عواطف و احساسات منفی، یکی از موانع مهم در مسیر موفقیت اند. به بیانی دیگر، راز موفقیت در گرو پرهیز از عواطف و احساسات منفی است. شما خود، منشاء ھمه عواطف و احساساتتان ھستید. در ھر لحظه که بخواھید، می توانید آنها را ایجاد کنید و یا تغییر دھید. بسیاری از ما (بدحال) بودن و دائم در احساسات منفی بودن را طبیعی می دانیم، اما برای خوشحال بودن، باید دلیلی داشته باشیم.
راه بر خورد با عواطف و احساسات منفی
راه های معمولی و بی اثر، بسیار است. می توانید عواطف و احساسات منفی خود را ندیده بگیرید؛ البته آنها از بین نمی روند. می توانید آنها را سرکوب کنید، اما دوباره به شکلی ظاھر می شوند. می توانید در احساسات منفی فرو بروید و برای خویشتن، احساس تاسف کنید، اما آن نیز وضع را بھتر نمی کند. می توانید عواطف و احساسات منفی را مایه فخرفروشی قرار دھید: (خیال می کنی وضع تو بد است؟ وضع من از آن بدتر است!)
البته ھوشمندانه ترین کار، این است که با برخورد مؤثر در ھر وضعیت، و جستجوی راه حل، احساسات منفی را دگرگون کنید و از آنها درس بگیرید و با استفاده از عواطف خود، زندگی خویش و اطرافیانتان را غنی سازید.
بدانید که ھمه عواطف، در خدمت شما ھستند. عواطف و احساسات منفی، چیزی جز (دعوت به عمل) نیستند. مثلاٌ اگر احساس دلسردی می کنید، معنی اش آنست که به اعتقاد شما امور می توانند بھتر از این باشند، و نیستند. این نوع دعوت به عمل است و به شما می گوید که باید کاری کنید تا شرایط را بھتر سازید. اگر از این احساس و نیز سایر احساسات منفی به نحوه صحیح استفاده کنید، عملاٌ موھبتی است.
از این به بعد، ھر وقت عواطف و احساسات منفی به سراغ شما آمدند، آنها را دعوت به عمل یا (نشانه عمل) تلقی کنید. اگر در زندگی خود در ھر وضعیتی رنج را تجربه کرده باشید، علتش یا نحوه نگرش شما به امور است (توجه و ادراک) و یا در نتیجه کار‌ھایی است که می کنید، که ما می توانیم آن را روش بنامیم.
پس اگر از احساسات منفی خود ناراضی ھستید یا مرکز توجه خود و یا شیوه عملکرد خود را تغییر دھید، تا بلافاصله تغییری در عواطف ایجاد شود. راه های تازه ای برای رفتار با ھمسر و یا گفتگو با رییس خود پیدا کنید. و یا طرز فکر خود را طوری عوض کنید که ھمه با نظرات شما موافق باشند.
تقابل گام به گام با احساسات منفی
ھرگاه دچار عواطف و احساسات منفی دردناکی شدید، می توانید پنج قدم بردارید تا بتوانید به سرعت از نشانه های عمل درس بگیرید و از آنها استفاده کنید:
۱- مشخص کنید که احساس شما دقیقاٌ چیست؟
۲- عواطف خود را بپذیرید و آنها را تحسین کنید. بدانید که این عواطف در مواردی حامی شما ھستند و شما را به عمل دعوت می کنند تا تغییری مثبت به وجود آورید.
۳- کنجکاو باشید! توجه کنید که این عاطفه، پیامی برای شما دارد تا چیزی را دگرگون کنید. پس یا باید ادراک و یا روش خود را عوض کنید.
۴- به خود اعتماد داشته باشید و بدانید که می توانید بلافاصله بر عواطف خود مسلط شوید؛ زیرا که در گذشته نیز چنین کرده اید. زمانی را به خاطر آورید که با کمال موفقیت بر این احساس غالب شده اید پس، از عملکرد خود در گذشته سر مشق بگیرید تا بدانید که در زمان حال و یا آینده چه باید بکنید.
۵- ھیجان داشته باشید و دست به عمل بزنید!
ھنگامی که ما دچار التھابی لحظه ای ھستیم، کنجکاو شدن درباره عواطف و احساسات، کاری دشوار است. برای این که بتوانید از نشانه های عمل درس بگیرید و از آنها استفاده کنید چھار سؤال زیر را از خود بپرسید:
۱- در این لحظه واقعاٌ دلم می خواھد چه احساسی داشته باشم؟
۲- چه اعتقادی سبب شده است که دچار این احساسات شوم؟
۳- برای پیدا کردن راه حل در حال حاضر چه باید بکنم.
۴- از این موضوع چه درسی می گیرم؟
برای ایجاد اعتماد به نفس و برخورد با عواطف و احساسات منفی، زمانی را به یاد آورید که دچار احساس مشابھی شده اید. توجه کنید که در گذشته توانسته اید با موفقیت بر احساس منفی خود غلبه کنید. آیا اتفاق افتاده که است که زمانی احساس افسردگی کرده و آن را بر طرف ساخته باشید؟ یا این که احساس ناکامی یا بیچارگی کرده و به شکلی توجه خود را به چیز دیگری معطوف کرده باشید؟
رفتار‌ھای گذشته خود را سرمشق خود قرار دھید. کدامیک از شیوه های را که بکار برده اید، مؤثر واقع شده است؟ آیا توجه خود را به چیز دیگری معطوف کرده اید؟ آیا سؤال بھتری از خود پرسیده اید؟ آیا با تغییر حالت جسمی، قدم زدن و برگشتن به حالت متعادل، الگوی منفی را به هم زده اید؟
اگر دوباره دچار ھمین احساس شدید، برای مقابله با آن از شیوه های موفق گذشته استفاده کنید. در ذھن خود موقعیت های دشواری را که در آینده ممکن است باعث بروز عواطف منفی شود طوری مجسم کنید که بر آنها تسلط دارید. خود را در حالت تسلط بر حوادث ببینید، بشنوید، و احساس کنید. تا این که احساسی از اعتماد به صورت شرطی در شما به وجود آید و یقین کنید که با اعتماد به نفس و قدرت می توانید با ھر اتفاقی مقابله کنید.
نشانه عمل در عواطف و احساسات منفی
نشانه عمل شماره ۱
احساسات نامطبوعی از قبیل کسالت، بی تفاوتی، ناراحتی، پریشانی خفیف و یا دستپاچگی پیام آزاردھنده ای به ما می دھند که در جایی اشکالی وجود دارد. یعنی یا درک شما از موضوع، موجب ناراحتی است و یا عمل شما در جھت ھدفتان نیست.
راه حل
۱- مشخص کنید که چه احساسی می خواھید داشته باشید و چه کاری را می خواھید به انجام برسانید.
۲- رفتار و اعمال خود را اصلاح و یا عوض کنید. تغییر مختصری در رفتار خود بدھید تا ببینید که آیا می توانید احساس خود را نسبت به آن وضعیت فوراٌ تغییر دھید و یا تغییری در نتیجه ای که بدست می آورید ایجاد کنید. نشانه عمل شماره ۱ نیز مانند ھر احساس منفی، اگر به سرعت رفع نشود، رشد می کند و شدیدتر می شود و احتمالاٌ به نشانه عمل شماره ۲ مبدل می شود.
نشانه عمل شماره ۲
اگر با وضعیت هایی که موجب ناراحتی ما می شوند برخورد صحیحی نکنیم، رشد می کنند و به صورت ترس ظاھر می شوند. احساساتی از قبیل ترس، تشویش، اضطراب و نگرانی به شما می گویند که باید آمادگی بیشتری داشته باشید تا با اتفاقی که در شرف وقوع است روبرو شوید.
