نقش مسجد در زمینه سازى ظهور امام زمان (عج)

مهدویت

زمان مطالعه : 18 دقیقه

توسط : رحمت الله ضیایی

0 نظر

مقدمه

مسجد از نگاهى خانه خداست[۱] و از نگاهى دیگر، مجلس و جایگاه پیام آوران بزرگ الهى و خانه همه تقوا پیشگان است که «المساجد المجالس الآنبیاء [۲] » «المساجد بیوت المتقین. [۳]..»

مسجد متعلق به ذات پاکى است که سرچشمه تمامى عظمتها و بزرگیهاست

«و ان المساجد لله[۴]…»ساختن، تعمیر کردن و آبادان نگاه داشتن این جایگاه فرخنده، افزون بر آنکه نشان ایمان به شمار آمده، تنها در قلمرو صلاحیت مؤمنان خداجوى قرار گرفته است[۵]. ضرورت تلاش براى آبادانى و رونق این جایگاه ملکوتی تا بدانجاست که یکى از رازهاى تشریح فریضه «جهاد» پاسدارى از این پرستشگاه پر عظمت در برابر یورش حاکمان خود کامه و ستمگر است[۶]. تاریخ مسجد با تاریخ دین گره خورده است، مخصوصاً دین اسلام، که از شروع بعثت نبى مکرم (ص) حرکتها و تماس فعالیتها از مسجد صورت گرفته است که مسجد بعنوان پایگاه عبادت و یاد خداوند متعال و بعنوان پایگاه جهاد فکرى و تعلیم و تعلم معارف اسلامى و همچنین بعنوان پایگاه تجمع نیروهاى رزمنده و اعزام آنان به جبهه و جهاد و مرکز وحدت مسلمین و نمایش روح وحدت و یکپارچگى به دشمنان اسلام مورد استفاده قرار گرفته است.

و در هر عصر و زمانى نقش خودش را در این راستا خوب ایفا کرده است. و حالا در عصر غیبت، در مسجد با اینکه همه وظایف مذکور را برای دین اسلام انجام میگیرد یک وظیفه مهم دیگرى هم دارد، شکل و صورت می گیرد که آن همان نقش مسجد در زمینه سازى حضور امام زمان (عج) است، که مؤمنان در این کانون مقدس همه روزه با حضور در آن و به پا داشتن فریضه نماز در صفوفى منظم، پیوستگى و همبستگى خویش را به نمایش می گذارند و جامعه اسلامى را براى ظهور ولى عصر (عج) آماده می کنند و از این راه امیدهاى واهى دشمنان پیدا و پنهان جامعه اسلامى را به یأس و نومیدى می کشانند، در این مساجد با خطرها و آفتهایى که اسلام و امت واحد اسلامی را تهدید می کند، آشنا می شوند، و برای رویارویى با این خطرها چارهاى نو می جویند، تا زمینه ظهور امام زمان (عج) را فراهم کنند. در این مقاله به خلاصه از نقش مسجد در زمینه سازى ظهور امام زمان (عج) اشاره میشود. انشاءالله که مورد قبول درگاه الهى باشد.

فصل اول کلیات

الف) معناى مسجد

مسجد واژه اى عربى از ماده «سجد» می باشد که اسم مکان به معنای محل سجده است. زیرا سجده فرد اعلى و اکمل عبادت به شمار می رود، و نهایت خضوع در برابر خالق هستى است[۷]. مسجد خانه دوم هر مسلمان است. و تعلق به معبود دارد و خانه خداست. محل پرستش، نیایش و ارتباط با خالق یکتا، غنى و فقیر در آن یکسان است. اهمیت مسجد در شریعت مقدس بر کسى پوشیده نیست و مانند کعبه حرم است. و جنگ و قتال در آن حرام و احترامش بر همگان لازم است، مسلمانان نیز این دستور را از روح دیانت اسلام فهمیده اند و بیشتر از هر چیز و هر جاى دیگر به عمران و آبادانى و توسعه مسجد اهتمام می ورزند، و به شکوه و عظمت آن می اندیشند که وجود مساجد مستحکم و با شکوه در سرزمینهاى اسلامى دلیل بر این مطلب است، بعد از انقلاب اسلامى مساجد اهمیت دیگرى اهمیت بیشترى یافت و فعالیتهاى سیاسی، اجتماعى بخصوص نظامى در مسجد شکل گرفت و مردم از مسجد نهضت را شروع کردند و از آنجا انقلاب به ثمر رسید. پیش از انقلاب مسجد محل تجمع نیروهاى مردمی گشت و جنگ به ادامه انقلاب بقاء بخشیدند و جنگ را اداره کردند و پشتیبانى کردند، امام خمینى (ره) نیز در این مورد فرمودند مساجد سنگر است سنگرها را حفظ کنید[۸].

