- زمان مطالعه : 16 دقیقه
- توسط : رحمت الله ضیایی
- 0 نظر
اشاره:
امام موسی بن جفعر الکاظم (علیهما‌السلام) هفتمین امام از امامان اهل بیت (علیهم‌السلام) است. در این مقاله به زندگی نامه مختصر آن حضرت پرداخته شده و در ضمن آن برخی حوادث و وقایع پند آموزی که در حیات آن حضرت اتفاق افتاده نیز بیان گردیده است. این وقایع یا در برخورد با حکام عباسی بوده است و یا در برخورد با مردم و اصحاب اتفاق افتاده است.
امام کاظم (علیه‌السلام) روز یک شنبه، هفتم ماه صفر، سال ۱۲۸ هجری قمری (۲) در روستائی به نام أ بواء بین مکّه معظّمه و مدینه منوّره دیده به جهان گشود. مشخصات امام (علیه‌السلام) از قرار زیر است:
نام: موسی (۳) (علیه‌السلام).
کنیه: ابوالحسن، ابوالحسن اوّل، ابوالحسن ماضی، ابوابراهیم، ابوعلی، ابواسماعیل، ابواسحاق و….
لقب: عبد صالح، کاظم، باب الحوائج، صابر، رجل، امین، عالم، زاهر، صالح، شیخ، وفی، نفس زکیّه، زین المجتهدین و….
نقش انگشتر: حضرت دارای دو انگشتر بود، که نقش هر کدام به ترتیب عبارتند از: «حَسْبِیَ اللّهُ»، «المُلْکُ لِلّهِ وَحَدَهُ».
پدر: امام جعفر، صادق آل محمّد (صلوات اللّه علیهم).
مادر: حمیده مصفّاه اندلسی، دختر صاعد بربری.
دربان: محمّد بن فضل، مفضّل بن عمر را گفته اند.
مدّت امامت: حضرت روز دوشنبه، ۲۵ شوّال، سال ۱۴۸ هجری قمری، پس از شهادت پدر بزرگوارش، در بیست سالگی منصب امامت و زعامت جامعه اسلامی را به عهده گرفت و تا سال ۱۸۳ هجری، امامت آن حضرت به طول انجامید.
مدّت عمر: آن حضرت مدّت بیست سال و بنابر نَقلی ۱۹ سال، هم زمان با پدر بزرگوارش و مدّت ۳۵ سال پس از آن ادامه حیات داد که جمعا ۵۵ سال طبق مشهور، عمری با برکت و پر از مشقّت را سپری نمود، گرچه بعضی عمر آن حضرت را تا ۵۸ سال نیز گفته اند.
علّت زندانی شدن آن امام مظلوم (علیه‌السلام) را طبق آنچه گفته اند، چنین است:
در آن سالی که هارون الرّشید به سفر حجّ رفت و در کنار قبر حضرت رسول (صلی‌الله علیه و آله) جمعی از بنی هاشم و از آن جمله امام موسی کاظم (علیه‌السلام) را دید، که جهت زیارت قبر آن حضرت حضور دارند.
هنگامی که هارون الرّشید نزدیک قبر مطهّر رسید، گفت: «السّلام علیک یا رسول اللّه ! یا بنی عمّی !» یعنی ؛ سلام بر تو ای رسول خدا!
ای پسر عمویم.
در همین حال، امام موسی کاظم (علیه‌السلام) جلو آمد و هنگامی که نزدیک قبر مطهّر رسید؛ اظهار داشت: «السّلام علیک یا أ به !»
یعنی ؛ سلام بر تو ای پدر.
هارون الرّشید با دیدن چنین صحنه ای، چهره خود را درهم کشید و کینه و عداوت آن حضرت را بر دل گرفته و مصمّم بر تحقیر و قتل حضرت شد.
مضافا بر آن که سخن چینان دنیاپرست و ریاست طلب . که در هر زمان بوده و هستند . از موقعیّت سوء استفاده کرده و در هر فرصت مناسبی بر علیه آن حضرت نزد هارون بدگوئی و سخن چینی نموده و او را بر علیه حضرت، تحریک می کردند.
تا آن که هارون به بغداد مراجعت کرده و دستور جلب آن حضرت را صادر کرد؛ و حضرتش را در بصره زندانی گرداند.
