این مقاله به چهل حدیث از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله درباره مسایلی مانند : آثار سبک شمردن نماز؛ فواید رفتن به مساجد؛ بد نماز خواندن ؛ فضیلت امام علىّ (علیه السلام)؛وصایاى مخصوص به پیامبر اسلام ؛ نتیجه اعمال؛ سرور در دنیا و آخرت؛ چشمهاى گریان؛ احترام به سالمندان و… می پردازد.
آثار سبک شمردن نماز؛ فواید رفتن به مساجد؛ بد نماز خواندن ؛فضیلت امام علىّ (علیه السلام)؛وصایاى مخصوص به پیامبر اسلام ؛ نتیجه اعمال؛ سرور در دنیا و آخرت؛چشمهاى گریان؛احترام به سالمندان ؛ چهل حدیث از پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله :
۱- آثار سبک شمردن نماز
– قال رَسُولُ اللّهِ (صَلَّى اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ) : لا تُضَیِّعُوا صَلاتَکُمْ، فَإنَّ مَنْ ضَیَّعَ صَلاتَهُ، حُشِرَ مَعَ قارُونَ وَ هامانَ، وَ کانَ حَقّاً عَلىِ اللّهِ أنْ یُدْخِلَهُ النّارَ مَعَ الْمُنافِقینَ. (۱)
پیامبر مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمود: نماز را سبک و ناچیز مشمارید، هر کس نسبت به نمازش بى اعتنا باشد و آنرا سبک و ضایع گرداند همنشین قارون و هامان خواهد گشت و حقّ خداوند است که او را همراه منافقین در آتش داخل نماید.
۲- فواید رفتن به مساجد
ـ قالَ (صلى الله علیه وآله): مَنْ مَشى إلى مَسْجِد مِنْ مَساجِدِ اللّهِ، فَلَهُ بِکُّلِ خُطْوَه خَطاها حَتّى یَرْجِعَ إلى مَنْزِلِهِ، عَشْرُ حَسَنات، وَ مَحى عَنْهُ عَشْرُ سَیِّئات، وَ رَفَعَ لَهُ عَشْرُ دَرَجات.(۲)
فرمود: هر کس قدمى به سوى یکى از مساجد خداوند بردارد، براى هر قدم ثواب ده حسنه مى باشد تا برگردد به منزل خود، و ده خطا از لغزش هایش پاک مى شود، همچنین در پیشگاه خداوند ده درجه ترفیع مى یابد.
۳- بد نماز خواندن
– بَیْنَما رَسُولُ اللّهِ (صلى الله علیه وآله) جا لِسٌ فِى الْمَسْجِدِ، إذْ دَخَلَ رَجُلٌ فَقامَ یُصَلّى، فَلَمْ یُتِمَّ رُکُوعَهُ وَ لا سُجُودَهُ، فَقالَ: نَقَرَ کَنَقْرِ الْغُرابِ، لَئِنْ ماتَ هذا وَ هکَذا صَلوتُهُ لَیَمُوتُنَّ عَلى غَیْرِ دینی.(۳)
رسول خدا (صلى الله علیه وآله) در مسجد نشسته بود که شخصى وارد شد و مشغول خواندن نماز شد و رکوع و سجودش را کامل انجام نمى داد و عجله و شتاب مى کرد.
حضرت فرمود: کار این شخص همانند کلاغى است که منقار بر زمین مى زند، اگر با این حالت از دنیا برود بر دین من نمرده است.
۴- فضیلت امام علىّ (علیه السلام)
ـ قالَ (صلى الله علیه وآله) لِعَلىّ(علیه السلام): أنَا رَسُولُ اللّهِ الْمُبَلِّغُ عَنْهُ، وَ أنْتَ وَجْهُ اللّهِ وَ الْمُؤْتَمُّ بِهِ، فَلا نَظیر لى إلاّ أنْتَ، وَ لا مِثْلَ لَکَ إلاّ أنَا.(۴)
رسول خدا (صلى الله علیه وآله) به امام علىّ (علیه السلام) فرمود: من رسول خدا هستم، که از طرف او تبلیغ و هدایت مى نمایم; و تو وجه اللّه مى باشى، که امام و مقتداى (بندگان خدا) خواهى بود، پس نظیرى براى من وجود ندارد مگر تو; و همانند تو نیست مگر من.