ب) ظهور امام زمان (عج)
ظهور یعنى ظاهر شدن امام زمان (عج) از پس پرده غیبت تا جهان را پر از عدل و داد کند. چنانچه از ظلم و جور پر شده است. منشأ ظهور امام زمان (عج) ظهور یک انسان کامل و الهى در همه ادیان به طور اعم و در اسلام به طور اخص از چنان تأکید و اهمیتى برخوردار است، که حتى مفتیان درباره حجاز درباره منکر مهدویت حکم ارتداد را جارى می کنند، لذا تنها مشکلى که وجود دارد معرفى یک شخص خاص می باشد که شیعه با اتکا به ادله و اسناد بسیاراین مهم را انجام داده است. اما آنچه که بعد از اثبات وجود حیات و نسبت آن حضرت حائز اهمیت است، اهداف و اعمال آن وجود مقدس دوران ظهور است. مخصوصاً در عصر ظهور مسجد چه نقشى در رابطه با ظهور دارند، که از روایات و احادیث در این مورد استفاده می شود.

ج) تاریخچه بحث
تا به حال بحثهاى زیادى در مورد زندگینامه وجود مقدس امام زمان (عج) شده و در مورد عصر ظهور کتابهای زیادى نوشته شده است و در مورد عصر غیبت و وظایف امت اسلام و مخصوصاً شیعیان کتابهایى نوشته اند، اما در مورد اینکه مسجد در عصر ظهور چه نقشى دارد بحثى نشده است. و در مورد مسجد و اهمیت آن کتابهایى نوشته اند اما در این موضوع بحث و تحقیقى مشاهده نکرده ایم.

فصل دوم مسجد و مؤمنین

الف) مسجد مکان تربیت نیروهاى مؤمن و مخلص
در این عصر ظهور، چون فتنه ها زیاد می شود، فساد جهانگیر می شود تمامی مکانها در اثر این فتنه ها و فسادها، آلوده می شوند، و کمتر مکن سالم در دنیا پیدا می شود. که محیط سالم داشته باشد. ما الان در جامعه خودمان همین وضع را مشاهده می کنیم که اکثر ارگانها و وزارتها و نهادها چقدر آلوده شدهاند. اما تنها مکانى که نسبت به سایر محیطها سالم می ماند، محیط مقدس مسجد است. که از فتنه ها و فسادها دور مانده است. و اگر کسى بخواهد در این عصر دین خود را حفظ کند و ایمان خود را تقویت کند و به درجه یقین برساند به نظر من این در مسجد میسر است و زمینه حرکت در مسیر دین در مسجد فراهم است. از طریق مسجد می شود راههاى اطاعت خدا را شناخت و با زندگى رسول خدا (ص) و ائمه اطهار (ع) آشنا شد. تا انسان زندگى خود را رنگ و بوى اهل بیت بدهد. مؤمن مخلص به کسی می گویند که کارهایش براى جلب رضایت خدا و رسول خدا باشد و از خدا و رسولش و جانشینان بر حق ایشان اطاعت کرده باشد. رفتن به مسجد انسان را به این مقام راهنمایى می کند و در اثر مداومت رفتن به مسجد انسان به درجه عالى اخلاص و ایمان می رسد و حتماً این شخص از افرادى است که زمینه ساز ظهور امام زمان (عج) میباشد، چون در مسجد تربیت یافته اند. روایات هم اشاره به این مطلب دارند
قال رسول الله (ص) «ولامسى الى المسجد طاعه الله و طاعه الرسوله و من اطاع الله و رسوله ادخله الجنه مع الصدیقین و الشهداء و کان فى الجنه رفیق داود علیه السلام و له مثل ثواب داود علیه السلام[۹]»
پس این محیط مسجد است که اثر تربیتى خاص دارد و انسان را به مقام صدیقین و شهدا می رساند و کسى که به این مقام برسد آن همان متقین و مخلصین هستند که این افراد در آخر الزمان هستند که زمینه ظهور امام زمان (عج) را فراهم و خودشان را براى جنگ با کفار در رکاب امام زمان (عج) آماده می کنند.