و چون مدّتی را در آن جا سپری نمود، به بغداد منتقل شده ؛ و در زندانی مخوف و وحشتناک تحت انواع شکنجه های جسمی و روحی محبوس گردید.
در این که حضرت سلام اللّه علیه در چند مرحله زندانی شد؛ و نیز جمعا چه مدّت زمانی را در زندان سپری نمود، بین مورّخین اختلاف است.
بنابر مشهور: حضرت توسّط سِندی بن شاهک ؛ و به دستور هارون الرّشید مسموم گردید؛ و در روز جمعه، ۲۵ رجب، سال ۱۸۳ هجری قمری (۴) در زندان بغداد به شهادت رسید؛ و جسد مطهّرش در قبرستان بنی هاشم کاظمین دفن گردید.
خلفاء و سلاطین هم عصر آن حضرت: دوران امامت آن حضرت هم زمان بود با حکومت منصور دوانیقی، محمّد مهدی عبّاسی، هادی عبّاسی، هارون الرّشید.
تعداد فرزندان: مرحوم سیّد محسن امین رحمه اللّه علیه تعداد ۱۸ پسر و ۱۹ دختر از فرزندان امام موسی کاظم (علیه‌السلام) را نام برده است ؛ ولی بعضی دیگر گفته اند: آن حضرت دارای ۳۷ دختر و ۲۳ پسر بوده است.
نماز آن حضرت: دو رکعت است، در هر رکعت پس از قرائت سوره حمد، دوازده مرتبه سوره توحید خوانده می شود.(۵)
و پس از پایان سلام نماز، تسبیحات حضرت فاطمه زهراء علیهاالسلام گفته می شود؛ و سپس حوائج و خواسته های مشروعه خویش را از درگاه خداوند متعال تقاضا نموده، که ان شاء اللّه بر آورده خواهد شد.
امشب به راستی شبم از روز بهتر است کاندر برابرم رخ فیروز دلبر است
در شب کسی ندیده عیان گردد آفتاب جز آفتاب من که رخش مهر انور است
تنها نه بزم من ز جمالش فروغ یافت کز نور روی او همه عالم منوّر است
پرسید عارفی که بگو کیست یار تو کز عشق او تو را دل پر غم در آذر است
گفتم به او نشین و بشنو که یار من نور خدا و مظهر حقّ، عین داور است
هم زاده نبی بود و بضعه بتول سبط نبی، ولی خداوند اکبر است
سِرّ علی، مقام جلی، نور منجلی هفتم امام، حضرت موسی بن جعفر است
از آدم و مسیح به درگاه جود او چشم امیدشان همه چون حلقه بر در است
آدم طفیل و اصل وجود تو زین سبب معلوم شد که علّت غائی مؤخّر است
شاها به غیر صادر اوّل که جدّ تو است عالم تمام مشتقّ و ذات تو مصدر است
امروز روز شادی زهرای اطهر است خرّم دل رسول خدا، قلب حیدر است
روز ولادت است و نشاط است و خرّمی این روز با نشاط به عمری برابر است
از دامن حمیده برآمد مهین مهی کز نور او سراسر عالم منوّر است
مسرور و شاد، صادق آل علی نگر میلاد با سعادت موسی بن جعفر است (۶)
ظهور نور هدایت بین مکّه و مدینه
محدّثین و مورّخین و از آن جمله ابوبصیر حکایت کند:
امام جعفر صادق(علیه‌السلام) به همراه خانواده و بعضی از اصحاب که من نیز همراه ایشان بودم، اعمال حجّ را انجام دادیم و سپس به سوی مدینه منوّره بازگشت نمودیم.
در بین راه، به محلّی رسیدیم که «أبواء» نام داشت، حضرت دستور فرمود تا قافله پیاده شوند و استراحت نمایند.
خانواده حضرت نیز با فاصله کمی از اصحاب، فرود آمد و همان جا منزل گرفت، پس از گذشت لحظاتی که استراحت کردیم و غذا خوردیم، شخصی نزد امام صادق (علیه‌السلام) آمد و اظهار داشت: یاابن رسول اللّه ! همسرتان، حمیده پیام داد که هر چه زودتر نزد او بروید؛ زیرا حالتی فوق العادّه برایش عارض گردیده است . یعنی ؛ در حال زایمان نوزاد می باشد.
