نشانه های یازده گانه شیعه در کلام امام باقر (علیه‌السلام)

اشاره:

در روایات اهل بیت (علیهم‌السلام) از اوصاف و نشانه های شیعه سخن گفته شده است. همه ائمه اهل بیت(علیهم‌السلام) در هدایت و رشد شیعیان تلاشهای زیادی داشته و در شرایطی که برای آنان حاصل می شده، آموزه های که به نیازهای بشر در حوزه های مختلف پاسخ می‌گوید، بیان می کرده اند. یک یاز این آموزه ها نشانه ها و اوصاف شیعیان است که در این احادیث بیان شده است. در این مقاله یازده نشانه ای که از سوی امام باقر (علیه‌السلام) در یک حدیث مطرح شده بیان گردیده است.

در  کتاب «کافى » از جابر بن یزید جعفى (رحمه الله) از حضرت امام باقر (علیه‌السلام)  نقل شده که: «قال لى: یا جابرا یکتفى من ینتحل التشیع ان یقول بحبنا اهل البیت؟ فوالله ما شیعتنا الا من اتقى الله و اطاعه و ما کانوا یعرفون الا بالتواضع و التخشع و الامانه و کثره ذکر الله و الصلاه و الصوم و البر بالوالدین و التعهد للجیران من الفقراء و اهل المسکنه و الغارمین و الایتام و صدق الحدیث و تلاوه القرآن و کف الالسن عن الناس الا من خیر و کانوا امناء عشایرهم فى الاشیاء.

قال جابر: فقلت: یا ابن رسول الله ما نعرف الیوم احدا بهذه الصفه!

فقال (علیه‌السلام): یا جابر لا تذهبن بک المذاهب، حسب الرجل ان یقول احب علیا و اتولاه ثم لا یکون مع ذلک فعالا؟ فلو قال: انى احب رسول الله – فرسول الله خیر من علی – ثم لا یتبع سیرته و لا یعمل بسنته ما نفعه حبه ایاه شیئا، فاتقوا الله و اعملوا لما عند الله، لیس بین الله و بین احد قرابه، احب العباد الى الله عز و جل اتقاهم و اعملهم بطاعته، یا جابر فوالله ما یتقرب الى الله تبارک و تعالى الا بالطاعه، و ما معنا براءه من النار و لا على الله لاحد من حجه، من کان لله مطیعا فهو لنا ولى، و من کان لله عاصیا فهو لنا عدو، لا تنال ولایتنا الا بالعمل و الورع».[۱]

ترجمه:

جابر گوید: حضرت امام محمد باقر (علیه‌السلام) به من فرمود: اى جابر آیا براى تشیع همین بس است که کسى ادعا کند محبت ما اهل بیت را؟ سوگند به خدا که شیعیان ما نیستند مگر افرادى که تقواى خدا پیشه گیرند و او را اطاعت کنند.

شیعیان ما شناخته نمى شوند مگر به تواضع و خشوع دل، و نگاهدارى امانت، و به زیاد یاد خدا کردن، و به زیاد روزه گرفتن، و نماز خواندن، و احسان به پدر و مادر نمودن، و مراعات فقراى از همسایگان را نمودن، و از حال آنها با خبر بودن، و از حال مسکینان و قرض داران و یتیمان با اطلاع بودن، و به آنها رسیدگى کردن، و در گفتار از راستى تجاوز نکردن، و تلاوت قرآن کردن و زبان را از گفتگوى با مردم مگر چیزهائى که راجع به خیر آنها است  بازداشتن، و افراد امین و مورد اعتماد اقوام خود بودن در همه چیزها.

جابر گوید: عرض کردم اى فرزند رسول خدا ما امروز کسى را به این صفت که بیان مى فرمائى نمى شناسیم.

حضرت فرمود: اى جابر آراء و مذاهب فکر تو را خراب نکند و تو را در شک در نیاورد. آیا براى انسان همین قدر کافى است که بگوید: من على را دوست دارم و ولایت امر او را قبول دارم و در عین حال عمل به دستورات او نکند؟ و اگر کسى بگوید: من رسولخدا را دوست دارم – با آنکه معلوم است که رسول خدا از على بهتر است – در صورتى که عمل به سنت رسول خدا نکند این محبت و دوستى براى او فائده‌ اى ندارد.

بنابراین تقواى خدا را پیشه سازید، و به آنچه خدا فرموده عمل بنمائید. بین خدا و کسى قرابت و خویشاوندى نیست، محبوبترین بندگان در نزد خدا پرهیزکارترین آنهاست، و عامل ترین آنها به دستورات خدا.

اى جابر سوگند به خدا بنده‌ اى نمى تواند به خدا نزدیک گردد مگر به فرمانبردارى از اوامر او، و با ما چنین قدرت و اختیارى نیست که کسى را از آتش برى سازیم، و هیچ بنده‌ اى بر خدا نمى تواند حجتى اقامه کند.

کسى که مطیع خدا باشد او دوست ماست، و کسى که گناه کند او دشمن ماست، و کسى را قدرتى نیست که به ولایت ما برسد مگر به عمل صالح و اجتناب از افعال ناپسند.

پی نوشت:

[۱] . کلینی، محمد بن یعقوب،  الکافی، ج۲، ص۷۴، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چ۴، ۱۳۶۵ش. تحقیق : تصحیح وتعلیق : علی أکبر الغفاری.