عبادت و زهد امام هادی(علیه السلام)

اشاره:

علی بن محمد مشهور به امام هادی یا امام علی النقی (۲۱۲–۲۵۴ق) دهمین امام شیعیان و فرزند امام جواد(ع) است. وی ۳۳ سال از ۲۲۰ تا ۲۵۴ق، منصب امامت را به عهده داشت. امام هادی با چند تن از خلفای عباسی از جمله متوکل همزمان بود و بیشتر سال‌های امامت را در سامرا تحت نظارت حاکمان عباسی گذراند. از امام هادی(ع) احادیثی در امور اعتقادی، تفسیر، فقه و اخلاق روایت شده است. بخشی از روایات نقل‌شده، درباره مباحث کلامی از جمله تشبیه و تنزیه و جبر و اختیار است. زیارت معروف جامعه کبیره و غدیریه از امام دهم شیعیان نقل شده است.

حضرت امام هادی علیه السّلام از همه شادی ها، دل مشغولی ها و اسباب زندگی دنیوی رویگردان بوده، همواره به زاهدانه ترین شکل زندگی را می گذراند. آن حضرت به شدّت مراقب و مواظب عبادت خداوند و پای بندی به ورع و زهد بود. آن حضرت هیچگاه به جلوه های ظاهری زندگی دنیا اعتنائی نداشته، طاعت خداوند متعال را بر هرچیز دیگری مقدّم می داشت. منزل آن حضرت چه هنگامی که در مدینه به سر می برد و چه آن هنگام که در سامرا زندگی می کرد همواره خالی از اثاثیه زندگی بود. در وقتی که آن حضرت در مدینه سکونت داشت سربازان متوکل به خانه اش ریختند و آن خانه را به شدّت تفتیش نمودند، امّا نه تنها آنچه می خواستند در آن نیافتند بلکه از لوازم زندگی نیز چیزی در آن پیدا نکردند. همچنین هنگامی که سربازان متوکل در شهر سامرا باردیگر به خانه آن حضرت هجوم آوردند آن حضرت را در اتاقی دربسته یافتند درحالی که جبّه ای مویین بر تن داشته، بر سنگ و ریگ نشسته بود و میان او و زمین فرشی وجود نداشت[۱]…

روی آوردن به خداوند متعال، انابه به درگاه او، شب زنده داری به عبادت خداوند متعال، مناجات با ذات اقدس حقّ و تلاوت کتاب او ویژگی بارز همه اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السّلام بوده است.

امّا نسبت به خصوص حضرت امام هادی علیه السّلام می توان گفت مردم در عصر و زمان آن حضرت کسی را در عبادت، پرهیزگاری و سخت گرفتن بر خود در راه دین، به مانند آن حضرت ندیده بودند. آن حضرت هیچ یک از عبادات مستحب و نوافل را ترک نمی کرد. آن حضرت همواره در رکعت سوّم از نافله مغرب سوره حمد را قرائت کرده و پس از آن اوّل سوره حدید را تا آنجا که می فرماید: «وَ هُوَ عَلِیمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ» قرائت کرده و در رکعت چهارم سوره حمد و آخر سوره حجرات را تلاوت می فرمود[۲].

پی نوشت :

[۱] اصول کافى ۱/ ۴۹۹ و به نقل از آن در ارشاد ۲/ ۳۰۲، ۳۰۳ و هم‏چنین به نقل از کلینى، اعلام الورى/ ۲/ ۱۱۹، الفصول المهمّه/ ۳۷۷٫

[۲] وسائل الشیعه ۴/ ۷۵۰٫