تلگرام چه بلایی بر سر خانواده های ایرانی آورده است

این روزها استفاده بیش از اندازه از موبایل و شبکه‌های اجتماعی، تبدیل به مشکلی بزرگ در روابط خانوادگی شده است…

چند سالی است که روابط چهره به چهره که موجب صفا و صمیمت بود به خاطر افراط در استفاده از اینترنت از بین رفته است؛ از همین روست که می‌گوییم شبکه‌های اجتماعی امروز نقش پررنگی در متزلزل شدن خانواده‌ها داشته است. سال‌های گذشته گفتگو بین اعضای خانواده چند ساعت بود حالا به چند دقیقه رسیده است؛ طبق اظهار نظر معصومه ابتکار، معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری، گفت‌وگوی بین‌نسلی در خانواده‌ها از دو ساعت به ۲۰دقیقه کاهش یافته است.

در بین پیام‌رسان‌هایی که در ایران فعالیت می‌کنند تلگرام نقش پر رنگ‌تری در میان مردم دارد. بر اساس همین موضوع سراغ چند جامعه‌شناس و روانشناس رفتیم تا از تاثیرات این پیام‌رسان بر خانواده‌هایی ایرانی بپرسیم.

انتشار اخبار کذب، کاهش روابط خانوادگی و ایجاد روابط نامشروع نتیجه استفاده از تلگرام

امان‌الله قرایی مقدم جامعه شناس می‌گوید: امروزه افراد بسیاری از پیام رسان تلگرام استفاده می‌کنند که البته نحوه استفاده از آن بستگی به شخصیت افراد، تربیت افراد، تربیت خانوادگی و فرهنکی افراد دارد. از این رو تلگرام همانند یک شمشیر دو لبه است که عده‌ای می‌توانند از آن درست استفاده کنند و عده دیگری استفاده نادرستی از آن داشته باشند.

قرایی ادامه داد: محتوای نامناسب و کاهش ارتباطات خانوادگی یکی از نقاط منفی پیام رسان‌ها می‌باشد؛ از زمانی که استفاده از تلگرام و امثال آن در کشور رایج شده، به تدریج روابط خانوادگی کاهش پیدا کرده است. این پیام‌رسان توانایی آسیب زدن به بنیان خانواده، شایعه پراکنی و انتشار اخبار کذب را دارد؛ می‌تواند با انتشار گسترده یک خبر دروغ و شایعه آن را به حقیقت تبدیل کند.

این جامعه‌شناس در ادامه اظهار داشت: طیق بررسی‌های انجام شده زنان شوهردار از طریق تلگرام و امثال آن با مردان غریبه ارتباط برقرار می‌کنند؛ با ایجاد این رابطه نامشروع بنیان و کانون یک خانواده از هم می‌پاشد. در نتیجه بی‌شک تلگرام تاثیرات منفی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی زیادی داشته است. البته کسانی این عمل را انجام می‌دهند که باورهای دینی ضعیفی دارند و به ارزش‌ها پایبند نیستند.

امان‌الله قرایی مقدم در پایان با اشاره به محتوای نامناسب تلگرام اظهار داشت: هدف از ایجاد چنین پیامی انتقال محتوای نامناسب است تا جوانان را از درون پوچ و با تغذیه آنها افراد یک جامعه را شبیه هم کنند. اینها که هدفشان ترویج فرهنگ ایرانی نیست و بر اساس مدل دهکده جهانی در صدد ایجاد جامعه‌ای با افرادی شبیه هم هستند.

تلگرام و ایجاد شکاف‌هایی در ارتباطات عاطفی زناشویی

سمیه محمدی، روانشناس، با اشاره به تاثیر تلگرام بر خانواده‌های ایرانی اظهار داشت: به دلیل عدم بسترسازی مناسب برای استفاده از این برنامه یا برنامه‌های مشابه و همچنین عدم آگاهی کامل والدین از راه‌های کنترل و عدم استفاده درست آثار سوء زیادی دیده می‌شود. متاسفانه اطلاعات و محتوای تلگرام که در حد و مناسب اعضا نبوده، خروجی منفی نامناسب مثل رفتارهای ضد هنجار، روابط پر آسیب و غیرمتعارف داشته است.

این کارشناس ارشد روان شناسی افزود: به دلیل جذابیت‌های کاذب ایجاد شده در این محیط برای نوجوانان و عدم آگاهی کامل از نحوه استفاده از این اپلیکیشن، تاثیر زیادی در اتلاف وقت و فعالیت‌های مفید دیگر شده است، البته درصد پایینی از جوانان از این برنامه در جهت کسب درآمد، اطلاع‌رسانی و آموزش و کارآفرینی هم استفاده می‌کنند.

سمیه محمدی با اشاره به تاثیر تلگرام بر زندگی زناشویی گفت: ایجاد شکاف‌هایی در ارتباطات عاطفی زناشویی، بستر مناسبی برای افکار پارانوییدی و همچنین شرایط آسان‌تر برای روابط خارج از خانواده موارد آسیب‌پذیر پیام‌رسان تلگرام بوده است. گروه‌های دوست‌یابی یا گاهی همسریابی، بیش از همه به روابط زناشویی آسیب می‌زنند.

تلگرام و آسیب به بنیان خانواده ایرانی

فاضل محمدی، جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی با اشاره به تاثیرات منفی تلگرام در جامعه ایرانی، اظهار داشت: بدون تردید، ظهور و بروز و عرصه چنین فناوری‌هایی در حوزه‌های متعدد اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی قابل بررسی است اما تاثیرات اجتماعی این نرم‌افزارها در جامعه ایرانی به مراتب بیشتر از جوامع دیگر به نظر می‌رسد. محمدی گفت: این نرم‌افزارها به میزانی در میان اقشار اجتماعی و به‌ خصوص جوانان و نوجوانان رسوخ و رسوب پیدا کرده که تاثیرات آن در اوقات فراغت این قشر از جامعه ایرانی نیز مشهود و ملموس به نظر می‌رسد.

این استاد دانشگاه افزود: با گذشت چند سال از فعالیت پیام‌رسان‌هایی همچون تلگرام در داخل کشور، امروزه شاهد فروپاشی بنیان خانواده‌های ایرانی هستیم. دیگر روابط خانوادگی که جزیی از رسوم مردم ما بود در کشور دیده نمی‌شود. همه مردم به تلگرام روی آورده‌اند؛ به‌ طوری‌ که فرزند برای درخواست آب از مادر خود، در تلگرام پیام می‌دهد.

فاضل محمدی دانشجوی دکترای جامعه شناسی گفت: هدف پیام رسان‌هایی همچون تلگرام که متکی به قوانین جمهوری اسلامی ایران نیست، از قبل مشخص بود و هدف اصلی آسیب به خانواده‌های ایرانی بود؛ باید سال‌ها پیش به فکر پیام‌سان‌های داخلی می‌بودیم تا مثل امروز نوجوانان ما با انبوهی از محتواهای غیر اخلاقی مواجه نشوند. اضافه کردن چند واحد درس در دبیرستان و در درس تعلیمات اجتماعی به مبحث شبکه‌های اجتماعی مجازی در قالب سواد رسانه‌ای می‌تواند مثمر ثمر واقع شود.

منبع: سعید پیرزاده؛ باشگاه خبرنگاران جوان؛(با اندکی تغییر)