فرق بین حج عمره با حج تمتع

بین عمره و حج تمتع تفاوت هایی وجود دارد. عمره هم بر دو نوع است یکی عمره مفرده و دیگری عمره ای که قبل از حج تمتع انجام می شود. عمره و حج در امور مختلف با هم تفاوت دارند که در این مقاله به این تفاوت ها اشاره شده است.

به طور اجمال تفاوت های بین عمره مفرده با عمره تمتع از این قرار است:

۱. عمره تمتع صرفاً در ماه‌های خاصی (شوال، ذی‌قعده، ذی‌حجه) انجام می‌ شود، ولی عمره مفرده منحصر به زمان خاصی نبوده و در تمام ایام سال می‌ توان آن‌ را انجام داد.

۲. محل احرام در عمره تمتع یکى از مواقیت پنجگانه است، ولی میقات عمره مفرده نزدیک‌ترین محل در خارج از حرم است و می‌ توان از یکى از مواقیت پنجگانه هم مُحرم شد.

۳. در عمره تمتع تراشیدن سر جایز نیست و فقط باید تقصیر کند ولی در عمره مفرده بین تقصیر و سر تراشیدن اختیار است.

۴. عمره تمتع طواف نساء ندارد، ولی عمره مفرده دارای طواف نساء است.

(حج تمتع نیز اعمالی اضافه بر عمره آن دارد)

تفاوت عمره مفرده با حج و عمره تمتع

زیارت خانه خدا دارای مناسک و اعمال مخصوصی است که معمولاً به دو شیوه انجام می‌ شود؛ اول: عمره مفرده؛ دوم: حج تمتع.[۱]

اول: عمره مفرده

اعمال عمره مفرده به ترتیب زیر است:

۱. احرام [۲] (شامل: نیت، پوشیدن لباس احرام، تلبیه).

۲. طواف خانه خدا.

۳. نماز طواف.

۴. سعی بین صفا و مروه.

۵. حلق (تراشیدن سر) یا تقصیر (کوتاه کردن مو یا ناخن برای آقایان).

۶. طواف نساء.

۷. نماز طواف نساء.

دوم. حج تمتع

حج تمتع مرکب از دو عمل است؛ عمره تمتع و حج تمتع.[۳] عمره تمتع در شکل، همانند عمره مفرده است ولی تفاوت هایی نیز دارند که در ذیل می‌ آید.

اول: عمره تمتع صرفاً در ماه‌ های خاصی (شوال، ذی‌قعده، ذی‌حجه) انجام می‌ شود، ولی عمره مفرده منحصر به زمان خاصی نبوده و در تمام ایام سال می‌ توان آن‌ را انجام داد. اگر چه طبق برخی از روایات عمره رجبیه (عمره در ماه رجب) از فضیلت و اهمیت بیشتری برخوردار است.[۴]

دوم: در عمره تمتع باید تقصیر کند؛ یعنى مقداری از مو یا ناخن خو راد بچیند، و سر تراشیدن (تیغ کردن) جایز نیست ولی در عمره مفرده مخیّر است بین سر تراشیدن و تقصیر.

سوم: عمره تمتع طواف نساء ندارد ولی عمره مفرده دارای طواف نساء است.

چهارم: میقات[۵]عمره تمتع یکى از مواقیت [۶]پنج‌گانه است، و میقات عمره مفرده «أدنى الحل» (نزدیک ترین محل در خارج از حرم) است و جایز است از یکى از مواقیت پنجگانه مُحرم شود.

حاجی بعد از به جا آوردن عمره تمتع، برای انجام اعمال حج تمتع، به نیت احرام حج دوباره مُحرم می‌ شود.

اعمال حج تمتع به طور مختصر به ترتیب زیر است:[۷]

۱. احرام بستن در مکه.

۲. وقوف در عرفات.

۳. وقوف در مشعر الحرام.

۴. سنگ زدن به جمره عقبه در منا.

۵. قربانى در منا.

۶. تراشیدن سر یا تقصیر کردن در منا.

۷. طواف زیارت در مکه[۸].

۸. دو رکعت نماز طواف.

۹. سعى بین صفا و مروه.

۱۰. طواف نساء.

۱۱. دو رکعت نماز طواف نساء.

۱۲. ماندن در منا، در شب یازدهم و شب دوازدهم و شب سیزدهم (براى بعضى از اشخاص).

۱۳. زدن سنگ به جمرات در روز یازدهم و دوازدهم. همچنین اشخاصى که شب سیزدهم در منىٰ ماندند روز سیزدهم باید رَمْى جمرات کنند.[۹].

پی نوشت:

[۱]. خاطر نشان می‌ شود، اصطلاح «حج» در اینجا به صورت عام بوده که اعمال آن، دو دسته است، عمره تمتع و حج تمتع.

[۲]. با مُحرم شدن؛ بیست و پنج چیز بر مُحرم حرام می‌ شود:

۱. آمیزش. ۲. بوسیدن. ۳. لمس کردن. ۴. نگاه با شهوت. ۵. عقد کردن. ۶. استمناء. ۷. پوشاندن سر (برای مردان) ۸. پوشیدن لباس دوخته (برای مردان) ۹. پوشاندن تمام روى پا (برای مردان) ۱۰. پوشاندن صورت. ۱۱. استعمال عطریات. ۱۲. زینت. ۱۳. نگاه کردن به آینه. ۱۴. روغن مالیدن. ۱۵. ناخن گرفتن. ۱۶. ازاله مو. ۱۷. سایه قرار دادن (برای مردان) ۱۸. فسوق. ۱۹. جدال. ۲۰. خون درآوردن از بدن خود. ۲۱. کندن دندان. ۲۲. کشتن حشرات بدن. ۲۳. حمل سلاح. ۲۴. کندن گیاهان و درختان حرم. ۲۵. شکار، بعد از اتمام اعمال عمره مفرده این محرّمات برای مُحرم، حلال می‌شود؛ لنکرانی، محمد فاضل، احکام عمره مفرده، ص ۵۶

[۳]. امام خمینی، مناسک حج، ص ۵۳.

[۴]. الکافی ج ۴، ص ۵۳۶.

[۵]. میقات به مکانی گفته می‌شوند که قبل از ورود به مکه مکرمه در آن‌جا احرام بسته و لباس احرام می‌پوشند.

[۶]. مواقیت پنج‌گانه عبارتند از: ۱. مسجد شجره (ذوالحلیفه) و آن میقات کسانى است که از مدینه منوّره به مکه مى‌ روند. ۲. وادى عقیق، و آن میقات کسانى است که از راه عراق و نجف به مکه مى‌ روند. ۳. قرن المنازل، و آن میقات کسانى است که از راه طائف به مکه مى‌ روند. ۴. یلملم، و آن میقات کسانى است که از راه یمن به مکه مى‌ روند. ۵. جحفه، و آن میقات کسانى است که از راه شام به مکه مى‌ روند؛ فاضل لنکرانى، محمد، احکام عمره مفرده، ص ۳۵.

[۷]. حج، دارای احکام و معارف بسیار زیادی است که تفصیل آن مربوط به کتاب‌های مناسک و معارف حج و عمره است.

[۸] . البته می توان بندهای ۷ تا ۱۱ را بعد از پایان توقف در منی انجام داد.

[۹]. امام خمینی، مناسک حج، ص، ۵۴.