ب) مسجد و نیروهاى مخلص و محبین اهل بیت (ع)
از صدر اسلام تاکنون افرادى کناررهبران دین بوده اند که از درجه اخلاص از همه مردم جامعه بالاتر و بهترین افراد باایمان نسبت به خدا و دین و از لحاظ یقین با فضیلتترین مردم بودند، وقتى ما تاریخ دین مقدس اسلام را مطالعه میکنیم اکثر پیروان حضرت رسول خدا (ص) و امامان معصوم (ع) از چنین ویژگى برخوردار بودند. تا اینکه در تاریخ زنده مانده اند همچنانکه اهل بیت زنده هستند. و اگر هم حرکتى رسول خدا (ص) و حضرت على (ع) به قصد تغییر و تحول در جامعه انجام داده و موفق شده با وجود چنین نیروهاى مخلص بوده است. مثل ابوذر عقاری، سلمان فارسی، مقداد، مالک اشتر، عمار، یاسر و…. که مخلصانه در خدمت حجت خدا در روى زمین، زمان خودشان بودند و مثل آنها هم نامشان در تاریخ بشریت زنده مانده است، و این سیر نشان دهنده این است که در عصر ظهور هم این چنین افرادى خواهند بود که زمینه ظهور حجت خداى زمان خودشان را فراهم خواهند کرد. اینها همان افرادى هستند که رسول خدا (ص) در یک حدیث فرمودند
«احسن الناس ایماناً وافضلهم یقیناً قوم یکون فى الآخر النهان لم یلحق التى و غابت عنهم حجتهم و امنو بسواء من البیاض»
«بهترین مردم از لحاظ ایمان و با فضیلت ترین مردم از لحاظ یقین قومى هستند که در آخر الزمان می آیند و پیامبرى را ندیده اند و حجت و امام آنها از ایشان غایب است اما به سیاهى روى کاغذ ایمان می آورند و عمل می کنند. قرآن هر چه گفته جامع عمل می پوشانند و احادیث هر چه دستور داده اند زندگیشان را به گفته احادیث تنظیم می کنند.

ج) نیروهاى مؤمن و مخلص زمینه سازان ظهور
نیروهای مخلص و مؤمن وقتى زندگیشان را بر اساس دستورات قرآن و فرمایش معصومین تنظیم کردند، اینها جامعه را در سایه خودسازى و روش دیگرسازى متوجه حقایق احکام متعالیه اسلام خواهند کرد و چون اولین صفت متقین بنا به فرموده قرآن ایمان به غیبت است،
«الذین یؤمنون بالخیب و یقیمون الصلوه…[۱۰].»
چون اولین صفت متقین ایمان به غیبت، یعنى ایمان به جهان عالم غیب که گسترده تر از این جهان است، یکى از مصداقهاى غیب و زندگى وجود مقدس امام زمان (عج) است که از اول با غیب گره خورده است تمامى مراحل و لحظات زندگى مبارک ایشان با غیب آمیخته است. تا اینکه به غیبت صغرى و غیبت کبرى می رسد، پس یکى از شرایط متقى بودن باید ایمان به امام غایب داشت و این امام را شناخت و جامعه را براى آمدن این امام غایب از نظرها، آماده کرد و این کارها را فقط متقین و مخلصین می توانند انجام بدهند. انشاءالله این مؤمنین مخلص زمینه ظهور امام زمان غایب از نظر را فراهم خواهند ساخت و با مردم جهان با ایجاد امید در دلهایشان آن را امیدوار به ظهور حضرت حجه (عج) خواهند کرد.

فصل سوم مسجد و امکانات حلال

الف) امام زمان (عج) پذیرنده امکانات حلال
آنچه از روایات بدست می آید امکاناتى که از ما به امام زمان (عج) می رسد و خواهد رسید باید از پول حلال و پاک و طاهر باشد و در آخر الزمان و بعد از ظهور آنچه از زندگى ما و امکانات ما پاک و طاهر است امام زمان (عج) قبول خواهد کرد و آنچه آلوده به حرام باشد مورد قبول ایشان قرار نخواهد گرفت، این بر اساس فرمایش وجود مقدس امام زمان (عج) است که فرمودند
«و اما ما وصلتنا به فلا قبول عندنا الا لما طاب و طهر[۱۱]…»
« اما آنچه را به ما رسانده اى نزد ما پذیرنده نیست مگر آنچه که پاک و پاکیزه است»

