آیا شیعه درباره فضایل علی(ع) غلو کرده است؟

 شبهه

شیعیان در بیان فضائل علی بن ابی طالب (ع) غلو نموده اند و هیچگونه دلیل عقلی و نقلی بر آن ندارند. و جایگاه علی(ع) مانند سایر صحابه بود.

پاسخ شبهه

فضائل و مناقب امیر المؤمنین علی بن ابی طالب(ع) آنچنان معروف و مشهور است که حتی جماعت زیادی از علما و دانشمندان اهل تسنن در این باره کتابهای مستقل نوشته اند.^(۱)

ما در اینجا به بعضی از احادیثی که در کتب معتبر اهل سنت درباره فضائل آن حضرت آمده است بسنده می کنیم.

۱ـ بخاری در صحیح خود در موارد متعدده به فضائل آن حضرت تصریح کرده است.

الف) در ضمن یک حدیث مفصل و طولانی که پیرامون داستان «عمره القضاء» نقل کرده است در آخر حدیث دارد که پیامبر اسلام (ص) به علی بن ابی طالب فرمود: تو از منی و من از تو!^(۲)

ب) در جای دیگر بخاری به اسناد خود از سهل بن سعد نقل می کند که رسول خدا (ص) در روز خیبر فرمود: فردا این پرچم را به مردی می دهم که خداوند به وسیله او در خیبر را فتح می کند، او خدا و رسول خدا را دوست می دارد، و خدا و رسول خدا هم او را دوست می دارند، مردم، در آن شب با همدیگر به بحث و گفتگو پرداختند که آن شخص کیست؟ مردم هنگام صبح خدمت پیامبر اسلام (ص) آمدند و هر کس امیدوار بود که آن حضرت پرچم فتح و پیروزی را به او بدهد، آنگاه پیامبر اسلام (ص) فرمود: علی بن ابی طالب کجا است؟ عرض کردند: علی مبتلا به درد چشم شدید شده و از آن رنج می برد، پیامبر (ص) فرمود: او را پیش من بیاورید، در آن هنگام علی(ع) آمد و پیامبر (ص) آب دهان خود را به چشمان او کشید و برای او دعا کرد، در نتیجه درد چشم علی(ع) بهبودی یافت، سپس پرچم را به علی داد و خیبر فتح شد.^(۳)

ج) باز در صحیح بخاری در جای دیگر آمده است که پیامبر اسلام (ص) به علی (ع) فرمود:آیا راضی نیستی که نسبت به من، همانند هارون نسبت به موسی باشی؟^(۴)

همین حدیث را به صورت کامل در جای دیگر نقل کرده است و از مصعب بن سعد از پدرش نقل می کند که رسول خدا (ص) به سوی تبوک حرکت کرد و علی (ع) را به جای خود قرار داد. علی (ع) عرض کرد: آیا مرا در میان کودکان و زنان می گذاری؟ پیامبر (ص) فرمود: آیا راضی نیستی که نسبت به من همانند هارون نسبت به موسی باشی جز اینکه پیامبری بعد از من نخواهد بود.^(۵)
جالب اینکه مسلم در صحیح خود نقل می کند که معاویه به سعد بن ابی و قاص گفت: به چه دلیل (علی بن ابی طالب) را سب نمی کنی؟ سعد پاسخ داد من هنگامی که سه مطلب (مهم) را که پیامبر (ص) درباره علی (ع) گفته است یاد می کنم او را ناسزا نمی گویم و اگر یکی از آنها را من داشتم بهتر از آن بود که مالک شترهای (زیاد) سرخ مو باشم: سعد سپس حدیث منزلت و حدیث رایت (پرچم) و آیه مباهله را در مقام فضیلت علی(ع) به رخ معاویه می کشد و می گوید خداوند به پیامبر دستور داد: «بگو بیائید ما فرزندان خود را دعوت می کنیم شما هم فرزندان خود را» پیامبر (ص) علی و فاطمه و حسن و حسین را فرا خواند وگفت: بارالها اینها اهل (بیت) من می باشند^(۶).

ابن اثیر یکی از دانشمندان معروف اهل سنت در یکی از تألیفات خود بنام «اسدالغابه» به اسناد خود از انس بن مالک نقل می کند که برای پیامبر اسلام (ص) مرغ بریان آورده بودند، گفت بارالها بهترین مخلوقات خود را برسان تا با من از این مرغ بخورد. ابو بکر آمد او را رد کرد (و اجازه نداد)، بعد عثمان آمد او را هم رد کرد، پس علی (ع) آمد به او اجازه داد.^(۷)

ابن حجر عسقلانی در کتاب خود نقل می کند پیامبر اسلام (ص) به علی (ع) (اشاره کرد و) فرمود: این وصی من و گنیجینه اسرار من می باشد و بهترین انسانها بعد از من است.^(۸)

یکی از دانشمندان شافعی که درباره مناقب علی بن ابی طالب (ع) کتاب مستقل نوشته است با نقل یک حدیث از این کتاب کلام را به پایان می رسانیم. او باسناد خود از ابوذر غفاری نقل می کند که پیامبر (ص) فرمود: هر کس بعد از من درباره خلافت علی عداوت و دشمنی کند کافر می باشد و با خدا و رسول او مبارزه کرده است و هر کس در علی شک و تردید کند کافر است.^(۹) بنا براین شیعه همان فضائلی رادر مورد علی می گوید که اهل سنت درکتاب های خود نقل کرده اند.

پی نوشت:

1. مانند مناقب علی بن ابی طالب تألیف ابن مغازلی، أنس المطالب فی مناقب امام علی بن ابی طالب، تألیف محمد بن محمد شافعی، مناقب علی (ع) تألیف احمد بن حنبل، مناقب مرتضوی تألیف میر محمد صالح حسین حنفی مشهور به مشکین قلم، مناقب علی (ع) تألیف ثعلبی مفسر معروف شافعی، مناقب علی (ع) تألیف محب الدین طبری شافعی صاحب کتاب ذخائر العقبی، مناقب علی (ع) تألیف خواجه محمد پارسا، الخصائص تألیف احمد بن شعیب نسانی صاحب سنن معروف، فضائل علی (ع) تألیف جلال الدین عبدالرحمن السیوطی شافعی، فضائل علی (ع) تألیف علامه عیدوس علوی شاخص، فضائل علی (ع) تألیف حاکم نیشابوری شافعی صاحب کتاب المستدرک علی الصحیحین، فضائل علی (ع) تألیف ابو محمد محمد بن علی بن اسماعیل حنفی و دهها کتاب دیگر.
2. بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، بیروت، چاپ دار الجبل، ج۵، ص۱۸۰، باب عمرء القضاء.
3. همان، ج۵، ص۱۷۱، باب غزوه.
4. همان، ج۵، ص۲۴.
5. همان، ج۶، ص۳.
6. مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، مصر: میدان الازهر، مطبعه محمد علی صبیح و اولاده، ج۷، ص۱۲۰- ۱۲۱.
7. ابن اثیر، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، تهران، چاپ مکتبه اسلامیه، ۱۳۶۶ش، ص۳۰.
8. ابن حجر، تهذیب التهذیب، حیدر آباد دکن- هند، چاپ اول، ۱۳۲۵ه‍، ج۳، ص۱۰۶.
9. ابو الحسن علی بن محمد بن محمد الواسطی الشافعی، مناقب علی بن ابی طالب، تهران، مطبعه اسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۲، ص۴۶.

منبع: نرم افزار پاسخ ۲ مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات.