فواید روزه

اشاره:

روزه یکى از احکام انسان ساز اسلام است، که آگاهى از همه فواید و پى بردن به فلسفه کامل آن همچون سایر احکام الهى براى انسان عادى ممکن نیست، دانش محدود بشر نمیتواند راهگشاى همه اسرار نهفته باشد و اندیشه را به پاسخ همه مجهولات رهنمون شود، شاید روزى دانش انسان به حدى از کمال برسد که دریچه تازه اى بر روى بشر بگشاید و حکمتها و دستورات اسلام را باز شناسد .

ندانستن فلسفه احکام الهى نباید ما را از انجام آن باز دارد و موجب نا فرمانى و عصیان شود، چرا که این اطاعت کورکورانه نیست، بلکه بر علم و یقین تکیه دارد زیرا مسلمانان میدانند که خداى جهان بر  همه چیز دانا و از همه چیز آگاه است و نقص و نیازى در ذات متعال او نیست که از اعمال سودى بخواهد یا از زیانى بهراسد، خداى مهربان خیر محض است و براى بندگان خود جز خیر و سعادت نمیخواهد، پس اگر به چیزى فرمان میدهد خیر و سعادت ما در آن است و کمال و تعالى ما بدان بستگى دارد و هر چیزى را نهی میفرماید براى ما زیان بخش است و بر مصالح مادى و معنوى ما لطمه میزند.

 فواید روزه

روزه فواید جسمى و روحى فراوان دارد، شفا بخش جسم و توان بخش جان است، پاک کننده آدمى از رذایل حیوانى، در ساختن فرد صالح و اجتماع بسامان بسیار موثر است، در تهذیب و تزکیه نفس و رهاندن انسان از روزمرگى و واماندگى در نیاز هاى تن تأثیر بسزایى دارد. فواید طبى و بهداشتى روزه که از سودمندیهاى کوچک این فریضه انسان ساز است به حدى است که شاید نیاز به توضیح و تکرار نداشته باشد و بیشتر مردم کم و بیش از آن آگاهند. ما به اختصار به گوشه اى از این فواید انسان ساز اشاره میکنیم: معده و دستگاه گوارش از اندام پرکار بدن آدمى است، با سه وعده غذا که معمول مردم است؛ تقریباً در همه ساعات دستگاه گوارش به هضم و تحلیل و جذب و دفع مشغول است. روزه باعث میشود از یکسو این اعضا استراحت کنند و از فرسودگى مصون بمانند و نیروى تازه اى بگیرند و از سوى دیگر ذخایر چربى که زیانهاى مهلکى دارند تحلیل رفته و کاسته شوند.

در روایات اسلامی حتى به فواید جسمى روزه نیز تصریح شده تا برخى از سست عنصران، اگر نه با ایمان کامل لااقل با توجه به فواید بهداشتى روزه این فریضه ثمر بخش را بجاى آورند و از سودمندیهاى گوناگون آن در حد خود بهره ور شوند. پیامبر گرامى اسلام در همین رابطه فرموده اند: «صوموا تصحوا» روزه بگیرید تا سالم بمانید. و نیز در روایات بسیاری پیشوایان گرامى اسلام فرموده اند: « معده آدمى خانه بیماریهاى اوست و پرهیز از غذا درمان آن است»

 بدیهى است آنگاه فواید بهداشتى روزه بهتر به دست میآید که روزه دار امساک روز را با زیاده روى در شب تلافى نکند، که پر خورى خود موجب زیانهاى چشم گیرى براى دستگاه گوارش است. با پیشرفت دانش پزشکى، برخى از پزشکان و متخصصان دریافته اند که امساک از خوردن و آشامیدن، عالى ترین روش درمانى است، یکى از پزشکان میگوید: « طرح درمان به وسیله روزه بسیار چنان معجزه آساست که بکار بستن آن مسیر، طرحها و برنامه هاى طب عملى و جراحى را تغییر خواهد داد، زیرا روزه راه تازه اى به روى دانش پزشکى میگشاید؛ و سلاح موثرى براى مبارزه با بیماریها به این دانش میبخشد سلاحى که  میتوان آن را از راههاى گوناگون مورد استفاده قرار داد تا انسان را در مبارزه با علت بیماریها برای بهبود بیماران به نتیجه مطلوب و آشکار رسانند. »