۵-نشانه مؤمن
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): یا أباذَر، اَلدُّنْیا سِجْنُ الْمُؤْمِن وَ جَنَّهُ الْکافِرِ، وَ ما أصْبَحَ فیها مُؤْمِنٌ إلاّ وَ هُوَ حَزینٌ، وَ کَیْفَ لایَحْزُنُ الْمُؤْمِنُ وَ قَدْ أوَعَدَهُ اللّهُ أنَّهُ وارِدٌ جَهَنَّمَ.(۵)
فرمود: اى ابوذر، دنیا زندان مؤمن و بهشت کافران است، مؤمن همیشه محزون و غمگین مى باشد، چرا چنین نباشد و حال آن که خداوند به او در مقابل گناهان و خطاهایش وعده مجازات و دخول جهنّم را داده است.
۶-شروع غذا با نمک
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): یا عَلىّ! اِفْتَحْ طَعامَکَ بِالْمِلْحِ، فَإنَّ فیهِ شِفاءٌ مِنْ سَبْعینَ داء، مِنْها: الْجُنُونُ وَ الْجُذامُ وَ الْبَرَصُ وَ وَجَعُ الْحَلْقِ وَ الاْضْراسِ وَ وَجَعُ الْبَطْنِ .(۶)
رسول خدا (صلى الله علیه وآله) به امام علىّ (علیه السلام) فرمود: غذاى خود را با (تناول نمودن کمى) نمک شوع نما، همانا که در آن درمان و شفاء هفتاد نوع بلا و آفت خواهد بود، که دیوانگى، پیسى، جُذام، درد و ناراحتى هاى حلق، دندان ها; و شکم و معده از آنها مى باشد.
۷- دنیا و آخرت فروشى
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): شَرُّالنّاسِ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْیاهُ، وَ شَرٌّ مِنْ ذلِکَ مَنْ باعَ آخِرَتَهُ بِدُنْیا غَیْرِهِ.(۷)
فرمود: بدترین افراد کسى است که آخرت خود را به دنیایش بفروشد و بدتر از او آن کسى خواهد بود که آخرت خود را براى دنیاى دیگرى بفروشد.
۸- ترسهاى پیامبر (صلى الله علیه وآله)
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): ثَلاثَهٌ أخافُهُنَّ عَلى اُمتَّى: ألضَّلالَهُ بَعْدَ الْمَعْرِفَهِ، وَ مُضِلاّتُ الْفِتَنِ، وَ شَهْوَهُ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ.(۸)
فرمود: در سه چیز براى امّت خود احساس خطر مى کنم:
گمراهى، بعد از آن که هدایت و معرفت پیدا کرده باشند.
گمراهى ها و لغزش هاى به وجود آمده از فتنه ها.
مشتهیات شکم، و آرزوهاى نفسانى و شهوت پرستى.
۹- کیفر زود هنگام گناهان
ـ قالَ (صلى الله علیه وآله): ثَلاثَهٌ مِنَ الذُّنُوبِ تُعَجَّلُ عُقُوبَتُها وَ لا تُؤَخَّرُ إلى الاخِرَهِ: عُقُوقُ الْوالِدَیْنِ، وَ الْبَغْیُ عَلَى النّاسِ، وَ کُفْرُ الاْحْسانِ.(۹)
فرمود : عقاب و مجازات سه دسته از گناهان زودرس مى باشد و به قیامت کشانده نمى شود: ایجاد ناراحتى براى پدر و مادر، ظلم در حقّ مردم، ناسپاسى در مقابل کارهاى نیک دیگران.
۱۰- ناتوان ترین و بخیل ترین مردم
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): إنَّ أعْجَزَ النّاسِ مَنْ عَجَزَعَنِ الدُّعاءِ، وَ إنَّ أبْخَلَ النّاسِ مَنْ بَخِلَ بِالسَّلامِ.(۱۰)
فرمود: عاجز و ناتوان ترین افراد کسى است که از دعا و مناجات با خداوند ناتوان و محروم باشد، و بخیل ترین اشخاص کسى خواهد بود که از سلام کردن خوددارى نماید.
