- اسلام
- قرآن
- پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)
- شیعه
- خانواده
- ادیان و مذاهب
- پرسش ها و پاسخ ها
- کتابشناسی
- کتابخانه
- چندرسانه ای
- زمان مطالعه : 6 دقیقه
- توسط : محقق شماره 1
- 0 نظر
درباره افسردگی شدید
این مشکل در جریان کارهای حمایتی درازمدت و دشوار، خصوصا برای مشاغلی مثل معلمی یا پرستاری و غیره (یعنی شغلهایی که با مردم در تماس هستند) میتواند بروز یابد. در این صورت، این افراد، افسرده شده و بر اثر فشارهای زیاد جسمی، تن و روانشان دچار خستگی میشود. امکان دارد که بدن آنها به حدی برسد که قدرت ارزیابی از خود را از دست دهند و دچار بیحوصلگی مفرط شوند.
در صورت تشدید بیماری، تداوم فعالیت امدادی دشوار خواهد شد. در این صورت، قابلیت انجام ماموریت کاهش مییابد و امکان دارد که باعث روی آوردن افراد به سیگار و مشکلاتی از این قبیل گردد.
توصیههای لازم برای امدادگران
١− تشخیص صحیح مشکل روانی بیمار
امدادکننده پیش از هر چیز لازم است علت آسیبروانی بیمار را تشخیص دهد.
(۱) ASD: Acute Stress Disorder
ا. بلافاصله پس از آسیب نشانهاش ظاهر میشود.
ب. گاهی حادثه دیدگان برای اجتناب از ترس، نگرانی و غم، احساساتشان از کنترل آنان خارج میشود (دچار بیتفاوتی میشوند) یا مشکل تمرکز پیدا میکنند. تجربه مصیبت وارده را مکررًا به خاطر میآورند و نگرانی، افسردگی شدید، عصبانیت، ناامیدی، فعالیت بیش از حد، در خانه ماندن و غیره از آنان ظاهر میشود.
پ. معمولاً این وضعیت از چند روز تا چند هفته (دو تا سه هفته) ادامه داشته و سپس بیمار آسیبدیده بهبود مییابد.
(٢) بیماری حاد روانی Acute Mental Illness
ا. پس از آسیب مرحله اول ظاهر میشود.
ب. واکنش فشار بیش از حد و سختی، افسردگی شدید و دچار بیماری روانی دوشخصیتی شدن میشوند (اسکیزوفرنی schizophrenia). این مشکلات به دلیل فشار ناشی از آسیب، قطع مصرف دارو، عدم انطباق با تغییر محیط زندگی و غیره زمینهٔ بروز مییابد.
پ. در صورتی که وضع بیمار را با آنچه که در مرحله اول گفته شد مطابقت دهید میتوانید گامهای بعدی را به سوی بهبودی بردارید.
(۳) PTSD: Posttraumatic Stress disorder
ا. پس از گذشت حدود یک ماهی از آسیب ظاهر میشود.
ب. خصوصیات بیمار در این وضعیت:
٭افراد آسیب دیده با دیدن خواب، حادثه را مکرر ً ا تجربه میکنند.
٭از علل حادثه دوری میکنند یا به حالت منفعل درمیآیند. به علاوه واکنشهای احساسی آنان متوقف میشود. به افسردگی شدید دچار شده و نمیتوانند برای آینده چشمانداز روشنی تصور نمایند.
٭اختلال خواب، زود از کوره در رفتن، مشکل تمرکز حواس، احتیاط بیش از حد، تعجب بیش از حد و غیره ظاهر میشود.
٭چون علائم بیماری همراه با درد است، باعث اختلالهایی مانند: ترس از اجتماع و مشکل جنسی، اعتیاد به دارو و خودکشی میشود و امکان دارد که با منجر شدن به طلاق یا بیکاری وضعشان وخیمتر شود.
پ. حدود ۵٠ % درصد از این گونه بیماران در کمتر از سه ماه بهبود مییابند، ولی در صورتی که اقدام مناسبی برای بهبودی آنان انجام نشود بیماری به درازا میکشد.
( ۴) بیماری تن و روان، وضع بیمار معتاد به دخانیات و غیره
ا. در زمان بهبودی ظاهر میشود.
ب. ناخوشی تن و روان ظاهر میگردد که دلیل آن نگرانی یا بیتابی ناشی از پیش بینی زندگی بدون امید، تنش و خستگی است که یکجا به سراغ فرد حادثه دیده آمده است.
پ. لازم است باتوجه به ویژگیهای هر فرد آسیبدیده برای وی اقداماتی انجام پذیرد.
