احادیث در مورد اخلاق

۱. امام حسین (علیه السلام):

اَلخُلقُ الحَسَنُ عِبادَهٌ؛ خوش اخلاقى عبادت است.

(کنزالعمال، ج۱۳، ص۱۵۱، ح۳۶۴۷۲)

۲. امام صادق (علیه السلام):

إنَّ مِمّا یُزَیِّنُ السلامَ الاخلاقُ الحَسَنَهُ فیما بَینَ النّاسِ؛ خوش اخلاقى در بین مردم زینت اسلام است.

(کنزالعمال، ج۱۰، ص۱۴۳، ح۲۸۷۳۱)

۳. امام على (علیه السلام):

مَن حَسُنَت خَلیقَتُهُ طابَت عِشرَتُهُ؛ هر کس خوش اخلاق باشد، زندگى اش پاکیزه و گوارا مى گردد.

(نهج البلاغه، خطبه ۱۸۴)

۴. امام صادق (علیه السلام):

اَلبِّرُ وَحُسنُ الخُلقِ یَعمُرانِ الدِّیارَ وَیَزیدانِ فِى العمارِ؛نیکى و خوش اخلاقى، شهرها را آباد و عمرها را زیاد مى کند.

(التوحید، ص ۶۳)

۵. امام على (علیه السلام):

حُسنُ الخلاقِ یُدِّرُ الرزاقَ وَیونِسَ الرِّفاقَ؛ خوش اخلاقى روزى ها را زیاد مى کند و میان دوستان انس و الفت پدید مى آورد.

(نهج الفصاحه، ح ۷۸۱)

۶. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

حَسِّنوا أَخلاقَکُم وَ الطُفوا بِجیرانِکُم وَأکرِموا نِساءَ کُم تَدخُلُوا الجَنَّهَ بِغَیرِ حِسابٍ؛اخلاق خود را نیکو کنید و با همسایگان خود مهربان باشید و زنان خود را گرامى بدارید تا بى حساب وارد بهشت شوید.

(التوحید، ص ۱۲۷)

۷. امام على (علیه السلام):

عَوِّد نَفسَکَ الجَمیلَ فَبِاعتیادِکَ إِیّاهُ یَعودُ لَذیذا؛خودت را به کارهاى زیبا (خدا پسندانه) عادت بده که اگر به آنها عادت کنى برایت لذت بخش مى شوند.

(نهج البلاغه، خطبه ۱۷۸)

۸. امام على (علیه السلام):

رَوِّضوا أَنفُسَکُم عَلَى الخلاقِ الحَسَنَهِ فَإِنَّ العَبدَ المُؤمِنَ یَبلُغُ بِحُسنِ خُلقِهِ دَرَجَهَ الصّائِمِ القائِمِ؛ خودتان را بر خوش اخلاقى تمرین و ریاضت دهید، زیرا که بنده مسلمان با خوش اخلاقى خود به درجه روزه گیر شب زنده دار مى رسد.

(نهج البلاغه، خطبه ۹۱)

۹. امام صادق (علیه السلام):

لَمّا سُئِلَ عَن حَدِّ حُسنِ الخُلقِ: تُلَیِّنُ جانِبَکَ وَتُطَیِّبُ کَلامَکَ وَتَلقى أخاکَ بِبِشرٍ حَسَنٍ؛ در پاسخ به پرسش از معناى خوش اخلاقى فرمودند: نرمخو و مهربان باشى، گفتارت پاکیزه و مؤدبانه باشد و با برادرت با خوشرویى برخورد کنى.

(غررالحکم، ج۲، ص۴۵۱، ح۳۲۶۰)

۱۰. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

أَلا اُنَبِّئُکُم بِخیارِکُم؟ قالوا: بَلى یا رَسولَ اللّه . قالَ: أَحسَنُکُم أخلاقا المُوَطِّئون اَکنافا، الَّذینَ یَألِفونَ ویُؤلَفونَ؛ آیا شما را از بهترین افرادتان خبر ندهم؟ عرض کردند: چرا، اى رسول خدا. حضرت فرمودند: خوش اخلاق ترین شما، آنان که نرمخو و بى آزارند، با دیگران انس میگیرند و دیگران نیز با آنان انس و الفت مى گیرند.

