وجود نازنین یگانه بانوی عالم حضرت فاطمه زهراء (سلام الله علیها) ، دارای مقام و منزلتی رفیع در نزد خداوند و رسول خداست. فرشتگان الهی نیز که کارگزاران خداوند هستند از این مقام ایشان آگاه اند. از این رو می توان عظمت وجودی حضرت صدیقه کبری (سلام الله علیها) را از منظر ملائکه الهی بدست آورد.
ملائکه خود دارای آن چنان جایگاه بلندی نزد پروردگار عالم هستند که به ندرت مجذوب وجود انسان ها می شوند. ملائکه ای که به نقل قرآن مجید در آن زمان خدا اراده کرد تا انسان را به عنوان خلیفه خویش در روی زمین برگزیند به خداوند اعتراض کردند که انسان شایستگی وجود ندارد اما همین ملائکه وقتی در برابر نور وجودی پنج تن و از جمله ایشان حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) قرار گرفتند به حکمت خلقت انسان پی بردند و با تمام وجود در برابرش سر تعظیم فرود آوردند: «فَسَجَدَ الْمَلَائِکَهُ کُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ».
افتخار جبرئیل بر خادمیِ آستان جانان
ابوذر گفت:«شنیدم که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:«که اسرافیل بر جبرئیل افتخار و مباهات می کرد » جبرئیل پرسید: « چرا تو از من بهترى؟» گفت: « من صاحب هشت فرشته اى هستم که عرش خدا را حمل می کنند، من صاحب نفخه ى صورم، من نزدیکترین فرشتگان به خداى عزّ و جلّ هستم. » سپس جبرئیل گفت: « من از تو بهترم.» اسرافیل پرسید: «به چه دلیل؟» گفت: « زیرا که من امین خدایم در وحى، من رسول خدایم به سوى پیامبران، من صاحب خسوف و کسوف باشم، خداوند هیچ امتى را نابود نکرد مگر به دست تواناى من.»
مرافعه را به خداى عزّ و جلّ عرض کردند. خطاب رسید: « شما ساکت باشید، به عزت و جلالم، من کسى را آفریدم که از هر دوى شما برتر است.» عرض کردند:« پروردگارا آیا آفریده اى کسى را که از ما بهتر باشد! و حال اینکه ما از نور خداى عزّ و جلّ آفریده شده ایم؟» خداى تبارک و تعالى فرمود: « آرى. و اشاره کرد به سوى قدرت که پرده بردار. پرده برداشته شد. ناگاه دیدند بر ساق عرش طرف راست نوشته شد: «لا اله الا اللَّه، محمّد رسول اللَّه، على و فاطمه و الحسن و الحسین علیهم السّلام دوستان خدا.»
جبرئیل عرض کرد: « پروردگارا همانا من خواهش مى کنم به حق اینها که مرا خادم اینان قرار دهى.» خداى تبارک و تعالى فرمود: «انجام دادم، پس جبرئیل از اهل بیت است و او خادم ماست.» [۱]
نوری از جنس حقّ
جابر مى گوید: « محضر مبارک امام صادق (علیه السّلام) عرض کردم: « براى چه فاطمه زهراء (سلام اللَّه علیها) به {زهراء} موسوم گردید؟
بنا بر جایگاه فرشتگان در نزد خداوند، این که شخصیتی برای فرشتگان الهی جلب توجه نماید نشان از بزرگی روح و مقام اوست. این است که اعتراف ملائکه در عظمت وجودی حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در جهت شناخت بهتر این بانو نقش بسزایی دارد
حضرت فرمودند: « زیرا حقّ عزّ و جلّ او را از نور عظمت خودش آفرید، و هنگامى که نور وجود فاطمه (سلام اللَّه علیها ) درخشید آسمانها و زمین به نورش روشن شده و دیدگان فرشتگان از شدّت نورش بسته شد و تمام ملائکه حقّ تبارک و تعالى را سجده نموده و عرض کردند:« اله و معبود ما، سرور و مولاى ما، این نور چه خصوصیّتى دارد که این قدر تابان و روشن است؟»
خداوند متعال به آنها وحى فرمود:« این نور از نور من است که در آسمان ساکنش کرده ام آن را از عظمت خویش آفریدم.»[۲]
کوثر در قنداقه بهشتیان
امام صادق (علیه السّلام) فرمود: « … در هنگام ولادت حضرت فاطمه (سلام الله علیها) چهار زن گندم گون بلند بالا مانند زنان بنى هاشم بر خدیجه (سلام الله علیها) وارد شدند و از آنها در هراس شد، یکى از آنها گفت: « اى خدیجه غم مخور که ما فرستاده پروردگاریم نزد تو، و خواهران توئیم، من ساره ام و این آسیه دختر مزاحم که رفیق تو است در بهشت و این مریم دختر عمران و این کلثوم خواهر موسى بن عمران است، خدا ما را فرستاده که از تو پذیرائى کنیم مانند زنان،» یکى سمت راستش نشست و یکى سمت چپش و سومى برابرش و چهارمى پشت سرش.
