آیا تعدد زوجات پیامبر اسلام (ص) منافات با شخصیت او دارد؟

شبهه:

چرا محمد (ص) ۲۰ زن داشته آیا این تعداد زن شخصیت پیامبر اسلام را زیر سوال نمی برد؟

پاسخ:

 تعداد زنهای پیامبر آنگونه که در شبهه آمده بیست زن نبوده است از مدارکی که وجود دارد بیش از دوازده زن برای پیامبر خدا شناخته شده نیست که با یازده تن از آنها زناشوئی نمودند و یکی را بدون تصرف به خانه پدر فرستادند.»^[۱]

قریب به اتفاق مورخین از زنان پیامبر(ص) به این ترتیب نام برده اند:

1. حضرت خدیجه. ۲. سوده دختر رمعه بن قیس. ۳. عایشه.   ۴. حفصه.   ۵. زینب دختر خزیمه.   ۶. ام حبیبه.   ۷. ام سلمه.   ۸. زینب دختر جحش.    ۹. جویریه.    ۱۰. صفیه.   ۱۱. میمونه، ۱۲ ماریه قبطیه و ریحانه دختر شمعون.»^[۲]

بعد از این مقدمه کوتاه در فلسفه ازدواجهای پیامبر خدا(ص) باید گفت که هر یک از ازدواج های رسول خدا (ص) دلایل و عوامل خاص خود را داشته است که به برخی از آنها اشاره می شود:

۱. یکی از این عوامل پیشنهاد خود زنان بر ازدواج با رسول خدا (ص) بوده است. اولین زنی که این پیشنهاد را نمود حضرت خدیجه (ص) بود و پیامبر خدا(ص) هم آن را پذیرفت. و نیز برخی از زنان دیگر عرب به خاطر بیوه بودن و بی شوهر بودن شان با پیشنهاد خودشان با رسول خدا ازدواج نموده اند. مثل ام حبیبه دختر ابی سفیان و زینب دختر جحش.

۲. یکی دیگر از عوامل اساسی ازدواج پیامبر(ص) این بوده که پدران دختران به خاطر ایجاد رابطۀ خانوادگی با رسول خدا دختران شان را به عقد پیامبر(ص) در می آورده اند مثل ابوبکر، عمر و اشعث که دختران شان را به ازدواج رسول خدا (ص) در آورده بودند.

۳. یکی از عوامل دیگری که در ازدواج های رسول خدا نقش داشته است، کشته شدن شوهران برخی از زنان در جنگ بوده و به خاطر به عهده گرفتن سرپرستی یتیمان و بازماندگان آنان پیامبر خدا با برخی از این زنها ازدواج نموده است.^[۳]

۴. برخی از ازدواجها برای مصالح جامعه انجام گرفته است.هنگامى که پیامبر دعوت عمومى به اسلام را آغاز نمود و حتى پس از هجرت آن حضرت به مدینه پیروان آن حضرت را گروهى اندک تشکیل مى دادند و از سوى دیگر چون آن حضرت بر ضد تمام معتقدات خرافى جامعه جاهلى قیام کرده بود تمامى قبایل و اقوام با آن حضرت دشمنى مى ورزیدند بنابراین آن حضرت براى شکستن اتحاد بین قبایل از تمامى ابزار و شیوه هاى مشروع استفاده مى نمود و از آنجا که یکى از راههاى برقرارى روابط و بلکه محکم ترین راه برقراری ارتباط در بین اعراب جاهلى رابطه خویشاوندى بود آن حضرت از طریق ازدواج با برخى از قبایل رابطه برقرار نمود تا آنان را با خویش همراه و هم قدم نماید.

۵. یکى دیگر از دلایل ازدواجهاى پیامبر شکستن سنتهاى جاهلى و نادرست جامعه در عربستان بوده است. به عنوان نمونه مى توان از ازدواج آن حضرت با زینب دختر حجش یاد کرد. اعراب جاهلى پسر خوانده را مانند پسر خویش تصور مى کردند و او را همچون فرزند صلبى محرم مى شمردند بنابراین براى اثبات این نکته که پسر خوانده مانند فرزند واقعى نمى باشد پیامبر پس از آن که زید – پسر خوانده ایشان – همسرش زینب را طلاق داد و مدت عده او سپرى شد با زینب ازدواج کرد و بدین وسیله این سنت جاهلى را منسوخ برد.[۴]

بنابراین اکثر ازدواجهای پیامبر اسلام(ص) منشأ اجتماعی داشته است. و این مسئله نه تنها آن حضرت را زیر سوال نمی‌برد بلکه با خواست خداوند تن به زحمت داده و حتی با کسانی هم ازدواج کرده که هیچ علاقه ای به آنها نداشته است.

پی نوشت:

[۱]. خلیلی، محمد علی، زندگانی محمود: پیامبر اسلام، ص ۵۴۰، ناشر اقبال، ت ۱۳۷۸.

[۲]. بابایی آملی، ابراهیم، داستان ازدواج معصومین ـ علیه السّلام ـ ص ۱۵، ناشر نجبا، و: خرشاهی بهاالدین، دانش نامه قرآنی، ج۱، ص ۱۱۵۳، ناشر ناهید، ت ۱۳۷۷.

[۳]. ر.ک: شیخ نجاح طائی، ازواج النبی و بناته ، ص ۸۷، دار الهدی لاحیاء التراث، اول، ۱۴۲۲ ق.

[۴]. یکصد و هشتاد پرسش و پاسخ، آیت اله مکارم شیرازى، ص ۲۱۵ – ۲۱۷.