ایمان به روز قیامت و رستاخیز از اصول دین اسلام محسوب می گردد. در ادیان الهی دیگر، نظیر یهودیت و مسیحیت و حتی زرتشت نیز اعتقاد به معاد و روز قیامت وجود دارد. حتی پیروان ادیان بشری نیز اجمالا به روز قیامت باور دارند.
برپایی روز قیامت برای اجرای عدالت الهی است که هر کسی ثمره اعمال خود را ببیند. بر اساس آیات قرآن کریم و احادیث معصومان (علیهم السلام)، پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) پیوسته نگران امت خود بوده که در اثر اعمال ناشایست گرفتار جهنم شوند. به همین دلیل در روز قیامت شفاعت امت خود را نموده تا خداوند از گناهان آنان درگذرد.
در این رابطه احادیثی از حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نقل شده که احوال روز قیامت را بازگو نموده و سعی و تلاش پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) را برای امتش بیان می کند.
وضعیت امت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در روز قیامت
وَ عَنْ فَاطِمَهَ (علیها السلام) قَالَتْ لِأَبِیهَا یا أَبَتِ أَخْبِرْنِی کَیفَ یکُونُ النَّاسُ یوْمَ الْقِیامَهِ؟ قَالَ: یا فَاطِمَهُ یشْغَلُونَ فَلَا ینْظُرُ أَحَدٌ إِلَى أَحَدٍ وَ لَا وَالِدٌ إِلَى وَلَدِهِ وَ لَا وَلَدٌ إِلَى أُمِّهِ.
قَالَتْ: هَلْ یکُونُ عَلَیهِمْ أَکْفَانٌ إِذَا خَرَجُوا مِنَ الْقُبُورِ؟ قَالَ: یا فَاطِمَهُ تَبْلَى الْأَکْفَانُ وَ تَبْقَى الْأَبْدَانُ یسْتَرُ عَوْرَهُ الْمُؤْمِنِینَ وَ تَبْدُو عَوْرَهُ الْکَافِرِینَ. قَالَتْ یا أَبَتِی مَا یسْتُرُ الْمُؤْمِنِینَ؟ قَالَ: نُورٌ یتَلَأْلَأُ لَا یبْصِرُونَ أَجْسَادَهُمْ مِنَ النُّورِ.
قَالَتْ یا أَبَتِ فَأَینَ أَلْقَاکَ یوْمَ الْقِیامَهِ؟ قَالَ: انْظُرِی عِنْدَ الْمِیزَانِ وَ أَنَا أُنَادِی رَبِّ أَرْجِحْ مَنْ شَهِدَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ انْظُرِی عِنْدَ الدَّوَاوِینِ إِذَا نُشِرَتِ الصُّحُفُ وَ أَنَا أُنَادِی رَبِّ حَاسِبْ أُمَّتِی حِساباً یسِیراً. وَ انْظُرِی عِنْدَ مَقَامِ شَفَاعَتِی عَلَى جِسْرِ جَهَنَّمَ کُلُّ إِنْسَانٍ یشْغَلُ نَفْسَهُ وَ أَنَا مُشْتَغِلٌ بِأُمَّتِی أُنَادِی رَبِّ سَلِّمْ أُمَّتِی وَ النَّبِیونَ (علیهم السلام ) حَوْلِی ینَادُونَ رَبِّ سَلِّمْ أُمَّهَ مُحَمَّد وَ قَالَ (ع) إِنَّ اللَّهَ یحَاسِبُ کُلَّ خَلْقٍ إِلَّا مَنْ أَشْرَکَ بِاللَّهِ فَإِنَّهُ لَا یحَاسَبُ وَ یؤْمَرُ بِهِ إِلَى النَّار.[۱]
حضرت فاطمه (علیها السلام) به پدرش گفت: اى پدرم! به من بگو، مردم روز قیامت چگونه اند؟ فرمود: اى فاطمه! گرفتارند و کسى به کسى نگاه نمى کند نه پدر به فرزند و نه فرزند به مادرش.
عرض کرد آنگاه که از قبر ها بیرون مى آیند بر آنان کفن مى باشد؟ فرمود: اى فاطمه! کفن ها پوسیده و بدن ها باقى مانده، عورت مومن پوشیده و عورت کافران آشکار مى باشد.
عرض کرد: اى پدر! مومنان را چه مى پوشاند؟ فرمود: نورى درخشان که پیکرشان از شدت آن نور پنهان مى ماند.
عرض کرد: پدرم! روز قیامت شما را کجا ملاقات کنم؟ فرمود: مرا نزد میزان بنگر که ندا مى کنم پروردگارا! هر کس شهادت داده که خدایى جز خداى یکتا نیست، برترى ده، و بنگر مرا نزد دادگاه ها زمانى که کتاب ها گشوده شود و من ندا کنم خدایا! حساب امت مرا ساده و آسان بگیر و مرا بنگر در جایگاه شفاعتم بر پل جهنم. هر انسانى گرفتار خویش است و من به فکر امتم، ندا مى کنم پروردگارا! امتم را به سلامت دار و پیامبران در اطراف من ندا مى کنند خدایا! امت محمد (صلى اللّه علیه و آله و سلم) را به سلامت دار.
و فرمود: خداوند از هر آفریده اى حسابرسى مى کند مگر از کسى که به خداوند شرک ورزیده که از او حسابرسى نکرده و او را به سوى آتش فرمان دهد.
محل های ملاقات حضرت فاطمه (سلام الله علیها) با پدرش در روز قیامت
… عَنْ عَلِی بْنِ أَبِی طَالِبٍ (علیه السلام) قَالَ قَالَتْ فَاطِمَهُ (علیها السلام) لِرَسُولِ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلم) یا أَبَتَاهْ أَینَ أَلْقَاکَ یوْمَ الْمَوْقِفِ الْأَعْظَمِ وَ یوْمَ الْأَهْوَالِ وَ یوْمَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ؟ قَالَ یا فَاطِمَهُ عِنْدَ بَابِ الْجَنَّهِ وَ مَعِی لِوَاءُ الْحَمْدِ وَ أَنَا الشَّفِیعُ لِأُمَّتِی إِلَى رَبِّی.
قَالَتْ یا أَبَتَاهْ فَإِنْ لَمْ أَلْقَکَ هُنَاکَ؟ قَالَ الْقَینِی عَلَى الْحَوْضِ وَ أَنَا أَسْقِی أُمَّتِی. قَالَتْ یا أَبَتَاهْ إِنْ لَمْ أَلْقَکَ هُنَاکَ؟ قَالَ الْقَینِی عَلَى الصِّرَاطِ وَ أَنَا قَائِمٌ أَقُولُ رَبِّ سَلِّمْ أُمَّتِی؟ قَالَتْ فَإِنْ لَمْ أَلْقَکَ هُنَاکَ قَالَ الْقَینِی وَ أَنَا عِنْدَ الْمِیزَانِ أَقُولُ رَبِّ سَلِّمْ أُمَّتِی. قَالَتْ فَإِنْ لَمْ أَلْقَکَ هُنَاکَ؟ قَالَ الْقَینِی عَلَى [عِنْدَ] شَفِیرِ جَهَنَّمَ أَمْنَعُ شَرَرَهَا وَ لَهَبَهَا عَنْ أُمَّتِی فَاسْتَبْشَرَتْ فَاطِمَهُ بِذَاکَ.[۲]
از حضرت امیرالمومنین (علیه السلام) روایت شده است که حضرت فاطمه (سلام الله علیها) به رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) گفت پدر جان روز موقف اعظم و روز فزع تو را کجا دیدار کنم؟ فرمود: اى فاطمه! بر در بهشت که لواء حمد همراه من است و من به درگاه پروردگار شفیع امتم باشم.
عرض کرد: پدر جان اگر آنجا خدمتت نرسم؟ فرمود: سر حوض مرا دیدار کن که امتم را سیراب می کنم.
عرض کرد: اگر آنجا دیدارت نکردم؟ فرمود: بر صراط مرا ملاقات کن که ایستاده ام و می گویم پروردگارا امتم را سالم دار.
عرض کرد: اگر آنجا هم نشد؟ فرمود: مرا پاى میزان دیدار کن، که می گویم پروردگارا امتم را سالم دار.
عرض کرد: آنجا هم نشد؟ فرمود: مرا بر پرتگاه دوزخ برخورد کن که زبانه و شعله اش را از امتم جلو گیرم. فاطمه از این خبر شاد شد.
تلاش پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در روز قیامت برای نجات امت
قالت فاطمه (علیها السلام) للنبی (صلی الله علیه و آله و سلم) و هو فی سکرات الموت: یا أبه أنا لا أصبر عنک ساعه من الدنیا فأین المیعاد غدا؟ قال: أما إنک أول أهلی لحوقا بی و المیعاد على جسر جهنم.
قالت: یا أبه أ لیس قد حرم الله عز و جل جسمک و لحمک على النار؟ قال: بلى و لکنی قائم حتى تجوز أمتی. قالت: فإن لم أرک هناک؟ قال: ترینی عند القنطره السابعه من قناطر جهنم أستوهب الظالم من المظلوم.
قالت: فإن لم أرک هناک؟ قال: ترینی فی مقام الشفاعه و أنا أشفع لأمتی. قالت: فإن لم أرک هناک؟ قال: ترینی عند المیزان و أنا أسأل الله لأمتی الخلاص من النار.
قالت: فإن لم أرک هناک؟ قال: ترینی عند الحوض حوضی عرضه ما بین أیله إلى صنعاء على حوضی ألف غلام بألف کأس کاللؤلؤ المنظوم و کالبیض المکنون من تناول منه شربه فشربها لم یظمأ بعدها أبدا فلم یزل یقول لها حتى خرجت الروح من جسده (صلی الله علیه و آله و سلم)
حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) به پیغمبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در وقت سکرات موت گفت: اى پدر بزرگوار! من بى تو صبر ندارم ساعتى در دنیا، پس کجا خواهد بود فردا میعاد ما؟ فرمود: اول از اهل من، تو خواهى بود که به من ملحق شوى، و میعاد بر پل صراط است که بر جهنم کشیده شده است.
گفت: اى پدر! خداى تعالى حرام نکرده چشم و گوش تو را بر آتش؟ فرمود: بلى و لیکن من آنجا مى ایستم تا امت من بگذرد.
گفت اگر تو را آنجا نبینم؟ فرمود: در قنطره هفتم از قناطر دوزخ که داد مظلومان از ظالم بستانم.
گفت: اگر آنجا نبینم؟ فرمود: ببینى مرا در مقام شفاعت که آنجا شفاعت امت کنم.
گفت: اگر آنجا نبینم؟ فرمود: مرا ببینى نزد میزان که من آنجا در خواست امت کنم از خداى تعالى جهت خلاصى از آتش دوزخ.
گفت اگر نبینم آنجا؟ فرمود: ببینى مرا نزد حوض که عرض آن، ما بین ایله است تا صنعا، بر حوض من هزار پسر باشند با هزار جام مثل لؤلؤ منظوم و همچو بیض مکنون هر که از آن شربتى بیاشامد بعد از آن هرگز تشنه نشود. پیوسته حضرت به فاطمه راز می فرمود تا روح از جسد مبارکش پرواز نمود.[۳]
نتیجه گیری
در روز قیامت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) در مکان های متعدد از گناهکاران امت خود شفاعت می کند تا وارد آتش جهنم نشوند. این تلاش رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بیانگر دلسوزی آن حضرت نسبت به بندگان خدا است. حضرت فاطمه (سلام الله علیها) وقتی می شنود که پدرش نجات دهنده امت خود است بسیار شادمان می گردد.
پی نوشت ها
[۱] . جامع الاخبار، ص ۱۷۵.
[۲] . أمالی الصدوق، ص ۲۸۶.
[۳] . کشف الغمه فی معرفه الأئمه، ج۲، ص ۵۷ – ۵۸.
منابع
- جامع الاخبار، شعیری، تاج الدین، جامع الاخبار، قم، انتشارات رضى، چ۱، ۱۴۰۵ق.
- شیخ صدوق، محمد بن علی، امالی الصدوق، بیروت، اعلمی، چ۵، ۱۴۰۰ق.
- محدث اربلی، کشف الغمه فی معرفه الائمه، تبریز، بنی هاشمی، چ۱، ۱۳۸۱ق.