۱۱- طرز ملاقات و خداحافظى
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): إذا تَلاقَیْتُمْ فَتَلاقُوا بِالتَّسْلیمِ وَ التَّصافُحِ، وَ إذا تَفَرَّقْتُمْ فَتَفَرَّقُوا بِإلاسْتِغْفارِ.(۱۱)
فرمود: هنگام بر خورد و ملاقات با یکدیگر سلام و مصافحه نمائید و موقع جدا شدن براى همدیگر طلب آمرزش کنید.
۱۲- صدقه هنگام صبح
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): بَکِرُّوا بِالصَّدَّقَهِ، فَإنَّ الْبَلاءَ لا یَتَخَطاّها.(۱۲)
فرمود: صبحگاهان حرکت و کار خود را با دادن صدقه شروع نمائید چون که بلاها و آفت ها را بر طرف مى گرداند.
۱۳- آثار اعمال صالحه در قبر
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله) : یُؤْتَى الرَّجُلُ فی قَبْرِهِ بِالْعَذابِ، فَإذا اُتِیَ مِنْ قِبَلِ رَأسِهِ دَفَعَتْهُ تِلاوَهُ الْقُرْآنِ، وَ إذا اُتِیَ مِنْ قِبَلِ یَدَیْهِ دَفَعَتْهُ الصَّدَقَهُ، وَ إذا اُتِیَ مِنْ قِبَلِ رِجْلَیْهِ دَفَعَهُ مَشْیُهُ
إلىَ الْمَسْجِدِ.(۱۳)
فرمود: هنگامى که بدن مرده را در قبر قرار دهند، چنانچه عذاب از بالاى سر بخواهد وارد شود تلاوت قرآنش مانع عذاب مى گردد و چنانچه از مقابل وارد شود صدقه و کارهاى نیک مانع آن مى باشد.
و چنانچه از پائین پا بخواهد وارد گردد، رفتن به سوى مسجد مانع آن خواهد گشت.
۱۴- رعایت مکارم اخلاق
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): عَلَیْکُمْ بِمَکارِمِ الاْخْلاقِ، فَإنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ بَعَثَنی بِها، وَ إنَّ مِنْ مَکارِمِ الاْخْلاقِ: أنْ یَعْفُوَالرَّجُلُ عَمَّنْ ظَلَمَهُ، وَ یُعْطِیَ مَنْ حَرَمَهُ، وَ یَصِلَ مَنْ قَطَعَهُ، وَ أنْ یَعُودَ مَنْ لایَعُودُهُ.(۱۴)
فرمود: بر شما باد رعایت مکارم اخلاق، که خداوند مرا بر آن ها مبعوث نمود، و بعضى از آن ها عبارتند از: کسى که بر تو ظلم کند
ـ به جهت غرض شخصى ـ او را ببخش، کسى که تو را نسبت به چیزى محروم گرداند کمکش نما، با شخصى که با تو قطع دوستى کند رابطه دوستى داشته باش، شخصى که به دیدار تو نیاید به دیدارش برو.
۱۵- اهمیت نعمات الهى
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): مَنْ وَجَدَ کَسْرَهً اَوْ تَمْرَهً فَأکَلَهَا لَمْ یُفارِقْ جَوْفَهُ حَتّى یَغْفِرَاللّهُ لَهُ.(۱۵)
فرمود: هر کس تکّه اى نان یا دانه اى خرما در جائى ببیند، و آن را بردارد و میل کند، مورد رحمت و مغفرت خداوند قرار مى گیرد.
۱۶- نتیجه فروتنى
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): ما تَواضَعَ أحَدٌ إلاّ رَفَعَهُ اللّهُ.(۱۶)
فرمود: کسى اظهار تواضع و فروتنى نکرده، مگر آن که خداوند متعال او را رفعت و عزّت بخشیده است.
۱۷- مهلت دادن به بدهکار ناتوان
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): مَنْ أنْظَرَ مُعْسِراً، کانَ لَهُ بِکُلِّ یَوْم صَدَقَهٌ.(۱۷)
فرمود: هر کس بدهکار ناتوانى را مهلت دهد براى هر روزش ثواب صدقه در راه خدا مى باشد.