(غررالحکم، ج۶، ص۴۴۱، ح۱۰۹۲۶)

۱۱. امام صادق (علیه السلام):

اِعْلَمى اَنَّ الشّابَّ الحَسَنَ الخُلقِ مِفْتاحٌ لِلْخَیْرِ مِغْلاقٌ لِلشَّرِّ وَ اَنَّ الشّابَّ الشَّحیحَ الْخُلقِ مِغْلاقٌ لِلْخَیْرِ مِفتاحٌ لِلشَّرِّ؛ آگاه باش که جوان خوش اخلاق، کلید خیر و قفل شر است و جوان بداخلاق قفل خیر و کلید شر است.

(امالى طوسى، ص ۳۰۲، ح ۵۹۸)

۱۲. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

مَن ساءَ خُلقُهُ عَذَّبَ نَفسَهُ وَ مَن کَبُرَ هَمُّهُ سَقُمَ بَدَنُهُ؛ هر کس بد اخلاق باشد، خودش را عذاب مى دهد و هر کس غم و غصه اش زیاد شود، تنش رنجور مى گردد.

(نهج الفصاحه، ح ۳۰۰۲)

۱۳. امام على (علیه السلام):

وُصولُ المَرءِ اِلى کُلِّ ما یَبتَغیهِ مِن طیبِ عَیشِهِ وَ اَمنِ سِربِهِ وَ سَعَهِ رِزقِهِ بِحُسنِ نیَّتِهِ وَ سَعَهِ خُلقِهِ؛انسان، با نیّت خوب و اخلاق خوب، به تمام آنچه در جستجوى آن است، از زندگى خوش و امنیت محیط و روزى زیاد، دست مى یابد.

(غررالحکم، ح ۱۰۱۴۱)

۱۴. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

اِنَّما بُعِثتُ لاُتَمِّمَ مَکارِمَ الخلاقِ؛من تنها برانگیخته شده ام تا اخلاق بزرگوارانه را به کمال رسانم.

(بحارالأنوار، ج ۷۱، ص ۳۸۲)

۱۵. کانَ (صلی الله علیه و آله) … لا یَحسَبُ اَحَدٌ مِن جُلَسائِهِ اَنَّ اَحَدا اَکرَمُ عَلَیهِ مِنهُ؛ پیامبر (صلی الله علیه و آله) چنان با هم نشینان رفتار مى نمودند که هیچ یک از آنان گمان نمى کرد کسى نزد آن حضرت از وى گرامى تر باشد.

(عیون اخبار الرضا، ج ۲، ص ۲۸۴)

۱۶. امام صادق (علیه السلام):

صِلَهُ الرحامِ تُحَسِّنُ الخُلُقَ وَ تُسمِحُ الکَفَّ وَتُطیبُ النَّفسَ وَتَزیدُ فِى الرِّزقِ وَتُنسِئُ فِى الجَلِ؛ صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاکیزه جان مى نماید و روزى را زیاد مى کند و مرگ را به تأخیر مى اندازد.

(کافى، ج ۲، ص ۱۵۱، ح ۶)

۱۷. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

صِلَهُ الرَّحِمِ وَ حُسنُ الخُلقِ وَ حُسنُ الجَوارِ یَعمُرانِ الدّیارَ وَ یَزیدانَ فِى العمارِ؛ صله رحم، خوش اخلاقى و خوش همسایگى، شهرها را آباد و عمرها را زیاد مى کند.