با روزه و امساک میتوان بیماریها را بهبود بخشید و معالجه کرد البته در صورتى که با اعتدال و میانه روى مقرون باشد و در هنگام سحر و افطار در خوردن و آشامیدن افراط نشود.بررسى فواید بهداشتى و طبى روزه در این مختصر نمیگنجد، آنانکه به توضیح بیشتر علاقمندند میتوانند به کتابهایى که در این زمینه تألیف شده است مراجعه نمایند. باید توجه داشت، بر خلاف تصور کوتاه اندیشان، روزه هیچگونه ضررى براى افراد سالم مکلف ندارد و اگر کسى بیمار باشد و نتواند روزه بگیرد و با این کار بیمار تر شود و یا روزه باعث گردد که بیماریش ادامه یابد کار حرامى مرتکب شده و روزه اش نزد خدا پذیرفته نیست، بیمارى که روزه براى او ضرر دارد نباید روزه بگیرد و فقط لازم است در روزهای دیگر قضاى آن را بجا آورد و جبران کند.

 افراد سالم باید بدانند که روزه نه تنها زیانى برایشان ندارد بلکه چنان که گفتیم، موجب تندرستى و صحت مزاج است و بگفته برخى شکم پرستان که خود روزه نمیگیرند و دیگران را نیز از روزه باز میدارند و تلقین میکنند که روزه موجب زخم معده میشود، نباید اعتنا کرد، اینگونه دروغها تنها بهانه افراد سست عنصرى است که که اسیر شکم خویشند و از عزم و اراده انسانى در آنان خبرى نیست. « روزه باعث استراحت معده است و در حال روزه اسید معده بجاى غذا به وسیله صفرا خنثى میشود و زخم ایجاد نمیگردد»

 اکثریت غریب به اتفاق مسلمانان متدین ماه مبارک رمضان را روزه میدارند و به هیچ وجه شکایتى از این بیماری ندارند و نسبت بیمارى زخم معده روزه داران بیشتر از دیگران نیست همانطور که گفتیم فواید جسمى و بهداشتى روزه اگرچه چشمگیر و غیر قابل انکار است ولى مهمترین فواید روزه اثرات بهداشتى آن نیست، متأسفانه برخى در بررسى فواید روزه تنها به همین اثرات بهداشتى آن بسنده کرده اند، درحالیکه فواید برتر روزه به جنبه هاى معنوى آن مربوط میشود، فواید جسمى روزه با اثرات معنوى آن در سازندگى تربیت و تزکیه انسان قابل مقایسه نیست، اگر چه همان فواید طبى هم گواهى است بر اصالت اسلام عزیز، چرا که این آیین فطرى و آسمانى چهارده قرن پیش با ژرف بینى و احاطه اى که جز از خدای متعال نمیتواند بود در محیط جاهلیت عرب دستوراتى براى انسانها وضع کرده است که دانش پزشکى انسان متمدن عصر ما با پیشرفت خود روز به روز بر گوشه هایى از حکمت آن پى میبرد

روزه عامل باز دارنده از گناه

روزه، بویژه روزه ماه مبارک رمضان که در اسلام بر همه مسلمین مکلف که بتوانند روزه بگیرند واجب است، عامل موثرى است در ایجاد و تقویت روحیه تقوى و پرهیز کاری؛ قرآن مجید این فایده بزرگ را با جمله «لعلکم تتقون » یاد آور میشود واین عبادت را عامل مهم تقوی میشمارد. تقوى و پرهیز کارى در تربیت و سازندگى و شخصیت اسلامى یک مسلمان نقش بسیار مهمى دارد و براى رسیدن به همین اثر پر ارزش است که بهترین عبادت در ماه صیام و در حال روزه اجتناب از گناه است.پیامبر بزرگوار (ص) در خطبه اى فضیلتهای ماه رمضان را براى مسلمانان بیان فرمود على (ع) پرسید: بهترین اعمال در این ماه چیست؟ پیامبر پاسخ دادند: «الورع عن محارم الله» اجتناب و پرهیز از گناهان.

روزه دار با بکار بستن این دستور الهى که شرط کمال روزه است، روه تقوى را در خود زنده میکند و این مراقبت ثمر بخش در ماه مبارک رمضان و در حال روزه بسیار آسان تر است چرا که گرسنگى و تشنگى و دیگر محدودیتهاى روزه شعله هاى سرکش غرایز حیوانى و هوسها را تا حد چشمگیرى خاموش میسازد و حتى اگر موقت هم باشد گریبان عقل و جان را از چنگال شهوت رها میسازد و براى روزه دار زمینه اى آماده براى تمرین تقوى و پرهیز گارى فراهم میشود و با مراقبت و تمرین پیاپى در یکماه نیروى بازدانده از گناه در او به وجود میآید و خصلت خود دارى در او ریشه میگیرد و رشد میکند و او با گذراندن این برنامه یکماهه توفیق میابد که پس از ماه روزه نیز پرهیزکار باقى بماند. بدین ترتیب به مقام پر ارج تقوى که به تعبیر قرآن و فرموده پیشوایان معصوم ما کرامت انسان بدان وابسته است براى همیشه نایل آید.

 نقش روزه در تقویت اراده

حکومت غرایز و شهوات بر انسان خطرناکترین حکومتهاست و آدمى را اسیر و بى اختیار میسازد و به پستى و رذالت میکشاند. مبارزه با سلطه شهوات نفس که در اسلام جهاد اکبر نامیده شده به پایمردى و اراده اى استوار نیاز دارد.  انسان با روزه دارى که، امساک در خوردن و آشامیدن و خود دارى از برخى چیزهاى دیگر است در واقع با خواهشهاى خویش میجنگد و در برابر غرایز خود مقاومت میکند، تمرین این عمل اراده و تصمیم را در انسان نیرومند میسازد و جان را از قید حکومت و سلطه هوسها و خواهشها میرهاند. پیشوایان اسلام فرموده اند: «افضل الناس من جاهد هواه و اقوى الناس من غلب هواه»

بهترین مردم کسى است که با هواى نفس مبارزه کند و نیرومند ترین آنان کسى است که بر آن پیروز شود. پس روزه داران بهترین مردمند چرا که با خواسته هاى نفسانى مبارزه میکنند و اگر با مراقبت و کوشش از روزه خویش این بهره را بگیرند که بر نفس خود مسلط شوند از نیرومند ترین مردم نیز خواهند بود.

 صفای دل و پاکی

روزه چراغ معرفت و آگاهى را در درون بر میافروزد:

اندرون از تعام خالى دار           تا در آن نور معرفت بینی

روزه و بویژه روزه یکماهه رمضان موجب میشود که حکومت شهوات و امیال شیطانى جاى خود را به حکومت تقوی و پیروى از دستورات الهى بدهد و تیرگى و هوسها و شهوات در جان آدمى به نورانیت و روشنى باطن تبدیل شود. در سایه همین صفا و پاکى حاصل از روزه است که روزه دار با خود آگاهى نه تنها دهان و شکم را از خوردن و آشامیدن که دست و پا و چشم و گوش و زبان و همه اعضاى خویش را از آنچه خدا حرام فرموده نگاه میدارد و میتواند به آن درجه از تقوى نایل آید که حتى از اندیشه و فکرو گناه نیز دورى گزیند و این اوج نورانییت روزه است.

 امیر مومنان على علیه السلام نیز به همین مرتبه اشاره میفرماید: «صیام القلب عن الفکر فى الاثام افضل من صیام البطن عن الطعام» روزه دل از اندیشه گناهان برتر از روزه شکم از خوردن و آشامیدن است. و البته این بدان معنا نیست که ظاهر روزه و امساک از خوردن و اشامیدن را رها کنیم بلکه لازم است به ان اکتفا ننماییم و همراه با آن بکوشیم که به نتایج معنوى روزه نیز برسیم. لازم است که همین امساک ظاهرى و روزه معمولى نیز انقلابی روحى در روزه داران بوجود میاورد و طبق شهادت دست اندر کاران در ماه مبارک رمضان شرارت ها و تباهیها کاسته میشود، در دوران طاغوت چون ماه مبارک رمضان فرا میرسید میزان جنایات و فساد سیر نزولى پیدا میکرد و عربده جویى و زد و خورد و چاقو کشى و بد مستى که در غیر رمضان بازارش رواج داشت در این ماه عزیز بطور محسوسى کاهش میافت.

 خوشبختانه با انقلاب مقدس اسلامى هم در ملت و جوانان ما تحولى چشمگیر بوجود آمد و هم مراکز فساد و تباهى از میان برداشته شد و شایسته است که از این پس بکوشیم نتایج معنوى پر ارزش ترى از روزه کسب کنیم. بارى صفا و پاکى حاصل از روزه و خود دارى و پرهیز کارى روزه دار همچون سپرى است که روزه دار را از اتش عذاب الهى که مولود گناهان است مصون میدارد. پیامبر عزیز اسلام (ص) فرمودند: «الصوم جنه من النار» روزه سپرى است که روزه دار را از آتش جهنم حفظ میکند.