امام (علیه‌السلام) با شنیدن این خبر، سریع حرکت نموده و به سمت همسرش رفت ؛ و پس از گذشت مدّتی کوتاه مراجعت نمود و تمام افرادی که حضور داشتند، به احترام آن حضرت از جای خود برخاستند و گفتند:
یاابن رسول اللّه ! خداوند، شما را به خیر و سعادت بشارت دهد، چه خبر است و حمیده در چه حالتی به سر می برد؟
حضرت فرمود: خداوند متعال، حمیده را به سلامت نگه داشت، و به من، نوزاد مبارکی را عطا نمود که در روی زمین بهتر از او نیست.
و سپس افزود: حمیده جریانی را برای من تعریف کرد و فکر می کرد که من آن را نمی دانم.
اصحاب گفتند: آن جریان چه بود؟!
حضرت فرمود: حمیده اظهار داشت: همین که نوزاد عزیز به دنیا آمد، دست های خود را بر زمین نهاد و سر به سمت آسمان بلند کرد و تسبیح و تحمید و تهلیل خداوند جلّ و علا را به جای آورد؛ و سپس بر رسول خدا صلوات و تحیّت فرستاد.
حضرت در ادامه فرمایشات خود افزود: من به حمیده گفتم: این حرکات، مخصوص پیامبر خدا و امیرالمؤمنین و دیگر ائمّه اطهار می باشد، که هنگام ولادت دست خود را بر زمین قرار داده و سر به سمت آسمان بلند نموده و مشغول تسبیح و تحمید و تهلیل خداوند متعال می گردند.
و نیز بر پیغمبر خدا صلوات و درود می فرستند؛ و سپس با اقرار و اعتراف می گویند: بر یگانگی خداوند شهادت می دهم ؛ و این که خدائی جز او وجود ندارد.
و همین که چنین حرکات و جملاتی از ایشان صادر گردید، خداوند رحمان علوم اوّلین و آخرین را بر آن ها مقرّر می گرداند؛ و نیز ملک روح الا مین در شب های قدر به زیارت آن امام خواهد آمد.
سپس ابوبصیر در پایان خبر فرخنده میلاد حضرت موسی ابن جعفر علیهما السلام گوید: ولادت آن حضرت در سال ۱۲۸ هجری قمری واقع گردید.
و چون کاروان حضرت به مدینه رسید، امام صادق (علیه‌السلام) به مدّت سه روز سفره انداخت و تمام افراد، بر سفره ولیمه امام موسی کاظم (علیه‌السلام) می نشستند و غذا می خوردند.(۷)
در گهواره و مسائل خانوادگی
یکی از اصحاب امام جعفر صادق (علیه‌السلام)، به نام یعقوب سرّاج حکایت کند:
روزی به قصد ملاقات و زیارت مولایم، حضرت صادق آل محمّد (علیهم‌السلام) به منزل ایشان رفتم، هنگامی که وارد شدم، دیدم که آن امام بزرگوار کنار گهواره شیرخوارش، حضرت ابوالحسن موسی کاظم (علیه‌السلام) ایستاده ؛ و جهت دل گرم کردن و آرام نمودن نوزاد، با او سخن می گوید.
مدّت زیادی بدین منوال طول کشید؛ و همچنان من در گوشه ای نشسته و نظاره گر آن ها بودم تا آن که سخن راز امام با نور دیده اش (علیه‌السلام) به پایان رسید.
آن گاه من از جای خود برخاستم و به سمت آن امام مهربان رفتم، همین که نزدیک آن حضرت قرار گرفتم، فرمود: آن نوزاد، بعد از من، مولایت خواهد بود، نزد او برو و سلام کن.
پس اطاعت کردم و نزدیک آن نوزاد و نور الهی رفتم و سلام کردم، با این که او کودکی شیرخواره در گهواره بود، خیلی زیبا و با بیانی شیوا جواب سلام مرا داد.
و سپس به من خطاب نمود و اظهار داشت: حرکت کن و به سوی منزل خود روانه شو و آن نام زشت و نامناسبی را که دیروز برای دخترت برگزیده ای تغییر بده، چون خداوند متعال صاحب چنین نام و اسمی را دشمن داشته و غضب دارد و او مورد رحمت الهی قرار نخواهد گرفت.
