ابراهیم بن هلال ثقفى

( اوایل قرن سوم ۲۸۳ ه.ق )

ابو اسحاق، ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال ثقفی اصفهانی از علمای بزرگ شیعه و از راویان حدیث به شمار می آید.تاریخ دقیق ولادت وی در دست نیست اما روشن است که او در اوایل قرن سوم هجری و در شهر کوفه به دنیا آمده است.کوفه به شهر علاقهمندان خاندان حضرت علی (علیه السلام) مشهور است.ابو اسحاق در اوایل عمر، زیدی مذهب بوده، سپس مذهب حق امامیه را برگزیده است .
سبب انتقال وی از کوفه به اصفهان آن بوده که وی کتابی به نام “المعرفه ” در مناقب اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) و مثالب دشمنان ایشان نوشت . برخی از دانشمندان کوفه او را از نشر آن کتاب به جهت اشتمالش بر مثالب دشمنان اهل بیت رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) منع نمودند لیکن او نظر به اعتماد و اطمینانی که به تالیف خود داشت از نشر آن خودداری نکرد بلکه قدمی فراتر گذاشت و سوگند یاد نمود که آن را در شهر اصفهان، که آن زمان دورتر از عقاید وآرا» شیعیان ومخالف تر با مذهب وآئین آنها بود، منتشر کند.

به این جهت به اصفهان کوچ کرده، در آنجا   رحل اقامت انداخت و به نشر کتاب خود در آن شهر اقدام کرد . گروهی از علمای بزرگ قم از جمله احمد بن ابی عبد الله برقی، از اعاظم علمای شیعه، از او درخواست نمودند به قم منتقل شود اما وی نپذیرفت و تا آخر عمر در اصفهان بسر برد و به نشر مذهب جعفری در آن دیار پرداخت .

اساتید:

ثقفی در شهر کوفه نزد علما و بزرگان و راویان بزرگ شیعه به فراگیری علم پرداخت، ازجمله :۱- ابو نعیم فضل بن دکین۲- اسماعیل بن ابان۳- یونس بن عبید

تالیفات:

ابراهیم نزدیک به پنجاه کتاب تالیف نموده که متاسفانه دستبردهای روزگار و پیش آمدهای ناگوار همه آنها را از میان برده و بنابر اطلاعاتی که از تتبع فهرست های کتب موجود بر می آید فقط کتاب “الغارات” از خطر نابودی جان به در برده اما دیگر تالیفات وی مانند: المغازی، السقیفه، الرده، مقتل عثمان، الشوری، بیعه امیر المومنین، قیام حسن بن علی (علیه السلام)، مقتل الحسین (علیه السلام) و…تنها نامشان به دست ما رسیده است.

وفات:ابو اسحاق در سال ۲۸۳ ه.-ق در اصفهان بدرود حیات گفت.