اشاره:
در ایران، اهل سنت صدها سال است در کنار اهل تشیع تعامل متقابل احترام آمیزی دارند اما طی چند سال اخیر تحرکاتی در برخی مناطق سنی نشین ایران برای ایجاد تقابل با شیعه از طریق آموزه های وهابیت آغاز شده که اخیراً این تحرکات رشد فزاینده ای گرفته است. بی انصافی است اگر فرقه افراطی و تکفیری وهابیت را به اهل سنت نسبت دهیم. وهابیت یک مرام عقیدتی است و هیچ ارتباطی به مذاهب شافعی، مالکی، حنبلی و حنفی ندارد. اینها مذاهبی فقهی هستند در حالی که وهابیت، یک مرام تکفیری عقیدتی است.
اغلب اهل سنت ایران در استان های کردستان و هرمزگان و سیستان و بلوچستان شافعی و اشعری بوده و شدیدا از فعالیت وهابی ها نگرانند. حتی اهالی برخی از مناطق اهل سنت از نظام جمهوری اسلامی ایران انتظار دارند که با وهابی ها برخورد کند. برهمین مبنا، عده‌ای از علمای اهل سنت نیز نگرانی خود را از تحرکات این گروه اعلام کرده اند و گفته اند که عقاید خود را از جانب آموزه های افراطی آنها در خطر می بینند.[۱]
از آنجا که مذهب رسمی در ایران شیعه اثنی عشری است بدیهی است که گروهای تکفیری از این ناحیه نمی توانند به هدف شان برسند. لذا تمام تلاش خود را برای یار گیری دربین مذاهب فقهی اهل سنت مخصوصا حنابله معطوف می دارند. خوشبختانه با روشنگریهای که از طرف علمای شیعیه و اهل سنت صورت می‌گیرد، گروهای تکفیری فرصت جولان و گسترش فعالیتها را در بین اهل سنت نیز پیدا نمی‌کنند به همین خاطر این گروها در ایران چندان موفق و فعال نیستند. با این احوال گروهای تکفیری با تبلیغات زیاد و با دادن وعده های مادی به مردم سعی در جذب افراد می کنند. که متاسفانه به صورت محدود و مقطعی در بعضی استانهای مرزی مثل سیستان بلوچستان تحرکاتی داشته اند که به دو مورد اشاره می‌کنیم:
۱.گروه جندالله(جنبش مقاومت بلوچستان)
این گروه به سرکردگی فردی به نام عبدالمالک ریگی در مرز ایران با پاکستان و افغانستان به اعمال جنایتکارانه دست زده است. جندالله که در سال ۱۳۸۲ش. بنیان‌گذاری شد، هدف خود را تلاش برای تأمین حقوق مذهبی و قومی قوم بلوچ و اهل‌سنت استان سیستان و بلوچستان ایران اعلام کرده است. معروفترین رهبر این گروه، عبدالمالک ریگی، از طایفه ریگی بود که توسط جمهوری اسلامی دستگیر شد. بعد از دستگیری وی، این گروه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که محمدظاهر بلوچ را به عنوان رهبر جدید این گروه منصوب کرده‌است. بعد از آن عبدالرئوف ریگی در اطلاعیه‌هایی، خود را سرکرده گروه معرفی کرد. به لحاظ محرک ها و ریشه های اعتقادی می توان گروهک ریگی را نوعی تفکر انحرافی و متاثر از رویکردهای ضدشیعی القاعده و طالبان دانست. مجموعه موضع گیری های منتشر شده از ریگی نشان می دهد که وی با طرح برخی ادعاها اقدام به تشدید فرقه گرایی در منطقه کرده است. وی هدف عملیات های گروهش را «توهین به اصحاب رسول الله و مقدسات اهل سنت و جهاد در راه اسلام و از بین بردن مشرکین (شیعیان) اعلام کرده است.» این نوع مواضع عقیدتی در دسته بندی تفکرات سلفی- تکفیری ضدشیعی ای قرار می گیرد که هم اکنون یزیدی ها و القاعده تکفیری در پاراچنار پاکستان و عراق پیگیری می کنند. سابقه این مواضع در سیستان و بلوچستان به فعالیت های گروهک «الفرقان» به سرکردگی «عبدالجلیل قنبرزهی» بازمی گردد.
این گروه بعد از دستگیری و اعدام عبدالمالک و همچنین در برخورد شدید و سنگین و هماهنگ نیروه های مسلح جمهوری اسلامی ایران در آستانه فروپاشی کامل قرار گرفته است. بنابراین بسیاری از فرماندهان آن در بمباران سنگین مقر گروه در دومگ زاهدان توسط و تعدادی دیگر نیز در درگیری زمینی کشته شدند. از افراد این گروه تعداد اندکی باقیمانده اند. این گروه مدتی است که فعالیت خاصی ندارد و تقریبا نابود شده است.
۲. جیش‌العدل
جیش‌العدل (به فارسی: ارتش برابری) یک گروه تندروی سلفی‌مذهب و بلوچ می‌باشد که بعد از نابودی جندالله، با سازمان‌دهی تشکیلاتی‌تر برخی از اعضای آن، شروع به فعالیت و اعلام موجودیت کرد. رهبری این گروه را صلاح‌الدین فاروقی از اهالی راسک به عهده دارد[۲] گروهک جیش العدل، با آموزه‌های سلفی و باورهای وهابی خود از جمله حامیان سلفی‌های معارض در جنگ سوریه است و یکی از دلایل اقدامات تروریستی خود علیه جمهوری اسلامی را حمایت از تکفیری‌های سوری و تروریستهای معارض دولت سوریه اعلام کرده است. این گروه خود را مدافع حقوق اقلیت سنی بلوچستان ایران و مخالف «مداخله» جمهوری اسلامی در حمایت از حکومت سوریه معرفی می‌کند[۳]
به هر حال کشور ایران با بستن بستر فعالیتهای تکفیریها از جمله اتحاد شیعه و سنی، روشنگریهای علمای شیعه و سنی و اقدامات امنیتی مانع فعالیت گروهای تکفیری در ایران شده است. در نتیجه گروه تکفیری فعال خاصی در ایران نداریم فقط گروه جند الله و جیش العدل است که یا از بین رفته اند یا در آستانه فروپاشی کامل قرار گرفته است.
پی نوشت:
[۱]. وهابی ها در ایران چه می کنند http://shiayan.ir برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی شیعیان.
[۲]. جزئیاتی از پشت صحنه گروهک «جیش العدل» ،خبرگزاری تابناک.
[۳] . حقیقت نژاد، رضا، «کارنامه یک ساله «جیش‌العدل»؛ ۳۰ عملیات، صدها کشته». ایران‌وایر، ۶ آبان ۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۲۲ اسفند ۱۳۹۲ش.
منبع: نرم افزار تکفیر مرکز مطالعات حوزه.