یعقوب سرّاج در ادامه گوید:
یک روز قبل از آن که خدمت حضرت برسم، خداوند متعال دختری به من عطا کرده بود، که نام او را حُمیراء نهاده بودیم ؛ و کسی هم آن حضرت را از این موضوع آگاه نکرده بود؛ و با این که آن حضرت، طفلی شیرخوار در گهواره بود، به خوبی از درون مسائل خانوادگی ما آگاه بود.
و بعد از آن که چنین علم غیبی از آن طفل معصوم آشکار گشت و مرا در تغییر و انتخاب اسم مناسبی برای دخترم نصیحت فرمود، امام جعفر صادق (علیه‌السلام) مرا مورد خطاب قرار داده و اظهار نمود: ای سرّاج ! دستور و پیشنهاد مولایت را عمل کن، که موجب سعادت و خوشبختی شما خواهد بود.
یعقوب گوید: من نیز اطاعت امر کردم و نام دخترم را به نام مناسبی تغییر دادم.(۸)
کودکی درد آشنا
مرحوم قطب الدّین راوندی و دیگر بزرگان به نقل از عیسی شَلمغانی آورده اند:
روزی بر محضر مبارک امام صادق (علیه‌السلام) وارد شدم و تصمیم داشتم که درباره شخصی به نام ابوالخطّاب سؤال کنم.
همین که داخل منزل حضرت رفتم و سلام کردم، امام (علیه‌السلام) فرمود: ای عیسی ! چرا نزد فرزندم موسی کاظم (علیه‌السلام) نمی روی، تا آنچه که می خواهی از او سؤ ال کنی ؟!
من دیگر سخنی نگفتم و برای یافتن حضرت موسی کاظم (علیه‌السلام) روانه گشتم ؛ و سرانجام او را در مکتب خانه یافتم، که نشسته بود و مدادی در دست داشت.
چون چشم آن کودک معصوم بر من افتاد، اظهار داشت: ای عیسی ! خداوند متعال در روز اءزل از تمامی پیغمبران و خلایق، بر نبوّت محمّد بن عبداللّه (صلی‌الله علیه و آله) ؛ و نیز خلافت و جانشینی اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم‌السلام) عهد و میثاق گرفته است ؛ و همگان نسبت به آن وفادار و ثابت هستند.
ولیکن عدّه ای از افراد، ایمانشان حقیقت و واقعیّت ندارد، بلکه ایمان آن ها عاریه و ظاهری است، که ابوالخطّاب نیز از جمله همین افراد می باشد.
عیسی شلمقانی گوید: چون از آن کودک، چنین سخنی عظیم را شنیدم، خصوصاً که از نیّت و قصد درونی من آگاه بود، بسیار خوشحال شدم ؛ و آن حضرت را در آغوش گرفته و پیشانی او را بوسیدم و اظهار داشتم:
ذرّیه رسول اللّه (صلوات اللّه علیهم)، بعضی از بعضی ارث می برند و همگان یکی می باشند.
و پس از آن، نزد امام صادق (علیه‌السلام) بازگشتم و جریان را برایش بازگو کردم ؛ و افزودم بر این که همانا او حجّت خدا و خلیفه بر حقّ رسول اللّه (صلی‌الله علیه و آله) است.
سپس امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: چنانچه هر مطلب و سؤالی که داشتی، از این فرزندم . که او را مشاهده نمودی . سؤال می کردی، تو را پاسخ کافی و کامل می داد.(۹)
آفرینش مافوق تصوّر
مرحوم شیخ مفید (رحمه اللّه علیه) آورده است:
امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) فرمود: همانا خداوند متعال دو جهان مرتبط با یکدیگر آفریده است، که یکی از آن ها عُلیا و دیگری سُفلی می باشد.
و آفرینش تشکیلاتی هر دو جهان را در انسان ایجاد نموده است ؛ همان طور که این جهان را کروی شکل آفریده است، همچنین سر انسان را نیز چون گنبد، کروی شکل قرار داده و موهای سر انسان به منزله ستارگان ؛ و چشمانش او همانند خورشید و ماه ؛ و مجرای تنفّس او را چون شمال و جنوب ؛ و دو گوش انسان را چون مشرق و مغرب قرار داده است.
همچنین چشم بر هم زدن انسان، مانند جرقّه و برق، سخن و کلام او مانند رعد و صدای آسمانی، راه رفتن او همچون حرکت ستارگان سیّاره است.