(نهج الفصاحه، ح ۱۸۳۹)

۱۸. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

اَنا زَعیمٌ بِبَیتٍ فى رَبَضِ الجَنَّهِ وَ بَیتٍ فى وَسَطِ الجَنَّهِ وَ بَیتٍ فَى اَعلَى الجَنَّهِ، لِمَن تَرَکَ المِراءَ وَ اِن کانَ مُحِقّـا وَ لِمَن تَرَکَ الکِذبَ وَ اِن کانَ هازِلاً وَ لِمَن حَسَّنَ خُلقَهُ؛ من براى کسى که بگومگو را رها کند، هر چند حق با او باشد و براى کسى که دروغ گفتن را اگر چه به شوخى باشد، ترک گوید و براى کسى که اخلاقش را نیکو گرداند، خانه اى در حومه بهشت و خانه اى در مرکز بهشت و خانه اى در بالاى بهشت ضمانت مى کنم.

(خصال، ص ۱۴۴، ح ۱۷۰)

۱۹. امام على (علیه السلام):

لِیَجتَمِعَ فِى قَلبِکَ الأفتِقارُ اِلَى النّاسِ وَ الاِستِغناءُ عَنهُم فَیَکُونَ اِفتِقارُکَ اِلَیهِم فِى لِینِ کِلامِکَ وَ حُسنِ بِشرِکَ وَ یَکُونَ اِستِغناءُکَ عَنهُم فى نَزاهَهِ عِرضِکَ وَ بَقاءِ عِزِّکَ؛ باید نیاز به مردم و بى نیازى از آنان، در دلت گردآیند، تا نیازت به آنان، سبب نرمى در گفتار و خوش رویى ات شود و بى نیازى ات، سبب آبرودارى و عزّتت باشد.

(کافى، ج ۲ ، ص ۱۴۹، ح ۷)

۲۰. امام صادق (علیه السلام):

أکمَلُ الناسِ عَقلاً أحسَنُهُم خُلقاً؛عاقل ترین مردم خوش خلق ترین آنهاست.

(اصول کافی، ج ۱، ص ۲۷)

۲۱. مِن اَخلاقِ النبیاءِ التَّنَظُّفُ؛ پاکیزگى از اخلاق پیامبران است.

(کافى، ج ۵، ص ۵۶۷، ح ۵۰)

۲۲. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

إِنَّ رَجُلاً أَتى سَیِّدَنا رَسولَ اللّه  (صلی الله علیه و آله) فَقالَ: یا رَسولَ اللّه  عَلِّمنى خُلقا یَجمَعُ لى خَیرَ الدُّنیا وَالاخِرَهِ فَقالَ (صلی الله علیه و آله) : لاتَکذِب؛ مردى به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) عرض کرد: به من اخلاقى بیاموزید که خیر دنیا و آخرت در آن جمع باشد، حضرت فرمودند: دروغ نگو.

(بحارالأنوار، ج۷۲، ص۲۶۲، ح۴۳)

۲۳. امام على (علیه السلام):

لَیسَ الکَذِبُ مِن خَلائِقِ الإِسلامِ؛ دروغگویى از اخلاق اسلام نیست.

(غررالحکم، ج۵، ص۷۴، ح۷۴۶۰)

۲۴. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

لأَمیرِ المُؤمِنین (علیه السلام) أَلا اُخبِرُکُم، بِأَشبَهِکُم بى خُلقا؟ قالَ: بَلى یا رَسولَ اللّه  قالَ: أَحسَنُکُم خُلقا، وَ أَعظَمُکُم حِلما، وَ أَبَرُّکُم بِقَرابَتِهِ وَ أشَدُّکُم مِن نَفسِهِ إِنصافا؛به امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمودند: آیا تو را خبر ندهم که اخلاق کدام یک از شما به من شبیه تر است؟ عرض کردند: آرى، اى رسول خدا. فرمودند: آن کس که از همه شما خوش اخلاق تر و بردبارتر و به خویشاوندانش نیکوکارتر و با انصاف تر باشد.

