فرزندتان را قبل از دبستان تربیت کنید

به فرزندان خود احترام گذاشته و هنگام ابراز عقیده، به سخنان آن‌ها توجه کنید. در برخورد با فرزندان هرگز از لقب‌های ناپسند و نسبت‌های ناروا استفاده نکنید و از تحمیل عقاید خویش به فرزندان خودداری کنید.

چگونه فرزند باهوش‌‏تری تربیت کنیم؟

بهترین زمان آموختن انواع دانستنی‌ها و تحریک توانایی‌های اساسی کودک، دوران شش ساله اول زندگی تا قبل از رفتن به دبستان است. آموزش قبل از دبستان، عبارت از این است که اطلاعاتی در اختیار فرزندتان بگذارید که مغز در حال رشد کودک، به آن نیاز دارد تا او در اولین سال‌های شکل‌‏گیری مغز و فکرش بتواند به رشد ممکنه خود برسد. در این صورت است که طفل شما با استعدادتر و با نشاط‌‌‌‌تر می‌گردد.

والدین خوب، شانس رشد ادراک در آغاز مرحله طفولیت را به فرزند خود می‌دهند. طفل در اولین شش سال زندگی، با به کار گرفتن حواس پنج‌گانه خود سعی در شناسایی دنیای اطراف خود می‌کند.

دنیایی که سرشار از بازی‌های مختلف، اسباب‌بازی‌ها و اشیا دیگر است. او با گرفتن و دست زدن به آن‌ها، رشد ادراک خود را تحریک می‌کند. تماس با افراد بالغ هنگام صرف غذا و هنگام بازی با آن‌ها در طول مدت روز نیز همین تحریکات را صورت می‌دهند. سطح هوش کودک بر حسب محیطی که در آن زندگی می‌کند، خصوصاً در شش ساله اول زندگی، می‌تواند رشد و نمو کرده و یا پایین‌تر برود.

اگر وضع منزل شما، برای فرزندتان آزاد و گرم باشد، سطح هوش و استعداد وی، می‌تواند به عالی‌ترین سطح خود برسد. ولی اگر محیط خانه، سرد و آمرانه باشد، نتیجه معکوس خواهد داشت. بیشترین و ثابت‌ترین بهره‏ای که کودک از افزایش هوش و استعداد و رشد فکری می‌گیرد، هنگامی است که مادر و کودک در مورد مسائل عمومی با هم به صحبت و گفتگو مشغول باشند.

اگر والدین وسایل بهتری برای ارضای نیاز فوری کودک به نگاه کردن، آزمایش، تلاش و به کار بردن محرک‌های مختلف حواس وی پیدا کنند، طفل نیز نه تنها آموزش لازم را فرا می‌گیرد، بلکه شادتر و راضی‌تر می‌شود.

راه‌هایی برای تقویت رشد هوش کودک

فرزندتان را دوست داشته باشید و تا می‌توانید به او محبت کنید. به او حق انتخاب و تصمیم‌‏گیری بدهید. وقتی شکست می‌خورد، به جای این که او را سرزنش کنید، راه‌های غلبه بر مشکلات را به او یاد بدهید. به حرف‌هایش گوش کنید. به او کمک کنید تا خودش راه آموختن را یاد بگیرد. جاذبه‌‏های دنیا را به او نشان دهید.

مثلاً کودک خود را به پارک، موزه، باغ وحش، کوه و غیره ببرید. همیشه تشویقش کنید. نظم و انضباط را به او یاد دهید. به توانایی‌های او اعتماد داشته باشید تا فرزندتان تمام تلاشش را برای انجام کارها بکند. با فرزندتان حرف بزنید و زبان را به شکل درستی به او آموزش دهید.

کودک را تشویق به آموختن کنید و وسایل این کار را برایش فراهم کنید. همیشه با او سوال و جواب داشته باشید تا عادت به فکر کردن و جستجو برای پیدا کردن جواب کند. فرزندتان را دوست داشته باشید و به او حق انتخاب و تصمیم‏‌گیری بدهید. وقتی شکست می‌خورد، به جای این که او را سرزنش کنید، راه‌های غلبه بر مشکلات را به او یاد بدهید. به حرف‌هایش گوش کنید. به او کمک کنید تا خودش راه آموختن را یاد بگیرد. انتخاب

اسباب‌بازی برای کودک

بهترین اسباب‌بازی آنست که کودک را مجذوب خود کند و او دوباره و دوباره به سراغ آن برود و لذت بیشتر و بیشتری از آن کسب کند. تناسب داشتن اسباب‌بازی با سن کودک، بسیار مهم است. کودک خردسال، به اسباب‌بازی‌ای نیاز دارد که حواس پنج‌گانه او را تحریک کند.