روزه و صبر

«صبر» از خصایلى است که در اخلاق اسلام بر آن بسیار تأکید شده است ، انسان مسلمان در زندگى فردى و اجتماعى خویش در راه هدفهایى مبارزه میکند و با مشکلاتى نیز روبرو است بدون خصلت صبر، پیروزى بر مشکلات و رسیدن به هدفها آسان نیست . صبر و مقاومت بر نیروى پایداری انسان مى افزایدو اراده را توانا میسازد هیچ جامعه اى اگر تحمل ناگواریها را نداشته باشد بر مشکلات خویش و بر دشمنان خویش نمیتواند پیروز گردد. با صبر و مقاومت است که میتوان به به پیکار ستمگران رفت و دست استعمار گران را کوتاه نمود و روزه – بویژه در روزهاى گرم و طولانى تابستان که فشار تشنگى طاقت فرسا میشود بطور چشمگیرى به انسان صبر و مقاومت مى بخشدو تحمل رنج و سختى را بر آدمى آسان میسازد.

قرآن کریم با توجه به همین اثر که از روزه به صبر تعبیر کرده است :

 و استعینوا بالصبر و الصلوه ….

 از صبر(روزه ) – و نماز کمک بگیرید…

 امامان معصوم ما علیهم السلام «صبر» را در این آیه به روزه تفسیر کرده اند و پیامبر گرامى (ص) نیز ماه رمضان را ماه صبر نامیده اند :« شهر الصبر و ان الصبر ثوابه الجنه»  (رمضان ماه صبر است و پاداش صبر بهشت است) و امام صادق علیه السلام نیز بهمین ویژگى روزه اشاره فرموده است: هر گاه براى کسى حادثه اى جانکاه پیش آمد روزه بگیرد که خدا فرموده است « و استعینوا بالصبر و الصلوه».

 روزه و قناعت

اسلام بر خلاف مکاتب مادى شرق و غرب دنیا و نعمتهاى مادى آنرا وسیله اى براى تکامل معنوى و رسیدن به سعادت جاوید میداند و بهمین دلیل فرهنگ اسلام فرهنگ لذت جویى و مصرف نیست بلکه فرهنگ قناعت و ایثار است. در روشهاى مادى تن آدمى و خور و خواب آن اصالت داردو حرص و آز براى برخوردارى بیشتر گریبانگیر افراد است و در اسلام اصالت با معنویت انسان است و قناعت و ایثار و فداکارى از راههاى وصول به مراتب بلند انسانیت محسوب میشود.

روزه فریضه اى است که مسلمانان را از غرقه شدن در مادیگرایى و حرص و آز براى لذتهاى مادى و مسابقه برای مصرف و تن پرورى میرهاند و به او مى اموزد که به فکر دیگران باشد و بر خواهشهای جسمانى خویش مسلط گردد و به مصرف به مقدار نیاز قناعت ورزد و از اصراف و تبذیر بپرهیزد. روزه به مسلمانان مى آموزد که با کم هم میتوان زیست و حرص و طمع فقط غرق شدن در مادیات و انحراف از معنویات است و براى زیستن لازم نیست که با همه وجود تن و لذتهاى آن پرداخت.

 روزه به مسلمان مناعت و قناعت را مى آموزد و ارزش این صفات و تأثیر آن در ایجاد صفات برجسته دیگر همچون زهد و جود و بخشش بسیار است. قانع از دیگران بى نیاز است و تن به ذلت و خواری نمیدهد، جامعه اى که روح قناعت را در خود بپرورد بر خود متکى خواهد بود و با دوری از مصرف بى رویه میتواند بر پاى خویش بایستد و از بیگانه بى نیاز باشد. همه دیدیم که پس از تهدید آمریکا و غرب به تحریم اقتصادى ایران امام امت و رهبر کبیر انقلاب اسلامى فرمودند «ملت ما مسلمان است و در برابر تحریم اقتصادى و کمبود نیازمندیها روزه خواهد گرفت»

