- زمان مطالعه : 15 دقیقه
- توسط : رحمت الله ضیایی
- 0 نظر
خاندان رسالت و اهل بیت رسول الله (ص)، از آن جا که به گواهى قطعى وانکار ناپذیر پیامبر اسلام (ص)، عدل و همپا و هماواى قرآنند با حقیقت، محتوا و پیام قرآن، همگونى و سنخیت دارند.
حدیث ثقلین از جمله احادیث مهم مورد پذیرش اهل سنت و امامیه است.
در این حدیث، رسول خدا، ثمره تلاشهاى طاقت فرساى خود در مسیر ایفاى رسالت و هدایت خلق را، در دو یادگار گرانبها که پس از خود برجا گذاشته خلاصه کرده و گفته است: من دو شیء گرانبها در میان شما باقى مىگذارم: قرآن و اهل بیتم را، این دو هرگز از یکدیگر جدا نشوند تا در قیامت بر حوض کوثر، بر من وارد شوند… (۱)
با توجه به مقام معنوى و الهى پیامبر (ص) که کمترین خود خواهى و هوا و هوس در او راه نداشته و آنچه او مىگفته در حقیقت مورد تأیید خداوند بوده و رأى و سخنى جز به اشاره و تأیید وحى اظهار نمىداشته است، (۲) مىتوان بیقین اقرار کرد که پیامبر (ص)، خاندانش را بر اساس ملاحظات خویشاوندى و روابط نسبى و علایق مادى بشرى، در کنار قرآن، بزرگترین معجزه خویش ننهاده است، بلکه قرین ساختن اهل بیت، با پیام وحى، از آن جهت بوده که میان آن دو هماهنگى و سنخیت وجود داشته است .
اگر خداوند قرآن را بدور از کمترین ضعف و کاستى و کجى و نادرستى فرو فرستاده، (۳) اهل بیت را نیز از هر انحراف و گناه، پاک گردانیده و مصونیت بخشیده است. (۴)
اگر قرآن، داراى حقایقى اصولى و محکم و نیز مسایلى متشابه (۵) است که براىفهم آنها باید به منبعى الهى و آگاه به رموز وحى مراجعه کرد، اهل بیت، همان آگاهان و عالمانى هستند که مفسر قرآن و مبین احکام و پیامهاى آنند. (۶)
هر چند آیات قرآن، روشن و روشنگر است، ولى معناى روشنى مفاهیم قرآن، این نیست که تمامى مطالب و مفاهیم آن براى همه اندیشهها آشکار و بىنیاز از توضیح باشد، چه، خداوند به پیامبر (ص) فرمان داده تا آیات وحى را براى مردم توضیح و تبیین کند. (۷)
با این بیان، اهل بیت از آن جهت، قرین قرآن و جدایى ناپذیر از آن معرفى شدهاند که پس از رسول خدا (ص) به تبیین مفاهیم وحى و حقایق قرآن، براى تودهها بپردازند و این توان و شایستگى در همه اهل بیت رسالت (معصومین علیهم السلام) بوده است.چنانکه على (ع) به سینهاش اشاره مىکرد و مىگفت: در اینجا دانشهاى فراوانى است که کاش شاگردان شایستهاى مىیافتم و این حقایق را بدانها مىآموختم. (۸)
آن چه پس از وفات رسول اسلام (ص) براى جامعه اسلامى و خاندان پیامبر (ص)، رخ نمود هرگز به آنان، مجال نداد تا آن گونه که مىخواستند و مىبایست، به نشر معارف قرآنى بپردازند .
جریانهاى سیاسى حاکم بر جامعه، پس از رحلت رسول خدا (ص)، سبب تفکیک قرآن از عترت در باور و اندیشه بخش عظیمى از مردم شد.قرآن بظاهر محور نظام دستورى دین و حکومت گردید، ولى چون نیازمند مفسر و مبین بود، باعث شد تا میدان تفسیر و تأویل بشدت گسترش یابد و چهرههایى در محافل علمى و دینى مطرح شدند که هرگز آیهاى در تطهیر آنان نازل نشده و سفارشى از ناحیه رسول خدا در تمسک به آنان نرسیده بود.از سوى دیگر، کسانى چون على بن ابى طالب (ع) که با صداى رسا فریاد بر مىآورد:
سلونى قبل از تفقدونى،
یعنى هر چه مىخواهید از من بپرسید، قبل از این که مرا از دست بدهید، مهجور وناشناخته ماندند.
حسن بن على (ع)، از سوى حکومت معاویه، تحت شدیدترین فشارهاى روحى و اجتماعى قرار داشت و هرگز به او فرصت نشر معارف واقعى داده نشد.
حسین بن على (ع) تحت فشار قرار گرفت که حکومت ضد دینى و ضد بشرى یزید را بپذیرد و از آنجا که پذیرش حکومت وى را مایه نابودى اساس شریعت مىدانست، از آن اجتناب کرد و در این راه به شهادت رسید.