همچنین نشست و نگاه انسان همانند إ شراف ستارگان ؛ و خواب انسان مانند هبوط آن ها؛ و نیز مرگ او همانند فناء و نابودی آن ستارگان خواهد بود.
خداوند کریم در پشت انسان ۲۴ فقره و مهره استخوانی همانند ۲۴ ساعت شبانه روز، و درون او ۳۰ روده به تعداد روزهای ماه قرار داده است ؛ و بدن او را متشکّل از ۱۲ عضو به مقدار حدّ اکثر حمل او در شکم مادر آفریده است.
و درون انسان چهار نوع آب وجود دارد که عبارتند از:
آب شور در چشمانش تا در گرما و سرما محفوظ و سالم بماند.
آب تلخ در گوش هایش تا جلوگیری از ورود حشرات باشد.
آب مَنی در صلب و کمرش تا او را از فساد و دیگر عوارض مصون و سالم نگه دارد.
آب صاف در دهان و زبانش تا کمک در جهات مختلف دهان و درون باشد.
و به همین جهت هنگامی که حضرت آدم (علیه‌السلام) لب به سخن گشود، شهادت به یگانگی خداوند سبحان داد.
همچنین خداوند حکیم انسان را از نفس و جسم و روح آفرید، که به وسیله نفس، خواب های مختلف می بیند؛ و جسمش مورد انواع بلاها و امراض گوناگون قرار می گیرد، که در نهایت به خاک باز می گردد؛ و روح تا زمانی که جسم بر روی زمین باشد، با او است و پس از آن جدا خواهد شد.(۱۰)
واقعه ای حیرت انگیز در شش سالگی
صفوان بن مهران حکایت کند:
روزی امام جعفر صادق (علیه‌السلام) دستور داد، شتری را که همیشه بر آن سوار می شد، آماده کنم.
همین که شتر را آماده کردم و جلوی منزل آوردم، حضرت ابوالحسن موسی بن جعفر (علیه‌السلام) که در سنین شش سالگی بود، با عجله و شتاب از منزل خارج شد و در حالی که یک روپوش ایمنی روی شانه های خود انداخته بود، کنار شتر آمد و بر آن سوار شد و با سرعت حرکت کرد.
خواستم مانع حرکت او شوم ؛ ولی نتوانستم و از نظرم ناپدید گشت، با خود گفتم: اگر مولایم، حضرت صادق سؤال نماید که فرزندش موسی و نیز شتر چه شد؟ چه بگویم.
مدّت کوتاهی در این افکار غوطه ور بودم، که ناگهان متوجّه شدم شتر جلوی منزل حضرت، روی زمین قرار گرفت و از تمام بدنش عرق سرازیر بود، آن گاه حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام از آن فرود آمد و سریع وارد منزل شد.
در همین حال، خادم امام صادق (علیه‌السلام) از منزل بیرون آمد و اظهار داشت: ای صفوان ! مولایت فرمود: جُل و پلاس شتر را بردار و آن را در جایگاه خودش بِبَر.
با خود گفتم: الحمدللّه، امیدوارم امام صادق (علیه‌السلام) از سوار شدن بر شتر منصرف شده باشد، همین طور که با خود می اندیشیدم ناگهان مولایم از منزل بیرون آمد و فرمود: ای صفوان ! ناراحت نباش، مقصود این بود که شتر برای فرزندم موسی آماده شود؛ و سپس افزود: آیا می دانی او در این مدّت کوتاه کجا رفت ؟
در جواب اظهار داشتم: سوگند به خدای یکتا، هیچ نمی دانم و خبر ندارم.
فرمود: همانا مسیری را که ذوالقرنین در مدّت زمانی طولانی پیمود، فرزندم موسی آن را در زمانی کوتاه طی کرد؛ و بلکه چندین برابر آن را در همین مدّت کوتاه پیمود و سلام مرا به تمام دوستان و شیعیانمان رسانید و سپس مراجعت نمود؛ و هم اکنون چنانچه مایل هستی، نزد او برو تا تمام جریان را برایت تعریف نماید.
