تصمیم گیری و هدفگذاری، از مراحل بسیار مهم در نیل به موفقیت و کامیابی است. همه ما، رویاها و آرزوهایی داریم که می توانیم با تحقق آنها در زندگی خود، تغییر و تفاوتی چشمگیر ایجاد کنیم. اکنون چند لحظه وقت صرف کنید و در رویا و آرزوی خود فرو بروید و ببینید خواسته واقعی شما در زندگی چیست؟
کارهایی که گاه به گاه انجام می دهیم، ملاک نیستند، بلکه اعمال دائمی ما هستند که نقش تعیین کننده دارند. پدر همه اعمال ما کدام است؟ چه عملی در نهایت، تعیین کننده شخصیت و راه زندگانی ماست؟ پاسخ این پرسش، در تصمیم گیری و هدفگذاری نهفته است. در لحظات تصمیم گیری و هدفگذاری است که سرنوشت ما رقم زده می شود. من بیش از هر چیز، اعتقاد دارم که آنچه سرنوشت ما را تعیین می کند، شرایط زندگیمان نیست، بلکه تصمیم های ماست.
چه کسی باور می کرد که ایمان مردی حقوقدان، آرام و بی ادعا، چنان قدرتی داشته باشد که امپراطوری وسیعی را واژگون کند؟ مع ذالک تصمیم گیری و هدفگذاری مناسب مهاتما گاندی و اعتقاد او به این که بدون توسل به خشونت، می توان به مردم هند کمک کرد تا دوباره زمام کشور خود را به دست گیرند، یک رشته وقایع زنجیره ای غیر‌منتظره را سبب شد.
ببینید وقتی تصمیم گیری و هدفگذاری به موقع و با ایمان کامل به آن عمل می شود، چه نیرویی دارد. هنگامی که خیلی ها این کار را رویایی غیر‌ممکن تصور می کردند، استقامت و پابندی گاندی در تصمیم گیری و هدفگذاری خود، آن رویا را به واقعیتی غیر‌قابل انکار مبدل کرد. نکته آن است که خود را متعهد کنیم به طوری که نتوانیم از تصمیم خود بر گردیم.
اگر شما همین اندازه شور و شوق، ایمان و عمل در خود سراغ داشتید که بتوانید حرکتی توقف ناپذیر را به وجود آورید، دست به چه اقداماتی می زدید؟ در درون هر یک از ما، منابع نیروی عظیمی به ودیعه نهاده شده است که می تواند ما را به کلیه آرزوهای خود و حتی به چیزی بیش از آن برساند. یک تصمیم گیری و هدفگذاری درست، می تواند دریچه های بسیاری را به روی ما باز کند و شادمانی یا غم، سعادت یا بینوایی، با هم بودن یا انزوا، عمر طولانی و یا مرگ زودرس را به ارمغان آورد.
از همین امروز، تصمیمی بگیرید که بلافاصله موجب دگرگونی یا بهبود کیفیت زندگیتان شود. کاری را که به تعویق انداخته اید، انجام دهید… مهارت تازه ای فرا بگیرید… با دلسوزی و احترام بیشتری نسبت به دیگران رفتار کنید… و یا به کسی که چند سال است با او صحبت نکرده اید، تلفن کنید. فقط بدانید که همه تصمیم ها، دارای پیامد‌هایی هستند. حتی اگر هیچ تصمیمی نگیرید، این خود، نوعی تصمیم است!
در گذشته، چه تصمیم هایی گرفته یا نگرفته اید که بر زندگی امروزی شما تاثیر شدیدی داشته است؟ اگر معیارهایی را که دارید، بالا ببرید و تصمیم واقعی بگیرید که بر اساس آن معیارها زندگی کنید، چه تغییرات شگرفی ایجاد خواهد شد؟ همه ما، داستان زندگی افرادی را شنیده ایم که علیرغم محدودیت های شرایط، دست به کاری شگرف زده و به صورت نمونه هایی از نیروی بیکران روح انسان در آمده اند.
