اشاره:
زیارت نیاکان، مؤمنان و حضور بر بارگاه پاک پیشوایان دینی، خواندن نماز، نیایش و قرآن در آرامگاه‌های آنان یکی از عبادت‌ها و سنت‌های ارزشمند اسلامی به شمار می‌رود. زیارت نه پرستش مردگان، بلکه دیدار زندگان است، که با چشم دل پیوند روحی با ارواح پاک و مطهر برگزیدگان خداوند صورت می‌گیرد.۱
در برخی مدارک معتبر اهل سنت، چندین روایت درباره فضائل زیارت امام رضا(علیه السلام) نقل شده است که برخی از آنها را برای تیمن و تبرک یادآور می‌شویم:
حاکم نیشابوری با سند خود از امام صادق(علیه السلام) و از پدرانش از علی(علیه السلام) و از رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله نقل کرده است که فرمود: «پاره‌ای از تن من در خراسان مدفون خواهد گشت، هر مؤمنی که به زیارت او برود، خداوند بهشت را بر او واجب خواهد ساخت و بدن او را بر آتش جهنم حرام خواهد گردانید».۲
همچنین در روایت دیگری، عایشه از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده است که فرمود: «کسی که فرزندم را در طوس زیارت کند، گویی یک حج به جا آورده است».
عایشه پرسید: یک حج ؟
پیامبر فرمود: «دو حج».
عایشه پرسید: دو حج؟
رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «سه حج.» عایشه ساکت شد.
پیامبر فرمود: «اگر سکوت نمی‌کردی تا هفتاد حج بر می‌شمردم!»۳
حاکم نیشابوری با سند خود نقل کرده است که از امام موسی بن جعفر(علیه السلام) شنیدم که می‌فرمود: «هر کس آرامگاه فرزندم را زیارت کند، پاداش هفتاد حج را نزد خداوند خواهد داشت. آن‌گاه فرمود: چه بسا حجی قبول نمی‌شود، هر کس او را زیارت کند یا شبی در بارگاهش بماند، گویی همه آسمانیان را زیارت کرده است و چون روز قیامت شود، زائران را با امامان ما اهل بیت خواهند یافت و زائران فرزندم علی [بن موسی] درجاتشان بالاتر و زندگانی [معنوی آنان] نزدیک‌تر است».۴
همچنین وی با سند خود از امام رضا(علیه السلام) نقل کرده که پیامبر فرموده است: «پاره‌ای از تن من در خراسان مدفون خواهد شد، هر گرفتاری او را زیارت کند، خداوند گرفتاری‌اش را برطرف می‌سازد و هر گنه‌کاری او را زیارت نماید، خدای متعال گناهانش را می‌آمرزد!»۵
همچنین فضال روایت کرده که از علی بن موسی الرضا(علیه السلام) شنیدم که شخصی نزد وی آمد و به آن حضرت گفت: «ای فرزند رسول خدا! پیامبر را در خواب دیدم که به من فرمود: چگونه خواهید بود، آن‌گاه پاره تن من در سرزمین شما مدفون و گوشت بدنم در آنجا پنهان شود و از امانت من چگونه محافظت خواهید کرد؟»
امام رضا(علیه السلام) در پاسخ فرمود: «من آن شخصی هستم که در سرزمین شما دفن خواهد شد! من پاره تن رسول خدا صلی الله علیه و آله و همان امانتی هستم که هر شخصی اگر با معرفت و شناخت به حق من و اطاعت و پیروی از من زیارتم نماید، من و پدرانم شفیعان او در روز قیامت خواهیم بود و کسی که ما شفیع او باشیم، نجات خواهد یافت، هر چند گناهان وی به اندازه گناهان جن و انس باشد!».۶
سپس امام رضا(علیه السلام) از جد بزرگوارش چنین نقل کرده که فرموده است: «هر کس مرا در خواب ببیند [واقعاً] مرا در خواب دیده است؛ زیرا شیطان به صورت من و هیچ یک از جانشینانم ظاهر نمی‌گردد. رؤیای صادقه جزئی از هفتاد جزء پیامبری است».۷