(مکارم الاخلاق، ص ۴۴۲)

۲۵. امام رضا (علیه السلام):

أحسَنُ الناسِ إیماناً أحسَنُهم خُلقاً و ألطَفُهم باَهلِه، وَ اَنا اَلطَفُکم بِاَهلى؛ نیکوترین مردم از نظر ایمان، خوش خلق ترین و با لطفترین آنها نسبت به اهل خویش است.

(عیون اخبار الرضا، ۳۸)

۲۶. امام على (علیه السلام):

أَربَعٌ مَن أُعطیَهُنَّ فَقَد أُعطىَ خَیرَ الدُّنیا وَالاخِرَه صِدقُ حَدیثٍ وَأَداءُ أَمانَهٍ وَعِفَّهُ بَطنٍ وَحُسنُ خُلقٍ؛ چهار چیز است که به هر کس داده شود خیر دنیا و آخرت به او داده شده است: راستگویى، اداء امانت، حلال خورى و خوش اخلاقى.

(غررالحکم، ج۲، ص۱۵۱، ح۲۱۴۲)

۲۷. امام صادق (علیه السلام):

مَن ساءَ خُلقُهُ عَذَّبَ نَفسَهُ؛ هر کس بداخلاق باشد، خودش را شکنجه و آزار مى دهد.

(کافى، ج۲، ص۳۲۱، ح۴)

۲۸. امام على (علیه السلام):

اَلسَّخاءُ یُکسِبُ المَحَبَّهَ وَیُزَیِّنُ الاخلاقَ؛ سخاوت، محبّت آور و زینت اخلاق است.

(غررالحکم، ج۲، ص۱۰، ح۱۶۰۰)

۲۹. امام على (علیه السلام):

أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلینُ الجانِبِ؛شریف ترین اخلاق، تواضع، بردبارى و نرم خویى است.

(غررالحکم، ج۲، ص۴۴۲، ح۳۲۲۳)

۳۰. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

اَقرَبُکُم غَدا مِنّى فِى المَوقِفِ اَصدَقُکُم لِلحَدیثِ وَاَدَّاکُم لِلاَمانَهِ وَاوفاکُم بِالعَهدِ وَاَحسَنُکُم خُلقا وَاَقرَبُکُم مِن النّاسِ؛ نزدیک ترین شما به من در قیامت، راستگوترین، امانتدارترین، وفادارترین به عهد، خوش اخلاق ترین و نزدیک ترین شما به مردم است.

(بحارالأنوار، ج۷۵، ص۹۴، ح۱۲)

۳۱. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

اَنـَا اَدیبُ اللّه  وَ عَلىٌّ اَدیبى ، اَمَرَنى رَبّى بِالسَّخاءِ وَ الْبِرِّ وَ نَهانى عَنِ الْبُخْلِ وَ الْجَفاءِ وَ ما شَىءٌ اَبْغَضُ اِلَى اللّه  عَزَّوَجَلَّ مِنَ الْبُخْلِ وَ سوءِ الْخُلُقِ، وَ اِنَّهُ لیُفْسِدُ العَمَلَ کَما یُفْسِدُ الخَلُّ الْعَسَلَ؛ من ادب آموخته خدا هستم و على، ادب آموخته من است. پروردگارم مرا به سخاوت و نیکى کردن فرمان داد و از بخل و سختگیرى بازَم داشت . در نزد خداوند عزّوجلّ چیزى منفورتر از بخل و بد اخلاقى نیست. بد اخلاقى ، عمل را ضایع مى کند ، آن سان که سرکه عسل را.

(مکارم الاخلاق، ص ۱۷)

۳۲. امام صادق (علیه السلام):

صَلاهُ اللَّیْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَیِّبُ الرِّیحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِى الدَّیْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ؛ نماز شب، انسان را خوش سیما، خوش اخلاق و خوشبو مى کند و روزى را زیاد و قرض را ادا مى نماید و غم و اندوه را از بین مى برد و چشم را نورانى مى کند.