بعد از آن داخل منزل رفتم و چون خدمت حضرت موسی کاظم (علیه‌السلام) وارد شدم، دیدم حضرت نشسته و مقداری میوه تازه که میوه آن فصل نبود و مشابه آن هم یافت نمی شد، جلویش قرار داشت، وقتی متوجّه من شد فرمود:
ای صفوان ! هنگامی که سوار شتر شدم، با خود گفتی: اگر مولایم امام صادق (علیه‌السلام) از فرزندش جویا شود، چه پاسخ دهم ؟
و خواستی مانع حرکت من شوی ؛ لیکن نتوانستی و در همان افکار سرگردان بودی، که بازگشتم و از شتر پائین آمدم ؛ و آن هنگام تو با خود گفتی: الحمدللّه، و سپس پدرم از منزل بیرون شد و فرمود:
ای صفوان ! ناراحت مباش، آیا فهمیدی فرزندم موسی در این زمان کوتاه کجا رفت و برگشت ؛ و تو گفتی نمی دانم.
بعد از آن، پدرم فرمود: فرزندم موسی در این زمان کوتاه چند برابر آنچه را که ذوالقرنین در آن زمان طولانی پیموده بود، پیمود، و اگر مایل هستی وارد شو تا فرزندم تو را در جریان امر قرار دهد.
صفوان گوید: با شنیدن این سخنان حیرت انگیز به سجده افتادم و سپس گفتم: ای مولای من ! این میوه هائی که در حضور شما است، از کجا آمده، چون الا ن فصل آن ها نیست، آیا این میوه ها فقط مخصوص شما می باشد، یا من هم می توانم از آن ها استفاده کنم ؟
فرمود: به منزل مراجعت کن، سهم تو نیز فرستاده خواهد شد.
صفوان افزود: چون به منزل آمدم و نماز ظهر و عصر را خواندم حضرت طبقی از آن میوه ها را برایم فرستاد و آورنده گفت: مولایت سلام می رساند و می فرماید: تو دوست و شیعه ما هستی و در خوراکی های ما سهیم خواهی بود.(۱۱)
دو جریان بسیار عظیم و خواندنی
مرحوم شیخ حرّ عاملی و راوندی و دیگران بزرگان آورده اند:
پس از آن که امام جعفر صادق (علیه‌السلام) به شهادت رسید، یکی از فرزندانش به نام عبداللّه . که بزرگ ترین فرزند حضرت بود . ادّعای امامت کرد.
امام موسی کاظم (علیه‌السلام) دستور داد تا مقدار زیادی هیزم وسط حیاط منزلش جمع کنند؛ و سپس شخصی را به دنبال برادرش عبداللّه فرستاد تا او را نزد حضرت احضار نماید.
چون عبداللّه وارد شد، دید که جمعی از اصحاب و شیعیان سرشناس نیز در آن مجلس حضور دارند.
و چون عبداللّه کنار برادر خود امام کاظم (علیه‌السلام) نشست، حضرت دستور داد تا هیزم ها را آتش بزنند؛ و با سوختن هیزم ها، آتش زیادی تهیه گردید.
تمامی افراد حاضر در مجلس، در حیرت و تعجّب فرو رفته بودند و از یکدیگر می پرسیدند که چرا امام موسی کاظم (علیه‌السلام) چنین کاری را در آن محلّ و مجلس انجام می دهد.
آن گاه حضرت از جای خود برخاست و جلو آمد و در وسط آتش نشست ؛ و با افراد حاضر مشغول صحبت و مذاکره گردید.
پس از گذشت ساعتی بلند شد و لباس های خود را تکان داد و آمد در جایگاه اوّلیه خود نشست و به برادرش عبداللّه فرمود: اگر گمان داری بر این که تو بعد از پدرت امام جعفر صادق (علیه‌السلام) امام و خلیفه هستی، بلند شو و همانند من در میان آتش بنشین.
عبداللّه چون چنان صحنه ای را دید و چنین سخنی را شنید، رنگ چهره اش دگرگون شد و بدون آن که پاسخی دهد با ناراحتی برخاست و مجلس را ترک کرد.(۱۲)
همچنین داود رقّی حکایت کند:
روزی به محضر مبارک امام جعفر صادق (علیه‌السلام) شرفیاب شدم و پس از عرض سلام در کناری نشستم، سپس فرزندش حضرت ابوالحسن موسی بن جعفر علیهما السلام وارد شد و از شدّت سردی هوا، لباس های خویش را به دور خود پیچیده بود.
