اشاره:
با دلایل و شواهد ثابت شده که وهابیت منشاء پدیده تکفیر در جهان معاصر مسلمانان است و تمام جریانها و گروه های تکفیری بر مبنای تفکر وهابیت تأسیس گردیده و در نتیجه بحران فکری و امنیتی را بر جهان اسلام حاکم نموده اند. امروز گروه های تکفیری در کشورهای اسلامی زندگی مسلمانان را به تنگ آورده و تمام فعالیتهای آنها در راستای بدنان نمودن اسلام به نفع دشمنان اسلام انجام می گیرد. این مقاله توضیحاتی را در این موضوع ارائه داده است.
در تاریخ اسلام فرقه‌های ارهابی و متعصب متعددی پا به عرصه وجود نهاده‌اند. اما فرقه وهابیت شدیدترین فرقه تروریستی و ارهابی است که بر مبنای تکفیر مسلمانان، تاریخ اسلام به خود دیده است. این فرقه از بدو تأسیس تا امروز به قتل و غارت مسلمانان پرداخته است. این فرقه که با بیعت شیخ محمد بن عبدالوهاب با محمد بن سعود با این توافق که امامت در نسل آل‌سعود باشد، و بر طریق جهاد دعوتش را انجام دهند به وجود آمد و دولت سوم و معاصر وهابی که ادامه دهنده افکار محمد بن عبدالوهاب است، خونریزیهای بی‌شماری را مرتکب شده است.[۱]
بنابراین می توان گفت محمد بن عبدالوهاب پایه گذار تمام جریانهای تکفیری معاصر است. امروز جریان های تکفیری همان عملکرد را با مسلمانان دارند که محمد بن عبدالوهاب سالها پیش با مسلمانان انجام داد. او زمانی که خواست مذهب خود را آشکار کند قبل از آن هشت ماه دور از نظر مردم دائما به کتابها نظر میکرد و بعد از آن وقتی بر مردم خارج شد کتاب کوچکی را در دستش گرفته و اینگونه دعوتش را آغاز کرد: خدا را شاهد میگیرم که من پیرو این کتاب هستم و هر چه در آن هست حق است. در این هنگام علی بن ربیعه که از قوم تمیمی بود از او پرسید اگر کسی این کتاب را نپیذیرد چه کار کنیم؟ او در جواب گفت: کار را با شمشیر حل میکنیم! علی بن ربیعه دوباره سوال کرد که چگونه کسی با نپذیرفتن این کتاب مستحق قتل میشود؟ محمد بن عبدالوهاب گفت: آنان به خاطر اینکه مشرک و کافر اند، مستحق قتل میگردند. هنگامیکه محمد بن عبدالوهاب به خانه برگشت پسر عمویش عبدالله بن حسین پیش او آمد و گفت: آیا این راست است که تو با این مذهب خودت خروج میکنی؟ گفت بلی. پسر عمویش گفت به خدا قسم اگر یک نفر از بنی سنان را به این مذهب دعوت کنی سرت را از بدنت جدا میکند. در این روز بین او و پسر عمویش مشاجره در گرفت و عدهای در اثر آن کشته شدند.[۲]
محمد ابن عبدالوهاب زیارت قبور را مبنای تکفیر مسلمانان قرار داد و با این بهانه به مسلمان کشی اقدام کرد. هنگامی که محمد بن عبدالوهاب به عیینه می‌رود و در آنجا به حاکم این شهر به نام عثمان بن حمد بن معمر پناهنده میشود. او با همکاری عثمان زیارتگاه‌هایی را که بر قبرهای صحابه و اولیاء در اطراف این شهر وجود داشت، نابود کرد و هیچ قبری را در قلمرو حکومت عثمان باقی نگذاشت. وقتی که مردم از این کار او باخبر شدند، برعلیه او تحریک شده و نامه‌هایی را به علماء احساء، بصره، و حرمین فرستادند تا بر علیه او و عثمان آنان را یاری کنند و بسیاری از علماء اسلامی بر علیه او کتاب نوشتند و در این تصنیفات او را گمراه، جاهل، مبتدع و تغییر دهنده شرع و سنت معرفی کردند.[۳]
به گفته وهابیها پیروان محمد بن عبدالوهاب در آغاز، خود شان را «موحدون» می‌خواندند لکن دشمنان آنان(مسلمانان) به این باور بودند که محمد بن عبدالوهاب مذهب جدیدی تاسیس کرده است و آن را مذهب وهابی یا وهابیت نامیدند و این نام شیوع پیداکرد.[۴] تمام مورخان نجدی بر وهابیان و اتباع دوره اول سعودی در جنگ‌ها و غیر آن کلمه«موحدین» یا «مسلمین» را اطلاق کرده‌اند و خود آنان هم این اسم را مختص به خود می‌دانستند تا به اینگونه دیگران در ردیف مشرکین قرار گیرند.[۵]