(ثواب الأعمال، ص ۴۲)

۳۳. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

اِنَّکم لَن تَسعَوا الناس بِاَموالِکم فَسَعَوهُم بِاَخلاقِکم؛ با دارایی خود نمی توانید دل مردم را به دست بیاورید پس دلشان را با اخلاق (نیک) به دست آورید .

(نثرالدر،ج۱، ص۱۲۳)

۳۴. امام رضا (علیه السلام):

مَن تَبَسَّمَ فى وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حسنهً؛ هر که به روى برادر مؤمنش لبخند بزند، خداوند برایش ثوابى خواهد نوشت.

(دوستى در قرآن و حدیث، ص ۲۱۶ ،ح ۵۳۵)

۳۵. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

خَیْرُ ما اُعْطىَ الرَّجُلُ الْمُؤْمِنُ خُلْقٌ حَسَنٌ وَ شَرُّ ما اُعْطِىَ الرَّجُلُ قَلْبُ سوءٍ فى صورَهٍ حَسَنَهٍ؛ بهترین چیزى که به مؤمن داده شده خوش اخلاقى و بدترین چیزى که به انسان داده شده دلى بد در چهره اى زیباست.

(کنزالعمّال، ح ۵۱۷۰)

۳۶. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

وَ ما یَمْنَعُکَ أنْ تُحِبَّ أنْ تَعیشَ حَمیدا وَ تَموتَ سَعیدا و اِنّما بُعِثْتُ عَلى تَمامِ مَحاسِنَ الأخْلاقِ؛ چه چیزى مانع توست که زندگى پسندیده و مرگ با سعادت را داشته باشى، چرا که من براى کامل نمودن اخلاق زیبا مبعوث شده ام.

(مجمع الزوائد، ج ۸ ، ص ۲۳)

۳۷. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

اَحَبُّکُمْ اِلَى اللّه اَحْسَنُکُمْ اَخْلاقا؛ محبوب ترین شما در نزد خدا، خوش اخلاق ترین شماست.

)مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۸۷(

۳۸.امام على (علیه السلام):

البَشاشَهُ حِبالَهُ المَوَدَّه؛ خوشرویى، کمند دوستى است.

(میزان الحکمه، ح ۱۸۴۱)

۳۹. امام على (علیه السلام):

ما اَصْعَبَ اِکْتِسابَ الْفَضائِلِ وَ اَیْسَرَ اِتْلافَها؛ فضائل اخلاقى و صفات پسندیده چه به سختى به دست مى آیند و چه آسان از دست مى روند.

(شرح نهج البلاغه، ابن ابى الحدید، ج۲۰، ص ۲۵۹، ح۳۸)

۴۰. امام حسن مجتبی (علیه السلام):

رَأسُ العَقلِ مُعاشَرَهُ النّاسِ بِالجَمیلِ؛ خوشرفتارى با مردم، رأس خرد است.

(میزان الحکمه، ح ۱۳۷۰۳)

۴۱. امام على (علیه السلام):

 رَأْسُ الْعِلْمِ التَّمْییزُ بَیْنَ الاْخْلاقِ وَ اِظْهارُ مَحْمودِها وَ قَمْعُ مَذْمومِها؛بالاترین درجه دانایى، تشخیص اخلاق از یکدیگر و آشکار کردن اخلاق پسندیده و سرکوب اخلاق ناپسند است.

(غررالحکم، ح ۵۲۶۷)

۴۲. امام صادق (علیه السلام):

مَنْ اَحْسَنَ خُلْقَهُ اَحَبَّهُ الاَخْیارُ وَ جانَبَهُ الفُجّارُ؛ انسان خوش اخلاق، از دوستى مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم‏هاى نابکار در امان است .