راه حل
۱- درباره وضعیتی که از وقوع آن واھمه دارید، فکر کنید و ببینید اکنون چه باید بکنید تا از نظر جسمی و فکری، آمادگی لازم را پیدا کنید.
۲- ببینید برای مقابله با آن وضعیت به بھترین شکل ممکن، چه قدم ھایی باید بردارید.
۳- پس از آن که آماده شدید، تصمیم بگیرید که نگرانی را کنار بگذارید. آنگاه خود را در حالتی که با موفقیت با آن وضعیت روبرو شده و بر خویشتن مسلط ھستید، مجسم کنید.
نشانه عمل شماره ۳
احساس آزردگی، از احساس زیان دیدگی (غالباٌ واھی) سرچشمه می گیرد. این نشانه عمل، ما را دعوت می کند که در نحوه ادراک خود تجدید نظر کنیم و یا متوجه شویم که شاید انتظارمان به جا نبوده است.
راه حل
۱ – توجه کنید که ممکن است عملاٌ ضرری نکرده باشید. اگر کسی صدایش را برای شما بلند کرد، معنی اش این نیست که دیگر به شما علاقه ندارد.
۲ – موضوع را دوباره بررسی کنید. درست است که انتظارات شما بر آورده نشده است، اما شاید ھمین موضوع به نفعتان باشد. آیا زود یا غلط قضاوت نکرده اید؟
۳ – با ملایمت و با مناسبترین لحنی، احساس خود را با کسی که از او رنجیده اید در میان گذارید. مثلاٌ: (می دانم که به من لطف دارید. آیا می توانید اتفاقی را که افتاد برایم توجیه کنید؟)
نشانه عمل شماره ۴
احساس خشم و عصبانیت و از جا در رفتن، احساس نیرومندی است. منشا آن، ھمان احساس آزردگی است که با آن به خوبی مقابله نشده است. این نشانه عمل به ما می گوید که یکی از اصول یا قوانین مھم ما توسط خودمان، یا فرد دیگری زیر پا گذاشته شده است.
راه حل
۱–توجه کنید که ممکن است سوء تفاھمی پیش آمده و شخصی که نسبت به او خشمگین ھستید اصلاٌ متوجه نبوده است که بر خلاف اصول شما عمل کرده است.
۲ – توجه کنید که قوانین مورد قبول شما ممکن است صحیح نباشد. (انجام این کار، گاھی مشکل است).
۳ – خشم خود را با طرح پرسش هایی از این قبیل کاھش دھید (آیا درست است که این شخص، در مجموعه به من محبت دارد؟ از این تجربه چه درسی می توانم بگیرم؟ چگونه می توانم اھمیت اصول و قوانین مورد قبول خود را به او گوشزد کنم؟
نشانه عمل شماره ۵
احساس ناکامی به این معنی است که علیرغم این که فعلاٌ پیشرفتی نکرده اید، اما تا حدودی قبول دارید که می توانستید بھتر عمل کنید و نتایج بھتری به دست آورید. این نشانه عمل، به شما می گوید که اگر روش خود را تغییر دھید، باز ھم می توانید به خواسته خود برسید.
راه حل
۱ – نرمش داشته باشید! بدانید که احساس ناکامی، به منزله دوست شماست. راه های تازه ای برای رسیدن به نتیجه بیندیشید.
۲ – کسی را که قبلاٌ به ھدف مورد نظر شما رسیده است، سر مشق خود قرار دھید و از او چیزی بیاموزید.
۳ – با مطالبی که فرا گرفته اید، ممکن است طوری بر این مشکل فائق شوید که وقت و انرژی کمی ھدر رود و عملاٌ موجب شادی شود.
نشانه عمل شماره ۶
یأس و ناامیدی، احساس دردناکی است و معنی اش آن است که به اعتقاد خودتان دارید چیزی را برای ھمیشه از دست می دھید. این نشانه عمل شما را دعوت می کند که در انتظارات خود تجدید نظر کنید.
راه حل
۱ – در نظر بگیرید که چه درس هایی از این وضعیت می آموزید، یا این که توقعات خود را تغییر دھید.
۲ – ھدفی تازه و جالب تر برای خود قرار دھید، به طوری که بتوانید فوراٌ در آن راه پیشرفت کنید.
۳ – توجه کنید که ممکن است عجولانه قضاوت کرده باشید. بسیاری از چیزھا که موجب یاس ما می شوند، مشکلات زودگذری ھستند.
۴ – توجه و علاقه نشان دھید. خواسته خود را دوباره بررسی کنید و طرح تازه و مؤثرتری برای رسیدن به آن بریزید.
۵ – بدون توجه به آنچه که در گذشته اتفاق افتاده است، نسبت به آینده دیدی مثبت و خوشبینانه داشته باشید.
نشانه عمل شماره ۷
۱ – احساس گناه، می گوید که عمل شما، بر خلاف یکی از بالاترین معیارھاتان بوده است و باید بلافاصله قدمی در جھت جبران آن بردارید و دیگر آن عمل را تکرار نکنید. بدین ترتیب، وحدت درونی تان محفوظ می ماند.
راه حل
۱ – قبول کنید که یکی از مھمترین معیار‌ھای مورد قبول خود را شکسته اید.
۲ – به طور قاطع عھد کنید که دیگر ھرگز آن عمل را تکرار نکنید. با کمک عقل و احساس مجسم کنید که در آینده در معرض ھمان گناه قرار گرفته و این بار بر اساس عالی ترین معیار‌ھای فردی خود عمل کرده اید.
۳ – زیاد در بحر آن گناه، غوطه ور نشوید. اکنون که با استفاده از آن، دوباره به راه راست ھدایت شده اید، دیگر به آن فکر نکنید. بعد از این، کار‌ھای درست انجام دھید! غصه خوردن و لطمه زدن به خویشتن، نه کمکی به شما می کند و نه به دیگران.
نشانه عمل شماره ۸
احساس بی کفایتی می گوید برای کاری که در دست اجرا دارید، به اعتقاد خودتان دارای اطلاعات، درک، روش، سیاست و اعتماد به نفس لازم، نیستند. این نشانه عمل، شما را دعوت می کند که منابع بیشتری جمع آوری کنید.
راه حل
۱ – شاید ضابطه شما برای ارزیابی عملکردتان، منصفانه نبوده است. از خود بپرسید (آیا امکان دارد که واقعاٌ توانایی انجام این کار را داشته باشم و فقط خیال می کنم که بی کفایتم؟)
۲ – اگر متوجه شدید که فاقد مھارت های لازم برای انجام کارھستید، دعوت این نشانه عمل را برای افزایش مھارت بپذیرد و قدر این احساس را بدانید.
۳ – کسی را که در ھمین زمینه از خود لیاقت نشان داده است. الگوی خود قرار دھید و نکات ساده ای را که بلافاصله می تواند عملکردتان را بھتر کند یاد بگیرید.
نشانه عمل شماره ۹
احساسات مربوط به زیادی مشغله و گرفتاری و ھمچنین افسردگی، تاثر و بیچارگی ھنگامی ایجاد می شوند که فکر می کنیم وقایعی که اتفاق می افتد به کلی از اختیارمان خارج است. باید مشکل را به قطعات کوچکتر تجزیه کنیم.
راه حل
۱ – ببینید کدام یک از کار‌ھایی که در دست دارید، به توجه بیشتر نیاز دارد.
۲ – برای پیشرفت در این زمینه، چه قدم‌ھایی دارای اولویت است؟
۳ – بلافاصله به مھمترین کاری که مشخص کرده اید بپردازید.
۴ – در میان ھمه غصه ها و گرفتاری هایی که شما را احاطه کرده است، از پس ھر کدام که می توانید به خوبی بر آیید، حواستان را به ھمان جلب کنید. بدانید که در پس ھمه این گرفتاری ها، حکمتی است. ھر اتفاقی که در زندگی می افتد، دارای دلیل و مقصودی است و سرانجام به نفع ما تمام می شود.
نشانه عمل شماره ۱۰
احساس انزوا، نشانه این است که به ارتباط با مردم نیاز دارید، واقعاٌ به وجود دیگران اھمیت می دھید و دوست دارید با آنها باشید. این نشانه عمل شما را دعوت می کند که از منزل خارج و با مردم مرتبط شوید.
راه حل
۱ – توجه کنید که مردم با محبت در ھمه جا فراوانند. می توانید از منزل خارج شوید و با آنها رابطه برقرار کنید.
۲ – مشخص کنید که به چه رابطه ای نیاز دارید: دوستی پایدار؟ محبت بی دریغ؟ یا یک گوش شنوا؟
۳ – بلافاصله برای خروج از منزل و ارتباط با دیگران اقدام کنید.
برای این که ھمیشه به نشانه های عمل و راه حل آنها توجه داشته باشید و به کمک آنها الگو‌ھای نامناسب را رفع کنید، آنها را روی تکه کاغذ یا مقوای کوچکی بنویسید و ھمیشه با خود داشته باشید. وقتی دچار یکی از این عواطف منفی شدید، به معنای آن و عملی که باید انجام دھید، توجه کنید. یکی از این کارت ها را پشت سایبان اتومبیلتان بچسبانید تا ھر روز چشمتان به آن بیفتد مخصوصاٌ ھنگام ازدحام ترافیک!
در ادامه، به ده احساس نیروبخش می پردازیم که می توانید آنها را جایگزین عواطف و احساسات منفی خود سازید:
احساسات نیروبخش
احساس نیروبخش شماره ۱
احساس عشق و صمیمیت را در خود تقویت کنید. این عقیده جالب را در کتابی خوانده ام که (ھر گفتگو یا ارتباط، پاسخی است به محبت و یا فریادی است برای کمک). اگر کسی با حالت خشم و رنجش پیش شما بیاید و شما مرتباٌ با عشق و گرمی به او پاسخ دھید، بالاخره حالت آن شخص دگرگون می شود و فشار عصبی وی از میان می رود.
احساس نیروبخش شماره ۲
احساس قدرشناسی و سپاس را در خود تقویت کنید. این عواطف از معنوی ترین احساسات ما ھستید و بیش از ھر چیز، زندگی ما را پربار می سازند. با احساس شکرگزاری، زندگی کنید.
احساس نیروبخش شماره ۳
احساس کنجکاوی را در خود به وجود آورید. اگر واقعاٌ بخواھید که در تمام مدت عمر رشد و پیشرفت کنید، یاد بگیرید که مانند کودکان، فضول و کنجکاو باشید. افراد کنجکاو ھرگز کسل نمی شوند، و در نظر آنها زندگی، مطالعه پایان ناپذیر خوشی هاست.
احساس نیروبخش شماره ۴
احساس شور و ھیجان را در خود تقویت کنید تا ھر مشکلی را به صورت فرصتی در نظر آورید و زندگی خود را با ضرب آھنگی سریع تر پیش ببرید. شوق را در خود شعله ور کنید. و برای این کار، از جسم خود کمک بگیرید: تندتر صحبت کنید، تصاویر را سریع تر مجسم کنید و جسم خود را در جھتی که می خواھید حرکت کنید، به جلو برانید.
احساس نیروبخش شماره ۵
تفاوت میان ایستایی و پویایی، با قدرت تصمیم گیری مشخص می شود. اراده خود را قوی سازید! کافی نیست که به خود فشار بیاورید بلکه باید خود را در حالتی مصمم قرار دھید.
احساس نیروبخش شماره ۶
قابلیت انعطاف داشته باشید. تنھا ھمین یک خصوصیت که بتوانید شیوه کار خود را تغییر دھید، موفقیت شما را تضمین می کند. در واقع پیام ھمه نشانه های عمل این است که نرمش داشته باشید. در زندگی مواردی ھست که از اختیار شما خارج است. قابلیت انعطاف و عدم تعصب در مورد قوانین فردی، معنایی که به امور می دھید و کار‌ھایی که می کنید، در درازمدت، موفقیت یا شکست و مسلماٌ خوشی های فردی شما را مشخص می کند.
احساس نیروبخش شماره ۷
ھمیشه به خود اعتماد داشته باشید. اگر یک با کاری را با موفقیت انجام داده باشید، باز ھم می توانید. به علاوه با نیروی توکل و ایمان می توانید از پس شرایط محیط و موقعیت هایی که برایتان تازگی دارند بر آیید. ھم اکنون خود را دارای عواطف مثبت و نیروبخش احساس کنید و منتظر نشوید که این احساسات، در آینده ای دور، به طور اتفاقی به سراغ شما بیایند.
احساس نیروبخش شماره ۸
شادی و نشاط و خوشدلی، اعتماد به نفس شما را تقویت و زندگی را دلپذیرتر می سازد و باعث می شود که اطرافیان شما شادی بیشتری را احساس کنند. خوشدلی به معنی خوشخیالی و فرار از مشکلات نیست بلکه نشانه ھوش و ذکاوت شماست. چرا که می دانید اگر با لذت زندگی کنید و انوار شادی را به اطراف خود پراکنده سازید می توانید مشکلات زندگی را آسانتر بر طرف سازید.
احساس نیروبخش شماره ۹
به شادابی جسمی خود توجه کنید. اگر مراقب سلامت خود نباشید، مشکل است که بتوانید از عواطف خود بھره‌مند شوید. بر عکس عقیده عموم، عدم تحرک باعث ذخیره نیروی جسمی نمی شود. اعصاب انسان برای پیدا کردن انرژی، به حرکت نیاز دارند. ھر چه فعال تر باشید، اکسیژن بیشتری به اندام ھای شما می رسد و با بالا رفتن سلامت جسمانی برای رفع مشکلات و استفاده از فرصت ها، نشاط و شادابی بیشتری پیدا می کنید.
احساس نیروبخش شماره ۱۰
در نظر من، ھیچ احساسی شریف‌تر از دلسوزی و خدمتگزاری به دیگران نیست. احساس این که به عنوان یک انسان، چه کسی ھستید، چگونه زندگی کرده اید، گفتار و اعمال شما چه بوده است، و چه اثرات عمیق و معنی‌داری بر زندگی دیگران گذاشته اید، بزرگترین موھبت زندگی است. رمز زندگی، بخشندگی است.
در دو روز آینده، ھر گاه دچار یکی از عواطف تضعیف کننده شدید، یادتان باشد که به پیام این نشانه عمل توجه کنید. در عین حال که به رفع عواطف منفی می پردازید، از احساسات نیروبخش نیز به عنوان نوشداروی آنها استفاده کنید.
جمع بندی
ھمه ما انواع مختلف عواطف و احساسات منفی را تجربه کرده ایم اما برخی افراد همواره در این حالتند و برای خوشحال بودن، نیاز به دلیل دارند! برای رسیدن به موفقیت و ایجاد تغییر و نشاط در زندگی، می بایست با عواطف و احساسات منفی مقابله کرد. برای وقوع چنین تقابلی، ابتدا باید شناخت خوبی از احساسات منفی درون خود داشت و سپس به راهکارهای عملی ارائه شده اقدام نمود.
منبع اقتباس: آنتونی رابینز؛ راز موفقیت؛ ص۵۰-۵۷