٢− شناخت درست جامعهٔ آسیبدیدهٔ محل حادثه دیده
دانستن این مطلب که آسیبدیدگان یا مردم ناحیه آسیبدیده چه وضع روانی و واکنشهایی از خود بروز میدهند و سیر تحول این گونه رفتارها چگونه است، اهمیت زیادی دارد.
(١) دوره آسیب روانی (بلافاصله پس از آسیب)
٭ آسیبدیدگان از تجربه حیرت و ترس به وضع بیتفاوتی، فقدان واکنشهای احساسی و از خود بیخود شدن دچار میشوند.
(٢) دوره قدرت کاذب (نخستین روزهای پس از آسیب)
٭ به خطرات توجه نمیکنند، فعال میشوند تا زندگی و دارایی خودشان، خانواده و همسایگان را نجات دهند.
(٣) دوره شادمانی (از یک هفته تا شش ماه به طول میانجامد)
٭ به سبب این که تجربه تلخ مشترکی داشته و زنده ماندهاند، آسیبدیدگان با یکدیگر احساس همبستگی مینمایند.
٭ به جستجوی زیر آوارماندگان پرداخته، آوار به جای مانده را تخلیه نموده و به همدیگر کمک میکنند. در همه نواحی آسیب دیده آرامش برقرار میشود.
( ۴) دوره سرخوردگی (از دو ماه تا یک یا دو سال طول میکشد)
٭ تحمل آسیبدیدگان از حد میگذارد و نارضایتی از وضع نجات آسیبدیدگان توسط دستگاههای اداری در میان مردم شایع میشود.
٭ عصبانیتی که قابل کنترل است ظاهر میشود و مسائلی مثل دعوا و غیره اتفاق میافتد.
٭ مصرف دخانیات افزایش مییابد.
٭ چون که آسیبدیدگان مشغول بازسازی زندگی خودشان میشوند در میان اجتماع همبستگی کم میشود.
( ۵) دوره بازسازی (مدت چند سال)
٭ در ناحیه حادثه دیده، «هر روز» عدهای به محل اولیه زندگی خود بازمی گردند و آسیبدیدگان هم جسارت لازم برای بازیافتن زندگی خودشان را به دست میآورند.
٭ به دلیل این که در بازسازی مشارکت میکنند بر اعتماد به نفسشان افزوده میشود.
٭ اما زندگی برای کسانی که به وضعیتشان رسیدگی نشود یا افرادی که پشتیبان روانی خود را از دست دادهاند، همچنان به سختی میگذرد.
٣− فراهم کردن مقدمات و ایجاد آمادگی شخص امدادگر پیش از مبادرت به امور امدادی
(١) پیش از روآوردن به فعالیت امدادی، اول محیط خودتان را آماده کنید
ا. پیش از مبادرت به فعالیتهای امدادی از سلامتی خودتان اطمینان حاصل نمایید و به وضع بدنی خود سر و سامان دهید.
ب. با خانواده خود در تماس بمانید.
پ. برنامه خود را به محل کارتان اطلاع دهید.
ت. با وظایف خود برای امداد کاملا آشنا شوید.
ث. مواظبت از سلامت جسمانی خود، حداقل کاریست که میبایست انجام دهید. (به همراه داشتن داروهای ذخیره، احتیاط لازم در مورد آب و هوا و خوراک و غیره)
(٢) اطلاعات مختلف در مورد ناحیه آسیبدیده را بدست آورید
ا. اهالی ناحیه آسیبدیده، پشتیبانی واقعی لازم دارند. آگاهی از وسایل و امکانات عمومی، نقلیه و غیره لازم است.
ب. لازم است از امدادگری که پیش از شما در ناحیه حادثه دیده کار کرده است، اطلاعات یا خبر بگیرید و برای کار همواره با هم مشورت کنید.
(٣) دائما به کمک آسیبدیدگان بپردازید
مهم است که نه فقط به مراجعهکننده پست امدادی یا درمانگاه خدمات دهید، بلکه به نزد آسیبدیدگانی که در جاهایی دیگر اسکان یافتهاند، رفته تا به آسودگی مشورت لازم انجام شود. در این صورت، بهتر است که با افراد محلی به اتفاق هم بروید.
(۴)از بکارگیری برخی اصطلاحات پرهیز کنید
٭ از برخی عبارات مانند روان درمانی یا سلامت روانی استفاده نکنید. (افراد حادثهدیده از علائمی که باعث شود آنان بیمار روانی تلقی شوند، ترس دارند)
٭ به جای آن از واژههای روزانه مثل «حرف زدن» یا «کمک کردن» استفاده کنید.
(۵) در صورت نیاز به متخصصین کارتان را واگذار کنید
ا. کار غیرممکن، قبول نکنید و قول محال ندهید.