(مستدرک الوسائل، ج ۸ ، ص ۴۴۹)

۴۳. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

ثَلاثٌ مَنْ لَمْ تَکُنْ فیهِ فَلَیْسَ مِنّى وَ لا مِنَ اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ. قیلَ: یا رَسولَ اللّه‏ِ، وَ ما هُنَّ؟ قالَ: حِلْمٌ یَرُدُّ بِهِ جَهْلَ الْجاهِلِ وَ حُسْنُ خُلْقٍ یَعیشُ بِهِ فِى النّاسِ وَ وَرَعٌ یَحْجُزُهُ عَنْ مَعاصِى اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ؛ سه چیز است که هر کس نداشته باشد نه از من است و نه از خداى عزّوجلّ. عرض شد: اى رسول خدا! آنها کدامند؟ فرمودند: بردبارى که به وسیله آن جهالت نادان را دفع کند، اخلاق خوش که با آن در میان مردم زندگى کند و پارسایى که او را از نافرمانى خدا باز دارد.

(خصال، ص ۱۴۵، ح ۱۷۲)

۴۴. امام على (علیه السلام):

تَحَرِّى الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْکَذِبِ اَجْمَلُ شیمَهٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛ راستگو بودن و پرهیز نمودن از دروغ، زیباترین اخلاق و بهترین ادب است.

(کافى، ج ۸ ، ص ۱۵۰، ح ۱۳۲)

۴۵.امام صادق (علیه السلام):

کَمالُ الاَدَبِ وَالْمُروءَهِ سَبْعُ خِصالٍ: اَلْعَقلُ وَ الْحِلْمُ وَ الصَّبْرُ وَ الرِّفْقُ وَ الصَّمْتُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَ الْمُداراهُ؛کمال ادب و مروت در هفت چیز است: عقل، بردبارى، صبر، ملایمت، سکوت، خوش اخلاقى و مدارا.

(بحار الأنوار ، ج ۸۴ ، ص ۳۲۵، ح ۱۴)

۴۶. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

مِن سَعادَهِ ابْنِ آدَمَ حُسنُ الْخُلقِ وَ مِن شَقاوَهِ ابْنِ آدَمَ سُوءُ الْخُلقِ؛ از خوشبختى انسان خوش اخلاقى و از بدبختى انسان بد اخلاقى است.

(کنز العمّال، ح ۵۲۴۳)

۴۷. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

اَبَى اللّه‏ُ لِصاحِبِ الْخُلْقِ السَّیِّى‏ءِ بِالتَّوبَهِ. فَقیلَ: یا رَسول اللّه‏ِ، وَ کَیْفَ ذلِکَ؟ قالَ: لاِنـَّهُ اِذا تابَ مِنْ ذَنـْبٍ وَقَعَ فى اَعْظَمَ مِنَ الذَّنـْبِ الّذى تابَ مِنْهُ؛ خداوند از آدم بد اخلاق توبه نمى ‏پذیرد. عرض شد: اى رسول خدا، چرا؟ فرمودند: چون هرگاه از گناهى توبه کند در ورطه گناهى بدتر از آن که توبه کرده است مى‏ افتد.

(بحارالأنوار، ج ۷۳، ص ۲۹۹، ح ۱۲)

۴۸. امام على (علیه السلام):

فى سَعَهِ الاَخْلاقِ کُنوزُ الاَرْزاقِ؛گنج‏هاى روزى در وسعت اخلاق نهفته است.

(کافى، ج ۸ ، ص ۲۳)

۴۹. امام على (علیه السلام):

مَنْ ساءَ خُلْقُهُ ضاقَ رِزْقُهُ؛ هر کس بد اخلاق باشد، روزى‏ اش تنگ مى‏شود.

(غررالحکم، ح ۸۰۲۳)

۵۰. امام صادق (علیه السلام):

لا عَیْشَ اَهْنَأُ مِنْ حُسْنِ الْخُلُقِ؛ هیچ زندگى گواراتر از اخلاق و رفتار پسندیده نیست.

(علل الشرایع، ج ۲، ص ۵۵۹)

۵۱. امام على (علیه السلام):

اَلسَّیِّئُ الْخُلُقِ کَثیرُ الطَّیْشِ مُنَغَّصُ الْعَیْشِ؛ آدم بد اخلاق بسیار خطا مى‏ کند و زندگى‏اش تلخ مى ‏شود.

