اختلاف در صدق الله العلی العظیم بین شیعه و سنی

اشاره:

با وجود اینکه واژه «علی» در «صدق الله العلی العظیم» از صفات خداوند می باشد اما اهل سنت از این واژه استفاده نمی کنند. در این مقاله علت استفاده نکردن اهل سنت از این واژه بیان گردیده است.

قبل از پرداختن به اصل مطلب باید گفت عبارت «صدق الله العلی العظیم» عبارتی متبرک است و در بردارنده شهادت قاری قرآن، به صدق خداوند و کلام اوست که در پایان قرائت قرآن اداء می گردد. و این ذکر از حضرات معصومین (علیهم‌السلام) است که در رابطه با آداب تلاوت قرآن وارد شده است که به یک نمونه اشاره می شود, ابن سلام از پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) سوالات متعددی کردند که یکی از آنها این بود ای محمد (صلی‌الله علیه و آله) به من خبر ده شروع و ختم قرآن با چیست؟

پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) فرمود: شروع آن با «بسم الله الرحمن الرحیم» و پایان آن صدق الله العلی العظیم است.[۱] و روایت دیگر مربوط به اعمال ام داود است که امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: بعد از خواندن قرآن در حالیکه رو به قبله هستی صدق الله العلی العظیم بگو.[۲] شیعه هم با اطاعت و پیروی از حضرات معصومین (علیهم‌السلام) بعد از تلاوت قرآن از این ذکر غافل نیستند. اما اهل سنت این ذکر را به صورت ناقص اداء می کنند و از گفتن العلی اباء دارند. در حالیکه برای این ذکر غیر از حدیث پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) که در جواب ابن سلام فرموده، دلیل دیگری ندارد. چون اکثر کتب حدیثی اهل سنت مانند: صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن ابن ماجه، سنن ابی داود، سنن ترمذی، سنن نسائی و غیره مورد بررسی و تفحص قرار گرفته که چنین ذکری چه با «العلی» و چه بدون «العلی» یافت نشده است، پس دلیل شیعه برای این ذکر در ختم تلاوت قرآن، کلام پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) است که در جواب ابن سلام فرموده است.

عاملی که اهل سنت را وادار نموده است که از کلمه «العلی» در این ذکر اعراض کنند و خیلی هم برجسته به نظر می رسد این است که اهل سنت عده ای از اعمال خود را به خاطر عناد با شیعه مخالفت با اعتقادات شیعه انجام می دهند که در ابواب فقه نمونه های زیادی را می توان یافت که هیچ دلیل نقلی که از پیامبر (صلی‌الله علیه و آله) وارد شده باشد ندارند. مثلاً خواب را باطل کننده وضو نمی دانند که اکثر مذاهب فقهی اهل سنت به این امر عامل هستند.[۳] در حالیکه شیعه بنابر احادیث وارد شده از اهل بیت خواب را باطل کننده وضوء می دانند. و موارد متعدد دیگر از این قبیل وجود دارد که لازم به ذکر نمی باشد. و ذکر «صدق الله العلی العظیم» نیز از این قبیل اعمال است که به خاطر اینکه با روش و اعمال شیعه مطابقت نداشته باشند در آن تغییر یا حذف انجام داده اند. و نیز چون کلمه العلی که از اوصاف خداوند متعال است با نام امیر المومنین (علیه السلام) شباهت لفظی دارند،‌ انگیزه آنان را در حذف بیشتر نموده و بالخصوص از عصر اموی حساسیت زیادی به این مسائل در بین اهل سنت به وجود آمده و تا امروز ادامه دارد.

پس بنابراین اهل سنت هیچ دلیل مستند نقلی برای حذف کلمه «العلی» ندارند جزء لجاجت و  عناد با شیعه و اهل بیت (علیهم‌السلام).

پی نوشت:

[۱] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، چاپ بیروت، ج ۵۷، ص ۲۴۳، باب ۳۷، ص ۲۴۱.

[۲] . همان، ج ۹۵، ص ۴۰۰، باب ۲۶.

[۳] . شافعی، کتاب الام، بی نا، دارالفکر، ۱۴۰۰ق، ج ۲، ص ۲۸؛ و عبدالکریم بن محمد الرافعی، فتح العزیز فی شرح الوجیز، ناشر بی نا، ج۲، ص۲۱.