ب)مردم مسجد را با مال حلال می سازند
بنابر روایت بالا تنها انفاقها و بخشش هایى مورد پذیرش قرار میگیرد که از راه حق بدست آمده و در راه حق نیز مصرف شود بنابراین در مورد اموالى که براى خرید زمین مسجد و یا تهیه دیگر لوازم و امکانات آن مصرف می شود مؤمنین بایستی ضمن اجتناب از مصرف پول و اموالى که دیگران به گونه اى در آن داراى حق می باشند سعى کنند بخششها و انفاقهاى خود به مسجد را از محل اموال حلال و طیب قرار دهند، زیرا مسجد کانون عبادت و بندگى مؤمنین محسوب می شود و این بنیان الهی بایستى از آغاز تا پایان با اموال حلال و طیب و بر پایه استوار تقوى پیریزى و تکمیل و تعمیر شود. و این حدیث هم دلالت بر این دارد که ساختن مسجدى ثواب دارد که با پول حلال ساخته شود
. قال رسول الله (ص) «من بنى الله مسجداً یعبد الله فیه من مال حلال بنى الله له بیتاً فی الجنه من در و یاقوت[۱۲]»
«هر کسى که از مال حلال مسجدى را بسازد که خداوند در آن عبادت شود خداى تعالى در بهشت خانه اى از در و یاقوت برایش می سازند» پس مساجد باید از مال حلال ساخته شود. اکثر مساجد از پول براى ساختن آنها استفاده می کنند به علت اینکه اولاً مردم در ساختن مسجد سعی می کنند که از عقیده پاک خود که این خانه خداست، استفاده کنند و سعى می کنند با این عقیده در ساختن مسجد شریک شوند. ثانیاً در نتیجه پول حلال خود را براى ساختن مسجد می دهند. ثالثاً با رضایت کامل و بدون هیچ گونه فشارى این پول را پرداخت می کند و رابعاً بدون توقع این پول را پرداخت می کند و امید به ثواب از طرف خدا دارد پس اکثر مساجد با پول حلال ساخته می شوند.

ج) مساجدى که به دست امام زمان (عج) می رسند
اکثر مساجد به دست مبارک امام زمان (عج) میرسند چون مسجد اولاً تنها مکانى است که کاربرد آن عوض نمی شود و فقط براى عبادت خداوند ساخته شده و همیشه هم در این راستا مورد استفاده قرار می گیرد وثانیاً کارهایى که براى تقریب به خدا و از روى اخلاص صورت گیرد باقى خواهند ماند و آثارى که با اخلاص ساخته شود و بنا نهاده شود ماندگار هستند به دست مبارک صاحب الامر در این دنیا خواهند رسید. مسجد یکى از بناهای مهم است که اگر با اخلاص ساخته شود به دست امام زمان (عج) خواهد رسید، آن بنا در حکومت امام زمان (عج) جزء مراکزى می باشند که براى مردم ارائه خدمت و مردم از آنها استفاده می کنند، به خاطر این در روایات ما تأکید شده است که باید مساجد را با اخلاص و نیت پاک ساخت. قال رسول الله (ص ) «من بنى لله مسجداً لا یرید به ریاء و لا سمعه بنى الله له بیتاً فى الجنه [۱۳]»
«هر کسی براى خدا مسجدى را بسازد و آن را براى ریا و خودنمایى به کار نبرد خداى تعالى در بهشت خانه ای براى او بنا میکند» بنابر فرمایشهاى روایت بناى مسجد ثواب خانه بهشت دارد، که از روى اخلاص ساخته شود، پس مسجدى که از روى اخلاص بنا شدهاند بدست ایشان خواهد رسید و امام زمان (عج) آن مساجد را آباد خواهند کرد تا مردم از آن مساجد برای عبادت خدا و رسیدگى به امور دینى و دنیایى استفاده خواهند کرد.

فصل چهارم ارتباط مسجد با حکومت اسلامى

مسجد به عنوان یک نهاد سیاسى پر تحرک در جامعه اسلامى مطرح است، در شروع حکومت سیاسى دین اسلام و ابقاء آن حکومت اسلامى مسجد نقش مهمى ایفا کرده است مایه های سیاسى با مساجد آمیخته است. آن انسان که احکام و مقررات دینى با آمیزه هاى سیاسى همراه با همزاد است، مراکز اداره حکومت اسلامى در زمان حضور پیامبر (ص) در مدینه، مسجد می باشد و از مسجد حکومت تازه تأسیس اداره می شود، در این راستا سیره اهل بیت را مطالعه کرده و ارتباط مسجد با حکومت را می آوریم.

الف) شروع حکومت اسلامى و اداره آن از مسجد
وقتى سیره و زندگى پیامبر اسلام را بررسى میکنیم، در زمان سالهاى آغازین مبعث پیامبر از مسجدالحرام به عنوان یک سنگر تبلیغى و ارتباطى در راستاى پیشبرد رسالت خویش استفاده می کرد، با اینکه قریش و کفار برای ایشان سخت می گرفتند، اما هر وقت فرصت می یافتند در مسجدالحرام مذاکراتى را با برخى از هیئتها انجام می دادند[۱۴]. بعد از هجرت رسول خدا (ص) به مدینه و با ورود ایشان به مدینه بى درنگ مسجدالنبى بنا گشت و قلب فعالیتهای تبلیغى و فرهنگى و اجتماعى و سیاسى مسلمانان شد، این نهاد مقدس در حقیقت براى حیات سیاسی و اجتماعى و پیدایش تشکل سالمى در جامعه آنروز همچون قلبى تپنده بود، قضاوت و رسیدگى به دعاوى توسط پیامبر اسلام در مسجد صورت می گرفت، مذاکرات و گفتگوهای سیاسى حضرت با افراد و هیئتهاى اعزامى از قبائل و طوایف گوناگون در مسجد انجام می گرفت و پیمان بیعت با تازه مسلمانان در مسجد منعقد می گشت[۱۵]. این برنامه در صدر اسلام موجب شد تا مسجد به عنوان مظهر اقتدار سیاسى حکومت اسلامى مطرح شود به گونه اى که می توان از مسجد به عنوان مهمترین نهاد حکومتى پیامبر (ص) یاد کرد.