۱۸- فضیلت اهل بیت پیامبر صلوات الله علیهم اجمعین
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): ما مِنْ هُدْهُد إلاّ وَ فی جِناحِهِ مَکْتُوبٌ بِالِسّرْیانیَّهِ «آلُ مُحَمَّد خَیْرُ الْبَریَّهِ».(۱۸)
فرمود: هیچ پرنده اى به نام هدهد وجود ندارد مگر آن که روى بال هایش به لغت سریانى نوشته شده است: آل محمّد (صلوات الله علیهم اجمعین) بهترین مخلوق روى زمین مى باشند.
۱۹- صبر در آخر آلزمان
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): یَأتی عَلىَ النّاسِ زَمانٌ، الصّابِرُ مِنْهُمْ عَلى دینِهِ کَالْقابِضِ عَلىَ الْجَمَرِ.(۱۹)
فرمود: زمانى بر مردم خواهد آمد که صبر نمودن در برابر مسائل دین ـ و عمل به دستورات آن ـ همانند در دست گرفتن آتش گداخته است.
۲۰- آثار دورى از علماى راستین
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): سَیَأتی زَمانٌ عَلى اُمتَّی یَفِرُّونَ مِنَ الْعُلَماءِ کَما یَفِرُّ الْغَنَمُ مِنَ الذِّئْبِ، إبْتَلاهُمُ اللّهُ بِثَلاثَهِ أشْیاء: الاْوَّلُ:
یَرَفَعُ الْبَرَکَهَ مِنْ أمْوالِهِمْ، وَ الثّانی: سَلَّط اللّهُ عَلَیْهِمْ سُلْطاناً جائِراً، وَ الثّالِثُ: یَخْرُجُونَ مِنَ الدُّنْیا بِلا إیمان.(۲۰)
فرمود: زمانى بر امّت من خواهد آمد که مردم از علماء گریزان شوند همان طورى که گوسفند از گرگ گریزان است، خداوند چنین جامعه اى را به سه نوع عذاب مبتلا مى گرداند:
۱ ـ برکت و رحمت خود را از اموال ایشان برمى دارد.
۲ ـ حکم فرمائى ظالم و بى مروّت را بر آن ها مسلّط مى گرداند.
۳ ـ هنگام مرگ و جان دادن، بى ایمان از این دنیا خواهند رفت.
۲۱- تحصیل علم
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): اَلْعالِمُ بَیْنَ الْجُهّالِ کَالْحَىّ بَیْنَ الاْمْواتِ، وَ إنَّ طالِبَ الْعِلْمِ یَسْتَغْفِرُلَهُ کُلُّ شَیء حَتّى حیتانِ الْبَحْرِ، وَ هَوامُّهُ، وَ سُباعُ الْبَرِّ وَ أنْعامُهُ، فَاطْلُبُوا الْعِلْمَ، فَإنّهُ السَّبَبُ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، وَ إنَّ طَلَبَ الْعِلْمِ فَریضَهٌ عَلى کُلِ مُسْلِم.(۲۱)
فرمود: دانشمندى که بین گروهى نادان قرار گیرد همانند انسان زنده اى است بین مردگان، و کسى که در حال تحصیل علم باشد تمام موجودات برایش طلب مغفرت و آمرزش مى کنند، پس علم را فرا گیرید چون علم وسیله قرب و نزدیکى شما به خداوند است، و فراگیرى علم، بر هر فرد مسلمانى فریضه است.
۲۲- ملاقات با علما ربانى
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): مَنْ زارَ عالِماً فَکَأنَّما زارَنی، وَ مَنْ صافَحَ عالِماً فَکأنَّما صافَحَنی، وَ مَنْ جالَسَ عالِماً فَکَأنَّما جالَسَنی، وَ مَنْ جالَسَنی فِى الدُّنْیا أجْلَسْتُهُ مَعى یَوْمَ الْقِیامَهِ.(۲۲)
فرمود: هر کس به دیدار و زیارت عالم و دانشمندى برود مثل آن است که مرا زیارت کرده، هر که با دانشمندى دست دهد و مصافحه کند مثل آن که با من مصافحه نموده، هر شخصى همنشین دانشمندى گردد مثل آن است که با من مجالست کرده، و هر که در دنیا با من همنشین شود، در آخرت همنشین من خواهد گشت.
