على (علیه السلام) در جبهه هاى نبرد

ابن عباس مى گوید:

«ان رایه المهاجرین کانت مع على (علیه السلام) فى المواقف کلها یوم بدر، و یوم احد، و یوم خیبر، و یوم الاحزاب و یوم فتح مکه و لم یزل معه فى المواقف کلها،[۱] پرچم مهاجران همواره و در همه جنگها به دست على (علیه السلام) بود.او در تمام جنگهاى بدر، احد، خیبر، احزاب فتح مکه و دیگر جنگهاى اسلام پرچمدار سپاه توحید بود.»

جبهه هاى نبرد یکى از تجلى گاه هاى شخصیت على (علیه السلام) است.در این جبهه ها نه فقط شجاعت بلکه عدالت، زهد و پرواپیشگى آن حضرت را هم به خوبى مشاهده مى کنیم.این مرد نامتناهى چنان این عناصر را به هم آمیخته بود که تفکیک یکى از دیگرى غیر ممکن بود.

انسان هاى شجاع در تاریخ زیاد دیده شده اند اما شجاع زاهد و عادل و عارف، آن هم در این حد و مرتبه، هرگز به چشم نمى خورد.وقتى انسان مى خواند که آن حضرت، پهلوان ترین فرد از کافران را به خاک افکنده اما در کشتن او تعلل مى ورزد تا خشمش فروکش کند، مات و مبهوت مى ماند که او چگونه بشرى است!مفهوم تیغ ازپى حق زدن در همین صحنه هاست که خود را نشان مى دهد.

این امام بزرگ در مقابل کودک یتیمى و یا فرد بینوایى، زانوى تواضع به زمین مى زد و دست نوازش بر سرشان مى کشید، اما در مقابل سرداران نیرومند و قوى دست مشرکان مى خروشید و صف هاى آنان را درهم مى شکست، به طورى که هر فرد شجاع و جنگ آورى از دلاورى و ضرب شمشیر على (علیه السلام) در هراس بود.

پیامبر بزرگ اسلام در جنگ هایى خود شخصا شرکت داشت که بدانها «غزوه »مى گویند و در نبردهایى هم خود ایشان شرکت نداشتند اما کسانى را به فرماندهى برمى گزید و به سوى دشمن گسیل مى داشت، این گونه نبردها را «سریه» مى گویند[۲] .به هر جهت، در اکثر این غزوه ها و سریه ها پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم) به شجاعت و دلاورى على (علیه السلام) مى بالید و بن بست هاى جنگ را با شمشیر و تدبیر وى مى گشود.

تعداد این نبردها زیاد است، از این رو ما به مهمترین آنها پرداخته ایم.در کتاب «تجلى امامت » هم سه جنگ جمل، صفین و نهروان را که مربوط به دوران خلافت آن حضرت است به تفصیل آورده ایم.

در جنگ هاى على (علیه السلام) نکته هاى بسیارى نهفته است که نظامیان و جنگ آوران مى توانند درس هاى فراوان از آیین نبرد و شیوه رهبرى عملیات از آنها بگیرند، لذا ما براى مطالعه آسانتر همه را یک جا آورده ایم، بدین خاطر هم اندکى ترتیب زمانى حوادث، به هم خورده است، مثلا ازدواج آن حضرت، بعد از جنگ بدر بوده است، اما ما آن را جلوتر از بدر قرار دادیم تا جنگ ها همه در یک جا بیایند.

نویسنده: سید اصغر ناظم زاده قمى

منبع : مظهر ولایت ص ۲۷۷

پى نوشت:

[۱] . «تاریخ دمشق، ترجمه امام على (علیه السلام)،ج ۱،ص ۱۴۲،ح ۲۰۰»

[۲] . غزوه هاى پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم) ۲۶ یا ۲۷ غزوه است.این اختلاف بدان جهت است که غزوه خیبر را با غزوه وادى القرى که به دنبال هم رخ داده دو یا یک غزوه به شمار آورده اند،تعداد سریه هاى پیامبر را ۳۵ یا ۳۶ یا ۴۸ و حتى ۶۶ سریه گفته اند و علت اختلاف در تعداد سریه ها بدان جهت است که بعضى از سریه ها به علت کمى افراد گروه آنها به شمار نیامده است.