بنى امیه بر جان و مال و ناموس و دین مردم مسلط شدند.و زمینه چنان شد که فردى چون زین العابدین ناگزیر، معارف حقه را در قالب دعا و نیایش اظهار مىکرد.در این میان، در عصر امام باقر (ع)، شرایط سیاسى جامعه به گونهاى تغییر یافت که آن حضرت توانست، مجمعى علمى تشکیل داده، به تعلیم و تربیت مردانى دانشمند و متعهد به ارزشهاى شریعت بپردازد.
این است که وقتى صفحات تاریخ صدر اسلام مرور شود، در زندگى علمى امام باقر (ع) نام بسیارى از شاگردان آن حضرت و شخصیتهاى ممتاز علمى جهان اسلام جلب نظر مىکند.
با این همه، نباید تصور کرد که امام باقر (ع) آسوده و ایمن از محدودیتها و ممنوعیتهایى بوده است که حکومتها براى اهل بیت (ع) فراهم مىآوردهاند، بلکه بىتردید، جو حاکم بر زندگى امام باقر (ع) به شدت جو تقیه بوده است، زیرا با فرهنگ خاصى که در نتیجه حکومتهاى ناصالح بر جامعه حاکم شده بود، کنار نهادن تقیه به منزله دست کشیدن از فعالیت علمى و دور ماندن از ترویج معارف اصولى دین بشمار مىرفت.
بارى، شرایط زمان، براى امام باقر (ع) و نیز امام صادق (ع) زمینهاى را فراهم آورد که سایر ائمه (ع) هرگز برایشان آماده نشد.آن شرایط مساعد، معلول سستى پایههاى حکومت امویان بود.بحرانهاى درونى نظام سیاسى در آن عصر، به حاکمان مجال نمىداد تا بر خاندان رسالت مانند حاکمان پیشین، فشار آورند و ایشان را منزوى سازند.بىتردید اگر همین زمینه براى هر یک از امامان (ع) فراهم مىآمد، آنان قادر به تأسیس حوزههاى بزرگ درسى بودند و عالمان و فقیهان بیشترى را پرورش مىدادند.این زمینه مساعد، سبب شد تا امام باقر (ع) و امام صادق (ع) بیشترین آراى فقهى، تفسیرى و اخلاقى را در کتب فقهى و حدیثى از خویش بر جاى گذارند.
این چنین است که فردى چون محمد بن مسلم مىتواند سى هزار حدیث از امام باقر (ع) (۹) نقل کند.و شخصیتى چون جابر جعفى هفتاد هزار حدیث. (۱۰)
در نزد عالمان امامیه، فقیه ترین فقیهان صدر اسلام شش نفرند که همه آنان از اصحاب امام باقر (ع) و امام صادق (ع) بودهاند.آنان عبارتند از: زراره بن اعین، معروف بن خربوذ المکى، ابو بصیر الاسدى، فضیل بن یسار، محمد بن مسلم الطائفى و برید بن معاویه العجلى . (۱۱)
شیخ الطائفه، ابو جعفر محمد بن حسن طوسى در کتاب رجال خویش، اصحاب و شاگردان امام باقر (ع) را که از آن حضرت نقل حدیث کردهاند ۴۶۲ مرد و دو زن دانسته است.
در میان اصحاب و شاگردان امام باقر (ع) برخى از نظر اعتبار و وثاقت مورد اتفاق اهل سنت و امامیه اند، و دستهاى به دلیل گرایشهاى عمیق شیعى، در دایره رجال اهل سنت قرار نگرفته، بلکه تنها مورد اعتماد امامیه مىباشند.
براى ارائه نمودارى فهرست گونه از شاگردان امام باقر (ع) با استفاده از چند منبع رجالى، نام گروهى از آنان را یادآور مىشویم، بى این که ادعاى استقصا داشته باشیم.