اسباب‌بازی‌های مناسب برای کودک زیر یک سال، آن‌هایی هستند که رنگ‌ها، حالات مختلف سطح (نرمی یا زبری و غیره)، مواد، و شکل‌های جالب و متنوع را به کودک می‌نمایانند. اسباب‌بازی‌هایی که صدا در می‌آورند و نسبت به عملی که با آن‌ها انجام می‌شود واکنش نشان می‌دهند، مثل جغجقه، به کودک احساس تسلط و کنترل می‌دهند و رشد مهارت‌های دستی و هماهنگی او را تسریع می‌کنند.

کودکان نوپا، از بازی‌های «داخل گذاشتن- بیرون آوردن» لذت می‌برند؛ بنابراین، مکعب‌هایی با اندازه و شکل‌های مختلف، فنجان‌های پلاستیکی، قاشق، اسباب‌بازی‌های داخل حمام، پیاله، صفحه‌‏های گردی که روی قطعات چوبی عمودی سوار می‌شوند، و هرم‌های اسباب‌بازی، همگی از اسباب‌بازی‌های مورد علاقه آن‌ها هستند.

اسباب‌بازی مفید و با دوام برای این مرحله، یک بسته مکعب با اندازه‌ها و شکل‌های مختلف است که در این سن برای انجام بازی‌های داخل گذاشتن بیرون آوردن و بعداً برای انجام بازی‌های تخیلی مهمی مثل خانه سازی، قایق سازی و غیره بکار می‌رود.

در حدود دو سالگی، کودکان، مهارت چرخش مچ را کسب می‌کنند که آن‌ها را قادر می‌سازد چیزهای مختلفی را بپیچانند و درها را باز کنند. اسباب‌بازی‌هایی که درپوش پیچی دارند، مکعب‌هایی که داخل هم چفت می‌شوند، مجموعه اشکال پیشرفته‌‏تر با قطعاتی با شکل‌های مختلف که هر یک فقط داخل یک قسمت جا می‌گیرند، و میز نجاری، همگی اسباب‌بازی‌های مناسبی برای رشد کودکان در این مرحله سنی به شمار می‌روند.

کودک پیش دبستانی همچنان از بازی با مکعب‌ها، وسایل نقاشی و رنگ آمیزی، و هر چیزی که محرک بازی‌های تخیلی باشد لذت می‌برد. او می‌تواند شروع به انجام بازی‌های ساده کند.

اسباب‌بازی باید بی خطر باشد، ارزش بازی کردن داشته باشد، چند منظوره باشد تا برای انواع بازی‌ها کاربرد داشته باشد و با افزایش سن کودک هم هنوز قابل استفاده باشد. به عنوان مثال، یک بسته مکعب، اسباب‌بازی مناسبی است زیرا می‌توان در سنین مختلف به یک اندازه از آن لذت برد و محرک قوه تخیل و بازی فعال می‌باشد. اسباب‌بازی‌ها می‌توانند جنبه آموزشی داشته باشند و ادراک کودکان را غنی سازند.

اسباب‌بازی‌هایی که از این نظر بیشترین فایده را دارند، آن‌هایی هستند که کودک شما می‌تواند با آن‌ها کاری انجام دهد، مثلاً اسباب‌بازی‌هایی که بهم چفت می‌شوند یا می‌چسبند و با استفاده از آن‌ها می‌توان چیزهای مختلفی ساخت. هر چیزی که کودک شما را مجذوب کند، برای کودک شما جنبه آموزشی دارد. اگر کودک شما هنوز درپوش ماهی‌تابه را ترجیح می‌دهد، مأیوس نشوید.

