لیبی کشوری است در شمال آفریقا که ۹۷٪ مردم آن مسلمان هستند. بارگاه امامزاده «عبدالسلام الاسمر» از نوادگان امام حسن(ع) در این کشور، بزرگترین زیارتگاه شیعیان آفریقا به شمار می‌آمد که در سال ۱۳۹۱ش توسط وهابیان تخریب شد. در لیبی بیش از شصت هزار نفر شیعه زندگی می کنند.
کشور لیبی در شمال قاره آفریقا قرار گرفته و از شرق با مصر، از جنوب با چاد و نیجر، از غرب با الجزایر و از شمال غربی با تونس همسایه است.
حدود ۹۰ درصد از سرزمین لیبی را بیابان و صحراهای بی‌آب و علف فراگرفته و تنها ۲ درصد خاک آن کاربرد کشاورزی دارد.
نژاد و زبان
نژاد مردم لیبی ترکیبی است از: عرب (۸۷٪) بربر(۷٪) بقیه (۹/۳٪). نزدیک به ۱۲۰ قبیله در این کشور وجود دارد.
زبان رسمی این کشور، عربی است ولی زبان‌های انگلیسی و ایتالیایی نیز رواج دارد. اقلیتی از مردم این کشور به زبان بربری تکلم می‌کنند.
ادیان
۹۷ درصد مردم لیبی مسلمان هستند و ۳ درصد باقیمانده را مسیحیان و یهودیان تشکیل می‌دهند.
سیاست
لیبی مدت ها مستعمره ایتالیا بود. در زمان نفوذ آنان، عمر مختار (سردار لیبی در استان شرقی) به مبارزه با ایتالیایی‌ها برخاست که سرانجام دستگیر و به دار آویخته شد. در سال ۱۹۴۱م انگلستان، لیبی را زیر سلطه خود درآورد. در سال ۱۹۵۱م لیبی به استقلال رسید و از سال ۱۹۶۹ تا سال ۲۰۱۱، معمر قذافی (که با انجام یک کودتای نظامی بر سر کار آمد] رهبری آن را به دست داشت. در بهمن ماه ۱۳۸۹ش اعتراضات گسترده‌ای در لیبی علیه حکومت معمر قذافی آغاز شد که باعث شد به مرور بخش‌های مختلفی از این کشور از کنترل نیروهای حکومت خارج شود. سرانجام در ۲۸ مهرماه ۱۳۹۰ با کشته شدن معمر قذافی حکومت وی بر این کشور پایان یافت.
پیشینه اسلام
اسلام در سال ۲۱ هجری پس از فتح مصر، به لیبی (که در قدیم بخشی از مغرب ادنی یا افریقیه با مرکزیت سیاسی قیروان به شمار می‌آمد) راه یافت و بربرهای ساکن لیبی به سرعت جذب این آیین شدند و بخشی از ارتش مسلمانان را در فتح بزرگ اسلامی که منجر به تصرف اندلس شد، تشکیل دادند.
پس از دو قرن هارون الرشید، ابراهیم بن اغلب را به سمت حکمران لیبی منصوب کرد و او نوعی حکومت مستقل و غیر وابسته به مرکز خلافت عباسیان به وجود آورد.(۱)
پیشینه تشیع
زیارتگاه امامزاده «عبدالسلام الاسمر» از نوادگان امام حسن(ع) در شهر «زلیتن» در ۱۶۰ کیلومتری طرابلس که ۸۰۰ سال قدمت دارد.
پیشینه حضور تشیع در لیبی به دوره ادریسیان و فاطمیان در شمال آفریقا برمی‌گردد. تاثیر تشیع بر فرهنگ مردم این مناطق تا به امروز باقی است تا جایی که معمر قذافی چند سال قبل در سخنانی اعلام کرد:
«دولت فاطمی که اولین دولت شیعی بود، در شمال آفریقا تشکیل شد نه در ایران. ما دوباره آن را احیاء می‌کنیم. از تمام نیروهایی که در حدود دولت فاطمی اول بودند، می خواهیم دولت فاطمی دوم را، که دولت امروزی یکدستی خواهد بود، دوباره تشکیل دهند.»(۲)
مقبره ده‌ها تن از سادات در این کشور وجود دارد که مهمترین آنها «عبدالسلام الاسمر» از نوادگان امام حسن(ع) در شهر «زلیتن» در ۱۶۰ کیلومتری طرابلس است که ۸۰۰ سال قدمت دارد. ضریح “الشعاب الدهمانی” از سادات حسنی نیز از دیگر زیارتگاه‌های لیبی به شمار می‌آید.
در شهریور ۱۳۹۱ش همزمان با سالروز تخریب بقیع، وهابیون حرم «عبدالسلام الاسمر» را منفجر کردند که در اثر آن ۳۰ نفر از شیعیان کشته و ۲۱۲ نفر زخمی شدند. وهابیون به این مقدار بسنده نکردند و پس از نبش قبر، به پیکر امامزاده توهین کردند. آنها همچنین ضریح “الشعاب الدهمانی” و قبور ده‌ها سادات دیگر را که در مرکز پایتخت لیبی سال‌ها زیارتگاه شیعیان بود، منهدم کردند.(۳)
ربوده شدن امام موسی صدر
امام موسی صدر رهبر شیعیان لبنان در ۳ شهریور ۱۳۵۷ بنابر دعوت رسمی معمر قذافی به لیبی رفت و در ۹ شهریور در آنجا ربوده شد. از سرنوشت او هنوز خبر قطعی منتشر نشده است.
پی نوشت:
- پورتال اهل بیت
- شیعه نیوز
- خبرگزاری اهل بیت(ع)
- پیوند به بیرون
- نگاهی به موقعیت مسلمانان لیبی
- فیلم لحظه انفجار مقبره امامزاده عبدالسلام الاسمر در لیبی
- بازداشت فعال شیعه لیبی و آتش زدن کتاب های شیعی