(غررالحکم، ح ۱۶۰۴)

۵۲.امام على (علیه السلام):

رُبَّ عَزیزٍ اَذَ لَّهُ خُلْقُهُ وَ ذَلیلٍ اَعَزَّهُ خُلْقُهُ؛چه بسا عزیزى که اخلاق بدش او را ذلیل و چه بسا ذلیلى که اخلاق خوبش او را عزیز کرد.

(بحارالأنوار، ج ۷۱، ص ۳۹۶، ح ۷۹)

۵۳. امام صادق (علیه السلام):

قالَ لُقْمانُ لاِبْنِهِ: یا بُنَىَّ ایّاکَ وَ الضَّجَرَ وَ سوءَ الْخُلْقِ وَ قِلَّهَ الصَّبْرِ فَلا یَسْتَقیمُ عَلى هذِهِ الْخِصالِ صاحِبٌ وَ اَ لْزِمْ نَفْسَکَ التُّؤَدَهَ فى اُمورِکَ وَ صَبِّرْ عَلى مَؤوناتِ الاِخْوانِ نَفْسَکَ وَ حَسِّنْ مَعَ جَمیعِ النّاسِ خُلْقَکَ؛لقمان به فرزندش فرمود: فرزندم! از بى‏حوصلگى و بد اخلاقى و بى‏تابى دورى کن که هیچ دوستى تحمل این خصلت‏ها را ندارد. در کارهایت آرام و بردبار، در تحمّل زحمات برادران صبور و با همه مردم خوش اخلاق باش.

(قصص الأنبیاء، ص ۱۹۸، ح ۲۴۵)

۵۴.امام على (علیه السلام):

حَسِّنْ خُلْقَکَ یُخَفِّفِ اللّه‏ُ حِسابَکَ؛اخلاقت را خوب کن تا خداوند حسابت را آسان گرداند.

(امالى صدوق، ص ۲۷۸)

۵۵. امام على (علیه السلام):

اِذا حَسُنَ الْخُلْقُ لَطُفَ النُّطْقُ؛با اخلاق نیکو، گفتار نرم مى‏شود.

(غررالحکم، ح ۴۰۵۲)

۵۶. امام على (علیه السلام):

حُسْنُ الْخُلْقِ فى ثَلاثٍ: اِجْتِنابُ الْمَحارِمِ وَ طَـلَبُ الْحَلالِ وَ التَّـوَسُّعُ عَلَى الْعِیالِ؛خوش اخلاقى در سه چیز است: دورى کردن از حرام، طلب حلال و فراهم آوردن آسایش و رفاه براى خانواده.

(بحارالأنوار، ج ۷۱، ص ۳۹۴، ح ۶۳)

۵۷.پیامبر (صلی الله علیه و آله):

اِنَّما تَفْسیرُ حُسْنِ الْخُلْقِ: ما اَصابَ الدُّنْیا یَرْضى وَ اِنْ لَمْ یُصِبْهُ لَمْ یَسْخَطْ؛تفسیر خوش اخلاقى این است که اگر دنیا به انسان رو کرد، راضى و خشنود باشد و اگر رو نکرد خشمگین و ناراحت نشود.

(کنزالعمّال، ح ۵۲۲۹)

۵۸. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

اَوَّلُ ما یوضَعُ فى میزانِ الْعَبْدِ یَوْمَ الْقیامَهِ حُسْنُ خُلْقِهِ؛ نخستین چیزى که روز قیامت در ترازوى اعمال بنده گذاشته مى‏شود، اخلاق خوب اوست.

(قرب الإسناد، ص ۴۶، ح ۱۴۹)

۵۹.امام على (علیه السلام):

مَنْ ساءَ خُلْقُهُ مَلَّهُ اَهْلُهُ؛هر کس بد اخلاق باشد، خانواده ‏اش از او دلتنگ و خسته مى ‏شوند.