پیروان محمد بن عبدالوهاب پیوسته بر مبنای اعتقادی وهابیت مسلمانان را تکفیر کرده و آنان را قتل عام نمودند. حافظ وهبه مستشار سعودی در کتاب«جزیره العرب فی القرن العشرین» در رابطه با رفتار وهابیها با مسلمانان چنین گذارش میدهد که عبدالعزیز بن عبدالرحمن آل‌سعود گفت: هنگامیکه قبایل در مقابل دعوت ما مقاومت کردند و جد ما آل‌سعود اول، عدهای از شیوخ و بزرگان قبیله «مطیر» را به زندان انداخت بعد از آن چند نفر دیگر از همین قبیله برای آزادی آنها به عنوان واسطه آمدند. ولی آل‌سعود به جای اینکه آنان را آزاد کند همگی را کشتند و سر های بریده آنان را روی غذایی که آماده کرده بودند قرار داده و واسطه‌ها را که پسر عموهای مقتولین بودند برای خوردن این غذا دعوت کردند، چونکه آنان از خوردن غذا امتناع ورزیدند دستور قتل آنها را نیز صادر کرد. ملک عبدالعزیز این مطلب را برای شیوخ قبیله مطیر که در واقعه دیگری برای شفاعت زعیم شان «فیصل الدویش»که توسط او دستگیر و زندانی شده بود، آمده بودند، نقل کرد تا به آنان بفهماند که با تاسی از سلفش او را خواهد کشت. و همین کار را هم کرد و او را کشت و با خونش وضو گرفت تا نماز بخواند.[۶]
امروز دقیقا همین روش را تمام جریانهای تکفیر در جهان اسلام عملی می کنند و همان چیزی را می خواهند و انجام می دهند که خواسته تفکر وهابیت است. بنابراین بدون تردید وهابیت سرچشمه همه جریانهای تکفیری و تروریستی در کشورهای اسلام است. اگر وهابیت در دو قرن پیش از این به وجود نمی آمد و امروز دولت سعودی بر مبنای تفکر وهابیت وجود نمی داشت، وجود جریانهای تکفیری معاصر نیز قابل تصور نبودند و عامل موثری برای ایجاد آنها قابل تمسک نبود.
افزون بر این یک رنگی و همسانی بین گروه ها و جریانهای تکفیری و تفکر وهابیت دلایل و شواهد زیر نیز این رابطه را برهانی می کند.
۱. وهابیت در سالهای اخیر به ویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، فتنه انگیزی خود را به سراسر جهان اسلام گسترش داده و برای این منظور فرقه‌ها و گروههای متعددی را در کشورهای اسلامی برای اختلاف افکنی و نا امنی تاسیس نموده و از آنها به طور جدی حمایت میکند. به گفته محمد صلاح زاید دبیر کل حزب «النصر» مصر که از احزاب وابسته به تفکر صوفی گری در این کشور، تروریسمی که امروز ما در منطقه خاور میانه بویژه در مصر و عراق شاهد آن هستیم ثمره اندیشه انحرافی وهابیت است؛ زیرا این فرقه مغز جوانان را نابود کرده است.[۷]
۲. افغانستان قبل از ظهور طالبان هیچ گاه شاهد افراط گرایی اسلامی نبوده است. اما گسترش وهابیت پس از بحران نفتی دهه ۱۹۷۰م تأثیر زیادی بر سیاست خارجی عربستان گذاشت. وهابیت اولین بار در سال ۱۹۱۲م هنگامی که سید شارع محمد از اهالی مدینه حلقات وهابیون را در تاشکند و دره فرغانه به وجود آورد، وارد آسیای مرکزی و سپس از آنجا و از هند بریتانیا وارد افغانستان گردید و پول و تسلیحات عربستان سعودی به سوی رهبران پشتون که در عربستان آموزش دیده بودند، سرازیر شد و در نتیجه گروه کوچکی از وهابیان سر برآوردند.[۸]
۳. می توان گفت که گروه القاعده مادر گروه های تکفیری و تروریستی در جهان اسلام است. موسس گروه القاعده اسامه بن لادن است که با دیگر همفکران خود آن را تأسیس کرد. اسامه بن لادن خود می گوید: « سعودیها برای مقابله با روسهای کافر مرا به عنوان نماینده خود در افغانستان برگزیدند. من در پاکستان در ناحیه مرزی با افغانستان مستقر شدم. در آنجا از داوطلبانی استقبال می کردم که از سعودی و دیگر کشورهای عربی و مسلمانان می آمدند. اولین پایگاه آموزشی خود را در نقطه ای ایجاد کردم که در آن افسرهای پاکستانی و آمریکایی داوطلبان را آموزش می دادند. تسلیحات را آمریکایی ها و پول آن را سعودیها تأمین می کردند. من به زودی دریافتم که فقط کافی نیست در افغانستان بجنگیم، بلکه باید در تمام جبهه ها و علیه کلیه ستمگران کمونیستی و غربی مبارزه کنیم».[۹] اسامه بن لادن از حامیان سر سخت دولت سعودی بود. او زمانی که ملکه الیزابت نشانی را که شبیه صلیب بوده به شاه فهد اهدا کرده و همکارانش گفته بود که پس شاه فهد است مسلمان نیست، اسامه بن لادن در آغاز به همگکاران خود گفت که محض رضای خدا این بحث ها را کنار بگذارید و به کار خود مشغول باشید و سپس گفته بود : « به هیچ کس اجازه نمی دهم اینجا در باره این موضوع صحبت کند» زیرا اسامه با دشمنان سعودی در جنگ بود نه با خاندان سلطنتی.[۱۰]
این مطلب به وضوح ثابت می کند که بن و گروه او منشاء تمام گروه های تکفیری در کشورهای اسلامی است و به نام های مختلف در این کشورها با تفکر وهابیت راه اندازی شده اند.
