عبدالکریم خوئینى زنجانى (ره)

اشاره:

مرحوم آیت اللّه آقا شیخ عبدالکریم خوئینى زنجانى که فقیهى بزرگ و پارسائى پرهیزگار و متخلق به اخلاق الهى بود، در حدود سال ۱۲۹۱قمرى در شهر خوئین که در ۸فرسخى زنجان مى ‏باشد، در خانواده‏اى روحانى به دنیا آمد و در سنین کودکى پا به مکتب گذاشت و تحصیلات ابتدایى را آنگونه که در قدیم متداول بود به پایان رساند.

خود آن مرحوم در این باره مى‏ فرماید:

« درس مکتب خانه را که تمام کردم، پدرم مرا کنار گذاشت تا به کارهاى زندگى خانواده‏ام برسم و برادران دیگرم شیخ اسحاق و شیخ ابراهیم و شیخ مصطفى را به درس فرستاد. تا اینکه یک روز که با مادرم به حمام رفته بودیم، در حمام دیدم که دو پسر بچه که پدرشان کشاورز بود دارند بحث علمى مى‏ کنند، خیلى ناراحت شدم و با گریه به مادرم گفتم: بچه‏ هاى کشاورزها دارند درس مى‏ خوانند، ولى پدرم نمى‏ گذارد من درس بخوانم. مادرم هم ناراحت شد. اما قول داد که دور از چشم پدرم به من درس بدهد. مادرم خودش مجتهده بود. مدتى پیش او درس خواندم تا اینکه یک روز پدرم خواست از پسرانش درس تحویل بگیرد. من هم در آنجا حضور یافتم. پدرم بعد از پرسش چند سؤال، سؤالى پرسید که برادرانم نتوانستند جواب بدهند. زود با اشاره مادرم به آن سؤال جواب دادم و پدرم متعجبانه قیافه مرا زیر نگاهش گرفت و بعد پرسید:

تو درس نخوانده‏اى از کجا فهمیدی؟ با خنده جواب دادم: خوب اگر تو به من درس ندهى مجبورم که بروم پیش مادرم درس بخوانم. پدرم نیز خندید و خوشحال شد و بدین ترتیب مرا هم فرستاد که بروم قزوین و در قزوین درس بخوانم.»

پدر آن مرحوم، حجت الاسلام شیخ ملا ابراهیم بن اسحق بن عمران از شاگردان شیخ انصارى و مادرش مجتهده مطهره، صبیه آیت اللّه آقا شیخ عبدالکریم روغنى قزوینى مى‏ باشد. آن بانوى بزرگوار علاوه بر اینکه دختر مجتهد بود، خود نیز تحصیلات عالیه داشت و آن گونه که نقل شده، در درس خارج پدرش در پس پرده حاضر مى‏ شد و استفاده مى ‏کرد. ایشان در نجف اشرف ازدواج کردند و آنگاه به قزوین مراجعت نموده، بعد از آن هم به خوئین رفته در همان جا رحلت کرده است. خلاصه اینکه زن پارسایى بود و علاقه زیادى به روحانیت داشت، به گونه ‏اى که حاضر نمى ‏شد، هیچ یک از فرزندانش غیر روحانى باشند.

تحصیلات

آن مرحوم تحصیلات مقدماتى و سطح خودش را در حوزه علمیه قزوین در مدرسه علمیه مبارک ه‏اى به نام معصومیّه گذراند، که همیشه مشمول عنایات خاصه حضرت ولى عصر( عج) بود.

هجرت به نجف

آن مرحوم پس از اتمام تحصیلات مقدماتى و سطح جهت ادامه تحصیل و کسب فیض از حضور علماى بزرگ آن زمان عازم نجف مى‏ شود و سالها در کنار حرم مولا امیرالمؤمنین به تحصیل علم و تهذیب نفس مى ‏پردازد و بعد از اتمام و اکمال تحصیلات دینى خود به زادگاه خویش مراجعت مى‏ کند.

اساتید آن مرحوم در نجف

۱-حضرت آیت اللّه آقا سید محمدکاظم یزدى(ره)، صاحب عروه

۲-حضرت آیت اللّه شیخ الشریعه اصفهانى(ره)

۳-حضرت آیت اللّه شیخ محمدکاظم خراسانى(ره)، صاحب کفایه

۴-حضرت آیت اللّه میرزا محمدتقى شیرازی‏(ره)

عده‏اى از همدرسان آن مرحوم در نجف

۱-حضرت آیت اللّه سید محمد حجت کوه کمره‏ای‏(ره)

۲-حضرت آیت اللّه آقا سید محمد حسین بروجردی‏(ره)

۳-حضرت آیت اللّه آقا بزرگ طهرانی‏(ره)

هجرت به قم

آیه اللّه آقا شیخ عبدالکریم خوئینى بعد از سالهاى متمادى خدمات ارزنده مذهبى و اجتماعى و علمى در شهرستان زنجان، جهت اقامت دائمى به قم مقدسه هجرت کرد. تاریخ ۱۳۲۶شمسى بود که آن عالم ربانى همراه عائل ه‏اش به شهر علم و اجتهاد قدم نهادند و در کوچه آبشار معروف مسکن گزیدند. آن مرحوم بلافاصله بعد از رسیدن به قم درس خارج خود را در منزل شروع کرد و روز به روز به تعداد شاگردانش افزوده شد.

از جمله شاگردان آن مرحوم که در جلسه درس خارج ( کفایه) حاضر مى‏ شدند عبارت بودند از:

آیت اللّه جوادى آملى ،آیت اللّه ملکوتى ،آیت اللّه سید قوام زنجانى ،آیت اللّه امینى نجف آبادى ،آقا سید موسى زنجانى

اجازات آن مرحوم

آیت اللّه آقا شیخ عبدالکریم خوئینى صاحب اجازاتى از مرحوم میرزا محمد تقى شیرازى و مرحوم آخوند خراسانى و شیخ الشریعه اصفهانى بوده ‏اند.

تالیفات

۱-شرح کفایه که معروف به خودآموز کفایه و در ۲مجلّد بود که به فارسى نوشته شده بود و قابل استفاده همه طلاب، به طورى که تا به حال ۳۰بار به زیر چاپ رفته است.

۲-حاشیه عروه الوثقى که با رحلت آن مرحوم ناقص ماند.

۳-فوائد که داراى مطالب متفرقه است و چاپ نشده است.

۴-رساله عملیه.

وفات

سرانجام آن عالم و فقیه بزرگ مکتب اهل بیت(ع) در ۲۸صفر سال ۱۳۱۷هجرى قمرى در سالروز وفات پیغمبر گرامى و امام صادق (ع) در شهر مقدس قم به رحمت ایزدى پیوست و در قبرستان نو  به خاک سپرده شد .