ب. در کاری هم که به متخصصین واگذار میشود، نقش مهم، از آن امدادگر است.
۴− توجه و اهمیت گوش کردن به سخنان آسیبدیدگان
٭بهترین اقدامی که فشار روانی آسیب دیدگان را کاهش میدهد این است که به تجربه آنان گوش کنید.
٭هنگام گوش کردن به سخنان حادثهدیدگان، مهم است که کاملا حضور ذهن داشته و فقط گوش فرا دهید.
توجه در صورت گوش کردن
(١) در آغاز در مورد حالشان سؤال کنید.
(٢) حرفشان را قطع نکنید و بهتر است که با آنان همدردی کنید.
(٣) احساسشان را گوش کنید و از آنان بخواهید که صریحا احساسشان را بیان کنند.
(۴) در صورتی که تمایلی به ابراز احساساتشان نداشتند، آنان را تحت فشار نگذارید.
(۵) نباید به آسانی تشویق و نصحیت کنید.
(۶) از پرسیدن سؤالهایی که آسیبدیده را به یاد حادثه میاندازد، خودداری کنید.
۵− مراقبت امدادگر از سلامت روانی خود
(١) موقعیت امدادکننده هم مانند آسیب دیدگان است.
در ناحیه آسیبدیده فشار روانی زیاد ادامه داشته و محیط زیست دچار هرج و مرج است. این مسئله بر روی امدادکننده هم تاثیر میگذارد و باعث بر هم خوردن تعادل جسمی و روانی امدادگر میشود.
(٢) شیوههای مراقبت امدادگر از خود
امدادگران لازم است طرز مواظبت از خود را یاد بگیرند تا از ایجاد حساسیت نسبت به فشار روانی بر خود جلوگیری کنند و بتوانند به طور مؤثر به مددجویان خدمات دهند.
ا. به حد کافی استراحت کنید. غذای سبک و شیرین مصرف نمایید.
ب. پیش از پایان ماموریت، گزارشی از عملکرد خود را به مسؤول مربوطه ارائه نمائید.
پ. اگر به فعالیتی مشغول شدهاید که فشار روانی زیاد ایجاد میکند، در ظرف چند روز (کمتر از ۴٨ ساعت) گزارشی از حادثه و فعالیتهای انجام شده را تهیه و پس از حادثه به مسؤول مربوطه ارائه دهید.
ت. فعالیتهای خودتان را به طور مثبت ارزیابی کنید.
ث. مدیریت فشار روانی را اعمال نمایید:
٭محدوده تحریکات محیطی را که باعث فشار روانی میشوند، به خاطر داشته باشید.
٭از قابلیتهای خود برای مقابله با تحریکات محیطی اطمینان حاصل کنید و روشهای مفید برای چیره شدن بر دلواپسیها را بیاموزید.
٭تلاش برای یافتن راه حل و اقدام خردمندانه و مناسب در برابر محرکهای نامطلوب.
٭جلوگیری سریع از ایجاد حساسیت نسبت به فشار روانی.
٭درمان جسمی، روحی و ناسازگاری اجتماعی که به دلیل مواجه شدن با فشار روانی درازمدت در درون امدادگر ایجاد شده است.
ج. خودتان را خسته نکنید. حد خودتان را بدانید و با دوستانتان همکاری کنید.
۶− اموری که امدادگران باید از آن پرهیز نمایند
اساسا امدادگر بایستی شرایط حادثهدیدگان را درک نماید و با توجه به آن شرایط، فعالیت کند و مواظب باشد تا اعمال زیر را مرتکب نشود:
(١) دستور دادن به آسیبدیدگان در مورد فکرشان یا انتقاد و سرزنش کردن در مورد احساسشان.
(٢) سرزنش کردن در مورد بیحوصلگی یا تشویق بیش از حد و بیمورد.
(٣) بیتوجهی به سخن مددجویان و مقدم داشتن کار خود.
(۴) برخورد آمرانه یا متکبرانه و یا بیتوجهی به حساسیتهای آنان.
(۵) رفتار ناشی از همدردی یا دلسوزی بیش از حد احساساتی.
(۶) به عهده گرفتن همه کارها به جای ایشان.
منبع: کتاب «راهنمای آسیبدیدگان بلایای طبیعی» منتشر شده توسط «موسسه مراقبتهای روانی توکیو»؛
Disaster Victim Assistance Program؛ گردآوری ایکومی اوزاوا؛ ویراستاران: حمید رضا بداغی و افشین والی نژاد؛
بخش خانواده شیعه؛ تغییر و تنظیم: حسین فاضلی