۲۳- هدف از ازدواج
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): مَنْ تَزَوَّجَ إمْرَأهً لِمالِها وَ کَلَهُ اللّهُ إلَیْهِ، وَ مَنْ تَزَوَّجَها لِجَمالِها رَأى فیها ما یَکَرَهُ، وَ مَنْ تَزَوَّجَها لِدینِها جَمَعَ اللّهُ لَهُ ذلِکَ.(۲۳)
فرمود: هر کس زنى را به جهت ثروتش ازدواج کند خداوند او را به همان واگذار مى نماید، و هر که با زنى به جهت زیبائى و جمالش ازدواج کند خوشى نخواهد دید، و کسى که با زنى به جهت دین و ایمانش تزویج نماید خداوند خواسته هاى او را تأمین مى گرداند.
۲۴- کمى و زیادى غذا
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): مَنْ قَلَّ طَعامُهُ، صَحَّ بَدَنُهُ، وَ صَفا قَلْبُهُ، وَ مَنْ کَثُرَ طَعامُهُ سَقُمَ بَدَنُهَ وَ قَسا قَلْبُهُ.(۲۴)
فرمود: هر که خوراکش کمتر باشد بدنش سالم و قلبش با صفا خواهد بود، و هر کس خوراکش زیاد باشد امراض جسمى بدنش و کدورت، قلبش را فرا خواهد گرفت.
۲۵- زیاده روى در خوردن
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): لا تُشْبِعُوا، فَیُطْفأ نُورُ الْمَعْرِفَهِ مِنْ قُلُوبِکُمْ.(۲۵)
فرمود: شکم خود را از خوراک سیر و پر میگردانید، چون که سبب خاموشى نور عرفان و معرفت ـ در افکار و ـ قلب هایتان مى گردد.
۲۶- مسئولیت بدون تخصص
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): مَنْ تَوَلّى عَمَلا وَ هُوَیَعْلَمُ أنَّهُ لَیْسَ لَهُ بِأهْل، فَلْیتُبَّوَءُ مَقْعَدُهُ مِنَ النّارِ.(۲۶)
فرمود: هر که ریاست و مسئولیتى را بپذیرد و بداند که أهلیّت آن را ندارد، ـ در قبر و قیامت ـ جایگاه او پر از آتش خواهد شد.
۲۷- ترک نهى از منکر
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): إنَّ اللّهَ عَزَّ وَجَلَّ لَیُبْغِضُ الْمُؤْمِنَ الضَّعیفِ الَّذی لادینَ لَهُ، فَقیلَ: وَ ما الْمُؤْمِنُ الضَّعیفُ الَّذی لا دینَ لَهُ؟ قالَ: اَلذّی لا یَنْهى عَنِ الْمُنْکَرِ.(۲۷)
فرمود: همانا خداوند دشمن دارد آن مؤمنى را که ضعیف و بى دین است، سؤال شد:
مؤمن ضعیف و بى دین کیست؟ پاسخ داد: کسى که نهى از منکر و جلوگیرى از کارهاى زشت نمى کند.
۲۸- نتیجه صدقه دادن
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): صَدَقَهُ السِّرِّ تُطْفِىءُ الْخَطیئَهَ، کَما تُطْفِىءُ الماءُ النّارَ، وَ تَدْفَعُ سَبْعینَ باباً مِنَ الْبَلاءِ.(۲۸)
فرمود: صدقه اى که محرمانه و پنهانى داده شود سبب پاکى گناهان مى باشد، همان طورى که آب، آتش را خاموش مى کند، همچنین صدقه هفتاد نوع بلا و آفت را بر طرف مى نماید.
۲۹- آثار گناهان
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): عَجِبْتُ لِمَنْ یَحْتَمى مِنَ الطَّعامِ مَخافَهَ الدّاءِ، کَیْفَ لایَحْتمى مِنَ الذُّنُوبِ، مَخافَهَ النّارِ.(۲۹)
فرمود: تعجّب دارم از کسانى که نسبت به خورد و خوراک خود اهمیّت مى دهند تا مبادا مریض شوند ولیکن اهمیّتى نسبت به گناهان نمى دهند و باکى از آتش سوزان جهنّم ندارند.