ب) مسجد مرکز فعالیتهاى حضرت على (ع)
پس از رحلت رسول خدا (ص) با اینکه حضرت على (ع) را نگذاشتند در صحنه جامعه، دین را هدایت کند اما با این حال شواهد تاریخى نشان می دهد که آن حضرت در دوران بیست و پنج ساله سکوت و برکنارى از خلافت ظاهرى براى بجاى آوردن نماز در مسجد حضور می یافتند و در موارد لازم به پرسشهاى علمى مسلمانان پاسخ می گفتند. از عمر بن خطاب نقل شده که در زمان خلافت خویش گفته است
«لا یفتین احد فى المسجد و علن حاضر»
این سخن و گفتار دیگر از خود حضرت امیرالمؤمنین (ع) نشان میدهد، که ایشان در دوران حکومت خلفاء ستمگر مسجد را خالى نکرده و پیوسته برای پاسخگویى به مشکلات قضایى در مسجد حضور می یافته اند. پس از آنکه حضرت على (ع) خلافت ظاهرى را بر دست گرفت، در آغاز از مردم در مسجد بیعت گرفت، وقتى مردم براى بیعت به خانه حضرت هجوم آورده بودند، ایشان به آنها فرمودند «اکنون که این کار قرار است انجام گیرد باید در مسجد و پیش مردم باشد زیرا بیعت با من نباید مخفیانه انجام شود[۱۶]». مردم سخن حضرت را پذیرفتند و همه با هم به مسجد رفتند و با حضرت در مسجد بیعت کردند[۱۷]. حضرت على (ع) در مدینه و پس از آن در کوفه در سطح وسیعتری از مسجد به عنوان مرکز تبلیغ معارف اسلامى و روشنگرى مردم بهره میبردند، حتى کارهاى قضاوت و امور جنگ و بعضى امور حکومتى را در مسجد انجام می دادند، آن حضرت بارها در مسجد مدینه و کوفه و گاه نیز در مسجد بصره به وعظ و سخنرانى پرداختند. بسیارى از خطبه هاى آن حضرت که اینکه در دسترس ما قرار دارد، در مسجد کوفه یا مسجدالنبى ایراد شده است[۱۸].

ج) مسجد و ظهور امام زمان (عج)
چنانچه دیدیم شروع و ادامه حکومت اسلامى در زمان رسول خدا از مسجد بوده و همچنین وصى بر حقش حضرت على (ع) در مسجد حکومت را تشکیل داد و اداره حکومت هم از مسجد بوده، در این راستا معلوم است که شروع حکومت جهانى حضرت مهدى (عج) از مسجد خواهد بود. «بعضى روایات مؤید آن است که حضرت حجه (عج) در آغاز کار با اندکى از یاران ظهور میکند و از مسجدالحرام ظهورش شروع می شود[۱۹]». در این زمینه از امام باقر (ع) منقول است که فرمودند «همانا قائم ما از راه کوه ذى طوبى با ۳۱۳ مرد به عدد رزمندگان جنگ بدر می آید تا اینکه به حجر الاسود تکیه داده و پرچم پیامبر (ص) را میافرازد[۲۰]». بنابراین روایت شروع نهضت جهانى حضرت مهدى (عج) از مسجدالحرام است. و از آنجا به دنیا پیام خواهد داد، و ندای ملکوتى انا المهدى را به گوش جهانیان خواهد رساند. و برای فتح جهان از مسجد شروع خواهد کرد.

