اصول عملی آئین هندو

ادیان و آیین‌های رایج در دنیا دارای یک سلسله احکام و اعمال دینی است که پیروان آنها ملزم به رعایت این احکام هستند. آیین هندو از ادیان غیر آسمانی است و در منشأ و ریشه آن ابهاماتی وجود دارد. این آیین نیز مانند سایر ادیان دارای احکام و اصول عملی است که در معابد یا خارج از آنها توسط هندوها انجام می گیرد. در این نوشته کوتاه به برحی از این اصول اشاره گردیده است.

آیین هندویی عبارت است از مجموعه اعتقادات و سازمانهای بیشمار و در هم آمیخته كه تاریخچه اش به آثار و كتب وداها بر می گردد.(1) محققین غربی برآنند كه مبادی ودایی و برهمایی مقدمه تحولاتی را فراهم آوردند كه نتیجه آنها پیدایش دین هندوییزم بوده است. (2)

هندوها معتقدندكه در جهان هستی، حقیقت به صورت سه خدای برهما (خدای خالق)، شیوا (خدای كشنده) و یشتو (خدای حافظ و نگهبان جهانیان) تجلی كرده است و همین اعتقاد آنها به وجود سه خدا موجب پیدایش سه مذهب برهمائیسم شیوائیسم و شینوئیسم در دین هندو شده است(3) دین هندو برای پیروانش مقاصد چهارگانه ای را در نظر گرفته است كه عبارتند از:

1. كامه (كامرانی و طلب لذایذ جسمانی).

2، ارتهه (وظایف نسبت به امور جهان).

3. دهرمه (شریعت و اخلاق و رفتار دینی).

4. مكشه (نجات روح و رسیدن به كمال).(4)

كتابهای مقدس دین هندوئیزم عبارتند از: ودا، برهمنه ها، اوپانیشادها، پورانا، مهاباراتا، گیتا، رامایانا و بالاخره منو كه كتاب مبادی شریعت و قوانین دین هندو را در بردارد.(5)

دین هندوئیزم نیز همانند سایر ادیان دیگر برای پیروان خود قوانین و آیین‌هایی را وضع كرده و از پیروانش عمل بدانها را خواسته است كه در ذیل بدانها اشاره می شود:

1. آیین معبد پوجا، نام مراسمی است كه در معبد توسط كاهنان به اجرا در می آید و محوری ترین آیین معبد محسوب می شود و به معنای پرستش مورتی می باشد. در این آیین هندوها، خداوند را همچون میهمانی درباری تلقی می كنند فلذا او را شستشو می دهند، جامه می پوشانند، با تاج گل می آرایند، خوردنی و آشامیدنی تقدیم او می كنند و در حین حمل كردنش چتر بالای سرش می گیرند و برای سرگرمیش موسیقی و رقص اجرا می نمایند. … پس از مراسم پوجا حاضران مقداری از میوه یا گلی كه پیشكش شده بود یا قدری از آب یا مایع دیگری كه برای استحمام خدایشان بكار برده بودند را به عنوان دریافت رحمت (پراسادا) می گیرند. فلذا فرجام آیین پوجا پراسادا می باشد.(6)

2. عبادت خانگی: عبادت خانگی در بسیاری از ویژگی ها با سنت معابد سهیم است،‌هر خانه ای مكان مخصوصی برای خدایان خانواده دارد، كه ممكن است اتاقی مخصوص باشد یا فقط تاقچه ای در اتاقی. این محراب خانگی معمولاً دارای چند صورت از خدایان است زیرا هر كس یك خدای منتخب (ایشتادِواتا) دارد كه به گمان خود با او ارتباط خاصی دارد.(7)

3. زیارت: از جمله آیینهای عمده هندوها زیارت است كه همه آنرا اجرا می كنند، آنها مكانهایی را كه مكان ظاهر شدن خدایان می دانند در حكم گذرگاهی یرای رحمت الهی می پندارند فلذا به آن مكانها مسافرت می كنند تا به حضور خدا برسند. مقصد ممكن است یكی از رودخانه های مقدس یا معبدی كه خانه‌ خدایی است كه زائر نذر كرده است باشد زمان این زیارتها معمولاً در اعیاد است.(8)

4. آیین های چرخه زندگی (سمسارا= تكامل): سمسارا ها آیین هایی هستند كه هندو را در مسیر زندگی با تقوا پیش می برند. این آیینها مركب هستند از آیین پرستش (پوجا)، دعا، ترنم سرود، جشن و میهمانی كه عبارتند از:

ـ آیینهای مربوط به ولادت.

ـ آیین های مربوط به پاگشایی (اوپانایانا) به مناسبت ورود كودك به دوره دانش آموزی.

ـ آیین های مربوط به رسیدن زنان به سن بلوغ.

ـ آیین های مربوط به ازدواج.

ـ و بالاخره آیینه ای مربوط به مرگ(9).

5. آیین های اعیاد: دین هندو اعیاد بی شماری دارد كه برخی از آنها كما بیش به همه هندوها تعلق دارند و بعضی دیگر تنها متعلق به جوامع محلی اند(10).

نتیجه آن كه دین هندو نیز همچون سایر ادیان از دو بخش مسائل اعتقادی و احكام و قوانین عملی تشكیل شده است منتها نباید آنها را در قالب ادیان الهی و با معیارهایی كه در دین اسلام یا سایر ادیان ابراهیمی وجود دارد مورد تحقیق و مداقه قرار دارد.

پی نوشت:

1. تاریخ جامع ادیان، جان بی ناس، علی اصغر حكمت، ص 130، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1377 ش.
2. تاریخ جامع ادیان، جان بی ناس، علی اصغر حكمت،‌ص 130، انتشارلت علمی و فرهنگی،‌تهران، 1377ش.
3. آشنایی با تاریخ ادیان، غلامعلی آریا،‌ص 59، موسسه فرهنگی و انتشاراتی پایا، تهران،‌ ط3، 1379 ش.
4. همان، صفحه 55.
5. همان، صفحه 61.
6. دین هندو، سی بل شاتوك، حسن افشار، صفحات 89 الی 92، نشر مركز، تهران،‌1381 ش.
7. همان، صفحه 94.
8. همان، صفحه 105.
9. همان، صفحات 106 الی 111.
10. همان، صفحه‌11.

منبع: سایت اندیشه قم