۳۰- دوستى مال و ریاست
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): حُبُّ الْجاهِ وَ الْمالِ یُنْبِتُ النِّفاقَ فِى الْقَلْبِ، کَما یُنْبِتُ الْماءُ الْبَقْلَ.(۳۰)
فرمود: علاقه نسبت به ریاست و ثروت سبب روئیدن نفاق در قلب و درون خواهد شد، همان طورى که آب و باران سبب روئیدن سبزیجات مى باشند.
۳۱- نگاه به نامحرم ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): مَنْ اَصابَ مِنْ إمْرَأه نَظْرَهً حَراماً، مَلاَاللّهُ عَیْنَیْهِ ناراً.(۳۱)
فرمود: هرکس نگاه حرامى به زن نامحرمى بیفکند، خداوند چشم هاى او را پر از آتش مى گرداند.
۳۲- خوش اخلاقى
قالَ(صلى الله علیه وآله): حَسِّنُوا أخْلاقَکُمْ، وَ ألْطِفُوا جیرانَکُمْ، وَ أکْرِمُوا نِسائَکُمْ، تَدْخُلُوا الْجَنّهَ بِغَیْرِ حِساب.(۳۲)
فرمود: رفتار و اخلاق خود را نیکو سازید، نسبت به همسایگان با ملاطفت و محبّت برخورد نمائید، زنان و همسران خود را گرامى دارید تا بدون حساب وارد بهشت گردید.
۳۳- احتیاط در دوستى با افراد
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): اَلْمَرْءُ عَلى دینِ خَلیلِهِ، فَلْیَنْظُر أحَدُکُمْ مَنْ یُخالِطُ.(۳۳)
فرمود: انسان بر روش و اخلاق دوستش پرورش مى یابد و شناخته مى شود، پس متوجّه باشید با چه کسى دوست و همنشین مى باشید.
۳۴ – فضیلت صله رحم
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): اَلصَّدقَهُ بِعَشْر، وَ الْقَرْضُ بِثَمانِیَهَ عَشَرَ، وَ صِلَهُ الرَّحِمِ بِأرْبَعَهَ وَ عِشْرینَ.(۳۴)
فرمود: پاداش و ثواب دادنِ صدقه ده برابر درجه، و دادن قرض الحسنه هیجده درجه، و انجام صله رحم بیست و چهار درجه افزایش خواهد داشت.
۳۵- پاک شدن از گناهان
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): لا یَمْرُضُ مُؤْمِنٌ وَ لا مُؤْمِنَهٌ إلاّ حَطّ اللّهُ بِهِ خَطایاهُ.(۳۵)
فرمود: هیچ مؤمن و مؤمنه اى مریض نمى گردد مگر آن که خطاها و لغزش هایش پاک و بخشوده مى شود.
۳۶- احترام به سالمندان
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): مَنْ وَقَّرَ ذا شَیْبَه فِى الاْسْلامِ أمَّنَهُ اللّهُ مِنْ فَزَعِ یَوْمِ الْقِیامَهِ.(۳۶)
فرمود: هر کس بزرگ سال مسلمانى را گرامى دارد و احترام نماید، خداوند او را در قیامت از سختى ها و مشکلات در أمان مى دارد.
۳۷- چشمهاى گریان
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): کُلُّ عَیْن باکِیَهٌ یَوْمَ الْقِیامَهِ إلاّ ثَلاثَ أعْیُن: عَیْنٌ بَکَتْ مِنْ خَشْیَهِ اللّهِ ، وَ عَیْنٌ غُضَّتْ عَنْ مَحارِمِ اللّهِ، وَ عَیْنٌ باتَتْ ساهِرَهً فى سَبیلِ اللّهِ.
فرمود: تمامى چشم ها در روز قیامت گریانند، مگر سه دسته:
۱ ـ آن چشمى که به جهت
خوف و ترس از عذاب خداوند گریه کرده باشد.
۲ ـ چشمى که از گناهان
و موارد خلاف بسته و نگاه نکرده باشد.