جوینی نیز با سند خود از حاکم نیشابوری آورده که علی بن موسی الرضا(علیه السلام) فرمود: «من کشته شده با زهر و مدفون شده در سرزمین غریب هستم. این را به سفارشی که پدرم از پدرش از نیاکانش از علی(علیه السلام) از رسول خدا صلی الله علیه و آله به من نموده‌اند، من می‌دانم. آگاه باشید! هر کس مرا در غربتم زیارت کند، من و پدرانم شفیعان او در روز قیامت خواهیم بود و هر کس ما شفیعان او باشیم، نجات می‌یابد. هر چند گناهان جِن و اِنس را داشته باشد».۸
آن‌گاه جوینی پس از نقل چندین روایت این‌گونه اظهار می‌دارد: «کَرامهٌ! یا لَها مِنْ کَرامَهٍ باهرهٍ! وَ بَشَارهٌ لِشَفاعهِ الذُّنوبِ ماحِیهٌ غافِرَهٌ؛ چه کرامتی؟ کرامتی نورانی و بشارتی برای محو و پوشانندگی از زشتی‌ها و گناهان!»۹
همچنین جوینی به نقل از حاکم نیشابوری آورده است که امام رضا(علیه السلام) فرمود: «کسی که به زیارت من بیاید، من نیز روز قیامت در سه جایگاه به فریاد او خواهم رسید: زمانی که نامه‌های اعمال را به دست راست و چپ می‌دهند و هنگام عبور و گذر از پُل صراط و هنگامی که اعمال را در کفه ترازو قرار می‌دهند».۱۰
همچنین با همین سند نقل کرده که امام رضا(علیه السلام) فرمود: «برای زیارت هیچ قبری بار سفر نبندید، مگر برای زیارت آرامگاه‌های ما، آگاه باشید که من ظالمانه به وسیله زهر کشته و در جایی دور از مدینه دفن خواهم شد. پس هر کس برای زیارتم بار سفر ببندد، دعایش به اجابت خواهد رسید، و گناهانش آمرزیده می‌شود».۱۱
قندوزی نیز در ماجرای ولایت‌عهدی امام رضا(علیه السلام) نقل کرده است که آن حضرت خطاب به مأمون فرمود: «به خدا سوگند! پدرم برای من از پدرانش از رسول خدا صلی الله علیه و آله روایت کرده‌اند که من پیش از تو، مظلومانه از دنیا می‌روم، فرشتگان آسمان و زمین بر من می‌گریند و در سرزمین غریب به خاک سپرده می‌شوم».۱۲
جوینی با سند خود از امام جواد(علیه السلام) نقل کرده است که فرمود: «هر کس مزار پدرم را زیارت کند، پروردگار گناهان گذشته و آینده‌اش را می‌آمرزد و چون روز قیامت شود، برای او جایگاهی در برابر جایگاه رسول خدا صلی الله علیه و آله قرار می‌دهند تا هنگامی که خداوند به حساب همه بندگانش رسیدگی کند».۱۳
حاکم نیشابوری نیز با سند خود از صَقر بن دلف نقل کرده است که از امام هادی(علیه السلام) شنیدم می‌فرمود:
هر کس حاجتی دارد، به زیارت قبر جدم رضا به طوس برود. ابتدا غسل کند، سپس بالای سرِ وی دو رکعت نماز بخواند و حاجت خویش را در قنوت نمازش از خداوند بخواهد، که بر آورده خواهد شد. البته به شرطی که حاجت وی (درخواست) گناه یا قطع صله رحم نباشد.
مکانی که وی در آنجا دفن شده، قطعه‌ای از بهشت است. هر مؤمنی که او را زیارت نماید، خداوند وی را از آتش دوزخ نجات می‌دهد و داخل بهشت می‌گرداند.۱۴٫
- در طول تاریخ، فرقه‌های گوناگونی بوده که با زیارت مخالفت کرده‌اند. در زمان ما فرقه گمراهی به نام وهابیت که پرورش‌یافته استعمار انگلیس است، با زیارت مخالف است. برای اطلاع بیشتر به کتاب دیگری از همین نویسنده با نام زیارت در اسلام و ادیان دیگر مراجعه کنید.۲٫ فرائد السمطین، ج۲، ص۱۸۸، ح۴۶۵٫۳٫ ینابیع الموده، ج۲، ص۳۴۱٫۴٫ فرائد السمطین، ج۲، ص۱۹۴، ح۴۷۱٫۵٫ فرائد السمطین، ج۲، ص۱۹۰، ح۴۶۷؛ ینابیع الموده، ج۲، ص۳۴۱٫۶٫ حبیب السیر، ج۲، ص۸۶٫۷٫ فرائد السمطین، ج۲، ص۱۹۱، ح۴۶۸٫۸٫ همان، ص۱۹۲، ح۴۶۹٫۹٫ همان.۱۰٫ همان، ص۱۹۵، ح۴۷۲٫۱۱٫ همان، ص۲۱۸، ح۴۹۲٫۱۲٫ ینابیع الموده، ج۳، ص۱۶۷٫۱۳٫ فرائد السمطین، ج۲، ص۱۹۵، ح۴۷۳٫۱۴٫ همان، ص۱۹۳، ح۴۷۰٫
