سپر نماز ظهر عاشورا

در روز عاشورا که سعید بن عبدالله ایستاد در مقابل امام ـ علیه السّلام ـ تا آن حضرت نمازشان را بخوانند آیا سعید بن عبدالله خود نمازش را خوانده بود و چطور امام ـ علیه السّلام ـ اجازه داد سعید بن عبدالله مبادرت به چنین کاری بکند در حالی که حفظ جان سعید بن عبدالله واجب بود؟

پاسخ:

سئوال از دو بخش تشکیل شده. بخش اوّل این که آیا سعید بن عبدالله نمازش را خوانده بود یا نه؟

چون که امام و یارانش به ناچار در برابر تیرهای دشمن نماز خوف[۱] خواندند و سعید بن عبدالله خودش را سپر کرد[۲] تا حضرت نماز را بجای آورد، سعید از کثرت زخم تیرها به زمین افتاد و شهید شد ودیگر نتوانست نماز را بجای آورد روایت شده در این هنگام سعید بن عبدالله رو به حضرت کرد و عرض نمود :«آیا به عهد خود وفا کردم؟» امام ـ علیه السّلام ـ در جواب فرمود: «آری، تو در بهشت پیش روی من هستی!».[۳] به دنبال این سخن، روح از بدن سعید پرواز کرد و گویند که در بدن او سیزده تیر مشاهده گردید.[۴]
و شاید اینکه در کتابهای مقتل تصریح به نماز سعید بن عبدالله نشده بدین جهت است که منظور در اینجا بیان کیفیت نماز نبوده بلکه در مقاتل روی ایستادگی و از جان گذشتگی سعید تمرکز داشته­اند.
بخش دوّم سئوال چطور امام ـ علیه السّلام ـ اجازه داد سعید بن عبدالله مبادرت به چنین کاری بکند آیا حفظ جان سعید بن عبدالله واجب نبود؟
در این باره باید عرض کنم که درست است که حفظ جان واجب است ولی باید توجه داشت که واجب و حرام و کلاً احکام الهی مراتب و درجات دارند یعنی گاهی دو حکم همزمان جعل می شود ولی یکی را بر دیگری ترجیح می دهیم چون که یکی از دیگری واجب تر است در اینجا هم حفظ جان واجب است ولی جهاد راه خدا و حفظ جان امام از حفظ جان یک فردعادی به طریق اولی واجب تر است و اگر در اینجا مساله حفظ جان مطرح می شد که باید امام کسی را به جنگ نمی فرستاد. درست به همین دلیل است که اصحاب و خاندان امام قبل از شهادت خود اجازه ندادند امام به میدان جنگ برود. اگر حفظ جان واجب تر بود که امام ـ علیه السّلام ـ خودشان می دانستند که شهید می شود پس باید بگوئیم که امام نباید قیام می کرد و در خانه می نشست و جان خودشان و یارانشان را حفظ می کرد. در حالی که شرائط خاص زمان امام حسین ـ علیه السّلام ـ ایجاب میکرد که برای حفظ دین اسلام که حاصل رنج و تلاش بسیار پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ و یاران با وفایش بود، شخصیت بزرگی چون حسین بن علی ـ علیه السّلام ـ با فجیع ترین وضعی به شهادت برسد و روح تازهای به روند ادامه حیات اسلام و ماندگاری احکام دینی در جامعه بدمد.
حرکت آگاهانه امام حسین ـ علیه السّلام ـ وسیله ای برای آزمایش و امتحان مسلمین آن زمان نیز بود، همه ی مسلمانان و بلکه تمام افراد بشر بایستی در طول زندگی خود مورد آزمایشهای بزرگ الهی قرار گیرند و این سنّت تغییر ناپذیر الهی است[۵] و روایات ما نیز بر آن تأکید دارند[۶] و چون موضوع آزمایش الهی دارای اهمیت فوق العادهای است، سرمایه گذاری در آن راه هم باید بسیار مهم باشد و آن چیزی جز شهادت و اسارت خاندان عترت نبود.علاوه بر این قتل امام با بهانه خروج بر خلیفه ودر نتیجه خروج ازدین صورت می گرفت و آن نماز امام در راستای خنثی کردن این توطئه و هم چنین پاسداری از خون شهیدان ونشان دهنده ی هدف والای قیام بود.

پی نوشت ها:

[۱] . رجوع شود به کتب فقهی در باره کیفیت نماز خوف.

[۲] . عباس قمی،منتهی الآمال، مؤسسه انتشارات هجرت، ص ۶۷۳٫

[۳] . سیدهاشم رسولی محلاتی، زندگانی امام حسین، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ص۴۳۲٫

[۴] . سید بن طاووس، لهوف، دفتر نشر نوید اسلام، ص ۱۳۷٫

[۵] . بقره:۱۵۵٫

[۶] . نهج البلاغه، حکمت ۹۳٫