من و شما نیز می توانیم زندگانی خود را به صورت یکی از این افسانه ها در آوریم، به شرط این که شهامت داشته باشیم و بدانیم که قادریم اختیار اتفاقاتی را که در زندگیمان می افتد، به دست گیریم؛ و اگر هم نتوانیم همیشه اتفاقاتی را که در زندگیمان می افتد کنترل کنیم، دست کم می توانیم بر واکنش های خود نسبت به آن وقایع، و بر اعمالی که در مقابل آنها انجام می دهیم مسلط باشیم.
اگر در زندگی شما چیزی هست که از آن ناراضی هستید (مثلاٌ در زمینه روابط، سلامت جسمی و یا شغل)، هم اکنون تصمیم بگیرید که بلافاصله تغییری در آن به وجود آورید. قدم اول در این راه، تصمیم گیری و هدفگذاری اصولی و روشمند است.
تقویت نیروی تصمیم گیری و هدفگذاری در درون
هر چه بیشتر تصمیم بگیرید، قدرت تصمیم گیری شما بیشتر می شود. همچنان که عضلات بدن در اثر ورزش نیرومندتر می شوند، قدرت تصمیم نیز با تمرین افزایش می یابد.
همین امروز، در مورد دو کار که به تاخیر انداخته اید تصمیم بگیرید: یک تصمیم که گرفتن آن، آسان و یک تصمیم که کمی دشوارتر باشد. بلافاصله در جهت عملی کردن هر یک از آنها قدمی بردارید و این کار را با قدم دیگری که فردا بر می دارید ادامه دهید. با این عمل، عضلات تصمیم گیری شما نیرومند می شوند و می توانید بزودی تغییراتی بزرگ، در تمامی جهات زندگی خود به وجود آورید.
باید خود را مقید کنیم که از اشتباه های خود پند بگیریم، نه این که به خود بپیچیم و خویشتن را ملامت کنیم. اگر از خطاهای خود درس نگیریم، ممکن است در آینده نیز آنها را تکرار کنیم. اگر موقتاٌ کشتی تان به گِل نشست، به خاطر آورید که در زندگی انسان، شکست معنی ندارد، بلکه فقط نتیجه وجود دارد. این ضرب المثل را در نظر داشته باشید ناشی از تجربه است و تجربه غالباٌ نتیجه قضاوت غلط است!
در گذشته خود، مرتکب چه اشتباهی شده اید که بتوانید از آن برای بهبود زندگی امروزی خود استفاده کنید؟ موفقیت و شکست، معمولاٌ منشاء واحدی ندارند. شکست، نتیجه خودداری از انجام عملی است. همانطور که شکست، ناشی از یک رشته تصمیمات جزیی است، موفقیت نیز ناشی از آغازگری و ابتکار، پشتکار و بیان واضح عشق و محبت عمیق قلبی است.
امروز چه عمل کوچکی می توانید انجام دهید که حرکتی را در جهت موفقیت های زندگی به وجود آورد؟ تحقیقات پژوهشگران، پیوسته نشان داده است که افراد موفق، معمولاٌ به سرعت تصمیم می گیرند و وقتی انجام کاری را درست بدانند به آسانی از تصمیم خود بر‌نمی گردند. بر عکس، اشخاص شکست خورده، معمولاٌ دیر تصمیم می گیرند و تصمیم خود را به آسانی عوض می کنند.
اهتمام در تصمیم گیری و هدفگذاری های شایسته
هر گاه تصمیم شایسته ای گرفتید، آن را رها نکنید. او تقریباٌ نیمی از عمرش را در یک ریه آهنی و نیم دیگر را در صندلی چرخدار گذرانده است. با وجود این همه مشکلات فردی، او لابد در شرایطی نیست که بتواند کیفیت زندگی دیگران را بهتر سازد. آیا نظر شما غیر‌از این است؟ اد رابرتس، مجسمه لحظات بی همتای تصمیم و اراده انسان است.
وی، نخستین فرد معلولی است که بدون داشتن دست و پا، از دانشگاه کالیفرنیا و برکلی فارغ التحصیل شده و به ریاست اداره توانبخشی ایالت کالیفرنیا رسیده است. وی که مدافع خستگی ناپذیر افراد معلول است، توانسته است قوانینی را برای حفظ کلیه حقوق انسانی معلولین به تصویب برساند و برای اجرای آن قوانین نیز ابتکارات بسیاری را نشان دهد. شما هیچ بهانه قابل قبولی ندارید. هم اکنون سه تصمیم بگیرید که وضع سلامت، شغل، روابط زندگیتان را بهتر سازد و آنگاه بر اساس آن تصمیم ها عمل کنید.
چگونه می توانید چیزی نامریی را قابل دیدن کنید؟ اولین قدم آن است که رویا و آرزوی خود را با دقت و روشنی تعریف کنید. تنها چیزی که حد توانایی های شما را مشخص می کند، همین است که بتوانید با دقت، خواسته خود را تعریف کنید. اکنون می خواهیم آرزوها و رویاهای شما را متبلور سازیم و ظرف چند روز آینده برنامه ای بریزیم که مطمئناٌ شما را به هدف برساند.
همه ما، چه بدانیم و چه ندانیم، دارای هدف هایی هستیم. این هدف ها، هر چه باشند، بر زندگی ما تاثیر اساسی دارند. مع ذالک بعضی از هدف ها، نظیر این که (من باید قبض ها و صورتحساب های خود را پرداخت کنم) هیچ شور و هیجانی در انسان ایجاد نمی کند. رمز آزاد کردن نیروهای واقعی، آن است که هدف های هیجان آوری برای خود قرار دهید که حقیقتاٌ نیروی خلاقه را در شما زنده کند و محرک شور و شوق باشد.
تصمیم گیری و هدفگذاری آگاهانه
هم اکنون آگاهانه هدف های خود را انتخاب کنید. هدف هایی را که به نظرتان ارزش تعقیب کردن دارند در نظر آورید، آن گاه یک هدف را که مهیج تر باشد بر گزینید. چیزی باشد که به خاطر آن، صبح ها زودتر از خواب برخیزید و شب ها دیرتر به بستر بروید. برای رسیدن به آن هدفِ، تاریخ معینی را در نظر بگیرید و در چند سطر بنویسید که چرا حتماٌ باید تا آن تاریخ به هدف برسید. آیا این هدف، آن قدر بزرگ هست که برایتان شورآفرین باشد؟ یا باعث شود که از چهارچوب محدودیت های خود، فراتر بروید یا ظرفیت های نهفته خود را آشکار کنید؟
اگر تاکنون اتومبیل یا وسیله تازه ای خریده باشید، متوجه شده اید که پس از خرید، مشابه آن در همه جا مشاهده می کنید. البته آن اشیاء، قبل از آن هم در اطراف شما وجود داشته اند، اما متوجه آنها نمی شده اید.
موضوع، ساده است. بخشی از مغز، مسئول است تا کلیه اطلاعات را غربال کند و فقط آنچه را که برای بقا و یا موفقیت، ضروری است، وارد ذهن نماید. بسیاری از چیزها در اطرافتان وجود دارند که به کار موفقیت و عملی شدن رویاهای شما می آیند، اما متوجه وجود آنها نمی شوید؛ زیرا هدف های خود را به روشنی تعریف نکرده اید و به عبارت دیگر، به مغز خود نیاموخته اید که آن چیزها دارای اهمیت هستند.
پس از آن که هدف ها یا امور مهم را به ذهن خود یادآور شدید، نوعی غربال ذهنی به نام (سیستم فعال کننده شبکه ذهنی) به کار می افتد. این بخش از ذهن، مانند آهن ربا عمل می کند و کلیه اطلاعات و فرصت هایی را که ممکن است موجب موفقیت سریع و رسیدن شما به هدف شود، جذب می نماید. بکار انداختن این کلید نیرومند عصبی، می تواند ظرف چند روز یا چند هفته، شکل زندگی شما را واقعاٌ دگرگون کند.
راهنمای تصمیم گیری و هدفگذاری
(برنامه ریزی سیستم فعال کننده RAS)
۱- از امروز به مدت چهار روز و هر روز به مدت ده دقیقه، وقت خود را صرف تصمیم گیری و هدفگذاری کنید. هدف های خود را در دفترچه ای یادداشت کنید.
۲- در هنگام انجام این تمرین، مرتباٌ از خود بپرسید: (اگر مطمئن بودم که به هر خواسته ای خواهم رسید و در هیچ زمینه ای شکست نخواهم خورد، در آن صورت چه چیزی را می خواستم و چه می کردم)؟
۲- خوش باشید و به عوالم کودکی بر گردید. در یک فروشگاه بزرگ اسباب بازی، روی زانوی عمو نوروز نشسته اید. در آن حالت هیجان و انتظار، هیچ خواهشی آن قدرها بزرگ نیست. بهای هیچ چیزی، آن قدرها گزاف نیست. همه چیز در دسترس است…
روز اول: هدف های مربوط به رشد فردی
احساس رفاه و دارندگی، پایه ای است برای رسیدن به هر نوع موفقیت دیگر در زندگی.
۱- پنج دقیقه فکر کنید و همه امکانات را در نظر بگیرید: دلتان می خواهد چه مطالبی را بیاموزید؟ چه مهارت هایی را می خواهید فرا بگیرید؟ چه خصلت هایی را می خواهید در خود به وجود آورید؟ دوستان شما چه کسانی باید باشند؟ خود شما چه کسی می خواهید باشید؟
۲- برای رسیدن به هر هدف، مهلت معینی قائل شوید (مثلا شش ماه، یک سال، پنج سال، ده سال یا بیست سال).
۳- بزرگترین هدفی را که می خواهید تا یک سال دیگر به آن دست یابید، مشخص کنید.
۴- ظرف دو دقیقه، شرح مختصری بنویسید و توضیح دهید که چرا باید حتما و به طور قطع، ظرف یک سال آینده به آن هدف برسید.
روز دوم: هدف های شغلی و اقتصادی
خواه آرزوی شما این باشد که در رشته حرفه ای خود، سرآمد و پیشتاز باشید و میلیون ها بر ثروت خود بیافزایید و خواه علاقمند باشید که به عنوان دانشجوی رشته تخصصی، سرمایه ای از علم بیندوزید، اکنون فرصت دارید که نسبت به هدف های خود اطمینان یابید.
۱- پنج دقیقه فکر کنید و همه امکانات را در نظر بگیرید. چه مبلغ پول می خواهید بیندوزید؟ از شغل خود و یا شرکتی که در آن کار می کنید، چه انتظاراتی دارید؟ درآمد سالانه مورد انتظار شما چقدر است؟ چه تصمیم هایی در زمینه مالی باید بگیرید؟
۲- برای رسیدن به هر یک از هدف های خود، مهلتی قائل شوید (مثلا شش ماه، یک سال، پنج سال، ده سال یا بیست سال).
۳- بزرگترین هدفی را که می خواهید ظرف یک سال آینده به آن دست یابید، مشخص کنید.
۴- ظرف دو دقیقه، شرح مختصری بنویسید و توضیح دهید که چرا باید حتماٌ ظرف یک سال آینده به آن هدف برسید.
روز سوم: هدف های تفریحی و ماجراجویانه
اگر از نظر مالی، هیچ محدودیتی نداشتید، دلتان می خواست چه کنید و یا چه چیزهایی را داشته باشید؟ اگر هم اکنون یک غول جادویی در مقابل شما حاضر می شد تا شما را به آرزوهایتان برساند، چه آرزویی می کردید؟
۱- پنج دقیقه فکر کنید و همه امکانات را در نظر بگیرید. دلتان می خواهد چه چیزهایی را بسازید یا بخرید؟ دلتان می خواهد در چه اتفاقاتی حضور داشته باشید؟ به چه ماجراهایی علاقمند هستید؟
۲- برای رسیدن به هر یک از هدف های خود، مهلت معینی قائل شوید (مثلا شش ماه، یک سال، پنج سال، ده سال یا بیست سال).
۳- بزرگترین هدفی را که می خواهید ظرف یک سال آینده به آن دست یابید، مشخص کنید.
۴- ظرف دو دقیقه، شرح مختصری بنویسید و توضیح دهید که چرا باید به طور قطع، ظرف یک سال آینده به آن هدف برسید.
روز چهارم: هدف های معنوی و اجتماعی
اکنون فرصت دارید که اثری از خود باقی بگذارید. میراثی به وجود آورید که تغییری واقعی در زندگی دیگران پدید آورد.
۱- پنج دقیقه فکر کنید و همه امکانات را در نظر بگیرید. چه خدمتی از شما ساخته است؟ در چه اموری و به چه کسانی می توانید کمک کنید؟ چه چیزهایی را می توانید ایجاد کنید؟
۲- برای رسیدن به هر یک از هدف های خود، مهلت معینی قائل شوید (مثلا شش ماه، یک سال، پنج سال، ده سال یا بیست سال).
۳- بزرگترین هدفی را که می خواهید ظرف یک سال آینده به آن دست یابید مشخص کنید.
۴- ظرف دو دقیقه، شرح مختصری بنویسید و توضیح دهید که چرا باید به طور قطع ظرف یک سال آینده به آن هدف برسید.
هرگز هیچ هدفی را رها نکنید، مگر این که ابتدا قدم مثبتی در جهت تحقق آن برداشته باشید. هم اکنون لحظه ای فکر کنید و اولین قدمی را که باید در جهت رسیدن به هدف بردارید مشخص سازید. برای این که پیشرفت کنید، چه قدمی را باید امروز بردارید؟
حتی یک قدم کوچک (مثلا زدن یک تلفن، یک قول و یا یک برنامه ریزی مقدماتی) شما را به هدف نزدیکتر می کند؛ آن گاه کارهای ساده ای را که باید از امروز تا ده روز دیگر انجام دهید، به صورت برنامه ریزی به روی کاغذ بیاورید. این برنامه ده روزه، یک رشته عادت ها را در ما ایجاد می کند و نیروی محرکه توقف ناپذیری را به وجود می آورد که موفقیت درازمدت شما را تضمین می کند. از هم اکنون شروع کنید!
اگر یکسال دیگر، به همه هدف های خود برسید، چه احساسی خواهید داشت؟ چه نظری نسبت به خودتان پیدا خواهید کرد؟ زندگی را چگونه خواهید دید؟ پاسخ با این سئولات باعث می شود تا دلایل قاطعی برای رسیدن به هدف پیدا کنید. اگر بدانید که چرا باید کاری را انجام دهید، چگونگی انجام آن به آسانی معلوم خواهد شد.
از فرصت استفاده کنید و چهار هدف یکساله خود را مشخص سازید. زیرا هر یک از هدف ها، در یک پاراگراف شرح دهید که چرا مطلقاٌ خود را مقید می دانید که ظرف یک سال به آن هدف ها نایل شوید.
رمز رسیدن به هدف ها، شرطی کردن ذهن است. دست کم روزی دو بار، هدف هایی را که نوشته اید بررسی کنید. آنها را در جایی قرار دهید که هر روز چشمتان به آنها بیافتد: مثلاٌ در دفتر یادداشت های روزانه، روی میز کار، در کیف پول یا روی آینه دستشویی که در هنگام اصلاح صورت، آنها را ببینید. به خاطر داشته باشید که اگر دائماٌ راجع به چیزی فکرکنید و افکار خود را روی آن متمرکز سازید، به سوی آن حرکت می کنید. این، راهی ساده و بسیار پر اهمیت برای برنامه ریزی نظام فعال کننده شبکه ذهنی (RAS) است.
اگر تلاشتان برای رسیدن به هدف، عبث به نظر رسید، آیا باید هدف خود را تغییر دهید؟ پاسخ مطلقاٌ منفی است! پشتکار، ارزشمندترین عامل شکل دهنده کیفیت زندگی است و حتی از استعداد نیز مهمتر است. به هر حال، هیچکس تاکنون صرفاٌ به علت داشتن علاقه، به هدفی نرسیده است. انسان باید خود را متعهد و پایبند کند. آیا ممکن است که در اثر یک شکست موقتی، بینش و توانایی هایی پیدا کنیم که در آینده حتی به موفقیت های بزرگتری دست یابیم؟
اکنون به تلاش های ظاهراٌ (بی ثمر) گذشته خود بنگرید و ببینید از آنها چه آموخته اید؟ چگونه می توانید با استفاده از این بینش ها، چه در زمان حال و چه در آینده، موفقیت های بزرگی کسب کنید؟ همه افراد موفق، آگاهانه یا ناآگاهانه از فرمول مشابهی برای رسیدن به هدف های خود استفاده می کنند. شما هم برای رسیدن به خواسته های خود، این چهار دستور ساده را بکار بندید:
فرمول موفقیت نهایی
۱- ابتدا خواسته خود را مشخص کنید. (دقیق باشید! روشنی بیان، نوعی قدرت است).
۲- دست به عمل بزنید. (زیرا داشتن آرزو، کافی نیست).
۳- ببینید نحوه عملکرد شما برای رسیدن به هدف، مفید و موثر است یا نه. (برای یک فرضیه بی ارزش، نیرو خود را بیهوده هدر ندهید).
۴- فرضیات و شیوه کار خود را آن قدر عوض کنید تا به هدف برسید. (قابلیت انعطاف، باعث می شود که نظرات تازه ای پیدا کنید و به نتایج تازه تری برسید).
هنگام تعقیب هدف ها، غالباٌ به نتایجی غیر‌منتظره دست می یابیم. آیا زنبور عسل عمداٌ می خواهد گلها را بارور سازد؟ خیر، بلکه زنبور در پی جمع آوری شهد، پاهایش به گرده گلها آغشته می شود و هنگامی که روی گل دیگر می نشیند، ندانسته یک رشته عکس العمل های زنجیره ای را باعث می شود و در نتیجه، دامنه کوهسار، هر روزی به رنگی دلپذیر در می آید.
به همین ترتیب، شما نیز هنگامی که به دنبال هدف های ارزشمند خود می روید، ممکن است منابع پیش بینی نشده ای هم نصیب دیگران سازید. حتی تصمیم ساده ای، نظیر این که به فلان دوست قدیمی تلفن کنید، ممکن است پیامدهای مثبتی داشته باشید که اصلاٌ فکرش را نمی کردید.
جمع بندی
تصمیم گیری و هدفگذاری مناسب و شایسته، رمز موفقیت ما در رسیدن به اهداف و آرزوهایمان است و زمانی موفق می شویم که علاوه بر داشتن انگیزه و همت بالا، تصمیم گیری و هدفگذاری مناسبی نموده و در چارچوب برنامه ای روزانه و مدون، با گام های کوچک اما پیوسته به سوی هدف مورد نظر حرکت کنیم.
منبع اقتباس: آنتونی رابینز؛ راز موفقیت؛ ص ۳-۹ بخش تصمیم گیری و هدفگذاری