 آرى مسلمان را به زیستن با مصرف کم آشنا میسازد و براستى نیز ملت مسلمان ما میتواند با الهام از فریضه ثمر بخش روزه سطح مصرف را پایین آورد و با قناعت به آنچه دارد از وابستگیهای اقتصادى به استعمار گران نجات یابد.مسلمانان صدر اسلام با همین روحیه از همه چیز خود در راه خدا مى گذشتند و حتى در میدانهاى جنگ به چند دانه خرما قناعت میکردند و با تکیه بر معنویت و صفات انسانى خویش پیروزى مى آفریدند و خداى را سپاس که هم اکنون نیز بسیار از جوانان ما بویژه گلهاى سرسبد انقلاب اسلامى، جوانان رزمنده پاسدار از یک چنین ایمان و روحیه اى بر خوردارند و بسیار اتفاق افتاده است که جوان پاسدار اسلام روزه بوده و گاه روزه خویش را با شربت شهادت افطار کرده است و حماسه این خدا جویان حماسه آفرین براى همیشه بر صفحات پر افتخار تاریخ اسلام ثبت خواهد بود. پاکترین درودهاى ما و درود خدا و فرشتگان بر ایشان باد. 

همدردی با فقیران

پیشوایان گرامى دین، در روایات و ادعیه اسلامى ماه رمضان را ماه مواسات نامیده اند.از نتایج بارز روزه برانگیختن حس همدردى نسبت به مستمندان و همنوعان تنگدست است، آنانکه زندگى آسوده اى دارند و رنج فقیر و طعم گرسنگى را نچشیده اند، ممکن است از حال مستمندان غافل بمانند و روزه وسیله اى است که آنان را از غفلت میرهاند و رنج مستمندان را با یاد آنان میاورد تا به دستگیرى فقیران همت گمارند و به درد دل آنان برسند.

 از سویى به احسان و اطعام و انفاق به مستمندان در ماه مبارک رمضان بسیار سفارش شده است و از سویى دیگر گرسنگى و تشنگى روزه موجب درک رنج مستمند میگردد و بدین ترتیب ثروتمند به فقیر نزدیک مى شود و احساسها رقت میابد و احسان و انفاق فزونى میگیرد و جامعه کمک به همنوع را میاموزد. مواسات یعنى سهیم ساختن برادران در رزق و روزى و رمضان به همین جهت ماه مواسات نامیده اند تا مسلمانان به احسان نسبت به هم بپردازند و با تمرین بر این صفت ارزنده انسانى جامعه را از حقد و کینه برهانند و برادروار در کنار هم از نعمتهاى الهى بهره بگیرند و شایسته است که روزه داران به همه این نکات انسانی روزه توجه کنند و بکوشند واقعاً فریضه روزه را آنچنان که باید بجا آورند و ماه مبارک رمضان را آنچنان  که سزاوار این ماه است بسر آورند، تا همگان از برنامه های سازنده اسلامى بهره ور شوند.

 از حضرت امام حسن عسگرى (ع) پرسیدند: «چرا روزه واجب شده است» فرمودند: «تا ثروتمند درد گرسنگى را در یابد و به فقیر توجه کند. هشام از امام صادق علیه السلام علت روزه را پرسید، امام فرمود: «خداوند روزه را واجب کرد تا غنى و فقیر با هم مساوى باشند و بدان جهت که غنى رنج گرسنگى را لمس نکرده تا به فقیر رحم کند و هر وقت چیزى خواسته قدرت بدست آوردن آنرا داشته است خدا خواسته است که میان بندگانش یکنواختى بوجود آورد و خواسته است ثروتمند طعم گرسنگى را بچشد و اگر جز این بود ثروتمند بر مستمند و گرسنه ترحم نمیکرد.

نظم و انضباط

وقت شناسى و نظم و انضباط در امور از مظاهر تمدن انسانى و از عوامل مهم توفیق و پیشرفت است، شاید برخى گمان کنند که این از ویژگیهاى زندگى غربیان و تمدن آنهاست در حالیکه نظم و انضباط و تنظیم اوقات از تعلیمات اصیل اسلام است. امیر المومنین علیه السلام در اولین فرازهاى وصیتش به فرزند خود میفرماید: «اوصیکما و جمیع ولدى و اهلى و من بلغه کتابى بتقوى الله و نظم امرکم»شما و همه فرزندان و بستگانم و هرکسى که وصیت من به او برسد به تقوى و نظم در کارها سفارش میکنم.