۳ ـ چشمى که شبها در عبادت و بندگى خداوند متعال بیدار بوده باشد.
۳۸- سرور در دنیا و آخرت
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): سادَهُ النّاسِ فِى الدُّنْیا الأسْخِیاء، سادَهُ النّاسِ فِى الاخِرَهِ الاْتْقِیاء.(۳۸)
فرمود: سرور و سیّد مردم در دنیا افراد سخاوتمند خواهند بود، و سیّد و سرور انسان ها در قیامت پرهیزکاران مى باشند.
۳۹- نتیجه اعمال
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): وَ عَظَنی جِبْرئیلُ(علیه السلام): یا مُحَمَّدُ ، أحْبِبْ مَنْ شِئْتَ فَإنَّکَ مُفارِقُهُ، وَ اعْمَلْ ما شِئْتَ فَإنَّکَ مُلاقیهِ.(۳۹)
فرمود: جبرئیل مرا موعظه و نصحیت کرد: با هر کس که خواهى دوست باش، بالأخره بین تو و او جدائى خواهد افتاد. هر چه خواهى انجام ده، ولى بدان نتیجه و پاداش آنرا خواهى گرفت.
۴۰- وصایاى مخصوص به پیامبر اسلام
ـ قالَ(صلى الله علیه وآله): اَوْصانى رَبّى بِتِسْع: اَوْصانى بِالاْخْلاصِ فِى السِّرِّ وَ الْعَلانِیَهِ، وَ الْعَدْلِ فِى الرِّضا وَ الْغَضَبِ، وَ الْقَصْدِ فِى الْفَقْرِ وَ الْغِنى، وَ اَنْ أعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَنى، وَ أعطِیَ مَنْ حَرَمَنى، وَ أصِلَ مَنْ قَطَعَنى، وَ اَنْ یَکُونَ صُمْتى فِکْراً، وَ مَنْطِقى ذِکْراً، وَ نَظَرى عِبْراً.(۴۰)
فرمود: پروردگار متعال، مرا به ۹ چیز سفارش نمود: اخلاص در آشکار و پنهان، دادگرى در خوشنودى و خشم، میانه روى در نیاز و توانمندى، بخشیدن کسى که در حقّ من ستم روا داشته است،
کمک به کسى که مرا محروم گردانده، دیدار خویشاوندانى که با من قطع رابطه نموده اند، و این که خاموشیم اندیشه و سخنم، یادآورى خداوند; و نگاهم عبرت و پند باشد.
پی نوشت:
[۱] – وسائل الشّیعه: ج ۴، ص ۳۰، ح ۴۴۳۱.
[۲] – عقاب الأعمال: ص ۳۴۳، س ۱۴، وسائل الشّیعه: ج ۵، ص ۲۰۱، ح ۶۳۲۸.
[۳] – وسائل الشّیعه: ج ۴، ص ۳۱، ح ۴۴۳۴.
[۴] – تأویل الآیات الظاهره: ص ۵۴۹، س ۵; و تفسیر البرهان: ج ۴، ص ۱۸۴، س ۲۶.
[۵] – أمالى طوسى: ج ۲، ص ۱۴۲، بحارالأنوار: ج ۷۴، ص ۸۰، ح ۳.
[۶] – محاسن برقى: ص ۵۹۳، ح ۱۱۰، بحار: ج ۶۳، ص ۳۹۸، ح ۲۰.
[۷] – من لا یحضره الفقیه: ج ۴، ص ۳۵۳، ح ۵۷۶۲ چاپ جامعه مدرّسین.
[۸] – أمالى طوسى: ج ۱، ص ۱۵۸، بحارالأنوار: ج ۱۰، ص ۳۶۸، ح ۱۵.
[۹] – أمالى طوسى: ج ۱، ص ۱۳، بحارالأنوار: ج ۷۰، ص ۳۷۳، ح ۷.
[۱۰] – أمالى طوسى: ج ۱، ص ۸۷، بحارالأنوار: ج ۹۰، ص ۲۹۱، ح ۱۱.
[۱۱] – أمالى طوسى: ج ۱، ص ۲۱۹، بحارالأنوار: ج ۷۳، ص ۴، ح ۱۳.