همین که امام موسی کاظم (علیه‌السلام) نزد پدر آمد، امام صادق (علیه‌السلام) اظهار داشت: ای فرزندم ! در چه حالتی هستی ؟
پاسخ داد: در سایه رحمت و پناه خداوند متعال هستم، و بعد از آن اظهار نمود: ای پدر! من اشتهای مقداری انگور و انار دارم ؟
داود رقّی گوید: من با خود گفتم: چگونه حضرت در این فصل زمستان و سرمای شدید اشتها و میل به تناول این نوع میوه ها را دارد، ولی حضرت از افکار درونی من آگاه شد و فرمود: خداوند متعال بر هر چیز و هر کاری قدرت دارد.
و سپس به من فرمود: ای داود! بلند شو و برو داخل حیاط منزل ببین چه خبر است ؛ و در باغ چه می بینی ؟
پس، از جای خود برخاستم و به طرف حیاط حرکت کردم، همین که وارد حیاط شدم، با حالت تعجّب دیدم درخت انگور و انار پر از میوه است.
با دیدن این صحنه شگرف، بر اعتقاد و ایمانم افزوده شد؛ و با خود گفتم: اکنون به اسرار و علوم اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم‌السلام) آگاه گشتم و اعتقادم کامل گردید.
سپس مقداری از انگور و تعدادی انار چیدم و چون وارد اتاق شدم حضرت موسی کاظم (علیه‌السلام) آن ها را از من گرفت و شروع به تناول نمود؛ و در ضمن اظهار داشت:
این از فضل پروردگار است، که ما خانواده عصمت و طهارت را بر آن اختصاص داده و گرامی داشته است.(۱۳)
نجات شخصی سرگردان از اهالی طالقان
بعضی از تاریخ نویسان حکایت کرده اند:
روزی هارون الرّشید شخصی را به نام علی بن صالح طالقانی احضار کرد و به او گفت: شنیده ام که گفته ای از کشور چین به وسیله اَبْر سفر کرده ای و به دیار خود، طالقان رفته ای؟!
علی بن صالح طالقانی پاسخ داد: بلی، صحیح است.
هارون اظهار داشت: سرگذشت خود را باید برای ما بازگو کنی، که چگونه و در چه وضعیّتی بوده است.
طالقانی گفت: در آن هنگامی که قصد سفر به دیار خود کردم، سوار بر کشتی شدم، در مسیر راه طوفان شدیدی رُخ داد؛ و کشتی در امواج دریا متلاشی و غرق گردید و من با استفاده یکی از تخته های کشتی توانستم خود را از غرق شدن نجات دهم.
ولی مدّت سه روز بدون آن که غذائی خورده باشم در بین امواج خروشان دریا قرار داشتم تا بالا خره امواج دریا مرا به ساحل رساند و نجات یافتم.
همین که نگاه کردم، درخت ها و رودهائی را دیدم، کنار یکی از درخت ها خوابیدم.
در عالم خواب صدای هولناکی را شنیدم، پس وحشت زده از خواب بیدار شدم و دیدم که دو حیوان شکل اسب در حال نزاع و زد و خورد بودند.
هنگامی که متوجّه من شدند، سریع وارد دریا گشتند، در همین اثناء، پرنده عظیم الجثّه ای را دیدم که جلوی غاری در همان نزدیکی فرود آمد؛ و چون خواستم نزدیک آن پرنده بروم، متوجّه من شد و پرواز کرد و رفت.
سپس نزدیک آن غار رفتم و صدای تسبیح و اذکار و تلاوت قرآن از درون آن شنیدم، وقتی نزدیک تر رفتم شخصی از درون غار مرا با اسم و نسب صدا نمود؛ و اظهار داشت: بیا داخل غار.
پس وقتی داخل آن غار رفتم و سلام کردم، مردی قوی و تنومند را دیدم که جواب سلام داد و فرمود:
ای علی بن صالح طالقانی ! جریان تو چنین و چنان است و تمام داستان و ماوقع را برایم بازگو نمود.
و چون سخن وی پایان یافت، گفتم: تو را به خدا سوگند! برایم بگو که چه کسی تو را از جریان من آگاه ساخته است ؟
در جواب اظهار نمود: خداوندی که عالِم به غیب است ؛ و تمام وقایع و امور به خواست او انجام می پذیرد؛ و سپس فرمود: تو گرسته و خسته هستی، در همین لحظه زمزمه ای نمود، که متوجّه آن نشدم، فقط دیدم که بلافاصله مقداری غذا و آب به همراه حوله ای حاضرت گردید.