د) مسجد و اداره حکومت امام زمان (عج)
آنچه از روایات به دست می آید حضرت مهدى (عج) اداره حکومت را از طریق مسجد کوفه ادامه خواهد داد، و مرکز حکومت خود را مسجد کوفه قرار خواهد داد، و آن مسجد را آباد کرده و مثل جدش على بن ابیطالب (ع) بر مردم از مسجد کوفه حکومت عادلانه خود را شروع خواهد کرد. آنچه از روایات بدست میآید بعد از ورود به عراق، امام زمان (عج) به کوفه و نجف و کربلا وارد شده و انتخاب کوفه به عنوان پایتخت و پایگاه خود و ساختن مسجد جمعه جهانى در نزدیکى کوفه که طبق روایات داراى هزار در می باشد اقدام خواهد کرد[۲۱]. از امام صادق (ع) منقول است که فرمودند «زمانیکه قائم ما قیام نماید زمین به نور الهى روشن و درخشان میگردد، به گونه ای که مردم از پرتو خورشید بی نیاز می شود و عمر مردان در زمان حکومت او چنان طولانى میشود که براى هر مرد هزار فرزند متولد شود، که در آنها دختر نباشد، وى در نجف مسجدى می سازد. که داراى هزار در است و خانه هاى کوفه به نهر کربلا و به حیره متصل گردد تا جائى که اگر کسى در روز جمعه در حالیکه بر آستری چابک و لاغر سوار و آهنگ آن دیار نماید، تا نماز جمعه را درک کند موفق نمی شود[۲۲]». اینکه در نجف مسجدى بسازد که داراى هزار در است، نشانه عظمت و آبادى مسجد کوفه را می رساند و هجوم مردم و سرعت سبقت گرفتن مردم براى رفتن به نماز جمعه پشت امام را فرازهاى دیگر روایت می رساند که انسانها هر چقدر سریع بروند تا خود رابه نماز جمعه برساند، می بیند که از آنها هم افرادى جلوتر آمده اند و مسجد را پر کرده اند و ممکن است ذکر هزار در کنار هم از وسعت و گستردگى مسجد باشد و از این مرکز دنیاى جهان تشیع را رهبرى خواهد کرد[۲۳]. و همچنین کوفه آن قدر گسترش می یابد تا به کربلا و حدود آبهاى کربلا خواهد رسید و کربلا هم مرکز رفت و آمد مؤمنان خواهد شد و تمامى مساجد دیگر دنیا را آباد و محل اداره حکومت قرار خواهد داد.

ه) مساجد و حکومت امام زمان (عج)
از حرکت امام زمان (عج) معلوم است که در محل اداره حکومت به سیره پیامبر (ص) و جدش على بن ابى طالب (ع) عمل خواهد کرد. هرجا مسجدى است آباد و مرکز اداره حکومت آن محل قرار خواهد داد. بنا به گفته بعضى روایات ظاهرمی شود که امام زمان (عج) بعد از کوفه به طرف قدس حرکت خواهد کرد، پس از فتح قدس و شکست دادن یهود، مسجد بیت المقدس را از نو خواهد ساخت. روایتى که درباره بناى قدس توسط امام مهدى (عج) آمده که از معصومین (ع) است می فرماید «خلیفه اى از بنى هاشم فرود می آید که زمین را از عدل و داد پر می کند و عبارت بیت المقدس را بگونه ای می سازد که همانندش ساخته نشده باشد[۲۴]». اینکه زمین را از عدل و داد پر میکند این براى همه روشن است که تمامى ظالمین مخصوصاً یهودی هاى هیونیزم که غده سرطانى ظلم و ناعدالتى در جهان هستند بدست توانای قدرتمند امام زمان (عج) از بین خواهند رفت. و جهان آرامش را توأم با عدالت خواهد دید و اینکه در قسمتى از روایت آمده عمارت بیت المقدس را بگونه اى می سازد که همانندش ساخته نشده باشد. این مسجد عظیم را احیاء خواهد کرد. و از چنگال دژخیمان نجات خواهد داد و آباد کرد و اداره حکومت را از این مسجد ادامه خواهد داد. و از اینجا معلوم است تمامى مساجد دنیا که مهم هستند آباد خواهد کرد و آنها را براى استفاده مردم چنانچه در عصر رسول خدا (ص) و عصر حضرت على (ع) بودند آماده خواهد کرد، و امور مردم را از این مکانها رسیدگی خواهد کرد.

فصل پنجم مسجد در عصر ظهور

الف) اهل مسجد ایمن از بلاها
با توجه به انحرافات در دین افکار شیطانى که در آخرالزمان در جوامع اسلامى شیوع پیدا می کند و در اثر تهاجم فرهنگى مردم به فساد و انحرافات کشیده می شوند و موجب نزول بلاها و گرفتاریها و مشکلاتى در جامعه می شود بنا به فرمایش حضرت رسول اکرم (ص) اهل مسجد در امانند. ایشان میفرمایند
«اذا نزلت العاهات و الافات عوفى اهل المسجد[۲۵]»
«هنگامى که مشکلات و بلاها (براى اهل زمین) نازل می شود اهل مساجد درامانند». با توجه به این حدیث اهل مسجد از انحرافات در امان هستند و افکار شیطانى در آنها اثر نخواهد کرد. و تهاجم فرهنگى را پاسخ داده و خودشان را نجات خواهند داد. و از فساد و انحرافات در امان خواهند بود. به خاطر همین دچار بلاها و گرفتاریها و مشکلات که در آخرالزمان پیش می آید نخواهند شد.

