شیخ محمّد مهدى شمس الدین(ره)

ولادت

متفکر و اندیشمند بزرگ اسلامى لبنان آیه اللّه شیخ محمّدمهدى شمس الدین، یکى از نادره مردانى بود که علم و فقاهت را با جهاد و استقامت در هم آمیخته بود و کلیدِ حلّ مشکلات سیاسى لبنان و ملجأ و پناهِ عموم شیعیان آن کشور به شمار مى رفت.

فقید سعید، در نیمه شعبان ۱۳۵۳ق ـ سالروز ولادت حضرت بقیهاللّه الاعظم ـ ارواحنا فداه ـ در نجف دیده به جهان گشود و به میمنت این تقارن، نامش را محمّدمهدى نهادند.

خاندان

پدرش حجهالاسلام والمسلمین شیخ عبدالکریم شمس الدین، یکى از فضلاى تحصیل کرده نجف است، که اینک در لبنان به خدمات دینى اشتغال دارد. نسب این خاندان به امام الفقهاء شیخ شهید اول ابوعبداللّه جمال الدین محمّد بن مکیّ العاملى (۷۳۴ـ۷۸۶ق) ـ صاحب ذکرى و دروس و لمعه و بیان ـ از طریق فرزندش شیخ شمس الدین عاملى مى رسد، که بدین مناسبت نام خانوادگى ایشان، شمس الدین است.

تحصیلات

معظم له، پس از دوران کودکى، مقدمات علوم دینى را نزد پدر بزرگوارش، شیخ محسن غراوى و شیخ عبدالمنعم فرطوسى فرا گرفت و پس از آن سطوح عالیه را نزد حضرات آیات: سید محمّد روحانى، سید یوسف حکیم و سید على علامه فانى اصفهانى آموخت. سپس به تحصیل مرحله عالى فقه و اصول نزد آیات عظام: سید محسن حکیم و سید ابوالقاسم خویى پرداخت و به مقاماتِ والاى علم و دانش دست یافت.

او علاوه بر تحصیل، به تدریس و تألیف هم پرداخت و با قلم شیوایش، در بسیارى از مجلات علمى و ادبى نجف، مقالاتى نگاشت و در تأسیس جمعیت (منتدى النشر) شرکت داشت و در (کلّیه الفقه) نجف نیز استاد بود و شاگردانى را پرورش داد و چند سال هم به نمایندگى از سوى آیه اللّه العظمى حکیم به شهر (دیوانیه) رفت و به هدایت دینى مردم پرداخت و موفق شد نزاع ها و دعواهاى قبیلگى و عشایر را با دوراندیشى و تدبیر خویش پایان بخشد و صلح و صفا را در میان آنان برقرار نماید. وى در سال ۱۳۸۹ق (۳۶سالگى) به لبنان آمد و به یارى پیشواى شیعیان لبنان، امام موسى صدر پرداخت و به عنوان نایب رئیس مجلس اعلاى شیعیان لبنان برگزیده شد و نامش در محافل سیاسى جهان عرب، طنین افکن شد و از این رهگذر، خدمات فراوان به شیعیان و مردم و قبائل و طوائف مختلف لبنان نمود و در فرو نشاندن آتش اختلاف بین اقوام و دستجات مختلف شیعى، سعى فراوان داشت. پس از ناپدید شدن امام موسى صدر در سال ۱۳۵۷ش (۱۳۹۸ق) تمام بارِ مجلس اعلاى شیعیان به دوش وى افتاد و در کشمکش هاى سخت اخیر، مواضع هوشیارانه و عاقلانه اى را برگزید و تحسین همگان را برانگیخت و اخیراً هم به سمَت ریاست مجلس اعلا برگزیده شد و با همه این احوال، نقش خود را به عنوان یک عالم دینى از یاد نبرد و همچنان به تألیف و اقامه جماعت و تبلیغ دین و هدایت مردم اشتغال داشت.

وى در کنارِ کارهاى علمى و سیاسى اش، موفق شد تا بنیادها و مؤسسات خیریه و علمى، مانند مسجد امام صادق(ع)، هنرستان فنّى بیروت، دانشگاه اسلامى لبنان (با دانشکده هاى مختلف)، جمعیّت خیریه حضرت زینب(ع)، مدرسه علمیه و مجتمع خدماتى را بنیاد نهد و بسیارى از جوانان شیعه لبنانى را با علوم و فنون روز آشنا نماید.

تألیفات

۱. ثوره الحسین(ع): ظروفها الاجتماعیه وآثارها الانسانیه (به فارسى ترجمه شده است)

۲. انصار الحسین(ع): الرجال والدلالات (به فارسى ترجمه شده است).

۳. ثوره الحسین(ع) فى الوجدان الشعبى

۴. الامام الحسین(ع)، قصه حیاته وثورته

۵. مع الامام الرضا(ع) فى ذکرى وفاته

۶. رساله الحقوق للامام زین العابدین(ع)

۷. حرکه التاریخ عندالامام على(ع)

۸. السلم وقضایا الحرب عند الامام على(ع) (به فارسى ترجمه شده است)

۹. الامام على(ع) والفلسفه الزمنیه

۱۰. دراسات فى نهج البلاغه

۱۱. شرح عهد الاشتر

۱۲. نظام الحکم والاداره فى الاسلام

۱۳. بین الجاهلیه والاسلام

۱۴. التحقق الوجودى فى الاسلام

۱۵. فى الاجتماع السیاسى الاسلامى

۱۶. محاضرات فى التاریخ الاسلامى

۱۷. مطارحات فى الفکر المادّى والفکر الدینى

۱۸. العلمانیه هل تصلح حلاّ لمشاکل کل لبنان

۱۹. دراسات و مواقف فى الفکر والسیاسه والمجتمع

۲۰. الغدیر

۲۱. عاشوراء

۲۲. عقائد الشیعه الامامیه

۲۳. الاحتکار فى الشریعه الاسلامیه

۲۴. الاجتهاد والتقلید

۲۵. تفسیر آیات الصوم

۲۶. الامام والسیاسه والولایه عند صدرالمتالهین

وفات

آن مرد بزرگ، پس از مدتى ابتلا به سرطان ریه، سرانجام در چهارشنبه ۱۵ شوال المکرم ۱۴۲۱ق (۲۱ دى ماه ۱۳۷۹ش) در ۶۸ سالگى در بیروت بدرود حیات گفت و شیعیان و جامعه لبنان را به سوگ خود نشاند. با پخش خبر وفاتش، لبنان در اندوهى بزرگ فرو رفت و پرچم هاى سیاه در همه جا برافراشته شد. صبح پنج شنبه، پیکر پاکش با حضور ده ها هزار نفر از مسلمانان و سران طوائف و مذاهب گوناگون و مقامات کشورى و لشکرى و حزب اللّه و سفیران کشورهاى خارجى در لبنان و با شرکت نمایندگان مقام معظم رهبرى و مقامات جمهورى اسلامى ایران (که در غمِ فقدانش، پیام هاى تسلیت متعدد صادر نمودند) و کشورهاى اسلامى، از مجلس اعلاى شیعیان لبنان به سوى مسجد امام صادق(ع) که خود بنا کرده و سال ها در آن اقامه جماعت کرده بود ـ تشییع و پس از نماز استاد شیخ عبدالامیر قَبَلان ـ نایب رئیس مجلس اعلا ـ در آن مکان مقدس به خاک سپرده شد.