۱ ـ ابان بن ابى عیاش فیروز، تابعى
۲ ـ ابان بن تغلب ابو سعید البکرى الجریرى
۳ ـ ابراهیم بن الأزرق الکوفى
۴ ـ ابراهیم الجزیرى (الجریرى)
۵ ـ ابراهیم بن جمیل، برادر طربال الکوفى
۶ ـ ابراهیم بن حنان الأسدى الکوفى
۷ ـ ابراهیم بن صالح الانماطى
۸ ـ ابراهیم بن عبد الله الاحمرى
۹ ـ ابراهیم بن عبید أبو غره الانصارى
۱۰ ـ ابراهیم بن عمر الصنعانى الیمانى
۱۱ ـ ابراهیم بن مرثد الکندى الأزدى ـ ابراهیم بن معاذ
۱۳ ـ ابراهیم بن معرض الکوفى
۱۴ ـ ابراهیم بن نصر بن القعقاع الجعفى
۱۵ ـ ابراهیم بن نعیم العبدى الکنانى
۱۶ ـ احمد بن عائد
۱۷ ـ احمد بن عمران الحلبى
۱۸ ـ اسحاق بن بشیر النبال
۱۹ ـ اسحاق بن جعفر بن على
۲۰ ـ اسحاق بن عبد الله بن ابى طلحه المدنى
۲۱ ـ اسحاق بن الفضل بن یعقوب بن عبد الله بن الحرث…
۲۲ ـ اسحاق القمى
۲۳ ـ اسحاق بن نوح الشامى
۲۴ ـ اسحاق بن واصل الضبى
۲۵ ـ اسحاق بن یزید بن اسماعیل الطائى
۲۶ ـ اسحاق بن یسار مولى قیس بن مخرمه
۲۷ ـ اسرائیل بن غیاث المکى
۲۸ ـ اسلم بن ایمن التمیمى المنقرى الکوفى
۲۹ ـ اسلم المکى القواس
۳۰ ـ اسماعیل بن ابى خالد
۳۱ ـ اسماعیل بن جابر الخثعمى
۳۲ ـ اسماعیل بن زیاد البزاز الکوفى الأسدى
۳۳ ـ اسماعیل بن سلمان الأزرق معروف به ابو خالد
۳۴ ـ اسماعیل بن عبد الخالق الجعفى
۳۵ ـ اسماعیل بن عبد الرحمان الجعفى الکوفى
۳۶ ـ اسماعیل بن عبد العزیز
۳۷ ـ اسماعیل بن الفضل بن یعقوب بن الفضل بن عبد الله
۳۸ ـ اسماعیل ابو احمد الکاتب الکوفى
۳۹ ـ اسماعیل معروف به ابو العلا از بنى قیس بن ثعلبه
۴۰ ـ اسید بن القاسم
۴۱ ـ اعین الرازى، معروف به ابو معاذ
۴۲ ـ انس بن عمرو الأزدى
۴۳ ـ ایوب بن ابى تمیه کیسان السجستانى العنبرى البصرى
۴۴ ـ ایوب بن بکر بن أبى علاج الموصلى
۴۵ ـ ایوب بن شهاب بن زید البارقى الأزدى
۴۶ ـ ایوب بن وشیکه
۴۷ ـ بدر بن الخلیل الأسدى، ابو خلیل الکوفى
۴۸ ـ برد الاسکاف الأزدى الکوفى
۴۹ ـ برد الخیاط ـ برید بن معاویه العجلى، معروف به ابو القاسم.
۵۱ ـ بسام بن عبد الله الصیرفى، معروف به ابو عبد الله
۵۲ ـ بشار الاسلمى
۵۳ ـ بشار بن زید بن النعمان
۵۴ ـ بشر بن أبى عقبه المداینى
۵۵ ـ بشر، بیاع
۵۶ ـ بشر بن جعفر الجعفى، ابو الولید
۵۷ ـ بشر بن خثعم
۵۸ ـ بشر الرحال
۵۹ ـ بشر بن عبد الله بن سعید الخثعمى
۶۰ ـ بشر بن عبد الله الخثعمى الکوفى
۶۱ ـ بشر بن میمون الوابشى الهمدانى النبال الکوفى
۶۲ ـ بشر بن یسار
۶۳ ـ بشیر، ابو عبد الصمد بن بشر الکوفى
۶۴ ـ بشیر معروف به ابو محمد المستنیر الجعفى الأزرق
۶۵ ـ بشیر بن سلیمان المدنى
۶۶ ـ بکر بن أبى حبیبه
۶۷ ـ بکر بن حبیب الأحمسى البجلى الکوفى
۶۸ ـ بکر بن خالد الکوفى
۶۹ ـ بکر بن صالح
۷۰ ـ بکر بن کرب
۷۱ ـ بکرویه الکندى الکوفى
۷۲ ـ بکیر بن اعین بن سنسن الشیبانى الکوفى