بعد از آن فرمود: از این طعام میل کن، که خداوند متعال آن را برای تو فرستاده است، پس مشغول خوردن شدم، و غذائی لذیذتر و گواراتر از آن ندیده بودم.
سپس آن شخص دو رکعت نماز به جای آورد و فرمود: آیا مایل هستی که به دیار خود باز گردی ؟
عرضه داشتم: من کجا و دیار من کجا؟!
در همین لحظه دعائی را خواند؛ و دست مبارک خود را به سمت آسمان بلند نمود و اظهار داشت: «السّاعه، السّاعه » پس ناگهان ابری پدیدار شد و آن شخص را مخاطب قرار داد و گفت: «سلام علیک، یا ولی اللّه و حجّته !».
و آن شخص پاسخ داد: «علیک السّلام و رحمه اللّه و برکاته، اءیّتها السّحابه السامعه المطیعه».
و سپس فرمود: قصد چه منطقه ای را داری ؟
ابر پاسخ داد: به سمت طالقان می روم.
آن شخص فرمود: به اذن خداوند متعال کنار ما، بر زمین فرود آی، پس ناگهان ابر فرود آمد؛ و آن شخص دست مرا گرفت و بر روی آن ابر نشانید.
پیش از آن که ابر پرواز نماید، آن شخص را به خداوند یکتا و به پیغمبر اکرم و اهل بیت عصمت و طهارت (صلوات اللّه علیهم) سوگند دادم، که خود را معرّفی نماید؛ و نام خود را بگوید؟
پس فرمود: خداوند متعال هیچگاه زمین خود را از حجّت ظاهری یا حجّت باطنی رها و خالی نمی گذارد؛ و من حجّت ظاهری خداوند منّان هستم، من موسی بن جعفر می باشم.
در همین حال من متذکّر امامت و ولایت آن حضرت شدم.
سپس ابر پرواز کرد و پس از گذشت لحظاتی کوتاه مرا در طالقان در خیابان و محلّه خودمان پیاده کرد.
راوی در ادامه حکایت افزود: پس از آن که هارون الرّشید داستان را به طور مشروح شنید، دستور داد تا شخص طالقانی را به قتل رسانند، تا مبادا دیگران بشنوند.(۱۴)
پی نوشت:
۱تا۵. تاریخ ولادت و دیگر حالات حضرت برگرفته شده است از: اصول کافی ج ۱، تهذیب الاحکام ج ۶، تاریخ اهل البیت (علیه‌السلام)، مجموعه نفیسه، مستدرک الوسائل، تذکره الخواص، اعیان الشیعه ج ۲، ینابیع المودّه، الفصول المهمّه، کشف الغم ج ۲، عیون المعجزات، اعلام الوری، بحارالانوار: ج، دلائل الامامه، جمال الاسبوع، دعوات راوندی و…
۶. اشعار از شاعر محترم: آقای محمّد آزادگان.
۷. اصول کافی: ج ۱، ص ۳۱۶، ح ۱، عیون المعجزات: ص ۹۸، دلائل الا مامه طبری: ص ۳۰۳ ح ۲۵۸.
۸. اصول کافی: ج ۱، ص ۳۱۰، ح ۱۱، إ ثبات الهداه: ج ۳، ص ۱۵۸، ح ۱۲.
۹. الخرایج والجرایح: ج ۲، ص ۶۵۳، ح ۲، بحارالا نوار: ج ۴۸، ص ۵۸، ح ۶۸.
۱۰. اختصاص شیخ مفید: ص ۱۴۲.
۱۱. هدایه الکبری حضینی: ص ۲۷۰، مدینه المعاجز: ج ۶، ص ۲۷۶، ح ۲۰۰۴.
۱۲. اثبات الهداه: ج ۳، ص ۱۹۶، بحارالا نوار: ج ۴۸، ص ۶۷، ح ۶۹.
۱۳. الخرایج والجرایح: ج ۲، ص ۶۱۷، ح ۱۶.
۱۴. بحارالا نوار: ج ۴۸، ص ۳۹، ح ۱۶، به نقل از مناقب ابن شهر آشوب.
منبع: کتاب چهل داستان و چهل حدیث نوشته عبدالله صالحی( به نقل از سایت آوینی)
فایل تصویری در سایت شما
فایل صوتی در سایت شما
به اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی