امام حسین (ع) در روایات اهل سنت

در منابع اهل سنت روایات بسیاری درباره امام حسین (ع) و جایگاه والای ایشان ذکر شده است. در این مقاله به چند نمونه از این روایات در کتاب های معتبر اهل سنت اشاره می کنیم.

سرور جوانان بهشت

عبدالله بن مسعود از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می کند: «ابْنَایَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ سَیِّدَا شَبَابِ‏ أَهْلِ‏ الْجَنَّهِ»[۱] «دو پسرم حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشت ‌اند».

همنام فرزند هارون

سلمان فارسی از نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کرده است: «سَمَّى هَارُونُ ابْنَیْهِ‏ شَبَّراً وَ شَبِیراً وَ إِنِّی سَمَّیْتُ ابْنَیَّ الْحَسَنَ وَ الْحُسَیْنَ بِمَا سَمَّى هَارُونُ ابْنَیْه»[۲] «هارون برادر موسی (ع)، نام شبّر و شبیر را برای پسران خویش برگزید. من هم فرزندانم حسن و حسین را به همان نام ها نامیدم».

نام فرزندان هارون به زبان عبری است و در زبان عربی حسن و حسین ترجمه می شود.

گل پیامبر (ص)

عبدالله بن عمر از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل می کند: «الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ رَیْحَانَتَایَ‏ مِنَ‏ الدُّنْیَا»[۳] «حسن و حسین دو گل من از این دنیا هستند.»

از ابن عمر سوال شد: اگر شخص محرم، مگسى را به قتل برساند، حکمش چیست؟ او در جواب گفت: اهل عراق از مگسى سوال مى کنند در حالى که فرزند دختر رسول خدا (ص) را به قتل رسانده اند. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «هُمَا رَیْحَانَتَایَ‏ مِنَ‏ الدُّنْیَا».[۴]

حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنٍ

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنٍ؛ أَحَبَ‏ اللَّهُ‏ مَنْ‏ أَحَبَ‏ حُسَیْناً حُسَیْنٌ»[۵] «من از حسین هستم و حسین از من است. خداوند دوست دارد هر آن کس را که حسین را دوست داشته باشد.»

عشق پیامبر (ص) به امام حسین (ع)

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) با اشاره به حسین بن علی (ع) فرمود: «مَنْ أَحَبَّهُ فَقَدْ أَحَبَّنِی»[۶] «هر کس حسین را دوست  داشته باشد، مرا دوست خواهد داشت.»

ابوهریره می گوید: «کَانَ النَّبِیِّ یُحِبُّهُ‏ حُبّاً شَدِیداً»[۷] «رسول خدا (ص) حسین را بسیار دوست می داشت.»

ابوهریره می گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را مشاهده کردم در حالى که حسین بن على (ع) را در بغل گرفته و مى فرمود: «اللَّهُمَ‏ إِنِّی‏ أُحِبُّهُ‏ فَأَحِبَّه»[۸] «بار خدایا! من او را دوست دارم، تو نیز او را دوست بدار».

مردی از بهشت

جابر بن عبدالله انصاری گفته است: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَنْظُرَ إِلَى رجلٍ من أَهْلِ الْجَنَّهِ فَلْیَنْظُرْ إِلَى‏ الْحُسَیْنِ‏ بْنِ عَلِیٍّ؛ فانّی سمعتُ رسول الله یقولُهُ»[۹] «هر کس دوست دارد مردی از اهل بهشت را بنگرد، به حسین بن علی (ع) نگاه کند. من این سخن را از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شنیدم.»

از اصحاب کسا

عایشه می گوید: در صبحگاهی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از خانه بیرون رفت؛ در حالی که یک عبایی از موی سیاه بافته شده به تن داشتند. در این هنگام امام حسن (ع) آمد. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) او را داخل عبا قرار داد و سپس امام حسین (ع) آمد و او را نیز با برادرش امام حسن (ع) در زیر عبا جای داد.

آن گاه حضرت زهرا (س) آمدند، او را نیز داخل عبا قرار داد. سپس حضرت علی (ع) هم به این جمع پیوست. در این هنگام پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بزرگوار آیه تطهیر را قرائت فرمود: «إنّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا»[۱۰].[۱۱] « جز این نیست که خدا مى خواهد از شما اهل بیت [پیامبر] هرگونه پلیدى را بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند.»

عبادت امام حسین (ع)

به امام زین العابدین (ع) گفتند: چقدر پدر بزرگوار شما کم فرزند است؟ فرمود: شگفت است که من چگونه به دنیا آمدم! پدرم در شبانه روز هزار رکعت نماز می خواند. او چگونه وقت می کرد که به همسران خود بپردازد.[۱۲]

نام حسین (ع) بر در بهشت

ابن عباس می گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: شبی که به معراج رفتم، دیدم بر در بهشت نوشته بود: «لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ، عَلِیٌّ حَبِیبُ اللَّهِ، الْحَسَنُ‏ وَ الْحُسَیْنُ‏ صَفْوَهُ اللَّهِ‏، فَاطِمَهُ خیرهُ اللَّهِ».[۱۳]

جرأت و سخاوت

زینب دختر ابو رافع گوید: همانا فاطمه (سلام الله علیها) در زمانی که پدرش نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مریض بود و به آن مرض رحلت فرمود، حسن و حسین را نزد پیامبر (ص) برد و عرض کرد: به اینان چیزی ارث بده ای رسول خدا. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: به حسن هیبت و بزرگی ‌ام را و به حسین جرأت و سخاوتم را ارث می نهم.[۱۴]

اعتراف دشمن

عیزار بن حُرَیث می گوید: عمرو عاص در سایه کعبه نشسته بود. ناگاه چشم او به امام حسین (ع) افتاد که از دور می آمد. عمرو گفت: «این شخصیت در روزگار ما محبوب ترین انسان در نزد اهل آسمان است.»[۱۵]

خبر شهادت امام حسین (ع)

ام سلمه می گوید: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در خانه من بود و حسین (ع) هم پیش من قرار داشت. حسین (ع) نزدیک پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) رفت. من او را گرفتم. به گریه افتاد. او را رها کردم. باز نزدیک پیامبر (ص) رفت. او را گرفتم. در این هنگام که جبرئیل (ع) بر حضرت رسول اکرم (ص) نازل شده بود، به رسول خدا (ص) گفت:

ای محمد! آیا او را دوست می‌داری؟ به زودی امّت تو او را خواهند کشت و اگر می خواهی، مقداری از تربتی را که او در آنجا به شهادت می رسد، به تو نشان دهم.  ناگهان پرهای خود را باز کرد و مقداری از تربت کربلا را به رسول خدا (ص) نشان داد. اشک رسول خدا جاری شد.[۱۶]

انس بن مالک می گوید: فرشته باران نزد رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و از ایشان اجازه ملاقات خواست. حضرت اجازه داد. رسول اکرم (ص) به امّ سلمه فرمود: مراقب باش و نگذار کسی داخل خانه شود. ناگهان حسین (ع) آمد و می خواست داخل خانه پیامبر (ص) شود. من جلو او را گرفتم، ولی او از دست من خود را رها کرد و وارد خانه شد. گاه بر دوش و پشت آن بزرگوار می نشست و گاه گردن او را می گرفت.

فرشته باران به حضرت عرض کرد: آیا این کودک را دوست داری؟ فرمود: بله. فرشته آسمانی گفت: امت تو به زودی او را خواهند کشت. اگر می خواهی، جایگاه شهادت او را به شما نشان دهم؟ ناگهان مقداری خاک قرمز را به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نشان داد. ام سلمه می گوید من آن تربت را گرفتم و آن را در پارچه ای قرار دادم.[۱۷]

ابن حجر می گوید: جمع فراوانی از محدثان روایت کرده اند: روزی علی بن ابی طالب (ع) که برای جنگ با سپاه معاویه به سوی سرزمین صفین می رفت، به سرزمینی که الآن قبر امام حسین (ع) در آنجاست، رسید و فرمود: اینجا محل اسبان آنها، اینجا محل بار و اثاثیه آنها، اینجا محل ریختن خون آنان است. جوانمردانی از آل محمّد در این سرزمین به شهادت خواهند رسید که آسمان و زمین بر آنها خواهد گریست.[۱۸]

عبدالله بن نجّی از پدرش نقل می کند که گفت: زمانی که امیرالمومنین (ع) عازم جنگ صفین بود، من همراه حضرت بودم. هنگامی که او به سرزمین نینوا رسید، یک مرتبه صدا زد: ای اباعبدالله! صبر کن. ای اباعبدالله! صبر کن. در کناره فرات. به حضرت عرض کردم: ابوعبدالله کیست؟

فرمود: روزی نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بودم. دیدم از چشمان پیامبر (ص) اشک جاری است. گفتم: ای رسول خدا! کسی شما را به خشم آورده؟ چرا چشمان شما پر از اشک است؟ فرمود: اینک جبرئیل در اینجا بود. مرا خبر داد که حسین (ع) در ساحل شط فرات به شهادت خواهد رسید. آیا مقداری از خاک او را به تو نشان دهم؟ در این هنگام جبرئیل قدری از خاک پاک محل شهادت حسین (ع) را به من داد. برای همین نتوانستم از جاری شدن اشک خودداری کنم.[۱۹]

یکی از فرزندان سلیمان از شخصی نقل می کند: ما در روم شرقی در حال جنگ با مسیحیان بودیم و در آنجا وارد کلیسایی شدیم و سنگی را در آنجا دیدیم که بر رویش نوشته شده بود:

أَ یَرْجُو مَعْشَرٌ قَتَلُوا حُسَیْناً / شَفَاعَهَ جَدِّهِ یَوْمَ الْحِسَاب‏

«آن جماعتی که حسین را کشتند آیا امید دارند که در روز قیامت از شفاعت جد او برخوردار شوند؟»

از اهل کلیسا سؤال کردیم که این کلیسا چند سال است ساخته شده؟ گفتند: سیصد سال قبل از اینکه پیامبر (ص) شما مسلمانان به پیامبری برسد.[۲۰]

سخنی از رأس الجالوت

ابن لهیعه می گوید: پس از آنکه امام حسین (ع) در کربلا به شهادت رسید، با یکی از دانشمندان بزرگ یهود به نام رأس الجالوت ملاقات کردم. او گفت: بین  من و داود پیامبر (ع) هفتاد پشت فاصله است. هر گاه یهودیان مرا می بینند، احترام می گذارند و حق مرا رعایت و مرا حفظ می کنند و میان شما و پیامبر اسلام (ص) فقط یک نسل فاصله است، اما فرزند او را کشتید.[۲۱]

شهادت طلبی

محمد بن حسین می گوید: چون به دستور عبیدالله بن زیاد، عمر سعد به کربلا رفت، امام حسین (ع) یقین کرد که لشکر کوفه، او را به شهادت خواهند رساند. در این هنگام از میان یاران خود برخاست و به سخنرانی پرداخت. بعد از اینکه پروردگار را ستایش کرد، فرمود:

شما می دانید که ما در چه موقعیت سختی قرار گرفته ایم. دنیا تغییر یافته و زشت جلوه کرده و خوبی های آن رو به نابودی است. از دنیا چیزی باقی نمانده، مگر به اندازه اندک آبی که در ته ظرفی باقی بماند. شما می بینید که به حقیقت عمل نمی شود  و از باطل دست بر نمی دارند. در اینجاست که مؤمن شهادت و ملاقات خدا را آرزو می کند. من مرگ را جز سعادت و زندگی با ستمگران را جز اندوه نمی دانم.[۲۲]

قهرمانی شجاع

جمع فراوانی از محدثان و مورخان اهل سنت نقل کرده اند که «امام حسین (ع) روز عاشورا جنگید و او قهرمانی شجاع بود؛ تا اینکه تیری به حلق مبارک آن بزرگوار رسید. از اسب افتاد و شمر سر حضرت را از تن جدا کرد.»[۲۳]

گریه جنّ بر امام حسین (ع)

عمّار از ام سلمه نقل می کند که گفت: شنیدم که پریان بر امام حسین (ع) می گریستند و برای او نوحه سرایی می کردند و می گفتند:

مَسَحَ الرَّسُولُ جَبِینَهُ‏ / فَلَهُ بَرِیقٌ فِی الْخُدُودِ

أَبَوَاهُ‏ مِنْ‏ عَلْیَا قُرَیْشٍ‏ / جَدُّهُ خَیْرُ الْجُدُود[۲۴]

رسول خدا (ص) بر پیشانی حسین (ع) دست می کشید؛ در حالی که صورت بسیار نورانی داشت. پدر و مادرش از طایفه برجسته قریش بودند و جدّ او از بهترین اجداد است.

شعری از اهل سنت

استاد اسماعیل بن عبدالرحمن می گوید: حاکم و حافظ ابوعبدالله، در مجلس استاد ابومنصور حمشاذی که در خانه اش برقرار بود، این چند قطعه شعر را در رثای ابی عبدالله الحسین خواند:

جاءُوا برأسِک یابن بنت محمّدٍ / متزمِّلاً بدمائه تزمیلاً

و کأنّما بک یابن بنت محمدٍ قتلوا / جَهاراً عاقدین رسولاً

قتلوک عطشاناً و لم یترقّبوا / فی قتلکَ التنزیلَ و التأویلا

و یکبّرون بأَنْ قُتلتُ و إنّما / قتلوا بک التکبیر و التهلیلا[۲۵]

ای پسر دختر پیامبر! سر تو را آوردند؛ در حالی که سرخ فام و به خون بدنت آغشته بود. ای پسر دختر پیامبر! تو را کشتند، گویا پیامبر خدا (ص) را آشکارا و بی پروا کشتند. تو را به شهادت رساندند؛ در حالی که لب تشنه بودی و رعایت نکردند در حق تو، نه ظاهر قرآن را و نه باطن آن را. از اینکه تو را کشتند، شادمانی کردند و الله اکبر گفتند، اما در حقیقت تو را نکشتند، بلکه شعار اصلی دین را که الله اکبر و لا إله إلاّ الله است، کشتند.

آثار شهادت حسین بن علی (ع)

خلف بن خلیفه از پدرش نقل می کند که گفت: چون حسین بن علی (ع) کشته شد، آسمان تیره و تار گشت و ستارگان آسمان آشکار شدند؛ به طوری که در هنگام عصر ستاره جوزاء را به چشم خود دیدم و خاک سرخ از آسمان بارید.[۲۶]

نضره ازدّیه می گوید: حسین بن علی (ع) که به شهادت رسید، از آسمان بر روی خانه ها و دیوارها خون بارید و به من رسید که بارش خون را در خراسان و شام و کوفه نیز دیده اند.[۲۷]

زُهری می گوید: هنگامی که حسین بن علی (ع) به شهادت رسید، هر سنگی از سنگ های بیت المقدس که برداشته می شد، خون تازه ‌ای مشاهده می شد.[۲۸]

نتیجه گیری

در منابع اهل سنت روایات گوناگونی درباره جایگاه والای امام حسین (علیه السلام) و شهادت ایشان در روز عاشورا نقل شده است. در روایاتی که از پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده، امام حسین (ع) سرور جوانان بهشت معرفی شده اند؛ شخصی که جرأت و سخاوت پیامبر (ص) را به ارث برده است؛ همنام فرزند هارون است. کسی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره اش فرمود: «حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنٍ».

پی نوشت ها

[۱] . ابن حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ص۱۱۴؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۲، ص۷

[۲] . ابن حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ص۱۱۵

[۳] . بخاری، صحیح بخاری، ج۲، ص۳۰۶؛ ابن حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ص۱۱۵

[۴] . بخاری، صحیح بخارى، ج۵، ص۳۳

[۵] . ابن حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ص۱۱۴؛ ابن حجر عسقلانی، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۳۱۴

[۶] . هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۸۶

[۷] . هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۸۶

[۸] . حاکم نیشابوری، المستدرک، ج ۳، ص ۱۷۷

[۹] . ابن عساکر، ریحانه رسول الله، ص۵۸؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۸۶؛

[۱۰] . احزاب/۳۳

[۱۱] . نیشابوری، صحیح مسلم، ج۱۵، ص۱۹۵

[۱۲] . ابن عبدربه، عقد الفرید، ج۴، ص۳۸۳

[۱۳] . ابن عساکر، ریحانه رسول الله ، ص۱۳۰

[۱۴] . متقی هندی، کنز العمال، ص۶۷۰

[۱۵] . حافظ مزی، تهذیب الکمال، ج۶، ص۴۰۶

[۱۶] . ابن عبدربه، عقد الفرید، ج۴، ص۲۸۳

[۱۷] . ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۶، ص۲۳۶

[۱۸] . ابن حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ص۱۱۴

[۱۹] . هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۸۷؛ ابن عساکر، ریحانه رسول الله، ص۱۶۵؛ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۳، ص۱۰۲

[۲۰] . مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۹۹

[۲۱] . ابن عبدربه، عقد الفرید، ج۴، ص۳۸۳

[۲۲] . هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۹۲؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۵، ص۴۰۳

[۲۳] . ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۳، ص۱۴

[۲۴] . مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۹۹

[۲۵] . حافظ مزی، تهذیب الکمال، ج۶، ص۴۴۸

[۲۶] . حافظ مزی، تهذیب الکمال، ج۶، ص۴۳۲

[۲۷] . حافظ مزی، تهذیب الکمال، ج۶، ص۴۳۳؛ هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۲۰۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۷۸

[۲۸] . حافظ مزی، تهذیب الکمال، ج۶، ص۴۳۴

منابع

۱- ابن‌ حجر هیتمی‌، احمد بن‌ محمد، الصواعق المحرقه فی الرد علی أهل البدع و الزندقه، قاهره، مکتبه القاهره، چاپ اول، ۱۳۸۵ق

۲- ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التهذیب، بیروت، دار صادر، چاپ اول، ۱۳۲۵ق

۳- ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، مصر، هجر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق

۴- ابن عبدربه، احمد بن محمد، عقد الفرید، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ دوم، ۱۴۰۷ق

۵- ابن عساکر، علی بن حسن، ریحانه رسول الله، قم، مجمع احیای فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق

۶- بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، قاهره، وزاره الاوقاف، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق

۷- بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الأشراف، بیروت، المعهد الألمانی للأبحاث الشرقیه، چاپ اول، ۱۴۲۹ق

۸- حافظ مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، بیروت، مؤسسه الرساله، چاپ اول، ۱۴۰۳-۱۴۱۳ق

۹- حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، بیروت، المکتبه العصریه، چاپ اول، ۱۴۲۰ق

۱۰- ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، بیروت، دار الکتاب العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق

۱۱- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، بیروت، مؤسسه عز الدین، چاپ اول، ۱۴۱۳ق

۱۲- هیثمی، علی بن ابوبکر، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ دوم، ۱۴۲۲ق

۱۳- نیشابوری، مسلم بن حجاج، صحیح مسلم، قاهره، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۱۲ق

منبع اقتباس: ربانی سبزواری، ابوالحسن، امام حسین در روایات اهل سنت، مجله فرهنگ کوثر، ۱۳۸۷، شماره ۷۳