تشویق کودک به مطالعه

باید کاری کنید تا مطالعه از نظر کودک، تجربه‌‏ای موفق و لذت بخش باشد. سعی کنید هر روز یا لااقل هفته‌‏ای چند بار، برای کودکتان کتاب بخوانید و خود را به این کار عادت دهید، کتاب‌هایی انتخاب کنید که با سطح علایق کودکتان تناسب داشته و ظاهر زیبا و تصاویر جذابی داشته باشند.

اولین کتاب‌های کودک باید کوتاه و فقط دارای چند صفحه باشند. همچنین باید حاوی تصاویر بزرگی با جزئیات اندک باشد. کتاب‌هایی انتخاب کنید که واژگان آن‌ها، برای کودک، قابل فهم باشد. اگر در جوی آرام و راحت برای کودکتان کتاب بخوانید، او لذت بیشتری خواهد برد. کودکتان را تشویق کنید به چیزهایی که در تصاویر هستند توجه کند و اتفاقات بعدی را حدس بزند و با انجام این کارها او را تشویق کنید.

اگر کودکتان درخواست کرد، کتاب را مجدداً برایش بخوانید. بهترین راه برای سنجش علاقه کودکتان به یک موضوع، این است که ببینید او چقدر راجع به آن صحبت می‌کند و چند بار خود به خود، سراغ آن کتاب می‌رود. هر زمان کودک شما نشان داد برای مطالعه آمادگی دارد، کتاب‌های مورد علاقه او را که قابل «خواندن» هستند، هر چند کودک شما لغات آن را حفظ کرده باشد، برایش بیاورید. کاری کنید تا مطالعه از نظر کودک، تجربه‌‏ای موفق و لذت‌بخش باشد. سعی کنید هر روز یا لااقل هفته‌‏ای چند بار برای کودکتان کتاب بخوانید و خود را به این کار عادت دهید.

در سنین بالاتر، کودک شما این لغات آشنا را در سایر کتاب‌ها می‌بیند و می‌تواند آن‌ها را واقعاً بخواند. کتاب‌های جدیدی برای کودک خود تهیه کنید که داستان را با تکرار زیاد بیان می‌کنند و هر یک از لغات، چندین بار در آن‌ها به چشم می‌خورد. حتی زمانی که خود کودک، توانایی کتاب خواندن را پیدا کرد، از کتاب خواندن برای او دست برندارید. ترتیبی اتخاذ کنید که همیشه کتاب‌های متنوعی دم دست وجود داشته باشد.

چگونه مشوق استعداد سرشار در کودک خود باشیم؟

وقت آزادی را برای بازی در نظر بگیرید. بیشتر مشاهده و کمتر دخالت کنید. به جای اسباب‌بازی‌های پیچیده، اسباب‌بازی‌های ساده‏‌ای تهیه کنید که با قوه تخیل کودکتان تکمیل گردد. کودک خود را به بازی در بیرون از منزل تشویق کنید تا با دنیای طبیعت در تماس باشد و فرصتی برای بازی با شن، خاک، آب، و هوا داشته باشد.

نمونه‌هایی از کارهای واقعی در اختیار کودک خود بگذارید تا بتواند از آن‌ها تقلید کند. اجازه دهید در گردگیری، شستن ظرف‌ها، و پخت و پز به شما کمک کند، این فعالیت‌ها، جزیی از بازی‌های او می‌شوند و به او کمک می‌کنند چیزهایی در مورد زندگی بیاموزند.

امکان فعالیت‌های هنری را که به کودکتان امکان می‌دهند احساسات خود را به راحتی اظهار کنند، مثل نقاشی با انگشت، قلم مو، یا اسفنج، با استفاده از رنگ‌های جذاب و درخشان فراهم آورید، این کار نه تنها به کودکتان کمک می‌کند احساسات خود را بیان کند، بلکه چیزهایی در مورد رنگ‌ها به وی می‌آموزد. برای کودک خود داستان بخوانید، زیرا داستان‌ها تصاویر پرورش‌دهنده‌ای را که سنگ بنای قوه تخیل اوست مهیا می‌کنند. زمانی را که کودک شما صرف تماشای تلویزیون و فیلم می‌کند، محدود کنید.