انواع بلاها چون مبارزه با نفس جهاد اکبر است در آخرالزمان مؤمنین باید شب و روز در جهاد اکبر باشند تا از انحرافات و تهاجمات فرهنگى در امان بمانند، این جهاد با رفتن به مسجد انجام می گیرد، انسان با رفتن به مسجد می تواند جهاد اکبر را به نحو احسن انجام دهد. احادیث ما بیان کننده همین موضوع هستند
. قال رسول الله (ص) «الغدو و الدواج الى المساجد من الجهاد فى سبیل الله[۲۶]»
«شب و روز به سوی مسجد شتافتن از اقسام جهاد کردن در راه خداست». با توجه به این روایت ما دو نوع جهاد داریم، جهاد اصغر و جهاد اکبر، جهاد اصغر همان جنگ با کفار و دشمنان خارجى است، اما جهاد اکبر جهاد و مبارزه با نفس اماره است و چون در آخرالزمان فتنه ها از زمین و آسمان می بارد و انواع هجمه های شیطانى براى فریب انسان و انواع خواهشهای نفسانى در جامعه رواج پیدا می کند و هر کس بخواهد از این گرفتاریها در امان بماند، باید جهاد اکبر انجام دهد، بنابر روایت براى این جهاد بهترین جا و وسیله مسجد است که انسان در این زمان با رفتن به مسجد از این هجمه ها و فریب هاى شیطانى و خواهش هاى نفسانى ایمن خواهد ماند.

ب) مسجد و منتظران ظهور
در اکثر مساجد افراد مؤمن به خدا و با تقوى جمع می شوند چون راه به دست آوردن ایمان را در مسجد می یابند و کسى هم اگر بخواهد با تقوى و متقى باشد باید در مسجد به این مقام برسد. به همین دلیل پیامبر اکرم (ص) می فرمایند
«ان المومن مجلسه مسجده [۲۷] »
«همانا مجلس مؤمن مسجد است» مؤمن با نشستن در مسجد ایمان خود را تقویت می کند تا به حد اعلاء ایمان می رساند در جاى دیگر رسول مکرم اسلام (ص) در مورد شخص متقى می فرمایند
«المسجد بیت کل تقى[۲۸]»
«مسجد خانه هر پرهیزگارى است» انسان هر چقدر با مسجد انس گیرد از دنیاى فانى دور شده پس به خدا نزدیک میشود. با تقوا می شود، اکثر انسانهاى مؤمن و مخلص و با تقوا و پرهیزگار از سربازان مخلص امام زمان هستند که در مسجد پرورش یافته اند و در دل مسجد به درجه اخلاص رسیده اند، در صدف مسجد گوهر وجود را حفظ و پرورش داده اند و به درجه اخلاص رسانده اند که آنها از لشکر مخلص امام زمان (عج) هستند. ایشان در روز جمعه آمادگى خودشان را به نمایش میگذارند، چون روز جمعه مؤمنین او غسل می کنند تا از گناهان ظاهرى خود را پاک کنند و آماده عبادت دسته جمعى بزرگى میشوند که به تن خود لباس تقوى کرده اند براى اقامه نماز جمعه در مصلى جمع می شوند و همگى با هم به درگاه خداوند دست توبه و استغفار بلند می کنند و از خدا طلب تعجیل در فرج و ظهور آقا را می کنند، براى اینکه شروع ظهور امام زمان (عج) روز جمعه است و صبح شنبه بنابر روایات صدای ملکوتى امام به گوش همه خواهد رسید، پس این مؤمنین که در نماز جمعه شرکت کرده بودند آمادگى خود را براى لبیک گویى اعلام می کنند چون «نماز جمعه میعادگاه عاشقان است[۲۹]» وعده ظهور حجت خواهد رسید و در روز جمعه مؤمنین عهدى جدید با خدا براى حمایت از دین می بندند. در روایتى امام جعفر صادق (ع) از جدش رسول الله نقل کرده اند که
قال رسول الله (ص) «اف لکل مسلم لا یفرغ نفسه فى کل جمعه لامر دینه فیتعاهده و یسال عن دینه[۳۰]»
«اف بر هر مسلمانی که در هر جمعه خود را براى کار دینش فارغ نمی سازد، تا با آن تجدید عهد کند و درباره آن سؤال نماید» اینکه تجدید عهد کند که در روایت آمده منظور تجدید عهد با خدا که ما در دین تو ثابت قدم و آماده ایم تا به حجت تو لبیک گوییم.