۷۳ ـ بکیر بن جند بن الکوفى
۷۴ ـ بکیر بن حبیب الکوفى
۷۵ ـ تمیم بن زیاد
۷۶ ـ ثابت بن أبى ثابت
۷۷ ـ ثابت بن دینار ابو صیفه الأزدى
۷۸ ـ ثابت بن زائده العکلى
۷۹ ـ ثابت بن هرمز ابو المقدام العجلى
۸۰ ـ ثویر بن أبى فاخته سعید بن جهمان غلام ام هانى
۸۱ ـ جابر بن عبد الله بن عمر بن حرام ابو عبد الله الانصارى
۸۲ ـ جابر بن یزید بن الحرث بن عبدیغوث الجعفى
۸۳ ـ جارود، معروف به ابو المنذر
۸۴ ـ جارود بن السرى التمیمى السعدى الکوفى
۸۵ ـ جراح المداینى
۸۶ ـ جعده بن ابى عبد الله
۸۷ ـ جعفر بن ابراهیم الجعفى
۸۸ ـ جعفر الأحمس
۸۹ ـ جعفر بن حکیم بن عباد الکوفى
۹۰ ـ جعفر بن عمرو بن ثابت أبى المقدام بن هرمز الحداد العجلى
۹۱ ـ جعفر بن محمد بن على بنالحسین (امام صادق علیه السلام)
۹۲ ـ الحارث بن حصین الأزدى
۹۳ ـ الحارث بن شریح المنقرى
۹۴ ـ الحارث بن المغیره النصرى
۹۵ ـ حبیب بن أبى ثابت الأسدى الکوفى
۹۶ ـ حبیب ابو عمره الاسکاف
۹۷ ـ حبیب بن بشار الکندى
۹۸ ـ حبیب بن جرى العبسى الکوفى
۹۹ ـ حبیب بن حسان بن الأشرس الأسدى
۱۰۰ ـ حبیب السجستانى
۱۰۱ ـ حبیب العبى الکوفى
۱۰۲ ـ حبیب بن المعلى السجستانى
۱۰۳ ـ حجاج بن ارطاه ابو ارطاه النخعى الکوفى
۱۰۴ ـ حجاج بن دینار الواسطى
۱۰۵ ـ حجاج بن کثیر الکوفى
۱۰۶ ـ حذیفه بن منصور بن کثیر ابو محمد الخزاعى
۱۰۷ ـ حسان بن مهران
۱۰۸ ـ الحسن بن أبى ساره النیلى الانصارى
۱۰۹ ـ الحسن بن حبیش الأسدى
۱۱۰ ـ الحسن الجعفى الکوفى
۱۱۱ ـ الحسن بن الحسن بن الحسن بن على بن أبى طالب (ع)
۱۱۲ ـ الحسن بن رباط
۱۱۳ ـ الحسن بن زیاد البصرى
۱۱۴ ـ الحسن بن زیاد الصیقل ابو محمد الکوفى
۱۱۵ ـ الحسن بن زیاد الصیقل
۱۱۶ ـ الحسن بن السرى الکاتب
۱۱۷ ـ الحسن بن شهاب بن یزید البارقى الأزدى
۱۱۸ ـ الحسن بن صالح بن حى الهمدانى الثورى الکوفى
۱۱۹ ـ الحسن بن على الأحمرى الکوفى
۱۲۰ ـ الحسن بن عمار
۱۲۱ ـ الحسن بن عمار عامى
۱۲۲ ـ الحسن بن المغیره
۱۲۳ ـ الحسن بن منذر
۱۲۴ ـ الحسن بن یوسف
۱۲۵ ـ الحسین بن ابتر الکوفى
۱۲۶ ـ الحسین بن أبى العلاء الخفاف
۱۲۷ ـ الحسین بن احمد المنقرى
۱۲۸ ـ الحسین بن بنت ابى حمزه الثمالى
۱۲۹ ـ الحسین الجعفى ابو احمد الکوفى
۱۳۰ ـ الحسین بن حماد
۱۳۱ ـ الحسین بن عبد الله الأرجانى
۱۳۲ ـ الحسین بن عبد الله بن عبید الله بن العباس بن عبد المطلب
۱۳۳ ـ الحسین بن على بن الحسین بنعلى بن ابى طالب (ع) (برادر امام باقر علیه السلام)
۱۳۴ ـ الحسین بن مصعب
۱۳۵ ـ الحسین بن منذر
۱۳۶ ـ حفص الأعور الکوفى
۱۳۷ ـ حفص بن غیاث
۱۳۸ ـ حفص بن وهب الأفرعى
۱۳۹ ـ الحکم بن الصلت الثقفى
۱۴۰ ـ الحکم بن عبد الرحمان بن أبى نعیم البجلى
۱۴۱ ـ الحکم بن عتیبه ابو محمد الکوفى الکندى
۱۴۲ ـ الحکم بن المختار بن ابى عبیده
۱۴۳ ـ حکیم بن صهیب ابو صهیب الصیرفى ابو شبیب