[۱۲] – أمالى طوسى: ج ۱، ص ۱۵۷، بحارالانوار: ج ۹۳، ص ۱۷۷، ح ۸.
[۱۳] – مسکّن الفؤاد شهید ثانى: ص ۵۰، س ۱.
[۱۴] – أمالى طوسى: ج ۲، ص ۹۲، بحارالأنوار: ج ۶۶، ص ۳۷۵، ح ۲۴.
[۱۵] – أمالى صدوق: ص ۲۴۶، ح ۱۴، بحارالأنوار: ج ۶۳، ص ۴۳۰، ح ۱۲.
[۱۶] – أمالى طوسى: ج ۱، ص ۵۶، بحارالأنوار: ج ۷۲، ص ۱۲۰، ح ۷.
[۱۷] – أعیان الشّیعه: ج ۱، ص ۳۰۵، بحارالأنوار: ج ۱۰۰، ص ۱۵۱، ح ۱۷.
[۱۸] – أمالى طوسى: ج ۱، ص ۳۶۰، بحارالأنوار: ج ۲۷، ص ۲۶۱، ح ۲.
[۱۹] – أمالى طوسى: ج ۲، ص ۹۲، بحارالأنوار: ج ۲۸، ص ۴۷، ح ۹.
[۲۰] – مستدرک الوسائل: ج ۱۱، ص ۳۷۶، ح ۱۳۳۰۱.
[۲۱] – بحارالأنوار: ج ۱، ص ۱۷۲، ح ۲۵.
[۲۲] – مستدرک الوسائل: ج ۱۷، ص ۳۰۰، ح ۲۱۴۰۶.
[۲۳] – تهذیب الأحکام: ج ۷، ص ۳۹۹، ح ۵.
[۲۴] – تنبیه الخواطر، معروف به مجموعه ورّام: ص ۵۴۸، بحارالأنوار: ج ۵۹، ص ۲۶۸، ح ۵۳.
[۲۵] – مستدرک الوسائل: ج ۱۶، ص ۲۱۸، ح ۱۹۶۴۶.
[۲۶] – تاریخ إلاسلام: ج ۱۰۱ـ۱۲۰، ص ۲۸۵.
[۲۷] – وسائل الشّیعه: ج ۱۶، ص ۱۲۲، ح ۲۱۱۳۹.
[۲۸] – مستدرک الوسائل: ج ۷، ص ۱۸۴، ح ۷۹۸۴.
[۲۹] – بحارالأنوار: ج ۷۰، ص ۳۴۷، ح ۳۴.
[۳۰] – تنبیه الخواطر، معروف به مجموعه ورّام: ص ۲۶۴
[۳۱] – مستدرک الوسائل: ج ۱۴، ص ۲۷۰، ح ۱۶۶۸۵.
[۳۲] – أعیان الشّیعه: ج ۱، ص ۳۰۱.
[۳۳] – أمالى طوسى: ج ۲، ص ۱۳۲، بحارالأنوار: ج ۷۱، ص ۱۹۲، ح ۱۲.
[۳۴] – مستدرک الوسائل: ج ۷، ص ۱۹۴، ح ۸۰۱۰.
[۳۵] – جامع الأحادیث: ج ۳، ص ۸۹، ح ۳۵، مستدرک الوسائل: ج ۲، ص ۶۶، ح ۱۴۲۲.
[۳۶] – کافى: ج ۲، ص ۶۵۸، ح ۳، بحارالأنوار: ج ۷، ص ۳۰۲، ح ۵۳.
[۳۷] – ثواب الأعمال: ص ۲۱۱، ح ۱، بحارالأنوار: ج ۴۶، ص ۱۰۰، ح ۸۸.
[۳۸] – أعیان الشّیعه: ج ۱، ص ۳۰۲، بحارالأنوار: ج ۶۸، ص ۳۵۰، ح ۱.
[۳۹] – أمالى طوسى : ج ۲، ص ۲۰۳، بحارالأنوار: ج ۶۸، ص ۱۸۸، ح ۵۴.
[۴۰] – أعیان الشّیعه، ج ۱، ص ۳۰۰، بحارالأنوار: ج ۷۴، ص ۱۳۹، ضمن ح ۱.