نتیجه
منتظر ظهور امام زمان (عج) شدن از بهترین عبادتها به حساب میآید
. قال رسول الله (ص) «افضل العباده انتظار الفرج[۳۱]»
بهترین عبادتها انتظار فرج است و محل عبادت هم مسجد است پس در مسجد هم باید منتظر امام زمان (عج) بشویم. نوعى عبادت انجام داده ایم و هر کس در عصر ظهور چنین زندگى داشته باشد. مانند کسى است که در راه دین شب و روز جهاد کرده است چون از وجود مقدس امام صادق (ع) روایت شده که فرمودند جدم حضرت على (ع) فرمودند
«المنتظر لامرنا کالمتشحط بدمه فى سبیل الله[۳۲]»
«کسى که در انتظار امر ما باشد مانند کسى است که در راه خدا در خون خود غلتیده است» پس منتظران واقعى کسانى هستند که هر لحظه آماده شهادت در راه دین هستند پس همان مؤمنین و متقین هستند که در مسجد تربیت یافته اند و خودشان را به این مقام رساندند چون مخلصین و مؤمنین لبیک گوى امام زمان (عج) هستند. لشکر مخلص خدا امام زمان را یارى می کنند. اولین نیروهایى که وجود مقدس امام زمان (عج) را یارى می کنند و به ایشان لبیک میگویند نیروهاى مخلص و مؤمنین هستند از روایات چنین بدست میآید که اول مخلصین درگاه الهى به امام لبیک می گویند و بعد از آنها مؤمنین هستند که به امام لبیک گویند. روایت است از وجود مقدس امام صادق (ع) که فرمودند بعد از اینکه در بین رکن و مقام می ایستد و به آواز بلند صدا می زند، اى جماعت نقبا واى خاصان و آنانکه خداوند شما را پیش از ظهور براى من ذخیره کرده است از صمیم دل و اطاعت کامل نزد من آیید». صداى مبارک آن حضرت در شرق و غرب عالم به آنها می رسد، بعضى از آنها در محراب به عبادت مشغول و بعضى در رختخواب خود می باشند، به همین یک صدا همه آواز مبارک او را می شنوند و دعوتش را اجابت کرده رو به مکه می آورند، زمانى بس اندک بقدر به هم زدن چشم همه آنان پیش او در بین رکن و مقام حاضر شوند…. نورى از آن نور که از مکه می تابد، به خانه های مؤمنان تابش نماید، دلهاى آنان به تابش آن نور خرسند می شود اما شب متوجه ظهور نمی شوند اما صبح که شد خودشان در حالیکه پیش روى او ایستاده اند می بینند[۳۳].

اولاً نیروهاى مخلص که از مسجد و تربیت یافتگان مسجد هستند و مؤمنین هم که از افراد منظم مسجدى هستند به آن وقت از سایه عبادت رسیده اند و روایت گویاى آن استکه انسانهاى اهل مسجد مؤمن به خداى متعال می باشند. در حدیث دیگر از رسول خدا (ص) آمده «هنگامیکه دیدید مردى بر رفت و آمد به مسجد مداومت می کند وى را مؤمن بدانید، خداى متعال می فرماید تنها آنان که ایمان به خداوند دارند مساجد خدا را آباد می کنند[۳۴]. پس سعى کنیم در این عصر از مساجد بهره بردارى خوبی کنیم و برنامه هایى که مردم را به طرف خدا و دین خدا هدایت کند برنامه ریزى کنیم تا بتوانیم در زمینه سازى ظهور از مسجد بهترین استفاده را بکنیم.

جواد افسربیگى

فهرست منابع

الحکم الزاهره، صابرى یزدى على رضا، مترجم محمد رضا انصاری، چاپ اول، زمستان ۷۲، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.

داستانها و حکایتهاى مسجد، نیشابورى غلامرضا، چاپ دوم ۱۲۷۷، انتشارات سید جمال الدین اسدآبادى

سیمای مسجد، نوبهار رحیم، چاپ دوم، پاییز ۷۶

نقش مسجد در جامعه اسلامی، محرمی، غلامحسین، چاپ اول ۱۳۷۹، انتشارات یمین

عصر ظهور، کورانى علی، مترجم عباس جلالی، چاپ دوم زمستان ۶۹، انتشارات سازمان تبلیغات اسلامى

بحارالانوار، مجلس محمد تقی، انتشارات چاپخانه اسلامى (تهران)

کمال الدین و تمام النعمه، محمد ابن بابویه قمی، دارالکتب الاسلامیه

قصایل و آثار مسجد در احادیث و قرآن، عزیزى عباس، چاپ اول ۷۶، انتشارات