(تحف العقول، ص ۲۱۴)

۶۰. پیامبر (صلی الله علیه و آله):

إنَّکُم لَن تَسَعوا النّاسَ بِأموالِکُم فَسَعوهُم بِأخلاقِکُم؛شما با دارایی خود نمی توانید دل همه مردم را بدست آورید پس دلشان را با اخلاقتان به دست آورید.

(بحارالانوار ج۶۸ ص۳۸۳)

۶۱. امام على(سلام الله علیه):

مَن أصلَحَ أمرَ آخِرَتِهِ أصلَحَ اللَّهُ أمرَ دُنیاهُ؛کسى که کار آخرتش را سامان دهد، خداوند کار دنیایش را سامان می ‏دهد.

(نهج‏ البلاغه، حکمت ۸۹ )

۶۲. امام على(سلام الله علیه):

لا خَیرَ فی لَذَّهٍ تُعقِبُ نَدَماً؛ در لذّتى که پشیمانى به دنبال دارد، خیرى نیست.

(بحارالأنوار – ج ۷۷ – ص ۲۱۲)

۶۳.امام صادق(سلام الله علیه):

کونوا دُعاهَ النّاسِ بِأَعمالِکُم؛ مردم را با رفتارتان [به دین] فرا خوانید.

(تبلیغ در قرآن وحدیث – ص ۲۵۰ – ح ۲۷۵)

۶۴. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)

مَن اَحزَنَ مُومِناً، ثُمَّ أعطاهُ الدُّنیا لَم یَکُن ذَلِکَ کَفّارَتَهُ وَ لَم یُوجَر عَلَیهِ؛ هر که مؤمنی را اندوهگین کند و در مقابل همه دنیا را به او بدهد، کفاره گناه او نبوده و پاداشی بر کارش نمی گیرد.

(مستدرک الوسائل ح۱۰۳۳۶)

۶۵. امام صادق (علیه السلام):

إنَّ سُوءَ الخُلُقِ لِیُفسِدُ العَمَلَ کَمَا یُفسِدُ الخَلُّ العَسَلَ؛ بد اخلاقی عمل را تباه می کند، همانند سرکه، که عسل را فاسد می کند.

(اصول کافی، ج،۲ ص۳۲۱، باب سوء الخلق، حدیث ۱)

۶۶.امام صادق (علیه السلام):

مَا یَقدَمُ المُومِنُ عَلَی اللهِ عَزَّوَجَلَّ بِعَمَلٍ بَعدَ الفَرَائِضِ أحَبَ إلَی اللهِ تَعَالَی مِن أن یَسَعَ النَّاسَ بِخُلُقِهِ؛مومن بعد از واجبات، نزد خداوی عزوجل کاری محبوب تر از این نیاورد که از اخلاق او در راحتی و آسایش باشند.

(اصول کافی، ج،۲ ص۱۰۰، باب حسن الخلق، حدیث ۴)

۶۷.امام صادق (علیه السلام):

إنَّ صَاحِبَ الخُلُقِ الحَسَنِ لَهُ مِثلُ أجرِ الصّائِمِ القائِمِ؛ آن که اخلاق نیکو دارد، او را پاداش انسان روزه دار شب زنده دار است.

)اصول کافی، ج،۲ ص۱۰۰، باب حسن الخلق، حدیث ۵)

۶۸. امام صادق (علیه السلام)

ثُلاثَ مَن أَتَی اللهَ بِوَاحِدَهٍ مِنهُنَّ أوجَبَ اللهُ لَهُ الجَنَّهَ: الإنفاقُ مِن إقتارٍ وَ البِشرُ لِجَمیعِ العَالَمِ وَ الإنصافُ مِن نَفسِهِ؛ سه خصلت است که اگر کسی با یکی از آنها نزد خدا رود، خداوند بهشت را بر او واجب گرداند: انفاق کردن با وجود تنگدستی، گشاده رویی با همگان، منصفانه برخورد کردن با دیگران.

(اصول کافی، ج،۲ ص۱۰۳، باب حسن البشر، حدیث ۲)