تقویت عزت نفس در کودکان

به فرزندان خود احترام گذاشته و هنگام ابراز عقیده به سخنان آن‌ها توجه کنید. در برخورد با فرزندان، هرگز از لقب‌های ناپسند و نسبت‌های ناروا استفاده نکنید. از تحمیل عقاید خویش به فرزندان خودداری کنید.

از مقایسه فرزندان با یکدیگر و یا با دیگر همسالان، جداً پرهیز کنید. در پذیرش و ابراز محبت به فرزندان، هیچ‌گاه به جنسیت آن‌ها توجه نکنید. در اعطای مسئولیت به فرزندان، به تفاوت‌های فردی آن‌ها و به حدود توانمندی‌هایشان توجه کنید. هنگام مواجه شدن فرزندان با شکست، آن‌ها را طرد نکنید.

با ایجاد جو مشاوره و تبادل نظر در محیط منزل، اجازه ابراز شخصیت و احساس خود ارزشمندی را در کودکان و نوجوانان ایجاد کنید. کودکان و نوجوانان را با الگوی رفتاری مطلوب و شخصیت‌های ارزشمندی که از عزت نفس بالایی برخوردارند، آشنا کنید. از تعارض و کشمکش با همسر خودداری کنید و با هماهنگی و ارزشگذاری به نظرات همسر، زمینه را برای ارضای نیاز فرزندان به امنیت روانی و تقویت حس عزت نفس هموار کنید.

تربیت فرزند موفق

با فرزندانتان مهربان باشید. هرگز فراموش نکنید فرزندتان را بابت رفتار خوبشان تشویق کنید، همان گونه که وقتی رفتاری بد از آن‌ها سر می‌زند، تنبیه‌شان می‌کنید. در اجرای قوانین، ثابت قدم و استوار باشید.

سعی کنید وقت معینی را در روز تعیین کنید که فرزندتان بداند در آن موقع می‌تواند بی‌دغدغه با شما صحبت کند و شما در آن زمان با تمام وجود به حرف‌های او گوش می‌دهید. به فرزندانتان هنر گوش کردن به عقاید و دیدگاه دیگران و درک آن‌ها را بیاموزید. برای فرزندانتان الگوی خوبی باشید. از فرزندتان تمجید کنید، زیرا تمجید، خالق عزت نفس و اعتماد به نفس است.

به فرزندانتان فواید ورزش کردن را بیاموزید. به فرزندانتان آموزش دهید که بدترین دشمن آن‌ها، ترس از شکست است. به فرزندانتان حتی از سنین بسیار پایین، در خانه وظایفی را محول کنید. برای احساسات و نظریات فرزندانتان ارزش قائل شوید و به آن‌ها احترام بگذارید. فرزندانتان را به کتاب خواندن تشویق کنید. به فرزندانتان آموزش دهید اتحاد با دیگران است که قدرت به بار می‌آورد.

روحیه‌ی کاوشگری را در فرزندتان تقویت کنید و از طریق آن به او آموزش دهید. فرزندانتان را تشویق کنید داوطلب کمک به افرادی شوند که به کمک آن‌ها نیاز دارند. به فرزندانتان بیاموزید به بدنشان احترام بگذارند و از آن محافظت کنند. به فرزندانتان بیاموزید قدر داشته‌هایشان را بدانند و بابت آن‌ها، احساس شادی و رضایت کنند.

محبت کردن، بهترین راه تربیت فرزند

این که یک کودک چقدر تربیت پذیر باشد، در درجه اول، بستگی به این دارد که احساس کند چقدر مورد محبت قرار دارد و چقدر به عنوان یک انسان و عضو خانواده او را به حساب می‌آورند. راهنمایی کردن توأم با دلسوزی و مهربانی، قدم مهمی از مراقبت کودکان به حساب می‌آید و به آن‌ها کمک می‌کند که نسبت به افراد خانواده و جامعه، مهربان بوده و افرادی قابل احترام و دوست داشتنی باشند. پس بزرگ‌ترین وظیفه ما این است که کاری کنیم که فرزندمان احساس کند دوستش داریم و به او احترام می‌گذاریم.

حضرت علی (علیه السلام) می‌فرماید: هر که در کودکی نیاموزد، در بزرگی پیشرفت نمی‌کند. (غررالحکم، شماره ۸۹۳۷)

منبع: سلامت نیوز