عاشورا از منظر دیگران

اشاره:

ازعظمت بلکه معجزه قرآن، آن است که برخلاف دیگر کتابها تکرارش ملال آور نیست، بلکه لطفش بیشتر مى گردد، مصیبت امام حسین (ع) هم همینطور است. هرچه خوانده یا شنیده شود باز تازه است. دیگرآنکه نگاه کردن به خط قرآن عبادتست، تلاوت و گوش دادن به آن عبادتست، مرثیه امام حسین(ع) ، هم چنین است، خواندنش و گوش دادنش عبادتست، گریاندنش و گریه کردنش نیز عبادتست .« مَنْ بَکى اَوْ بَکى اَوْ تَباکى وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّهِ ». ازجمله آنکه قرآن مجید به جمیع شئون معجزه است و … و حسین (ع) هم به سربریده اش، به اعضایش، به بدنش همه معجزه است.

بخشى ازکتاب سراى دیگر

۱. مهاتما گاندى (رهبر استقلال هند):

من زندگى امام حسین(ع)، آن شهید بزرگ اسلام را به دقّت خواندم و توجّه کافى به صفحات کربلا نموده ام و بر من روشن است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد، بایستى از سرمشق امـــام حسین(ع) پیروى کند.

۲. محمّد على جناح (قاعد اعظم پاکستان):

هیچ نمونه اى از شجاعت، بهتر از آنکه امام حسین(ع) از لحاظ فداکارى و تهوّر نشان داد در عالم پیدا نمى شود. به عقیدهء من تمام مسلمین باید از سرمشق این شهیدى که خود را در سرزمین عراق قربان کرد پیروى نمایند.

۳. چارْلز دیکنْز (نویسنده معروف انگلیسی):

اگر منظور امام حسین(ع) جنگ در راه خواسته های دنیایى بود، من نمى فهمیدم چرا خواهران و زنان و اطفالش به همراه او بودند؟ پس عقل چنین حکم مى نماید که او فقط به خاطر اسلام، فداکارى خویش را انجام داد.

۴. توماس کارْلایل (فیلسوف و مورخ انگلیسی):

بهترین درسى که از تراژدى کربلا می گیریم، این است که حسین(ع) و یارانش ایمان استوار به خدا داشتند. آنها با عمل خود روشن کردند که تفوّق عددى در جایى که حق با باطل روبرو مى شود و پیروزی حسین(ع) با وجود اقلّیتى که داشت، باعث شگفتى من است.

۵. ادوارد براوْن (مستشرق معروف انگلیسی):

آیا قلبى پیدا مى شود که وقتی دربارهء کربلا سخن مى شنود، آغشته با حزن و الم نگردد؟ حتّى غیر مسلمانان نیز نمى توانند پاکى روحى را که در این جنگ اسلامى در تحت لواى آن انجام گرفت انکار کنند.

۶. فِرْدریک جمس:

درس امام حسین(ع) و هر قهرمان شهید دیگرى این است که در دنیا اصول ابدى و ترحّم و محبّت وجود دارد که تغییر ناپذیرند و همچنین می رساند که هر گاه کسى براى این صفات مقاومت کند و بشر در راه آن پافشارى نماید، آن اصول همیشه در دنیا باقى و پایدار خواهد ماند.

۷. ل. م.بوید:

در طى قرون، افراد بشر همیشه جرأت و پردلی و عظمت روح، بزرگى قلب و شهامت روانى را دوست داشته اند و در همین هاست که آزادى و عدالت هرگز به نیروى ظلم و فساد تسلیم نمى شود. این بود شهامت و این بود عظمت امام حسین(ع). و من مسرورم که با کسانى که این فداکاری عظیم را از جان و دل ثنا مى گویند شرکت کرده ام، هرچند که ۱۳۰۰ سال از تاریخ آن گذشته است.

۸. واشنگتن ایروینگ (مورخ مشهور آمریکایی):

براى امام حسین(ع) ممکن بود که زندگى خود را با تسلیم شدن ارادهء یزید نجات بخشد، لیکن مسئولیت پیشوا و نهضت بخش اسلام اجازه نمى دادکه او یزید را به عنوان خلافت بشناسد. او به زودى خود را برای قبول هر ناراحتى و فشارى به منظور رها ساختن اسلام از چنگال بنی امیه آماده ساخت. در زیر آفتاب سوزان سرزمین خشک و در ریگ هاى تفتیدهء عربستان*، روح حسین(ع) فناناپذیر است.

اى پهلوان و اى نمونه شجاعت و اى شهسوار من، ای حسین(ع)!