اصولا فرایض اسلامی شاهد توجه به اسلام و نظم و انضباط است، هریک از نمازهاى پنج گانه را باید در وقت مخصوص آن بجا آورد و حتى یک دقیقه نمیتوان از حدود آن تجاوز کرد. مراسم حج باید در وقت و مکان مخصوص به خود انجام شود و روزه نیز در ماه مبارک رمضان با دیدن هلال ماه شروع و با دیدن هلال ماه شوال خاتمه میابد و نیز هر روز از سپیده دم آغاز و به مغرب پایان میپذیرد و با توجه به اینکه ماه رمضان ماه قمرى است طبعاً در فصول چهار گانه سال جریان دارد و گاه در روزهاى بلند تابستان و گاه در روزهاى کوتاه زمستان قرار میگیرد و در همه شرایط لازم است که لحظه و دقیقه را نیز در شروع سپیده دم و آغاز مغرب در نظر داشت و بهیچ وجه روزه دار نمیتواند از نظام آن سرپیچى کند و این خود درسى است که مسلمانان نیز دقیق و منظم شوند و امور خویش را در زندگى تنظیم کنند.

آنچه بر شمردیم گوشه هایى از برخى نتایج و آثار فریضه الهى روزه است و ماه روزه اضافه بر اینها سودمندیها و برکات دیگرى نیز دارد که در پرورش اسلامى فرد و جامعه بسیار موثر است: ماه مبارک رمضان ماه خدا، ماه آشنایى با قرآن، ماه عبادت، ماه دعا، ماه آمرزش، ماه توبه و بازگشت از گناهان و اصلاح خود است.

در این ماه به قرائت قران سفارش شده و مرسوم مسلمین است که در ماه رمضان بیشتر از ماههاى دیگر قرآن بخوانند و این خود وسیله اى است که جامعه اسلامى با قرآن و معارف آن آشنایى بیشتری پیدا کنند و براى پیشرفت در صراط خدا و اسلام از کلام خداى متعال آموزش بگیرند. رمضان ماه عبادت و بندگى و راز و نیاز با معبود جهان است، در روایات اسلامى تأکید شده که در این ماه با توجه به خضوع بیشتر نمازها را بجا آورندو از نمازهاى مستحبی در شب و روز غفلت نورزند و بدین ترتیب با یک تمرین یک ماهه مومنین به عبادت خالص ترى موفق میشوند و جانها به خدا نزدیکتر میگردد.رمضان ماه دعا است، پیشوایان گرامی فرموده اند مومنان در این ماه و بویژه در شبهاى مبارک قدر دردعا و نیایش مبالغه کنند و با توجه به اثرات سازنده دعا و نیایش روزه داران میتوانند در پیوند معنوی خویش با خداى متعال تحولى بوجود آورند و بیش از پیش به ذات متعال هستى بخش او نزدیک شوند و کسب فیض کنند  رمضان ماه آمرزش و توبه و بازگشت به سوى خداست، آنانکه در زندگى خویش آلودگیهایى داشته اند میتوانند با روزه جان خویش را شستشو دهند و در خلوت سحر گاه با رو کردن به خداى متعال درون را صفا بخشند و از خداى خویش طلب آمرزش کنند و میتوانند با همین زمینه براى همیشه از کجیها و گمراهیها دست بردارند و براه آیند.

پیشوایان معصوم (ع) فرموده اند گناهان در این ماه بخشوده میشود و این مژده بزرگى است براى آنهایى که لغزشهایى داشته اند تا نومید نباشند و از برکات این ماه استفاده کنند و بسوى خدا باز گردند و روى دل بسوى او دارند و با او پیمان بندند که از گناهان دست شویند و خود را اصلاح کنند و گذشته را جبران نمایند و بدون ترتیب گناه کار پشیمانى که که در این ماه مبارک براى خدا روزه بدارد و از گذشته خویش شرمسار باشد و از خدا آمرزش بخواهد مورد مهر و عفو خدا قرار خواهد گرفت و سعادتش تأمین میشود. از برکتهاى این ماه همین انقلاب روحى و تحول درونى روزه داران و همین توفیقات عملى است که انسان آلوده را پاک میسازد و از عذاب الهى که محصول گناهان است نجات میبخشد و روزه دار را از ظلمتها به نور میکشاند، به نور تقوى ، به نور فضیلتهاى اخلاقى، به نور توبه و بازگشت به سوى خدا، به نور مهر و رحمت خداى متعال…. .

منبع: پایگاه صدا و سیماى جمهوری اسلامى ایران