۱۴۴ ـ حکیم بن معاویه
۱۴۵ ـ حماد بن ابى سلیمان الأشعرى
۱۴۶ ـ حماد بن ابى العطارد الطائى الکوفى
۱۴۷ ـ حماد بن بشر الطنافى الکوفى
۱۴۸ ـ حماد بن بشر اللحام
۱۴۹ ـ حماد بن راشد الأزدى البزاز ابو العلاء الکوفى
۱۵۰ ـ حماد بن المغیره
۱۵۱ ـ حمران بن أعین الشیبانى
۱۵۲ ـ حمزه، ابو الحسین اللیثى داماد ابو حمزه الثمالى
۱۵۳ ـ حمزه بن حمران بن أعین
۱۵۴ ـ حمزه الطیار
۱۵۵ ـ حمزه بن عطا الکوفى
۱۵۶ ـ خازم الاشل الکوفى
۱۵۷ ـ خالد بن ابى کریمه
۱۵۸ ـ خالد بن أوفى ابو الربیع العنزى الشامى
۱۵۹ ـ خالد بن بکار ابو العلاء الخفاف الکوفى
۱۶۰ ـ خالد بن طهمان الکوفى
۱۶۱ ـ خیثمه بن عبد الرحمان الجعفى الکوفى ابو عبد الرحمان
۱۶۲ ـ داود الأبزارى
۱۶۳ ـ داود بن ابى هند القشیرى السرخى
۱۶۴ ـ داود بن حبیب ابو غیلان الکوفى
۱۶۵ ـ داود بن الدجاجى الکوفى
۱۶۶ ـ داود بن زید الهمدانى الکوفى
۱۶۷ ـ دلهم بن صالح الکندى الکوفى
۱۶۸ ـ دینار ابو عمرو الأسدى الکوفى
۱۶۹ ـ ربیع بن صبیح
۱۷۰ ـ ربیع العبسى الکوفى
۱۷۱ ـ ربیعه بن ابى عبد الرحمان، معروف به ربیعه الرأى
۱۷۲ ـ ربیعه بن ناجد بن کثیر ابو صادق الکوفى
۱۷۳ ـ رشید بن سعد المصرى ـ رفید بن مصقله العبدى الکوفى
۱۷۵ ـ رفید غلام بنو هبیره
۱۷۶ ـ زایده بن قدامه
۱۷۷ ـ زراره بن اعین الشیبانى
۱۷۸ ـ زرین الأبزارى
۱۷۹ ـ زرین الأنماطى
۱۸۰ ـ زکریا برادر المستهل، معروف به ابو یحیى
۱۸۱ ـ زکریا بن عبد الله النقاض الکوفى
۱۸۲ ـ زهیر المدائنى
۱۸۳ ـ زیاد بن أبى الحلال
۱۸۴ ـ زیاد بن أبى زیاد المنقرى التمیمى
۱۸۵ ـ زیاد الأحلام، غلامى کوفى
۱۸۶ ـ زیاد الأسود
۱۸۷ ـ زیاد بن الأسود النجار
۱۸۸ ـ زیاد بن سوقه البجلى الکوفى
۱۸۹ ـ زیاد بن صالح الهمدانى الکوفى
۱۹۰ ـ زیاد بن عیسى ابو عبیده الحذاء
۱۹۱ ـ زیاد المحاربى الکوفى
۱۹۲ ـ زیاد بن المنذر ابو الجارود الهمدانى العوفى الکوفى
۱۹۳ ـ زیاد غلام امام باقر علیه السلام
۱۹۴ ـ زیاد الهاشى
۱۹۵ ـ زید الآجرى
۱۹۶ ـ زید بن على بن الحسین بن على بن ابى طالب (ع) (برادر امام باقر علیه السلام)
۱۹۷ ـ زید بن محمد بن یونس ابو اسامه الشحام الکوفى
۱۹۸ ـ زید الهاشى
۱۹۹ ـ سالم بن ابى حفصه
۲۰۰ ـ سالم الأشل
۲۰۱ ـ سالم الجعفى
۲۰۲ ـ سالم المکى
۲۰۳ ـ سدیف بن حکیم الصیرفى
۲۰۴ ـ سعد بن أبى عمرو الجلاب
۲۰۵ ـ سعد الحداد
۲۰۶ ـ سعد بن الحسن الکندى
۲۰۷ ـ سعد بن طریف
۲۰۸ ـ سکین المعدنى
۲۰۹ ـ سلام الجعفى
۲۱۰ ـ سلام بن سعد الأنصارى
۲۱۱ ـ سلام بن المستنیر
۲۱۲ ـ سلم بن بشر
۲۱۳ ـ سلمان بن خالد طلحى قمى (شاعر)
۲۱۴ ـ سلمه بن الاهثم
۲۱۵ ـ سلمه بن قیس الهلالى
۲۱۶ ـ سلمه بن کهیل
۲۱۷ ـ سلمه بن محرز
۲۱۸ ـ سلیمان بن محرز
۲۱۹ ـ سلیمان بن مروان عجلى
۲۲۰ ـ سلیمان، غلام طربال
۲۲۱ ـ سلیمان بن هارون العجلى ـ سنان ابو عبد الله بن سنان
۲۲۳ ـ سوره بن کلیب بن معاویه الاسدى
۲۲۴ ـ شجره، برادر بشیر النبال
۲۲۵ ـ صالح بن سهل الهمدانى
۲۲۶ ـ صالح بن عقبه
۲۲۷ ـ صالح بن میثم الکوفى
۲۲۸ ـ صامت
۲۲۹ ـ صلت بن الحجاج
۲۳۰ ـ ضریس
۲۳۱ ـ طاهر، غلام امام باقر (ع)
۲۳۲ ـ طربال
۲۳۳ ـ طلحه بن زید بترى
۲۳۴ ـ ظریف بن ناصح
۲۳۵ ـ عامر بن أبى الأحوص
۲۳۶ ـ عباد بن صهیب
۲۳۷ ـ عبد الجبار بن اعین الشیبانى، برادر زراره بن اعین
۲۳۸ ـ عبد الحمید بن عواض الطائى
۲۳۹ ـ عبد الحمید الواسطى
۲۴۰ ـ عبد الرحمان، معروف به ابو خینمه
۲۴۱ ـ عبد الرحمان بن أعین برادر زراره
۲۴۲ ـ عبد الرحمان بن سلیمان الأنصارى
۲۴۳ ـ عبد الرحیم القصیر
۲۴۴ ـ عبد الغفار بن القاسم الأنصارى، معروف به ابو مریم
۲۴۵ ـ عبد الله بن بکیر الهجرى
۲۴۶ ـ عبد الله بن الجارود
۲۴۷ ـ عبد الله بن جریح
۲۴۸ ـ عبد الله بن الحسن بن الحسن بن على بن ابى طالب (ع)
۲۴۹ ـ عبد الله بن زرعه
۲۵۰ ـ عبد الله بن دینار
۲۵۱ ـ عبد الله بن سلیمان
۲۵۲ ـ عبد الله بن شریک العامرى
۲۵۳ ـ عبد الله بن عجلان
۲۵۴ ـ عبد الله بن عطاء المکى
۲۵۵ ـ عبد الله بن عمرو
۲۵۶ ـ عبد الله بن الغالب الأسدى (شاعر)
۲۵۷ ـ عبد الله بن محمد الأسدى
۲۵۸ ـ عبد الله بن محمد الجعفى
۲۵۹ ـ عبد الله بن المختار
۲۶۰ ـ عبد الله بن الولید الوصافى
۲۶۱ ـ عبد المؤمن بن القاسم، برادر ابو مریم الأنصارى
۲۶۲ ـ عبد الملک بن اعین الشیبانى برادر زراره
۲۶۳ ـ عبد الکریم بن مهران
۲۶۴ ـ عبد الواحد بن المختار الأنصارى
۲۶۵ ـ عبید الله بن محمد بن عمر بن أمیر المؤمنین (ع)
۲۶۶ ـ عبیده الخثعمى ـ عبیده السکسکى
۲۶۸ ـ عذافر بن عبد الله
۲۶۹ ـ عطیه أخو عرام
۲۷۰ ـ عطیه بن ذکوان
۲۷۱ ـ عطیه الکوفى
۲۷۲ ـ عقبه بن بشیر الأسدى
۲۷۳ ـ عقبه بن شعبه، معروف به ابو شبیه الأسدى
۲۷۴ ـ عقبه بن قیس مثیله
۲۷۵ ـ عکرمه، معروف به ابو اسحاق
۲۷۶ ـ العلاء بن الحسین
۲۷۷ ـ العلاء بن عبد الکریم
۲۷۸ ـ علباء بن دراع الاسدى
۲۷۹ ـ علقمه بن محمد الحضرمى، برادر ابو بکر الحضرمى
۲۸۰ ـ على بن أبى المغیره الزبیدى الأزرق
۲۸۱ ـ على بن حنظله العجلى
۲۸۲ ـ على بن رباط
۲۸۳ ـ على بن سعید بن بکیر
۲۸۴ ـ على بن عبد العزیز
۲۸۵ ـ على بن عطیه
۲۸۶ ـ على بن میمون، معروف به ابو الحسن الصایغ
۲۸۷ ـ عمار بن أبى الأحوص
۲۸۸ ـ عمر بن على بن الحسین بن على بن ابى طالب (ع) أبو حفص الأشراف
۲۸۹ ـ عمر بن شمر
۲۹۰ ـ عمر بن حنظله
۲۹۱ ـ عمر بن هلال
۲۹۲ ـ عمران بن أبى خالد الفزارى
۲۹۳ ـ عمران
۲۹۴ ـ عمر و بن ابى بتان
۲۹۵ ـ عمر و بن ثابت
۲۹۶ ـ عمر و بن جمیع
۲۹۷ ـ عمر و بن خالد
۲۹۸ ـ عمر و بن خالد الواسطى
۲۹۹ ـ عمر و بن دینار المکى
۳۰۰ ـ عمرو بن رشید
۳۰۱ ـ عمرو بن سعید بن هلال الثقفى
۳۰۲ ـ عمرو بن عبد الله الثقفى
۳۰۳ ـ عمرو بن قیس الماصر
۳۰۴ ـ عمرو بن معمر بن أبى و شیکه