۴. گروه های تکفیری در قفقاز از سوی وهابیان به وجود آمده است. بعد از فروپاشیاتحاد جمهایر شوروی وهابی ها در این منطقه نفوذ کرده و جمهوری های چچن، اینگوش که در در این منطقه قرار دارند بر علیه جمهوری فدراسیون روسیه شورش نموده و این موج استقلال طلبی که کانون آن چچن است به تمام قفقاز شمالی سرایت پیدا کرد. پایه گذاران اصلی جریان وهابیت و سلفی گری در منطقه قفقاز شمالی عربستان سعودی ، قطر، کویت، امارات متحده عربی ، ترکیه و آمریکا است. از این رو گروه داعش و گروه های تکفیری غرب آسیا از این منطقه برای خود جنگجو تأمین می کنند. یکی از عوامل اصلی مشارکت این جنگجویان در قالب داعش، موضوع وهابی بودن آنها است.[۱۱]
۵. عربستان و سپس آمریکا از حامیان سنتی گروه داعش است. اطلاعات موثق از نقش سازمان اطلاعات عربستان و شخص«بندر بن سلطان» رئیس سابق دستگاه جاسوسی این کشوردر تشکیل گروه های تروریستی خطرناکی همچو «داعش» و «جبهه النصره» حکایت می کند. عربستان سعودی به عنوان مدعی رهبری جهان اسلام از دیر باز با سایر قدرتهای منطقه و بسط نفوذ خودبا رویکرد تشیع است. از این‌رو همپیمانان ایران به ویژه دولت عراق و سوریه آماج حملات سعودی قرار دارند. راهبر عربستان سعودی، ایجاد فتنه‌های طایفه ای و مذهبی است. به عبارت دیگر دلارهای نفتی عربستان خرج حمایت مالی و تسلیحاتی گروه هایی مانند داعش می شود تا علیه شیعه و همپیمانان جمهوری اسلامی ایران وارد عمل شده و در واقع نقشه شوم اربابان غربی و صهیونیستی خود را در منطقه آسیای غربی پیاده کند.[۱۲]
بنابراین از تشابه عملکرد گروههای تکفیری با وهابیان و نیز از همسانی تفکر این گروه‌ها با عقاید وهابیت و همچنین دلایلی که ارتباط این گروه‌ها را با سردمداران وهابیت و حمایت حاکمان و مفتیان وهابیت را این گروه‌ها ثابت می کند، این نتیجه به دست می آید که وهابیت سرچشمه همه گروه های تکفیری در کشورهای اسلامی است.
پی نوشت:
[۱] . رک: راشد قاسم، الارهاب والتعصب عبرالتاریخ، ص۲۹۲-۲۹۴.
[۲]. محمد بن عبدالوهاب، عزیزالعظمه( المنتخب من مدونات التراث)، ص۱۱۹ به بعد.
[۳] . تاریخ نجد، ص۸۴-۸۷.
[۴] . الدعوه الوهابیه و اثرها فی الفکر الاسلامی الحدیث، ص۲۸.
[۵] . عجلانی، منیر، تاریخ البلاد العربیه السعودیه، ج۲ص۲۷۹.
[۶]. رضوی، سید مرتضی، ماضی الوهابیین و حاضرهم، ص۱۹۶.
[۷]. خبرنامه سیاسی، فرهنگی اجتماعی جامعه مدرسین، شماره۱۱۸۷، ص۶۰.
[۸] . احمد رشید، طالبان (اسلام، نفت و بازی بزرگ جدید)، ص۱۳۹، ترجمه: اسدالله شفایی و صادق باقری، دانش هستی، چ۱، ۱۳۷۹ش.
[۹] . احمد رشید، طالبان، ص۲۰۷.
[۱۰] . استیوکل، بن لادن ها، ص۴۱۳، ترجمه کیهان بهمنی، تهران، نشرثالث، چ۱، ۱۳۹۱ش.
[۱۱] . رک: سید حسن فیروز آبادی و همکاران، تکفیریهای داعش را بشناسیم، ص۱۰۴-۱۰۷، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی، چ۹، ۱۳۹۳ش.
[۱۲] . تکفیری های داعش را بشناسیم،ص۵۳.
نویسنده: حمیدالله رفیعی
