داستان هایی خواندنی از کمک به همسر در کارهای خانه

یکی از ویژگی‌ های مهم و مورد تاکید در خانواده اسلامی، کمک به همسر در انجام کار های خانه است. در آیین همسرداری از دیدگاه قرآن و پیشوایان معصوم (علیهم السلام)، به برخورد شایسته با همسران سفارشات زیادی شده و قرآن کریم با صراحت به مردان می فرماید که با زنان به طور شایسته رفتار کنند: «عَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ؛ با آنان به طور شایسته رفتار کنید.»^[۱]

تردیدی نیست یکی از عوامل مهم تحکیم روابط همسران، یاری و کمک به همسر در انجام امور خانه است. حقیقت این است بر خلاف تصور عده ای، اداره امور خانه کار مشکلی است؛ خصوصا تر و خشک کردن فرزندان خردسال و رسیدگی به امور درسی آنان و نیز میزبانی و پذیرایی از مهمان ها برای خانم خانه، کار دشواری است. اینجاست که کمک به همسر از جانب آقای خانه، ضمن کاستن از بار کار های خانه از دوش او، زمینه تحکیم هر چه بیشتر روابط وی با همسرش را فراهم می کند.

 امام علی (علیه السلام) و کمک به همسر

روزى رسول اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم) وارد خانه دختر بزرگوارش حضرت فاطمه (علیها السلام) شد و مشاهده نمود امام على (علیه السلام) در حال کمک به همسر و پاک کردن عدس است.

پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم)، از این کار امام على (علیه السلام) خشنود شد؛ او را تشویق نمود و چنین فرمود: «ای علی! هیچ مردى همسرش را در کار خانه کمک نمی کند مگر آن که خداوند، به تعداد موهاى بدن او، برابر عبادت یک سال که روز هایش را روزه گرفته و شب هایش را به شب زنده دارى سپری کرده باشد، ثواب به او مى‌ دهد.

همچنین خداوند ثواب صابرین را به او عطا مى نماید. هرکس همسر و عیال خود را در کار هاى مربوط به منزل کمک و مساعدت نماید و بر او منت نگذارد، خداوند نام او را در لیست شهدا و صدیقین ثبت مى نماید.

حضرت در ادامه سخنانش در تمجید از کمک به همسر فرمود: بدان که یک ساعت خدمت در منزل، بهتر از یک سال عبادت مستحبى است. لذا هر مردى که بدون منت به همسر خود خدمت کند، همانا او در سراى محشر بدون حساب داخل بهشت مى گردد. خدمت به همسر، کفاره گناهان کبیره مى باشد و موجب خاموشى خشم و غضب خداوند و فزونی حسنات و بالا رفتن درجات خواهد بود.

رسول خدا (صلى اللّه علیه و آله و سلم) در پایان فرمود: اى ابوالحسن! این را هم بدان کسى کمک به همسر و خانواده خود نمى کند مگر آن که نسبت به خدا و معاد معتقد باشد و نیز هدفش جلب رضایت خداوند و سعادت دنیا و آخرت باشد».^[۲]

امام خمینی (ره) و کمک به همسر و خانواده

خاطره ای از زبان نعیمه اشراقی نوه دختری امام خمینی (ره):

اهل خانه، بگو مگو می کردند. همین طور شوخی و جدی سر ظرف شستن، آن روز یکی به دو می کردند. یکی می گفت: «خسته ام! امروز خیلی خسته ام! این دفعه تو ظرف ها را بشوی!». آن یکی جواب می داد: «اگر تو خسته ای من هم خسته ام، نوبت خودت است، خودت باید ظرف ها را بشویی!».

به هر حال این بگو مگو ها، برنده ای نداشت و بدون نتیجه پایان یافت. ظرف ها مانده بود و هر کس رفته بود سراغ کار خودش تا بالاخره یکی خستگی اش رفع شود و ظرف ها را بشوید.

اذان ظهر را که گفتند، چشمشان به آقا افتاده بود که می رود توی آشپزخانه، لابد طبق معمول برای وضو. اما وضوی آقا این بار خیلی طول کشیده بود؛ بیشتر از هر وقت دیگر. نگران شده بودند. رفتند سمت آشپزخانه که ببینند خدای نکرده اتفاقی برای آقا نیفتاده باشد. وارد آشپزخانه که شدند، خشک شان زد. آقا بود و آستین های بالا زده و یک کپه ظرف شسته شده تر و تمیز!

آقا که تعجب شان را دید، لبخندی زد و گفت: وقتی حرف هایتان را شنیدم، احساس کردم این دفعه نوبت من است که ظرف ها را بشویم.^[۳]

میرزا جواد تهرانی و کمک به همسر

همسر مرحوم آیت الله میرزا جواد تهرانی (ره) از سادات علویه بود؛ علاوه بر احترام زیادی که آقا برای ایشان قائل بودند، هر وقت هم که فرصت یاری می نمود در خانه، از کمک به همسر دریغ نمی کردند.

اساسا ایشان به کسی زحمت نمی داد مخصوصا در امور شخصی خویش. تا آنجایی که می توانستند و قدرت و توان داشتند، خودشان انجام می دادند، تا آنجا که از همسر خود نمی خواستند که مثلا لباس هایشان را بشویند بلکه این همسرشان بود که با توجه به اخلاق مرحوم آقا، از ایشان می خواستند که لباس هایشان را برای شستن، در اختیار ایشان بگذارند و باز هم به سادگی حاضر نمی شدند.

در برخی اوقات نیز دیده می شد که به منظور کمک به همسر، جارو به دست گرفته و حیاط منزل را جاروب می زنند و این در حالی بود که راه رفتن با عصا برایشان مشکل بود!^[۴]

سردار شهید محمدرضا دستواره و کمک به همسر

خاطره همسر سردار شهید محمدرضا دستواره:

وقتی به خانه می رسید، گویی جنگ را می گذاشت پشت در و می آمد داخل خانه. دیگر یک رزمنده نبود. یک همسر خوب بود برای من و یک پدر خوب برای مهدی.

با هم خیلی مهربان بودیم و علاقه ای قلبی به هم داشتیم. اغلب اوقات که می رسید خانه، خسته بود و درب و داغون! چرا که مستقیم از کوران عملیات و به خاک و خون غلتیدن بهترین یاران خود باز می‌ گشت. با این حال سعی می‌ کرد به بهترین شکل وظیفه سرپرستی اش را نسبت به خانه و کمک به همسر انجام دهد.

به محض ورود می پرسید: کم و کسری چی دارید؟ مریض که نیستید؟ چیزی نمی خواهید؟ بعد آستین را بالا می زد و پا به پای من در آشپزخانه کار می کرد. غذا می پخت. ظرف می شست. حتی لباس هایش را نمی گذاشت من بشویم. می گفت: لباس های کثیف من خیلی سنگین است؛ تو نمی‌ توانی چنگ بزنی.

بعضی وقت ها فرصت شستن نداشت. زود بر می گشت. با این حال موقع رفتن، مرا مدیون می کرد که دست به لباس ها نزنم. در کمترین فرصتی که به دست می آورد، ما را می برد گردش.^[۵]

سردار شهید یوسف کلاهدوز و کمک به همسر

خاطره همسر سردار شهید یوسف کلاهدوز:

شاید علاقه اش را خیلی به من نمی گفت ولی در عمل، خیلی به من توجه می کرد. با همین کارهایش، غصه دوری از خانواده ام را فراموش می کردم.

حقوق که می گرفت می آمد خانه و تمام پولش را در کمد من می گذاشت و می گفت: هر جور خودت دوست داری خرج کن.

خرید خانه با من بود. اگر خودش پول لازم داشت، می آمد و از من می‌ گرفت. هر وقت هم که دلم برای پدر و مادرم تنگ می شد، آزاد بودم یکی دو هفته بروم اصفهان. اصلا سخت نمی گرفت.

از اصفهان که بر می گشتم، می دیدم زندگی خیلی مرتب و تمیز است. لباس هایش را خودش می شست و آشپزخانه را مرتب می کرد.^[۶]

نتیجه گیری

بر خلاف باور نادرستی که در بین بسیاری از مردان رایج است، کمک به همسر، دلیل بر زن ذلیلی نیست بلکه نشانه اوج عطوفت و مهربانی شوهر نسبت به همسر و فرزندان خود است. این جزء دین ماست که مرد خانواده در کمک به همسر و انجام کارهای منزل، همکاری کند.

حقیقت این است که انجام کارهای خانه، وظیفه شرعی و حقوقی زن نیست و آنچه اسلام به عنوان وظیفه بر دوش زن نهاده، اصل تمکین و خوب شوهرداری کردن است.

با این حال، آنچه در دین بدان سفارش شده و در سفارشات و سیره پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) مشاهده می شود، این است که زن و شوهر باید در مسائل دینی و دنیوی کمک‌ کار یکدیگر باشند و با عشق و علاقه ای خالصانه و نه از روی حساب و کتاب و چرتکه ای! از خدمتگذاری بی منت به هم دریغ نکنند تا مورد رضایت و خشنودی پروردگار قرار بگیرند.

گردآوری و بازنویسی: حسین فاضلی

پی نوشت ها

[۱] . نساء/ ۱۹

[۲] . محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج ۱۳، ص ۴۸ (روایت، طولانی است و خلاصه شده است)؛ نیز بنگرید: علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۱۳۲

[۳] . محمد رضا بایرامی و دیگران، مهربان تر از نسیم، ۹۹ قصه از زندگی امام خمینی (ره)

[۴] . مرتضی عطایی، خاطراتی از آیینه اخلاق (یادواره ای از آیت الله میرزا جواد آقا تهرانی)، ص۱۵(با تغییر و ویراست متن)

[۵] . همسرداری سرداران شهید، ص۴۶، عنوان خاطره: جنگ را می گذاشت پشت در!(با تغییری اندک)

[۶] . همسرداری سرداران شهید، ص۳۵، عنوان خاطره: هر طور خودت دوست داری!

منابع

• قرآن کریم.
• علامه مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی؛ بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار (علیهم السلام)؛ بیروت؛ دار احیاء التراث العربی؛ ۱۴۰۳ ق.
• محدث نوری، حسین بن محمد تقی؛ مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل؛ قم؛ موسسه آل البیت (علیهم السلام)؛ چاپ اول؛ ۱۴۰۸ ق
• همسرداری سرداران شهید (خاطراتی از سرداران شهید در خصوص رفتار با همسر)؛ تهران؛ انشارات موسسه فرهنگی قدر ولایت؛ چاپ اول؛ ۱۳۹۱ ش.
• عطایی، مرتضی؛ خاطراتی از آیینه اخلاق (یادواره ای از آیت الله میرزا جواد آقا تهرانی ره)؛ مشهد؛ انتشارات الف؛ چاپ چهارم؛ ۱۳۸۵ ش.
• بایرامی، محمد رضا؛ ستوده، امیررضا؛ سیدناصری، حمیدرضا؛ ناصری، محمد؛ عربلو، احمد؛ طاقدیس، سوسن؛ مهربان تر از نسیم؛ ۹۹ قصه از زندگی امام خمینی (ره)؛ تهران؛ موسسه نشر و تحقیقات ذکر؛ چاپ چهارم؛ ۱۳۹۲ ش.