۳۰۵ ـ عمرو بن یحیى
۳۰۶ ـ عنبسه بن بجاد
۳۰۷ ـ عنبسه بن مصعب
۳۰۸ ـ عیسى بن أبى منصور القرسى
۳۰۹ ـ عیسى بن حمزه
۳۱۰ ـ عیسى بن اعین الشیبانى، برادر زراره
۳۱۱ ـ عیسى الطحان
۳۱۲ ـ عیسى بن عمر
۳۱۳ ـ غالب أبو هذیل (شاعر کوفى) ـ غالب جهنى
۳۱۵ ـ غیاث بن ابراهیم
۳۱۶ ـ فرات بن احنف
۳۱۷ ـ فضیل بن الزبیر الرسان
۳۱۸ ـ فضیل بن سعدان
۳۱۹ ـ فضیل بن شریح
۳۲۰ ـ فضیل بن عثمان الأعور المرادى
۳۲۱ ـ فضیل بن غیاث
۳۲۲ ـ فضیل بن میسره
۳۲۳ ـ فضیل بن یسار بصرى
۳۲۴ ـ فلیح بن أبى بکر الشیبانى
۳۲۵ ـ قاسم بن عبد الملک
۳۲۶ ـ قاسم بن محمد
۳۲۷ ـ قدامه بن سعید بن ابى زائده
۳۲۸ ـ قیس بن الربیع
۳۲۹ ـ قیس بن رمانه الأشعرى
۳۳۰ ـ کامل صاحب السابرى
۳۳۱ ـ کامل بن العلاء
۳۳۲ ـ کامل النجار
۳۳۳ ـ کامل الوصافى
۳۳۴ ـ کثیر بن اسماعیل (النواء)
۳۳۵ ـ کمیت بن زید الأسدى
۳۳۶ ـ کیسان بن کلیب
۳۳۷ ـ کلیب بن معاویه الأسدى
۳۳۸ ـ کلیب بن معاویه الصیداوى
۳۳۹ ـ لیث بن أبى سلیم
۳۴۰ ـ لیث بن البخترى المرادى
۳۴۱ ـ مالک بن أعین الجهنى
۳۴۲ ـ مالک بن عطیه
۳۴۳ ـ محمد بن أبى حمزه
۳۴۴ ـ محمد بن أبى ساره
۳۴۵ ـ محمد بن أبى منصور
۳۴۶ ـ محمد بن اسحاق المدنى
۳۴۷ ـ محمد بن أسلم الجبلى
۳۴۸ ـ محمد بن حمید
۳۴۹ ـ محمد بن رستم
۳۵۰ ـ محمد بن زید
۳۵۱ ـ محمد بن السایب الکلبى
۳۵۲ ـ محمد بن سعید بن غزوان
۳۵۳ ـ محمد بن سلیمان القرا
۳۵۴ ـ محمد بن شر الحضرمى
۳۵۵ ـ محمد الطیار غلام فزاره
۳۵۶ ـ محمد بن عجلان
۳۵۷ ـ محمد بن عجلان المدنى
۳۵۸ ـ محمد بن قیس الانصارى
۳۵۹ ـ محمد بن مروان البصرى
۳۶۰ ـ محمد بن مروان الکلبى
۳۶۱ ـ محمد بن مسعود
۳۶۲ ـ محمد بن مسلم الثقفى الطحان الطائفى
۳۶۳ ـ محمد بن على الحلبى
۳۶۴ ـ محمد بن الفضل الهاشمى
۳۶۵ ـ محمد بن یزید
۳۶۶ ـ محمد بن الیسع بن حمزه القمى ـ مستهل بن عطاء الکوفى
۳۶۸ ـ مسعده بن زیاد
۳۶۹ ـ مسعده بن صدقه
۳۷۰ ـ مسکین
۳۷۱ ـ مسکین بن عبد الله
۳۷۲ ـ مسمع کردین، معروف به ابو یسار
۳۷۳ ـ معروف به خربوذ المکى
۳۷۴ ـ معمر بن رشید
۳۷۵ ـ معمر بن عطاء
۳۷۶ ـ معمر بن یحیى بن بسام دجاجى
۳۷۷ ـ المفضل بن ابى قره
۳۷۸ ـ المفضل بن زید
۳۷۹ ـ المفضل بن قیس بن رمانه
۳۸۰ ـ المفضل بن مزید
۳۸۱ ـ مقاتل بن سلیمان
۳۸۲ ـ مقرن السراج
۳۸۳ ـ منهال بن عمرو الأسدى
۳۸۴ ـ منصور بن الولید الصیقل
۳۸۵ ـ منصور بن حازم
۳۸۶ ـ منذر بن أبى طریفه
۳۸۷ ـ منصور بن المعتبر
۳۸۸ ـ معاذ بن مسلم الهراء
۳۸۹ ـ موسى أبو الحسن الأشعرى
۳۹۰ ـ موسى بن اشیم
۳۹۱ ـ موسى التمار
۳۹۲ ـ موسى بن خلیفه
۳۹۳ ـ موسى الخیاط
۳۹۴ ـ موسى بن زیاد
۳۹۵ ـ مهزم الأسدى
۳۹۶ ـ میسر بن عبد العزیز النخعى المدائنى
۳۹۷ ـ میمون البان
۳۹۸ ـ میمون القداح غلام بنى محزوم
۳۹۹ ـ ناحیه بن أبى عماره
۴۰۰ ـ نجم بن الحطیم (أبو حطیم العبدى)