فاطمه (سلام الله علیها) پاک و پاکیزه متولد شد و چون به زمین آمد نورى از او درخشید تا به همه خانه هاى مکه پرتو افکند و جایى از شرق و غرب زمین نماند مگر آنکه در آن تابید و ده تن حور العین که هر یک طشت و ابریق بهشتى داشتند وارد شدند و آب از کوثر آوردند و به زنى که برابرش بود دادند و او را با حوض کوثر شست و دو پارچه سفیدتر از شیر و خوشبوتر از مشک و عنبر برآورد و او را در یکى از آنها پیچید و با دیگرى سر و رویش را بست و زبان به دهانش گذاشت و فاطمه گفت: « گواهم که جز خدا معبود حقى نیست و پدرم رسول خدا و سید انبیاء است و شوهرم سید اوصیاء و فرزندانش سادات اسباط، سپس به آنها سلام کرد و نام آنها را گفت و آنها باور کردند و خندیدند و حوریان خرسند شدند و به هم بشارت دادند و اهل آسمان به هم بشارت دادند به ولادت فاطمه (سلام الله علیها)، در آسمان نورى تابید که فرشتگان پیش از آن ندیده بودند و آن زنها گفتند: اى خدیجه او را پاک و پاکیزه برگیر که زکیه است و میمونه است و مبارک است خودش و نسلش. خدیجه شاد و خرم او را گرفت. [۳]
ملائکه وقتی در برابر نور وجودی پنج تن و از جمله ایشان حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) قرار گرفتند به حکمت خلقت انسان پی بردند و با تمام وجود در برابرش سر تعظیم فرود آوردند: «فَسجَدَ الْمَلَائِکَهُ کُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ»
هم صحبت فرشتگان
راوى گوید: « شنیدم که امام صادق (علیه السّلام) مى فرمود: « فاطمه (سلام الله علیها) از آن جهت {محدّثه} نامیده شد که فرشتگان بر او فرود مى آمدند و با او گفتگو مى کردند همان گونه که با مریم بنت عمران گفتگو مى کردند، آنها به فاطمه (سلام الله علیها) مى گفتند: « اى فاطمه! همانا خداوند تو را برگزیده، و از پلیدى ها تطهیر نموده، و تو را بر زنان دو عالم برترى داده است، پس اى فاطمه! خدایت را سپاسگزار بوده وى را عبادت نما. آنها با یکدیگر گفتگو مى کردند.[۴]
تکبیر فرشتگان در شب وصال دو نور
امام صادق (علیه السّلام) فرمود: « هنگامى که فاطمه (سلام الله علیها) را به خانه همسرش امام على (علیه السّلام) مى بردند جبرئیل و میکائیل و اسرافیل فرود آمدند … پس آن سه فرشته تکبیر گفتند و فرشتگان دیگر نیز به پیروى آنها تکبیر گفتند؛ از این رو تا روز قیامت تکبیر گفتن در شب زفاف سنّت شد. [۵]
سلام ملائک به بانوی برگزیده
پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود: « فاطمه، بزرگ بانوى جهانیان از اوّلین و آخرین است. هنگامى که در محرابش مى ایستد هفتاد هزار فرشته مقرّب به او سلام مى کنند و همان ندائى را که فرشتگان به مریم دادند به وى مى دهند و مى گویند: « اى فاطمه! خدا تو را برگزیده و پاکیزه ساخته و بر زنان جهانیان برترى داده است.»[۶]
بنا بر جایگاه فرشتگان در نزد خداوند، این که شخصیتی برای فرشتگان الهی جلب توجه نماید نشان از بزرگی روح و مقام اوست. این است که اعتراف ملائکه در عظمت وجودی حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) در جهت شناخت بهتر این بانو نقش بسزایی دارد.
منبع تبیان
پی نوشت:
۱. ارشاد القلوب، ترجمه رضایى، ج۲، ص ۳۶۹
۲. علل الشرائع، ترجمه ذهنى تهرانى، ج۱ ، ص : ۵۸۷-۵۸۸
۳. امالى شیخ صدوق-ترجمه کمرهاى، ص ۵۹۵ (مجلس هشتاد و هفتم)
۴. زندگانى حضرت زهرا (علیها السلام) (روحانى)، ص ۳۷۲
۵. آداب، سنن و روش رفتارى پیامبر گرامى اسلام، ص۸۵
۶.الحکم الزاهره با ترجمه انصارى، ص : ۲۰۰