البتّه امام حسین(ع) در صحراى کربلا شهید شد، نه در ریگزارهاى عربستان!

۹. توماس ماساریک:

گر چه کشیشان ما هم از ذکر مصائب مسیح مردم را متأثر مى سازند، ولى آن شور و هیجانى که در پیروان حسین(ع) یافت مى شود در پیروان مسیح یافت نخواهد شد و گویا سبب این باشد که مصائب مسیح در برابر مصائب حسین (ع) مانند پرکاهى است در مقابل یک کوه عظیم پیکر.

۱۰. موریس دو کبرى:

در مجالس عزادارى حسین(ع) گفته مى شود که حسین(ع)، براى حفظ شرف و ناموس مردم و بزرگى مقام و مرتبهء اسلام، از جان و مال و فرزند گذشت و زیر بار استعمار و ماجراجویى یزید نرفت. پس بیایى ما هم شیوهء او را سرمشق قرار داده، از زیردستى استعمارگران خلاصى یابیم و مرگ با عزّت رابر زندگى با ذلّت ترجیح دهیم.

۱۱ ماربین آلمانى (خاورشناس):

حسین(ع) با قربانى کردن عزیزترین افراد خود و با اثبات مظلومیت و حقانیت خود، به دنیا درس فداکارى و جانبازى آموخت و نام اسلام و اسلامیان را در تاریخ ثبت و در عالم بلندآوازه ساخت. این سرباز رشید عالم اسلام به مردم دنیا نشان داد که ظلم و بیداد و ستمگرى پایدار نیست و بناى ستم هر چه ظاهراً عظیم و استوار باشد، در برابر حقّ و حقیقت چون پرکاهى بر باد خواهد رفت.

۱۲. بنتُ الشّاطى (نویسنده مصری):

زینب، خواهر حسین(ع) لذّت پیروزى را در کام ابن زیاد و بنى امیه خراب کرد و در جام پیروزى آنان قطرات زهر ریخت، در همهء حوادث

سیاسى پس از عاشورا، همچون قیام مختار و عبدالله بن زبیر و سقوط دولت امویان و برپایى حکومت عباسیان و ریشه دواندن مذهب تشیع، زینب، قهرمان کربلاف نقش برانگیزنده داشت.

۱۳. لیاقت على خان (نخستین نخست وزیر پاکستان):

این روز محرّم، براى مسلمانان سراسر جهان معنى بزرگى دارد. در این روز، یکى از حزن آورترین و تراژدیک ترین وقایع اسلام اتفاق افتاد،شهادت حضرت امام حسین(ع) در عین حزن، نشانهء فتح نهایى روح واقعى اسلامى بود، زیرا تسلیم کامل به ارادهء الهی به شمار مى رفت. این درس به ما مى آموزد که مشکلات و خطرها هر چه باشد، نبایستى ما پروا کنیم و از حق و عدالت منحرف شویم.

۱۴. جُرج جُرداق (دانشمند و ادیب مسیحی):

وقتى یزید مردم را تشویق به قتل حسین(ع)  و مأمور به خونریزى مى کرد آنها می گفتند: “چه مبلغ مى دهی؟” امّا انصار حسین(ع) به او مى گفتند” ما با تو هستیم. اگر هفتاد بار کشته شویم، باز مى خواهیم در رکابت جنگ کنیم و کشته شویم.

۱۵. عبّاس محمود عقّاد (نویسنده و ادیب مصری):

جنبش حسین(ع)، یکى از بی نظیرترین جنبش هاى تاریخى است که تاکنون در زمینهء دعوت هاى دینى یا نهضت های سیاسى پدیدار گشته است … دولت اموى پس از این جنبش، به قدر عمر یک انسان طبیعى دوام نکرد و از شهادت حسین(ع) تا انقراض آنان بیش از شصت و اندى سال نگذشت.

۱۶. احمد محمود صُبحى:

اگر چه حسین بن علی(ع) در میدان نظامى یا سیاسى شکست خورد، امّا تاریخ، هرگز شکستى را سراغ ندارد که مثل خون حسین(ع) به نفع شکست خوردگان تمام شده باشد. خون حسین(ع)، انقلاب پسر زبیر و خروج مختار و نهضت های دیگر را در پى داشت، تا آنجا که حکومت اموى ساقط شد و نداى خونخواهى حسین(ع)، فریادى شد که آن تخت ها و حکومت ها را به لرزه درآورد.

۱۷. آنطون بارا (مسیحی):

اگر حسین از آن ما بود، در هر سرزمینی براى او بیرقى برمى افراشتیم و در هر روستایى براى او منبرى بر پا مى نمودیم و مردم را با نام حسین(ع) به مسیحیت فرا مى خواندیم.

۱۸. گیبون (مورخ انگلیسی):

با آنکه مدّتى از واقعه گربلا گذسته و ما هم با صاحب واقعه هم وطن نیستیم، مع ذلک مشقّات و مشکلاتى که حضرت حسین(ع) تحمّل کرده، احساسات سنگین دل ترین خواننده را برمى انگیزد، چندانکه یک نوع عطوفت و مهربانى نسبت به آن حضرت در خود مى یابد.

۱۹. نیکِلْسون (خاورشناس معروف):

بنى امیه، سرکش و مستبد بودند، قوانین اسلامى را نادیده انگاشتند و مسلمین را خوار نمودند … و چون تاریخ را بررسى کنیم، گوید: دین بر ضدّ فرمانفرمایى تشریفاتى قیام کرد و حکومت دینى در مقابل امپراطورى ایستادگى نمود. بنابراین، تاریخ از روى انصاف حکم می کند که خون حسین(ع) به گردن بنى امیه است.

۲۰. سر پرسى سایکسْ (خاورشناس انگلیسی):

حقیقتاً آن شجاعت و دلاورى که این عدّهء قلیل از خود بروز دادند، به درجه اى بوده است که در تمام این قرون متمادى هر کسى که آن را شنید، بى اختیار زبان به تحسین و آفرین گشود. این یک مشت مردم دلیر غیرتمند، مانند مدافعان ترموپیل، نامى بلند غیرقابل زوال براى خود تا ابد باقى گذاشتند.

۲۱. تاملاس توندون (هندو، رئیس سابق کنگره ملّى هندوستان):

این فداکارى هاى عالى از قبیل شهادت امام حسین(ع) سطح فکر بشریت را ارتقا بخشیده است و خاطره ی آن شایسته است همیشه باقى بماند.

۲۲. محمد زُغلول پاشا (در مصر،در تکیه ایرانیان):

حسین(ع) در این کار به واجب دینى و سیاسى خود قیام کرده و اینگونه مجالس عزاداری، روح شهادت را در مردم پرورش مى دهد و مایهء قوّت اراده آنها در راه حق و حقیقت مى گردد.

۲۳. عبد الرحمن شرقاوى (نویسنده مصری):

حسین(ع)، شهید راه دین و آزادگى است. نه تنها شیعه باید به نام حسین(ع) ببالد، بلکه تمام آزادمردان دنیا باید به این نام شریف افتخار کنند.

۲۴. طه حسین (دانشمند و ادیب مصری):

حسین(ع) براى به دست آوردن فرصت و از سرگرفتن جهاد و دنبال کردن از جایى که پدرش رها کرده بود، در آتش شوق می سوخت. او زبان را دربارهء معاویه و عمّالش آزاد کرد، تا به حدّى که معاویه تهدیدش نمود. امام حسین(ع)، حزب خود را وادار کرد در طرفدارى حق سختگیر باشند.

۲۵. عبد المجید جَودهُ السحّار (نویسنده مصری):

حسین(ع) نمى توانست با یزید بیعت کند و به حکومت او تن بدهد، زیرا در آن صورت، بر فسق و فجور، صحّه مى گذاشت و ارکان ظلم و طغیان را محکم مى کرد و بر فرمانروایى باطل تمکین مى نمود. امام حسین(ع) به این کارها راضى نمى شد، گر چه اهل و عیالش به اسارت افتند و خود و یارانش کشته شوند.

۲۶. علامه طنطاوى (دانشمند مصری):

(داستان حسینی) عشق آزادگان را به فداکاری در راه خدا بر مى انگیزد و استقبال مرگ را بهترین آرزوها به شمار مى آورد، چنانکه راى شتاب به قربانگاه، بر یکدیگر پیشى جویند.

۲۷. العُبیدى (مفتى موصل):

فاجعه کربلا در تاریخ بشر نادره اى است، همچنان که مسبّبین آن نیز نادره اند … حسین بن علی(ع) سنّت دفاع از حق مظلوم و مصالح عموم را بنا بر فرمان خداوند در قرآن به زبان پیامبر اکرم(ص) وظیفه ی  خویش دید و از اقدام به آن تسامحى نورزید. هستس خود را در آن قربانگاه بزرگ فدا کرد و به این سبب نزد پروردگار، “سرور شهیدان” محسوب مى شود و در تاریخ ایام، “پیشواى اصلاح طلبان” به شمار رفت. آری، به آنچه خواسته بود و بلکه برتر از آن، کامیاب گردید.

شیخ جعفرشوشترى