عقاید آیین کنفوسیوس

اشاره:

آیین کنفوسیوس آیین غیرالهی بوده و توسط شخصی به نام کنفوسیوس که اسم اصلی او «کونگ چیو»[۱] و بنابر نقل دیگر کونگ فوتزو بوده و در سال ۵۵۱ ق.م. در ایالت «شانتونگ» چین  متولد گردیده و درسال۴۷۹ق.م. وفات یافته، تأسیس شده است. این کلمه به لهجه لاتینی به صورت کنفوسیوس در آمده است[۲]  این مقاله از برخی عقاید این آیین سخن گفته است.

در نزد چینیان دین به معنایی که در سایر بلاد جهان استعمال می شود وجود ندارد و لذا می گویند در لغت چینی کلمه ای برای مفهوم دین موجود نیست.[۳] به همین دلیل کنفوسیوس نه پیامبر است و نه شارع دینی بلکه او ناقل روایات قدیم و مجدد آن ها و ایجاد کننده آثار کلاسیک است.[۴]

آیین کنفوسیوس عبارت است از یک روش و سیستم مبتنی بر اعتقادات قلبی و مناسک بدنی که بر طبق کتابهای کهن چین وضع و مقرر شده است. در این آیین بحثی از ذات الوهیت به میان نیامده و از آلهه­ی متعدد یا خدای واحد سخن نمی گویدو کلیسا و معبد و کاهن ندارد. و کتاب مقدس آسمانی ندارد. چینی ها آن را مکتب تعالیم حکیم نام نهاده اند.[۵]

کتب دینی کنفوسیوس که خود او نوشته است عبارت‌اند از: شوچینگ (تاریخ)،‌شی‌ چینگ(شعر)، لی چی (شعائر)      یی چینگ (تحولات) و چون چیو (سالنامه). خود کنفوسیوس ادعا پیامبری و هیچ چیز دیگری را که دلالت بر تقدس او بکند نکرده است ولکن در نزد پیروانش رفته رفته به عنوان معبود تبدیل گشته و در حال حاضر در معابد پرستیده می‌شود.[۶]

 کنفوسیوس گر چه به آسمان و عالم علوی اعتقاد دارد و گذرانیدن قربانی را به یاد ارواح اجدادی تاکید می کند، ولی از عالم عقبی و حیات بعد از مرگ سخنی به میان نمی آورد و از مسائل مذهبی نیز بحثی نمی کند.[۷]

کنفوسیوس خود چیزی جدیدی به وجود نیاورد بلکه همان افکار و اندیشه های قوم خود را که پیش از او در کشورش قرن ها رواج داشت، پذیرفت، همان عقایدی را که امروز در کمال نیرومندی بر افکار مردم چین مسلط است.

یکی از این مسائل که کنفوسیوس بر آن تاکید کرده است، عبادت آسمان است و به آن «چینی شانگتی» یا به اختصار «تین» می گوید. او می گوید انسان باید در برابر جلال آسمان سر تعظیم فرود آورد.[۸]

کنفوسیوس در باره پیدایش عالم می گوید که در ازل یک قوه و نیروی عام کیهانی به جنبش در آمد و به دو صورت مثبت Yin و منفی Yangنمایان شده ، از فعل و انفعالات این دو قدرت، آسمان و زمین پدیدار گشته و انسان خلق شده است.[۹]

کنفوسیوس معتقد است که هر فرد بشر به فطرت اصلی خود نیک آفریده شده است و این نیکی با مدد تعلیم و تربیت و مطالعه کتب پیشینیان باید تکمیل شود.

پرستش نیاکان و آنیمیزم که در میان چینیان رایج بوده است در تعالیم کنفوسیوس نیز مورد تایید قرار گرفته و آن را بهترین نشانه­ی محبت و مودت فرزند نسبت به پدران خود شمرده است. البته کنفوسیوس پرستش اجداد دیگران را ممنوع کرده و آن را چاپلوسی و تملق شمرده و هر کسی باید اجداد خود را عبادت کند که این عبادت در مراسم خاصی انجام می­گیرد. [۱۰]

پی نوشت:

[۱] . هیوم، رابرت، ادیان زنده جهان، ص ۱۶۷ ـ ۱۶۸، دفترنشر فرهنگ اسلامی، اول ۱۳۶۹ ش، (ترجمه عبدالرحیم گواهی).

[۲] . علی اصغر حکمت، تاریخ ادیان، ص۱۲۲،تهران، پژواک کیوان، ۱۳۸۷ش.

[۳] . علی اصغر حکمت، تاریخ ادیان، ص۱۲۱.

[۴] . همان.

[۵] همان، ص۱۲۳.

[۶]  . هیوم، رابرت، ادیان زنده جهان، ص ۱۶۷ ـ ۱۶۸.

[۷] تاریخ ادیان، ص۱۲۴.

[۸] . همان، ص۱۲۵.

[۹] . همان، ۱۲۶.

[۱۰] . هکان، ص۱۲۶-۱۲۸.