اشاره:
میخائیل یان دوفویه، مستشرق هلندی، در نهم اوت سال ۱۸۳۶م در هلند به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را در رشته الهیات و فلسفه دانشگاه لیدن هلند به پایان رسانید و سپس با انتخاب رشته زبانهای سامی، به آموختن زبان عربی پرداخت. دوفویه پس از آن دروس خود را ادامه داد و با اخذ مدرک دکترای الهیات، به عنوان مترجم زبانهای شرقی، مشغول به کار گردید.
در همین زمان تنظیم نسخه های خطی و کشف و شناسایى آنها از گنجینه های کتابخانه لیدنِ هلند به او محول شد. وی در این زمان به دستنویسهای نفیسی دست یافت که خاورشناسان پیش از او متوجه آنها نشده بودند که از این میان یک سری از کتابهای جغرافیدانهای قرون اولیه اسلامی بود. دوفویه در جریان تدریس خود، برای دانشجویان زبان عربی اهمیتی فراوان قائل بود و یکی از خدمتهایش به آنان، تأسیس مؤسسه ای برای کمک به آنان بود. وی علاوه بر تدریس، ریاست هیأت تحریریه مجلدات سه گانه دایرهالمعارف اسلامی لیدن را برعهده گرفت و در انجمنهای علمیِ شرقشناسی عضویت یافت. دوفویه همچنین به زبانهای فرانسوی، انگلیسی، لاتینی، آلمانی و یونانی تسلط داشت و در حدود سیصد مقاله در مجلات گوناگون ارائه نمود.این خاورشناس پرکار هلندی، دارای اطلاعات وسیعی در زمینه تاریخ و جغرافیای ممالک اسلامی و ادبیات عرب بود و پس از کشف و شناسایى کتاب معروف تاریخ الرُّسَل و الملوک اثر محمد بن جریر طبری، مورخ و دانشمند مشهور مسلمان، شهرت بیشتری به دست آورد. او دقت خود را روی مؤلفان اولیه اسلامی و به خصوص مورخان و جغرافیدانهای مسلمان و شعرای قرون اولیه اسلام متمرکز ساخت و برای مقدمه نویسی، حاشیه نویسی، یادداشتنگاری و فهرستنویسی بر این کتب، تلاش فراوانی به انجام رساند. شهرت دوفویه به عنوان یکی از دانشمندان طراز اول هلندی، علاوه بر تبحر در تاریخ، جغرافیا، ادبیات و کتابشناسی اسلامی و عربی این است که وی به ندرت مرتکب خطا و اشتباه شده است و نسلهای بعد از او با اطمینان خاطر، از یافتههای علمیاش بهره میبردند. تهیه و تدوین متون جغرافیایى عربی قرون سوم و چهارم هجری در هشت جلد و نیز انتشار بیش از ۳۰ نسخه از کتابهای تاریخی و جغرافیایى جهان اسلام، از جمله اقدامات اوست. پروفسور میخائیل یان دوفویه، سرانجام پس از عمری تحقیق و تالیف، در ۱۷ مه ۱۹۰۹م در ۷۳ سالگی درگذشت.
منبع :سایت راسخون