۴۰۱ ـ نجم الطائى
۴۰۲ ـ نجیح بن مسلم
۴۰۳ ـ نصر بن مزاحم
۴۰۴ ـ نضر بن قراوش الخزاعى
۴۰۵ ـ نعمان الاحمسى
۴۰۶ ـ وردان أبو خالد الکابلى الأصغر
۴۰۷ ـ ورد بن زید الأسدى، برادر کمیت بن زید
۴۰۸ ـ ولید بن بشیر
۴۰۹ ـ ولید بن عروه الهجرى
۴۱۰ ـ ولید بن القاسم
۴۱۱ ـ هارون الجبلى
۴۱۲ ـ هارون بن حمزه الغنوى
۴۱۳ ـ هاشم بن أبى هاشم
۴۱۴ ـ هاشم الرمانى
۴۱۵ ـ هلقام
۴۱۶ ـ هیثم النهدى، ابن أبى مسروق
۴۱۷ ـ یحیى بن أبى العلاء الرازى
۴۱۸ ـ یحیى بن أبى القاسم، معروف بهابو بصیر
۴۱۹ ـ یحیى بن السابق
۴۲۰ ـ یحیى بن القاسم الحذاء
۴۲۱ ـ یزید، معروف به ابو خالد الکناسى
۴۲۲ ـ یزید بن زیاد الکوفى
۴۲۳ ـ یزید بن عبد الملک الجعفى
۴۲۴ ـ یزید بن عبد الملک النوفلى
۴۲۵ ـ یزید بن محمد النیسابورى
۴۲۶ ـ یزید، غلام حکم بن أبى الصلت الثقفى
۴۲۷ ـ یعقوب بن شعیب الأزرق
۴۲۸ ـ یعقوب بن شعیب بن میثم الأسدى
۴۲۹ ـ یعقوب بن یونس پدر یونس بن یعقوب
۴۳۰ ـ یونس بن أبى یعقوب
۴۳۱ ـ یوسف بن الحارث
۴۳۲ ـ یونس بن خال أبى المستهل
۴۳۳ ـ یونس بن جناب
۴۳۴ ـ یونس بن المغیره
باب الکنى (شاگردان امام باقر (ع) که نامشان با کنیه ثبت شده است)
۴۳۵ ـ ابو البلاد
۴۳۶ ـ ابو بشر
۴۳۷ ـ ابو حارم
۴۳۸ ـ ابو جعفر المدائنى
۴۳۹ ـ ابو الحجاج
۴۴۰ ـ ابو حسان الانماطى
۴۴۱ ـ ابو حسان العجلى
۴۴۲ ـ ابو خالد الفزارى
۴۴۳ ـ ابو شبیه الفزارى
۴۴۴ ـ ابو الصحارى
۴۴۵ ـ ابو صامت الحلوانى
۴۴۶ ـ ابو العلاء الخفاف
۴۴۷ ـ ابو عروه الأنصارى
۴۴۸ ـ ابو عمار
۴۴۹ ـ ابو عمر البزار
۴۵۰ ـ ابو عیینه
۴۵۱ ـ ابو لبید الهجرى
۴۵۲ ـ ابو المأمون
۴۵۳ ـ ابو محمد
۴۵۴ ـ ابو مخلد الخیاط
۴۵۵ ـ ابو مرهف
۴۵۶ ـ ابو مسکین السمان
۴۵۷ ـ ابو موسى
۴۵۸ ـ ابو النعمان العجلى
۴۵۹ ـ ابو هارون
۴۶۰ ـ ابو هارون المکفوف
پى نوشت ها:
۱ ـ مسند احمد ۲/۱۴، صحیح مسلم ۷/۱۲۲، سنن الترمذى ۲/۳۰۸، تاریخ البغدادى ۸/۴۴۳، مصابیح السنه ۲/ .۲۰۴
۲ ـ ما ضل صاحبکم و ما غوى*و ما ینطق عن الهوى*ان هو الا وحى یوحى*علمه شدید القوى – النجم/۵ ـ .۲
۳ ـ قرانا عربیا غیر ذى عوج لعلهم یتقون – الزمر .۲۸
۴ ـ انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا – الاحزاب .۳۳
۵ ـ منه آیات محکمات هن أم الکتاب و اخر متشابهات- آل عمران .۷
۶ ـ فاسئلوا اهل الذکر ان کنتم لا تعلمون النحل/ .۴۳
۷ ـ و انزلنا الیک الذکر لتبین للناس ما نزل الیهم و لعلهم یتفکرون النحل .۴۴
۸ ـ ان ههنا لعلما جما لو اصبت له حمله.نهج البلاغه.
۹ ـ بحار ۱۱/ .۸۳
۱۰ ـ اعیان الشیعه ۴ ق، ۲/۲۸، ائمتنا ۱/ .۳۳۲
۱۱ ـ مناقب، ابن شهر آشوب ۴/ .۲۱۱
منبع : زندگى سیاسى امام باقر (ع)، ص ۵۹
احمد ترابى
فایل تصویری در سایت شما
فایل صوتی در سایت شما
به اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی