شیعیان ژاپن

اشاره

ژاپن کشوری در شرق آسیا است که یکی از پرجمعیت‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌رود و تعداد مسلمانان در آن به ۱۰۰ هزار نفر می‌رسد. مسلمانان در ژاپن دارای مسجد و مراکز اسلامی هستند و می‌توانند شعائر دینی خود را به جا آورند. تعدادی شیعه نیز در این کشور زندگی می‌کنند که اکثراً از مهاجران کشورهای دیگر مثل ایران و پاکستان هستند. البته شیعیان بومی نیز در این کشور وجود دارند که محمد ساوادا مترجم قرآن کریم به زبان ژاپنی از جمله ایشان است. پیوند به بیروناطلاعات کشورژاپن کشوری است در اقیانوس آرام واقع در آسیای شمال شرقی که یکی از قدرت‌های اصلی اقتصادی جهان به شمار می‌رود.[۱]

پیشینه اسلام و تشیع در ژاپنشیعیان نخستین مسلمانانی بودند که وارد ژاپن شدند. بر اساس پژوهش‌ها و اظهارات محمد ساوادا، اسلام ۱۳۰۰ سال‌ قبل‌ وارد‌ ژاپن شد.‌ یعنی هنگامی که امام‌ علی بن ابی طالب (علیه السلام) در شهر کوفه تشکیل حکومت داد، هسته اصلی شیعیان در آن‌جا شکل گرفت؛ اما‌ پس‌ از‌ شهادت حضرت علی(علیه السلام) و بر اثرافزایش ظلم‌ و ستم‌ حکام‌ بنی‌ امیه،‌ عده‌ای از شیعیان مجبور شدند به سایر مناطق مانند خراسان و ماوراءالنهر کوچ کنند. عده‌ای نیز با عبور از راه دریایی خلیج فارس و اقیانوس هند وارد سواحل جنوبی‌ چین در جزیره هاینان، تایوان و دیگر نواحی جنوب و جنوب شرقی چین شدند. در آن زمان روابط دربار چین با ژاپن بسیار دوستانه بود و رفت و آمدهای دریایی میان دو‌ کشور‌ برقرار بود؛ از این‌رو تعدادی از شیعیان از چین عازم ژاپن شدند و در منطقه‌ای به نام «ماتاگی» اقامت گزیدند. گروهی از دانشجویان دانشگاه توکیو در مورد ریشه واژه «ماتاگی»‌ تحقیق‌ کرده و سرانجام با کمک گرفتن از بخش فارسی دانشگاه به این نتیجه رسیده‌اند که ریشه «ماتاگی» از واژه عربی «متّقی» گرفته شده است.[۲]اکنون‌ در‌ نزدیکی محله «ماتاگی» یک پارک‌ ملی‌ به نام «نیکو» وجود دارد. داخل این پارک، پنج کوه به نام «تارویاما»، «نان تای سَن»، «نیو هو زَن»،‌ «ای شن می‌شی» و «شو شن می‌شی» قراردارد،‌ که از گذشته‌های دور شایع بود که این پنج کوه به ترتیب، نماد پنج تن آل عبا، یعنی رسول اکرم، امام علی، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین علیهم السلام هستند.‌ یک‌ راهب بزرگ ژاپنی به نام «کوبوداشی» در یکی از معابد اطراف این پنج کوه مشغول فعالیت‌های مذهبی بوده و می‌گویند که معلومات زیادی درباره پنج تن داشته است. در حال حاضر، در‌ اطراف‌ این پنج‌ کوه، معابد بودایی و شینتو وجود دارد.[۳]

اسلام و تشیع در روزگار کنونیامروزه در ژاپن ۱۰۰ هزار مسلمان زندگی می‌کنند که ۹۰ درصد از آنها از کشورهای اندونزی، پاکستان، ایران و بنگلادش به این کشور مهاجرت کرده‌اند و ۱۰ درصد مابقی ژاپنی‌ هستند.[۴]از این تعداد مسلمان، بر اساس آمار مجمع جهانی اهلبیت(علیه السلام) در سال ۲۰۰۸، جمعیت شیعیان این کشور ۲۵.۰۰۰ نفر یعنی حدوداً ۰.۰۱ درصد از کل جمعیت است اما انجمن دین و زندگی اجتماعی (مؤسسه PEW)، در سال ۲۰۰۹ شیعیان ژاپن را کمتر از ۱.۸۳۰ برآورد کرده است.از مهم‌ترین شیعیان ژاپنی می‌توان به شخصی به نام ابراهیم ساوادا اشاره نمود که پسر محمد ساوادا مترجم قرآن به ژاپنی است. ابراهیم ساوادا مدتی را برای تحصیل در ایران و شهر قم بوده است.

اتاق میهمان در مسجد توکیو که در آن از اشعار فارسی استفاده شده

مساجد و مراکز اسلامی ژاپن

مسجد کوبه در ژاپندر حال حاضر در ژاپن بین ۳۰ تا ۴۰ مسجد وجود دارد. مساجد در ژاپن مکانی چند منظوره هستند که علاوه بر برگزاری نماز جماعت، محل اجتماعات دینی، فرهنگی، اجتماعی و حتی گاه اقتصادی به شمار می‌آیند. لازم به ذکر است که حدود صد سال پیش، در سراسر ژاپن تنها ۲ مسجد وجود داشت و این تعداد امروز به ۴۰ مسجد رسیده است.[۵] مهم‌ترین این مساجد عبارتند از:    مسجد کوبه: این مسجد نخستین مسجد ژاپن است که در سال ۱۹۳۵ ساخته شد.

مسجد توکیو: این مسجد در شهر توکیو است که در سال ۱۹۳۸ ساخته و در سال ۱۹۹۰ بازسازی شده است.در کنار مساجد، مراکز اسلامی نیز وجود دارند. برخی از این مراکز عبارتند از:    موسسه اسلامی سور: این مرکز مهمترین موسسه اسلامی فعال در ژاپن است.

انجمن اسلامی‌ ژاپن یک مرکز مهم ا سلامی در توکیو به شمار می‌رود که با تلاش محمد ساوادا، از شیعیان قدیمی ژاپن، پیش از گرایش به‌ تشیع‌ و نیز با همکاری تعدادی دیگر از دوستانش شکل گرفت. این انجمن با «رابطه العالم الاسلامی» در مکه ارتباط دارد و کتاب‌های دینی بسیاری را چاپ و در میان مسلمانان ژاپن منتشر کرده‌ است.[۶]مجمع اهل بیت(علیه السلام) توکیواین مرکز مهم ترین مرکز شیعی در ژاپن است.محمد ساوادا و فرزندش ابراهیم، از سال ۱۹۸۰ با مجمع جهانی اهل بیت (علیه السلام) ارتباط داشته و چندین بار‌ در‌ اجلاس‌های این‌ مجمع‌ در‌ تهران و قم شرکت‌ کرده‌اند. در یکی از جلسات، درباره تأسیس مرکز اهل بیت (علیه السلام) در ژاپن، با مسئولین‌ مجمع گفت‌ و گو کرده که این پیشنهاد‌ با‌ استقبال‌ و حمایت‌ آنان روبه‌رو شد.‌ به‌ دنبال این حمایت‌های معنوی، در سال ۱۹۹۰ مرکز اهل بیت (علیه السلام) را در ژاپن تأسیس کردند.‌ در حال‌ حاضر،‌ فرزند محمد ساوادا، ابراهیم، ریاست این مرکز را بر‌ عهده‌ دارد.[۷]

مشکلات و نیازهای مسلمانان ژاپنیکی از مشکلات اساسی مسلمانان ژاپن کمبود کتاب‌های فقهی و حدیث به زبان ژاپنی است. همچنین در اقلیت قرار گرفتن مسلمانان در این کشور باعث شده که آنها با مشکلاتی از جمله یافتن محصولات غذایی حلال مواجه شوند.[۸]پس از حادثه ۱۱ سپتامبر و کشته شدن چند ژاپنی در این حادثه و تبلیغات گسترده رسانه‌های غربی و وابسته به غرب، مسلمانان در سراسر جهان حتی در ژاپن نیز با مشکلات فراوانی روبرو بوده‌اند.مسلمانان در این کشور با تبعیض‌های نژادی فراوانی روبه‌رو هستند، البته این مشکلات بیشتر گریبان‌گیر کسانی است که اعتقادات دینی‌شان را در جامعه و محل کار خود بروز می‌دهند. گذشته از رفتارهای تبعیض‌آمیزی که وجود دارد، قوانین انعطاف‌ناپذیری که در محیط‌های کاری کشور ژاپن حاکم است، بسیاری از مسلمانان را برای داشتن ۱۰ دقیقه وقت آزاد برای اقامه نمازشان با مشکل مواجه می‌کند.[۹]

پانویس:

1. مقاله «ژاپن» در سایت C.I.A
2. مصاحبه با ساوادا صفا، محمد القائم؛ مرکز ترجمه قرآن؛ مجله: ترجمان وحی، شهریور ۱۳۸۰ – شماره ۹، ص۱۵۳-۱۵۴.
3. مصاحبه با ساوادا صفا، محمد القائم؛ مرکز ترجمه قرآن؛ مجله: ترجمان وحی، شهریور ۱۳۸۰ – شماره ۹، ص۱۵۳-۱۵۴.
4. مسلمانان ژاپن، خبرگزاری مهر
5. مسلمانان ژاپن، خبرگزاری مهر
6. مصاحبه با ساوادا صفا، محمد القائم؛ مرکز ترجمه قرآن؛ مجله: ترجمان وحى، شهریور ۱۳۸۰ – شماره ۹، ص۱۵۴-۱۵۳.
7. مصاحبه با ساوادا صفا، محمد القائم؛ مرکز ترجمه قرآن؛ مجله: ترجمان وحی، شهریور ۱۳۸۰ – شماره ۹، ص۱۵۵-۱۵۷.
8. مسلمانان ژاپن، خبرگزاری مهر
9. مسلمانان ژاپن؛ فارس نیوز

منبع: ویکی شیعه