دعای روز هفدهم

* دعای روز هفدهم ماه مبارک رمضان *

أَللّهُمَّ اهْدِنى فیهِ لِصالِحِ الاَْعْمالِ وَ اقْضِ لى فیهِ الْحَوآئِجَ وَ الآمالَ یا مَنْ لا یَحْتاجُ اِلَى التَّفْسیرِ وَ السُّؤالِ یا عالِماً بِما فى صُدُورِ الْعالَمینَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطّاهِرینَ؛

«خدایا مرا امروز به کارهاى شایسته راهنمایى کن، و حاجت ها و آرزوهایم را برآور، اى که به تفسیر و سؤال بندگان نیاز ندارى، و از آنچه درون سینه جهانیان نهفته است آگاهى، بر پیامبر و دودمان پاک او دورد فرست».

عمل صالح چیست؟

خواسته نخستین امروز، راه یابى به «اعمال صالح» است. «صالحات»، یعنى کارهاى خوب، شایسته، بجا، مفید و مؤثّر. هر عمل خوبى، صالح نیست. اعمال خوبِ رو به نتیجه، «صالحات» است. عمل صالح آن است که فرد و اجتماع را براى رسیدن به سعادت، آماده و نزدیک کند. عمل صالح چند خصوصیت دارد:

۱ ـ از «ایمان»، هرگز جدا نیست.
۲ ـ حرکت و کارى است که آگاهانه و از روى شعور و ادراک باشد.
۳ ـ جهت خدایى دارد و به قصد تقرب به خدا انجام مى گیرد.
۴ ـ اثربخش است و لغو و بیهودگى در آن نیست.
۵ ـ در حدّ قدرت و امکانات عمل کننده است.
۶ ـ متناسب، به موقع و شایسته است (یعنى در رابطه با نیازها و شرایط خاص زمانى و مکانى، انتخاب و عمل مى شود).
۷ ـ جهت اجتماعى و رنگ خدایى دارد، یعنى از خودمحورى و خودخواهى دور است و در جهت اجتماع و در راه خداست.

پس، ایمان حقیقى، با شناخت نیازها، امکانات، وسایل کار، جهت، ارزیابى موقعیّت، «عمل صالح» را نتیجه مى دهد که سودمند و بجا باشد و با در نظر گرفتن «اولویّت»ها انجام گیرد.

آنچه در «عمل اسلامى» ارزش آفرین است، زمینه عمل، انگیزه و چهارچوب آن و نیّت است، نه تنها منافع و سود حاصل از آن. خدا باید بصیرت دهد تا کار بجا و شایسته انجام دهیم. و ما را امروز، به «عمل صالح»، «هدایت» کند. خواسته بعد، برآورده شدن حاجت ها و تأمین نیازها و تحقّق آمال و آرزوهاست. تأمین این خواسته هم از قدرت لایزال الهى برمى آید.

درسى از خداشناسى

دو نیاز و خواسته امروز را از خداوند خواسته ایم. در دعاى امروز، به دو صفت از اوصاف پروردگار اشاره شده است، که معرفت آموز است. هر دو صفت، در زمینه «آگاهى» خداست. هم به نیازمان آگاهست، هم به رازهاى نهفته درون سینه هامان. در دعا کردن و حاجت خواستن، در ارتباط با خدا، نیازى به گفتن نیست، امّا خواستن ما مطلوب اوست. خداوند، آن قدر کریم است که حاجتى به سؤال نیست. و چنان آگاه، که نیازى به شرح و تفصیل نیست. او زبان حالمان را مى داند، و زبان قالمان را هم مى شنود، و از راز سینه مان هم آگاه است. در دعایى داریم:

«إلهى… کَفى عِلمُک عَنِ المَقال، وَ کَفى کَرَمُک عَنِ السُّؤال».

مهمّ آن است که در محور حقّ، حرکت کنیم و در شعاع «ولایت اللّه » قرار گیریم، آنگاه… کارها خود، رو به راه است و نظر خداوند، دستگیر سالکان. به گفته خواجه عبداللّه انصارى: «الهى!… ابوجهل را از کعبه مى آرى و ابراهیم را از بتخانه. چون کار به عنایتست، چه جاى بهانه؟!… ما را هم از دوستان شُمر،… نه بیگانه»!

وقتى سر و کارمان با چنین خدایى است که: هم نامه نانوشته مى خواند، هم رازهاى نهفته مى داند، هم از نیّت ها و خلجانات ذهنى و خاطرات قلبى آگاهى دارد، این شناخت، تعهّدزا و عمل آفرین است، چرا که جهان، جهان حساب است و آخرت، «یوم الدّین» و روز جزاست، بهشتیان، با ره توشه عمل صالح به بهشت مى روند و دوزخیان، با بار گناه، راهى جهنم مى شوند. پس باید از خدا خواست که حاجتمان را برآورد، و آمالمان را تحقّق بخشد و به انجامِ «اعمال صالح» توفیقمان داده، هدایتمان کند.