلام والمسلمین محمد تقى اکبرنژادند.

۱۰. مؤسسه آموزش عالى اخلاق و تربیت

شوراى عالى حوزه هاى علمیه مؤسسه آموزش عالى اخلاق و تربیت را زیر نظر مرکز مدیریت حوزه هاى علمیه در قم راه اندازى کرد.

مى توان پایگاه اینترنتى این مؤسسه حوزوى را به نشانى ueae .ir در فضاى مجازى مشاهده و از آن استفاده کرد.

مهم ترین اهداف این مؤسسه عبارت است از:

توسعه کمى و کیفى فعالیت هاى آموزشى و پژوهشى درزمینه اخلاق و تربیت با نگرش اسلامى؛
گسترش فعالیت هاى علمى در رشته هاى اخلاق، علوم تربیتى و علوم مرتبط با استفاده از ظرفیت موجود در حوزه و دانشگاه؛
زمینه سازى علمى براى تدوین نظام تربیتى و اخلاقى اسلام؛
تربیت نیروى علمى مناسب درزمینه هاى اخلاق و تربیت براى تأمین نیازهاى کشور و جهان؛
فراهم آوردن بستر لازم براى هماهنگى میان نیروهاى علمى فعال درزمینه اخلاق و تربیت اسلامى؛
همکارى با نهادهاى حوزوى و دانشگاهى براى تقویت فعالیت هاى علمى در دو رشته اخلاق اسلامى و علوم تربیتى.

مهم ترین سیاست هاى این مؤسسه عبارت است از:

برگزارى دوره هاى کارشناسى، کارشناسى ارشد و دکترا در رشته هاى اخلاق، علوم تربیتى و رشته گرایش هاى مرتبط مانند روان شناسى، عرفان، خانواده و تربیت مربى؛
تعامل با مراکز هم سو در جهت پیشبرد اهداف مؤسسه؛
استفاده بهینه از نخبگان و استعدادهاى برتر در دو بخش اساتید و دانش پژوهان؛
راه اندازى و توسعه مرکز پژوهشى در رشته هاى مرتبط با زمینه هاى علمى دانشکده هاى تابع؛
عنایت به پژوهش هاى کاربردى در جهت منافع جامعه اسلامى.
مؤسسه آموزش عالى حوزوى امام حسن عسکرى (علیه السلام)

مؤسسه آموزش عالى حوزوى امام حسن عسکرى (علیه السلام) وابسته به بنیاد بین المللى علوم وحیانى اسرا است و آیت الله عبدالله جوادى آملى آن را در سال ۱۳۸۵ ش در آمل، استان مازندان در حوزه علمیه امام حسن عسکرى (علیه السلام) با ریاست حجت الاسلام والمسلمین دکتر مرتضى جوادى آملى و مدیریت حجت الاسلام والمسلمین دکتر یوسف نورائى، راه اندازى کرد.

در این مرکز آموزشى در سطح دو در رشته علوم اسلامى با گرایش تفسیر و علوم قرآن و گرایش کلام اسلامى و در سطح سه در رشته تفسیر و علوم قرآن، کلام مقارن و مدرسى فقه و اصول از میان طلاب علوم دینى دانش پژوه مى پذیرد.

این مرکز کتابخانه اى با ۳۵۰۰ جلد کتاب در موضوعات مختلف از جمله فقه، اصول فقه، فلسفه، کلام، تفسیر، علوم قرآنى، علوم حدیث و … دارد که از سال ۱۳۸۹ ش، با رده بندى کنگره، تنظیم شده است.

در این مرکز از پایان نامه هایى مانند عاشورا در جلوه هاى خیر و شر آن، بررسى شیوه هاى تربیتى سوره نور، منجى در ادیان توحیدى و غیرتوحیدى، ابعاد اعجاز در قرآن، مهجوریت قرآن و … دفاع شده است.

همچنین در این مرکز علمى، همایش نکوداشت آیت الله علامه محمدتقى آملى برگزار شده است.

۱۲. مؤسسه آموزش عالى حوزوى معصومیه

مؤسسه آموزش عالى حوزوى معصومیه به دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم وابسته است و در سال ۱۳۶۳ ش از طریق برگزارى دوره هاى آموزشى تأسیس شد و از سال ۱۳۷۴ ش با تصویب شوراى عالى معاونت آموزش دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم، دوره معارف اسلامى و تبلیغ در گرایش هاى فقه و اصول، فلسفه و کلام، تعلیم و تربیت، تاریخ اسلام و علوم قرآنى در این مدرسه اجرا شد.

در سال ۱۳۸۰ ش، دوره عمومى معارف اسلامى در سطح دو و دو رشته تخصصى تفسیر و علوم قرآنى و فقه و اصول در سطح سه با مجوز مرکز مدیریت حوزه هاى علمیه در آنجا راه اندازى شد. در سال هاى بعد با پذیرش دانش پژوه در رشته هاى کلام اسلامى، فلسفه اسلامى، فقه و اصول، اخلاق و تربیت اسلامى، تاریخ اسلام و مطالعات زنان در مقطع سطح سه، تعداد رشته هاى تخصصى اش به هفت رشته توسعه یافت. با توجه به موقعیت و بسترهاى مناسب آموزشى مدرسه علمیه معصومیه، شوراى عالى معاونت آموزش دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم نام این مرکز را به مؤسسه آموزش عالى حوزوى معصومیه تغییر داد.

مى توان به پایگاه اینترنتى این مؤسسه به نشانى masoumiyeh .ir مراجعه و آن مشاهده، و از آن استفاده کرد. در صفحه اصلى این پایگاه، گزینه هاى صفحه اصلى، حوزه ریاست، معاونت آموزش، معاونت پژوهش، معاونت فرهنگى، مرکز پژوهشى، گروه هاى علمى، چندرسانه اى و درباره مؤسسه وجود دارد.

این مؤسسه، نخستین مؤسسه اى است که در مقطع سطح چهار دانش پژوه پذیرفته است و اکنون بعنوان طلاب فراوانى در آن مشغول تحصیل اند.

۱۳. مؤسسه آموزش عالى قاسم بن الحسن علیهما السلام

مؤسسه آموزش عالى قاسم بن الحسن علیهما السلام، مؤسسه اى آموزشى و پژوهشى و متعلق به مؤسسه فرهنگى مذهبى قاسم بن الحسن علیهما السلام است که حجت الاسلام والمسلمین سید محمد باقر علم الهدى آن را در سال ۱۳۸۵ ش در حوزه علمیه قاسم بن الحسن علیهما السلام در تهران با مدیریت خود و زیر نظر مرکز مدیریت حوزه هاى علمیه راه اندازى کرد.

این مرکز علمى در مقطع سطح دو در رشته علوم اسلامى با گرایش کلام اسلامى و تفسیر و علوم قرآن و در مقطع سطح سه با گرایش هاى کلام مقارن و علوم قرآن، از میان طلاب علوم دینى، اعم از برادران و خواهران، دانش پژوه مى پذیرد.

۱۴. مؤسسه آموزش عالى حوزوى تربیت مدرس

شوراى عالى حوزه هاى علمیه مؤسسه آموزش عالى حوزوى تربیت مدرس را قم، در سال ۱۳۸۴ ش راه اندازى کرد.

این مؤسسه بخش هاى معاونت آموزش، معاونت پژوهش، معاونت ادارى، مالى و فرهنگى و کتابخانه را شامل مى شود.

این مؤسسه در سطح سه در رشته هاى مدرسى علوم عقلى، مدرسى فقه و اصول و مدرسى ادبیات عرب از میان طلاب برادر دانش پژوه مى پذیرد.

مهم ترین اهداف این مرکز حوزوى عبارت است از:

شناخت مبانى علمى تدریس و مهارت هاى آن؛
ارتقاى توان انتقال و تفهیم دانش هاى حوزوى براساس استانداردهاى علمى؛
تأمین استاد براى تدریس دروس ادبیات عرب، فقه، اصول و علوم عقلى؛
شناخت منابع و متون و آشنایى با تاریخ و ادوار ادبیات عرب، فقه، اصول و علوم عقلى؛
تقویت توان پاسخ گویى به پرسش هاى مرتبط با موضوع تدریس؛
تربیت طلاب مستعد براى شرکت در سطوح بالاتر؛
شناخت استدلالى و عمیق مسائل فقهى و اصولى و آشنایى با روش هاى استنباط فقهى؛
ایجاد توان تتبع و تحقیق درزمینه فقه و اصول؛
ایجاد توان استفاده از منابع فقهى و اصولى.

در این مرکز از پایان نامه هاى فراوانى مانند؛ استخراج مسائل کلامى از نامه هاى حضرت على در نهج البلاغه، امامت کلامى، فلسفى و عرفانى، انتظار بشر از دین از دیدگاه علامه و شهید مطهرى، انسان کامل از منظر ابن سینا و صدرالدین قونوى، آراى کلامى آیت الله سید عبدالأعلى سبزاورى در تفسیر مواهب الرحمان، براهین و تحلیل نفى فرزند از خداوند متعال، بررسى تطبیقى معیار ایمان و کفر از دیدگاه شیعه، معتزله و اشاعره، بررسى ذکر خفى و آثار آن، بررسى و تحلیل راه هاى ورود به باطن قرآن، برهان صدیقین از دیدگاه علامه طباطبائى و جوادى آملى، تکامل برزخى از دیدگاه ملا صدرا و علامه مجلسى، جامعیت دینى از دیدگاه علامه طباطبائى، مطهرى، اقبال لاهورى و رشید رضا، جامعیت و خاتمیت دین و پاسخ به شبهات وارده، حسن و قبح ذاتى از منظر قرآن، حق و باطل در قرآن از منظر معرفت شناسى، حقیقت میزان و صراط از دیدگاه آیات و روایات، حقیقت نفس و روح در قرآن، دوام فیض از منظر آموزه هاى دینى، رابطه ایمان و عمل از دیدگاه علامه طباطبائى و مرجئه، رابطه دنیا و آخرت از دیدگاه امیرالمؤمنین (علیه السلام)، رابطه عقل و ایمان از دیدگاه علامه طباطبائى در حوزه اسلام و پل سیلیش در حوزه تفکر غربى، سرنوشت ارواح در عالم برزخ از دیدگاه کتاب، سنت و متکلمین، سکولاریسم و نقد مبانى آن از دیدگاه شهید مطهرى، شیوه تبیین مهدویت از سوى معصومین، عقل و ایمان از دیدگاه علامه طباطبائى، فرجام جهان از منظر یهود، مسیحیت و اسلام، کارکردها و آثار دین از منظر علامه طباطبائى، مبانى تربیت از دیدگاه فارابى، مسکویه و خواجه نصیرالدین طوسى، مسئله توحید در اندیشه علامه طباطبائى، مطالعه تطبیقى معاد جسمانى در مهم ترین فرقه هاى اسلامى، معرفت شناسى در آثار حضرت امام، نقد شبهات وارده بر منصوص بودن علم غیب و عصمت امام در کتاب مکتب در فرایند تکامل، نقد و بررسى شبهات وارده بر غدیر و … دفاع شده است.

۱۵. مؤسسه آموزش عالى خاتم النبیین (صلی الله علیه و آله)

حجت الاسلام والمسلمین حاج محسن وحیدى فردوسى، مؤسسه آموزش عالى خاتم النبیین (صلی الله علیه و آله) را در سال ۱۳۸۸ ش در قم تأسیس کرد.

این مؤسسه آموزشى بخش هاى مدیریت، معاونت آموزشى و معاونت پژوهشى را شامل مى شود.

این مؤسسه در مقطع سطح سه در رشته فرق و ادیان با گرایش هاى نقد مسیحیت، نقد وهابیت، نقد تصوف و نقد فرق انحرافى (بهائیت) دانش پژوه طلبه مى پذیرد.

۱۶. مؤسسه رهپویان سیدالشهداء (علیه السلام)

مؤسسه رهپویان سیدالشهداء (علیه السلام) مؤسسه آموزش عالى است که به خواهران تعلق دارد و در حوزه تفسیر، علوم و معارف قرآن کریم فعالیت مى کند.

مى توان پایگاه اینترنتى این مؤسسه را به نشانى rahpooyan .ac .ir در فضاى مجازى مشاهده، و از آن استفاده کرد.

این مرکز علمى، غیردولتى و غیرانتفاعى، و در قم دایر است و در سطوح عالى حوزه علمیه از میان بانوان دانش پژوه مى پذیرد.

۱۷. مؤسسه آموزش عالى اجتهاد

مؤسسه آموزش عالى اجتهاد مؤسسه اى غیرانتفاعى و غیردولتى و مرکزى حوزوى است که آیت الله میرزا محمدحسن احمدى فقیه یزدى آن را در قم راه اندازى کرد.

هدف اصلى از تأسیس و فعالیت این مؤسسه آموزش عالى، تحلیل و تبیین موضوعات و معارف مکتب اسلام با محوریت قرآن کریم و احادیث معصومان علیهم السلام است.^[۲]

مى توان پایگاه اینترنتى این مؤسسه را به نشانى ijtihad .ac .ir در فضاى مجازى، مشاهده، در آن مطالعه، و از آن استفاده کرد.

این مؤسسه با اخذ مجوز از وزارت علوم، تحقیقات و فناورى کشور جمهورى اسلامى ایران دانش پژوه جذب مى نماید.

۱۸.مؤسسه عالى فقه و علوم اسلامى

مؤسسه عالى فقه و علوم اسلامى، زیر نظر آیت الله سید على حسینى خامنه اى در قم تأسیس شده است. هدف این مؤسسه، برنامه ریزى و اقدام براى تولید علم و پیش بردن مرزهاى دانش دینى در عرصه هاى مورد ابتلاى جامعه امروز بشرى و پاسخ گویى به نیازهاى فکرى، علمى و دینى جهان اسلام است.

اهتمام اصلى این مؤسسه، تربیت عالمان و محققان برجسته در عرصه هاى گوناگون علوم دینى با توانایى نظریه پردازى اجتهادى و تولید علم به ویژه در حوزه مباحث فقه تخصصى است.

این مؤسسه، یک دوره ده ساله (به طور متوسط، به علت تفاوت رشته ها) در دو مقطع آموزشى (۶- ۷ ساله) و پژوهشى (۳- ۴ ساله) براى طلاب فاضلى که دوره سطح را با کیفیت مطلوب به پایان رسانده اند، برگزار مى کند. در این دوره ۱۰ ساله، طلاب با تمرکز جدى بر دروس فقه و اصول، به قوت و ملکه استنباط احکام در حد اجتهاد مطلق دست مى یابند و سپس توانشان را در حوزه اى تخصصى، متمرکز مى کنند. داوطلبان براى ورود به دوره اصلى مؤسسه، که از مقطع درس خارج، آغاز مى شود، دوره تمهیدى دو ساله را خواهند گذراند. این دوره با هدف آماده سازى طلاب براى ورود به دوره اصلى طراحى شده است و مباحث از آغاز کتاب کفایه الأصول تا پایان دروه سطح (پایه ۹ و ۱۰) را شامل مى شود. در این دوره با برنامه ریزى حدود دویست روز درسى در سال، افزون بر دروس جارى حوزه، آموزش هاى تکمیلى، دروس جنبى، مهارت هاى پژوهشى و همچنین پیش نیازهاى علمى لازم براى ورود به رشته تخصصى آموزش داده مى شود. این دوره در مهر ماه سال ۱۳۹۵ شمسى، با مشارکت مدیران باتجربه و مدرسان ممتاز سطوح عالى آغاز شده است که فعلًا حجت الاسلام والمسلمین همتیان مدیریت مى کند.

پایگاه اینترنتى مؤسسه به نشانى «mfos .ir» فعال است که مى توان در فضاى مجازى، مشاهده، و در آن مطالعه و از آن استفاده کنند. در ادامه به چند مدرسه علمیه جامعه المصطفى اشاره مى شود.

۱۹. مؤسسه دارالهدى

آیت الله محمد ناصرى مؤسسه دارالهدى را در سال ۱۳۸۹ ش در اصفهان پایه گذارى و راه اندازى کرد. این مؤسسه در قم نیز شعبه اى دارد.

این مرکز تخصصى در سطح سه در رشته اخلاق و تربیت اسلامى از میان طلاب برادر، دانش پژوه مى پذیرد.

مهم ترین اهداف این مؤسسه، عبارت است از:

توسعه و تعمیق شناخت نسبت به مبانى و مسائل اخلاق اسلامى بر مبناى آموزه هاى قرآن و روایات؛
شناخت منابع اخلاق اسلامى و ایجاد توان فهم آن؛
شناخت و نقد جریان هاى اخلاقى و شبهات مرتبط با آن؛
آشنایى با مکاتب مهم اخلاق اسلامى و غیراسلامى؛
ایجاد توان تدریس اخلاق اسلامى در سطوح پایین تر؛
افزایش توان تحقیق در حد تحلیل و بررسى تطبیقى و زمینه سازى جهت تألیف و ترجمه درزمینه اخلاق اسلامى؛
تعالى اخلاقى و معنوى طلاب؛
تقویت توان پاسخ گویى به پرسش ها و شبهات اخلاقى.

این مؤسسه از بخش هاى مدیریت، معاونت آموزشى، معاونت پژوهشى، معاونت فرهنگى و معاونت اجرایى تشکیل شده است.

در این مؤسسه از پایان نامه هاى مختلفى مانند؛ نقش و جایگاه خواب و بیدارى در سلوک اخلاقى، بررسى آثار تربیتى توسل به اهل بیت علیهم السلام، نقش زمان در سلوک اخلاقى، تأثیر طب الأبدان بر طب النفوس، رابطه توحید فطرى با اخلاق و تهذیب نفس، نقش و جایگاه توحید در تربیت اخلاقى تبیین نقش و جایگاه نماز در سلوک اخلاقى از منظر قرآن و حدیث و … دفاع شده است.

همچنین چندین درس نامه از جمله: درسنامه آَشنایى با دانش اخلاق و درسنامه عرفان عملى در این مؤسسه تدوین شده است.

۲۰. مؤسسه آموزش عالى هنر و اندیشه اسلامى

مؤسسه آموزش عالى هنر و اندیشه اسلامى، که در ابتدا با نام مدرسه اسلامى هنر تأسیس شده نهادى علمى آموزشى و پژوهشى غیردولتى است که از برآمده حوزه علمیه قم است و در سال ۱۳۹۱ ش در قم راه اندازى شد.

این مؤسسه نخستین مؤسسه آموزشى و پژوهشى برآمده از حوزه علمیه است که در قلمرو دین و هنر براى پرورش طلاب علوم دینى با رویکرد تربیتى و صبغه دینى، جهت تبیین آموزه ها، فرهنگ و تمدن اسلامى فعالیت مى کند.

مى توان پایگاه اینترنتى این مؤسسه را به نشانى ita .isoa .ir در فضاى مجازى مشاهده، در آن مطالعه، و از آن استفاده نمود.

این مدرسه و مؤسسه از طلاب علوم دینى پس از گذراندن سطح یک دانش پژوه جذب مى کند.

در این مؤسسه، رشته هاى گوناگون هنر اسلامى از جمله مستندسازى، فلسفه هنر، داستان نویسى، فیلم نامه نویسى، ارتباطات و رسانه، شعر، طراحى و گرافیک و … در مقطع هاى کارشناسى، کارشناسى ارشد و دکتراى تخصصى، تدریس و تحصیل مى شود.

۲۱. مؤسسه جامعه القرآن الکریم و اهل البیت علیهم السلام

مؤسسه جامعه القرآن الکریم و اهل البیت علیهم السلام، مؤسسه اى فرهنگى و آموزشى است که درزمینه حفظ و تفسیر قرآن کریم فعالیت دارد.

حجت الاسلام والمسلمین سید محمدمهدى طباطبائى این مرکز فرهنگى را در خرداد سال ۱۳۷۷ ش هم زمان با عید سعید قربان در قم پایه گذارى کرد. این مؤسسه فعالیت قرآنى اش را با مدیریت مؤسس ارجمند و همکارى جمعى از حافظان و اساتید قرآنى از آغاز سال تحصیلى ۱۳۷۷- ۱۳۷۸ ش با پذیرش ۱۲۰ نفر از میان صدها داوطلب مشتاق آغاز کرد.

تجربیات حجت الاسلام والمسلمین سید محمدمهدى طباطبائى در تربیت حافظ کل قرآن کریم حجت الاسلام سید محمدحسین طباطبائى، فرزند برومندش، در زمان خردسالى وى داشته است، توانست از او مربى و استاد نمونه در پرورش نوابغ بین المللى در رشته حفظ قرآن کریم بسازد. همچنین تأییدات مقام معظم رهبرى حضرت آیت الله خامنه اى از وى و فرزندش، پشتوانه بزرگى براى وى شد تا همه مشتاقان قرآن کریم به سوى او جذب شوند.

مى توان پایگاه رسمى اینترنتى این مؤسسه را به نشانى mjq .ir وwww .jqk .ir در فضاى مجازى، پى گیرى، در آن مطالعه، و از آن استفاده کرد.

این مؤسسه، براى پیشبرد اهداف خود، شعبه هاى فراوانى را در سطح کشور جمهورى اسلامى ایران و کشورهاى دیگر براى برادران و خواهران تأسیس کرده، و توانسته است در فعالیتش حافظان فراوانى را در مقطع هاى سنى گوناگون، اعم از خرسالان، نوجوانان، جوانان و برزرگسالان، به جامعه تحویل دهد.