حواریون از دیدگاه مسیحیت

در کتاب های مختلف عهد جدید از دوازده نفر حواری یا رسول و یا شاگرد حضرت عیسی (علیه السلام) نام برده شده حتی در بعضی از این کتاب ‎ها به اسم های آنان نیز تصریح شده است مثلاً «لوقا» در اعمال رسولان اسامی آنان را چنین ذکر می‎ کند: پطرس، یوحنا، یعقوب، واندریاس، فیلیپس، توما، برتولما، متی، یعقوب، شمعون یهودا، و یکی از شاگردان هم خودش بوده است، که مجموعاً دوازده نفر می‎ شوند.[۱] البته این حواریون را که لوقا اسم برده است در زمان بعد از غیبت حضرت مسیح می ‎باشند.

قرآن و عهد جدید مسیحیان هرکدام به نحوی حواریون حضرت مسیح را معرفی نموده اند:

مسیحیان معمولاً حواریون را «شاگردان» می نامند و به حواریون که شاگردان مسیح (علیه السلام) بوده ‎اند و به همه مبلغین مسیحیت در قرن اول میلادی عنوان رسول می ‎دهند. و بالاترین رسول در نزد مسیحیان بنابر آنچه از اناجیل نقل شده است «شمعون بن یونا است که حضرت مسیح (علیه السلام) به او لقب صخره یا پُطرس داده است آنجا که گفته است «من بر روی این صخره کلیسای خود را بنا می ‎کنم»[۲] و مراد از کلیسا در اینجا جامعه مسیحیت است ولو اینکه کلیسا بر محل عبادت آنان نیز اطلاق می ‎شود.[۳] و لکن انجیل یوحنا در رابطه با یکی از رسولان که اسم آن را اصلاً ذکر نکرده است، می‎ گوید حضرت عیسی (علیه السلام) او را بیشتر از سایر رسولان (حواریون) دوست داشته است و او غیر از پطرس است.[۴]

نظر و اعتقاد مسیحیت نسبت به حواریون از اضطراب و ضد و نقیض ‎های متعددی برخوردار است. همین (پطرس) که در راس حواریون قرار دارد بنابر آنچه که انجیل نقل می ‎کند در یک روز (روزی که حضرت مسیح دستگیر شد) سه بار حضرت عیسی (علیه السلام) را انکار می‎ کند و می‎ گوید که من از شاگردان او نیستم و او را نمی شناسم  و پیشگویی حضرت مسیح را هم در این رابطه نقل کرده ‎اند.[۵] از یک طرف لوقا در اعمال رسولان نه تنها رسولان و حواریون را بلکه همه شاگردان را با ایمان و پر از روح‎ القدس معرفی می ‎کند[۶] و از طرف دیگر سخنانی را از حضرت مسیح (علیه السلام) نسبت به آنان بیان کرده است که با این مطالب منافات دارند مثلاً حضرت عیسی (علیه السلام) خطاب به شاگردانش می‎ گوید: اگر شما به اندازه دانه خردلی ایمان می داشتید می توانستید به این درخت توت بگوئید «از ریشه در بیا و در دریا کاشته شو» از شما اطاعت می کرد.[۷]

در قرآن که کتاب مسلمانان و کلام خداوند است مقام حواریون خیلی بالاتر از مبلّغ و رسول و امثال این ها است. این قدر مسلّم است که در قرآن کریم، حواریون بر اصحاب خاص حضرت عیسی (علیه السلام) که دوازده نفر بوده اند اطلاق شده است. و بر مبنای قرآنی غیر از آنان هیچ کس از امت حضرت مسیح (علیه السلام) نمی تواند این عنوان را داشته باشد. بلکه بالاتر از آن بنابر آنچه در تفسیر المیزان به ظاهر آیه شریفه که می فرماید: «و به یادآور زمانی را که به حواریون وحی کردیم که به من و به فرستاده ام  ایمان آورند گفتند ایمان آورده ‎ایم و شاهد باش که ما تسلیمیم.»[۸] استناد شده،‌ حواریون حضرت عیسی (علیه السلام) هر کدام نبی بوده اند. علامه طباطبایی می گوید: این ایمانی که در آیه شریفه از حواریون خواسته شده است ایمان بعد از ایمان است؛ به دلیل اینکه هم در همین آیه و هم در سوره آل عمران، حواریون بر این ایمان و اسلام‎شان حضرت مسیح (علیه السلام) را شاهد گرفتند. وقتی که حضرت (علیه السلام) از بنی اسرائیل احساس کفر می کند و یقین پیدا می ‎کند که دعوت او در آنان تأثیری نمی گذارد می فرماید: «کیانند یاران من در حرکت به سوی خدا؟ حواریون گفتند ما یاران دین خدا هستیم و به خداوند ایمان آوردیم و تو گواه باش که ما تسلیم شدگانیم.»[۹] و مراد از اسلام و تسلیم در اینجا اطاعت مطلق از حضرت عیسی (علیه السلام) و تبعیت او است و لذا بعد از آن می گویند «ای پروردگار ما، ما به آنچه نازل کردی ایمان آوردیم و از پیامبر پیروی کردیم پس ما را در زمره گواهان بنویس.»[۱۰] علامه طباطبایی برای هر کدام از ایمان و اسلام مراتب سه ‎ گانه ای را ذکر کرده و این ایمان و اسلام حواریون که در آیه شریفه ذکر شده است از آخرین مرتبه آن ها است که عبارت از تسلیم مطلق نسبت به هر چیزی است که خداوند از آنان بخواهد و غیر از خلص مومنین قادر بر آن نیستند.[۱۱]

سوالات ما

باتوجه به مطالب فوق چند سوال مطرح می شود که مسیحیان باید به آنها پاسخ گویند:

۱. آیا آنگونه که حواریون و شاگردانی که در عهد جدید تعریف شده اند شایستگی یاری حضرت مسیح (علیه السلام) و نیز صلاحیت بیان و تبلیغ از برای دین آن حضرت را داشته اند؟.

۲. آیا رساله هاا و آثار منسوب به آن ها که در عهد جدید آمده می توانند از ارزش آسمانی و الهی برخوردار بوده و مایه اعتقادات ناب و مورد تایید خداوند و پیامبرش حضرت مسیح قرار بگیرند؟

۳. آیا حواریونی که در مسیحیت تعریف‎ شده اند حواریون واقعی حضرت مسیح (علیه السلام) بوده اند یا اینکه در تعریف آنان تحریف صورت گرفته است؟

۴. اضطراب و ضد و نقیض گویی عهد جدید درباره حواریون چگونه قابل توجیه است؟ آیا این تناقضان عهد جدید را زیر سوال نمی برد؟

نویسنده: حمیدالله رفیعی

پی نوشت:

[۱] . اعمال رسولان، باب۱: ۱۲.

[۲] . انجیل متی، باب ۱۶: ۱۷.

[۳] . توفیقی، حسین، کتاب مقدس مسیحیت، ص ۸، از منشورات مؤسسه امام صادق(ع).

[۴] . انجیل یوحنا، باب۲۰: ۲.

[۵] . انجیل لوقا، باب۲۲: ۳۴ و باب۲۲: ۵۶-۶۰.

[۶] . اعمال رسولان، باب۶: ۲.

[۷] . انجیل لوقا،باب ۱۷: ۵و ۶ .

[۸] . مائده،  ۱۱.

[۹] . ال‎عمران، ۵۲.

[۱۰] . ال‎عمران، ۵۳.

[۱۱] . علامه طباطبایی، محمدحسین، المیزان،ج۳، ص۲۰۴، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بی‎تا.