اشاره:
روایت معتبری که در اصول کافی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و امام رضا(علیه السلام) و دیگر معصومین(علیه السلام) سؤال شد که آیا ممکن است زمین در مقطعی بدون امام باشد. فرمودند:«لو لا الحجه لساخت الأرض بأهلها؛ یعنی ابداً ممکن نیست و اگر زمانی چنین اتفاقی بیفتد زمین اهلش را به درون خود فرو می‌برد.» و عالم وجود متلاشی می‌شود. معنای تعبیر فوق این است که در جمیع عوالم و منظومه‌ها ـ و نه فقط این منظومه شمسی، بلکه در هر کدام از این میلیون‌ها کهکشان، میلیاردها ثوابت و سیارات قرار دارد و در هر کدام از اینها میلیون‌ها مخلوق ـ همه موجودات مرهون عنایات امام زمان(علیه السلام) هستند. حقیقتاً چه نفعی از این بالاتر می‌توان تصور کرد.
امام زمان(علیه السلام) محیط بر عالم وجود است
ماه رجب بسیار ماه باشرافتی است! این ماه هم ماه ولایت است و هم نبوت. هم میلاد ولایت در آن واقع شده و هم نبوت در آن فعلیت یافته است و علاوه بر آن ماجراهای مهم دیگری هم در این ماه اتفاق افتاده که عبارتند از: آزادی نبی‌اکرم (صلی الله علیه و آله) و مسلمان‌ها از تحریم اقتصادی چند ساله‌ای که دچار آن شده بودند، ازدواج امیرالمؤمنین و حضرت زهرا (سلام الله علیها) در پانزدهم این ماه؛ خلاصه اینکه امور مهمی در این ماه واقع شده و شرافت فوق‌العاده‌ای به آن داده است.
شاید تعبیر خوبی نباشد ولی واقعیت این است که خداوند در این ماه خیلی ریخت وپاش دارد و حیف است که انسان از این نعمت‌های عظمای الهی بهره‌ای نبرد. چه دعاهای بسیار پرفایده و آکنده از مضامین عالی برای این ماه وارد شده که هر کدام از این اذکار به حقایقی اشاره دارند به خصوص سوره توحید که من ندیدم در هیچ ماهی به اندازه این ماه نسبت به آن سفارش شده باشد. خواندن این سوره در این ماه آثار فوق العاده‌ای دارد و کاشف از این است که ارتباط ما باید از ناحیه توحید و ولایت شروع شود. در این ماه انسان خیلی راحت می‌تواند برای «تخلیه»۲ موفق شود. زیارت رجبیه حضرت علی‌بن موسی الرضا(علیه السلام) که چه مضامین عالی‌ای دارد، باز مربوط به این ماه است. مکرر عرض کرده‌ام در نیمه شبی بلند شوید نماز شب و یا لااقل دو رکعت نماز حاجت بخوانید و دست‌ها را به سوی خدا بلند کنید و هرچه دلتان می‌خواهد از او طلب کنید به جان امام زمان قسم خدا احدی را محروم و دست خالی برنمی‌گرداند.
ماه رجب ماه تجارت و ماه بایگانی کردن پرونده‌هاست و امیدواریم خداوند همه ما را از عنایات خاصه‌اش در این ماه بهره‌مند بگرداند. باز یکی از اعمال این ماه که آثار بسیار فوق‌العاده‌ای دارد «اعتکاف» است. در آن ایام که در نجف بودیم معمولاً بزرگان حاجات مهمشان را به وسیله اعتکاف تأمین می‌کردند.
بحث ما درباره منافع وجودی حضرت بقیه‌الله (علیه السلام) در ایام غیبت بود. شاید برای برخی این سؤال پیش بیاید که الآن ایشان در پس پرده غیبت هستند و نه تشرفی به محضرشان می‌شود و نه استخاره‌ای برای ما می‌گیرند و نه در مشکلات خانوادگی مثلاً علمی و… کاری برای ما می‌کنند خلاصه، این همه حاجت پاگیر داریم و حضرت برای ما هیچ کاری نمی‌کنند پس نعوذ بالله حضرت که بیش از ۱۱۶۷ سال از عمر شریفشان می‌گذرد چه نفعی برای ما دارند؟ در جلسات قبل مفصلاً درباره شباهت‌های ایشان با خورشید ـ که در چند روایت این شباهت بیان شده است ـ صحبت کردیم.
روایتی است از حضرت بقیه الله (علیه السلام) که از ائمه دیگر(علیه السلام) نیز مشابه آن روایت شده که حضرت مى فرمایند:
«نحن صنایع ربّنا و الخلق بعد صنایع لنا (یا صنایعنا)» تعبیر لطیفی است که چند تن از معصومین(علیه السلام) فرموده‌اند:
«ما دست‌پرورده حضرت حق هستیم و عالم وجود دست‌پرورده ما.» به عبارت دیگر یعنی وجود ما منتسب به حضرت حق است و وجود جمیع ماسوی الله منتسب به ما، و ما روح عالم وجودیم.
ما روایات دیگری را هم داریم که مشابه این تعبیر را دارند. روایت معتبرى که در اصول کافی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و امام رضا(علیه السلام) و دیگر معصومین(علیه السلام) سؤال شد که آیا ممکن است زمین در مقطعی بدون امام باشد. فرمودند:
«لو لا الحجه لساخت الأرض بأهلها؛ یعنی ابداً ممکن نیست و اگر زمانی چنین اتفاقی بیفتد زمین اهلش را به درون خود فرو می‌برد.» و عالم وجود متلاشی می‌شود.
معنای تعبیر فوق این است که در جمیع عوالم و منظومه‌ها ـ و نه فقط این منظومه شمسی، بلکه در هر کدام از این میلیون‌ها کهکشان، میلیاردها ثوابت و سیارات قرار دارد و در هر کدام از اینها میلیون‌ها مخلوق ـ همه موجودات مرهون عنایات امام زمان(علیه السلام) هستند. حقیقتاً چه نفعی از این بالاتر می‌توان تصور کرد.
امام صادق(علیه السلام) در روایتی فرمودند:
«منزه است حضرت حق که کل عالم وجود را برای امام مسخر کرده و کلید‌های حرکت را به دست او داده است.» مسلماً این حرکت شامل هر دو حرکت وضعی و انتقالی این ثوابت و سیارات می‌شود.
مگر در دعای ندبه نمی‌خوانیم «این السبب المتصل بین الارض و السماء» امام واسطه فیض است و چون افاضه فیض از مبدأ فیاض به عالم وجود قطع نمی‌شود به طور طبیعی ما در هر لحظه به وجود امام زمان نیازمندیم. بزرگان این مثال را زده‌اند که هر خط مجموعه‌ای از بی‌نهایت نقطه است و گویا که صدها و هزاران صفر کنار هم گذاشته‌اند و استمرار این خط منوط به آن است که این افاضه هر لحظه ادامه پیدا کند و به محض آنکه قطع شود این خط هم قطع می‌شود.
مثال دیگری که بزرگان برای فهم این موضوع زده‌اند مسئله ترانس‌ها (ترانسفورماتورها)یی است که در ورودی شهرها نصب می‌کنند. اگر برقی که در مبدأ تولید برق وجود دارد به برق‌های شهری متصل شود همه آنها را می‌سوزاند و به عکس هم اگر برای لحظه‌ای این برق قطع شود فاجعه به بار می‌آید.
البته این ویژگی مختص حضرت بقیه‌الله (علیه السلام) نیست و چهارده معصوم(علیه السلام) همگی این ویژگی را داشته‌اند. این افاضه از مبدأ فیاض به طور دائمی برای همه موجودات بوده است چه انسان باشند چه غیرانسان. علاوه بر آن امام زمان(علیه السلام) اشراف ولایت قیومی بر عالم وجود دارد و لحظه‌ای از من و شما و هیچ یک از موجودات غافل نیست ومعنای ولایت کلیه‌ای که گاهی از آن صحبت به میان می‌آید همین است. به واسطه این احاطه قیومی به عالم وجود، جمیع کائنات مجذوب او هستند و گوش به فرمان و منتظر دستورات او. حضرت اباعبدالله(علیه السلام) قسم جلاله می‌خوردند که: «والله ما خلق الله شیئاً إلّا أمره بإطاعته لنا؛
به خدا سوگند که خداوند هیچ چیزی را نیافرید مگر اینکه او را به اطاعت ما امر کرد.»
یعنی جمیع موجودات مطیع فرمان ولی هستند.
حضرت سلمان، رشید حجری، کمیل بن زیاد نخعی، میثم تمار، حبیب بن مظاهر نخعی و امامزاده‌ها هم ولایت داشته‌اند البته در حد و اندازه‌ای به مراتب پایین‌تر و کمتر از آن ذوات مقدسه. بعضی از علمای ما هم مثل مرحوم ملاحسین‌قلی همدانی، سید علی آقای قاضی، آخوند خراسانی، آقا سید احمد کربلایی چنین ویژگی‌هایی داشته‌اند، کتاب‌ها را مطالعه کنید ببینید درباره این بزرگان چه مطالبی نوشته‌اند.۴ باز اینکه در دعای ندبه می‌خوانیم: «أین باب الله الذی منه یوتی.» اشاره به همین موضوع است.
اگر بخواهیم با منافع و برکات وجودی امام عصر(علیه السلام) آشنا شویم باید سراغ زیارت جامعه برویم که به معنای واقعی شناسنامه اهل بیت و چهارده نور مقدس(علیه السلام) است. در آنجا آمده:
«بکم یمسک السماء أن تقع علی الأرض إلّا بأذنه.»… عرضه می‌داریم: یابن رسول‌الله به واسطه شماست که آسمان روی زمین فرود نمی‌آید و عالم متلاشی نمی‌گردد و به واسطه رحمت وجود شماست که باران رحمت بر ما می‌بارد و در ادامه آمده: «و ساسه العباد و أرکان البلاد و أبواب الإیمان و اُمناء الرحمن و...» که بعد هم از این منافع عام و هم نفع خاص این ذوات مقدسه بیان می‌شود: «به وسیله شماست که عبادات ما مقبول درگاه خداوند می‌شود و اعمال واجب ما به درجه مقبولی می‌رسد.» این تعبیر زیارت جامعه اشاره به روایتی است که حضرت حق می‌فرماید: «قسم به عزت و جلالم اگر کسی در روز قیامت با عبادت ثقلین ـ یعنی جن و انس ـ بیاید در حالی که همه روزها را روزه و شب‌ها را به عبادت گذرانده باشد، بدون ولایت اهل بیت(علیه السلام) آمده باشد، او را به رو در آتش جهنم می‌اندازم.»
فقط این را فراموش نکنیم که باید متوجه حضرت باشیم. ذکر «یابن الحسن» را فراموش نکنید. دنیا می‌خواهی، آخرت می‌خواهی، عزت و ریاست می‌خواهی و خلاصه هر چه می‌خواهی بگو یابن الحسن، یابن الحسن. واسطه اوست و اوست که باید عنایت بکند. گفت:
گر گدا کاهل بود تقصیر صاحب‌خانه چیست؟
در این ایام دعا کردن به امام زمان را فراموش نکنید. حضرت را درِ خانه خدا واسطه کنید. و امام زمان خیلی در خانه خدا آبرو دارد. می‌دانید آقا چقدر هر خلاف شرعی که از شما می‌بیند ناراحت و غمگین می‌شود، حال در نظر بگیرید که حضرت محیط به عالم وجود است و خلاف شرع‌های همه ما را می‌بیند. ولی ایشان مأمور به جبر است و تحمل می‌کند. اگر خداوند از قلب امام زمان(علیه السلام) خداوند محافظت نکرده بود متلاشی می‌شد. هر کدام از ما سه چهار تا مصیبت ببینیم نمی‌توانیم خودمان را کنترل کنیم آن وقت این همه مصائب بر قلب امام زمان(علیه السلام) وارد می‌شود قطعاً با عنایت خداست که این قلب سالم مانده است.
منظور اینکه به یاد امام زمان باشید. هرچند حضرت هیچ احتیاجی ندارند که من و شما دعایشان کنیم و به یاد ایشان باشیم و خداوند خود ضامن شده که وجود این واسطه فیض را نگهداری کند ولی حقیقت این است که وقتی من دو رکعت نماز خواندم و به ایشان یا مادر بزرگوارشان هدیه کردم سیم خودم را متصل کرده‌ام و آن موقع است که انوار ولایت جلوه می‌کند و مرا فرا می‌گیرد و من استفاده می‌کنم. نماز من یک شاهی ارزش ندارد. آخر اگر این نماز و ذکر و ورد من اثر داشت که بعد از این همه دعا که برای خودم کرده بودم اثر می‌کرد. این خود بهترین دلیل است برای اینکه وقتی ما برای حضرت دعا می‌کنیم در واقع استفاده‌اش برای خود ماست. وقتی ما مورد عنایت قرار بگیریم همانند یک لامپ یا باتری شارژ می‌شویم و هرچه بیشتر به ایشان دعا کنیم بیشتر مورد عنایت قرار می‌گیریم چرا که همه کارها به دست حضرت است.
یک داستان هم در پایان صحبت‌ها برایتان نقل می‌کنم و دعایتان می‌کنم. شخصی بود به نام حاج مؤمن که با شهید دستغیب به نجف مشرف شده بودند و شهید دستغیب می‌فرمودند: من افتخار می‌کنم که خداوند توفیق داده مدتی را در خدمت حاج مؤمن باشم و بعضی از داستان‌های مربوط به او را در کتاب داستان‌های شگفت نقل کرده است. شخصیتی بوده که هر ماه مرتب به خدمت حضرت مشرف می‌شده و بعضاً نمازهایش را به ایشان اقتدا می‌کرده است.
یکی از خاطراتی که حاج مؤمن نقل کرده این بوده که روزی به منزل دایی‌اش می‌رود و می‌بیند که همه دارند گریه می‌کنند. علت را جویا می‌شود می‌گویند: حکم اعدام پسر ما صادر شده چون یک اسلحه از دولت جابه‌جا کرده است به ما گفته‌اند حکم اعدامش صادر شده و فردا فلان ساعت بیایید فلان جا جنازه‌اش را تحویل بگیرید. حاج مؤمن می‌گوید: به دایی‌ام گفتم، دایی جان ناراحت نباش. امروزتمام کارهای عالم زیر نظر مولایم امام زمان است. تا امام زمان نخواهد غیرممکن است چنین اتفاقی بیفتد. من امشب از مولایم امام زمان (علیه السلام) می‌خواهم که واسطه شوند تا مشکل شما حل بشود و یک دستورالعملی هم به خود آنها دادم که آن شب عمل کنند.
فردا صبح به خانه آنها رفتم و دیدم که خیلی خوشحالند. پرسیدم چه شد دایی؟ گفت: دیشب که مشغول انجام آن عمل بودیم تا قبل از اذان صبح که تمام شد بلافاصله یک عطر و نور فوق‌العاده‌ای فضا را احاطه کرد. دیدیم یک آقایی اینجا ایستاده‌اند. سلام کردیم. جواب دادند. گفتند: ناراحت نباشید فرزند شما قبل از ظهر صحیح و سالم به منزل باز می‌گردد. از خوشحالی غش کردیم و مدتی بعد به هوش آمدیم. آفتاب نزده بود و نماز صبح را خواندیم و منتظریم تا ببینیم چه می‌شود.
صحبت او که تمام می‌شود اندکی بعد پسرشان صحیح و سالم به منزل برمی‌گردد. خلاصه اینکه همه چیز به دست آقاست و تا نخواهند کاری نمی‌شود و چیزی اتفاق نمی افتد.
به آقا توسلات داشته باشید و حوائجتان را از آقا بخواهید و سعادت و تکاملمان را از ایشان تقاضا داریم.
خدایا قسمت می‌دهیم به عزت محمد و آل محمد فرج امام زمان را نزدیک بفرما؛
موانع ظهورشان را برطرف کن و اسامی ما را در طومار انصار و اصحابشان ثبت و ضبط بفرما.
خدایا قسمت می‌دهیم به عزت محمد و آل محمد قلوب ما را به نور ایمان و معرفت و تقوا و ولایت بیش از پیش منور بفرما.
آیت الله شیخ محمد ناصرى
پى نوشت:
۱. برخی از زمان‌ها، مکان‌ها، احوال بر بعضی دیگر شرافت دارند و علما من جمله رهبر معظم انقلاب [امام خمینی] در این باره مفصلاً صحبت کرده‌اند. حال اینکه آیا این شرافت ذاتی است یا اکتسابی بحثی است بین بزرگان که اینجا محل طرح آن نیست.
۲. [تخلیه و تجلیه و… مراحلی هستند که عرفا براى سیر و سلوک برشمرده‌اند. و منظور از تخلیه، پاک‌شدن از صفات رذیله می‌باشد.]
۳. منظور از خلق در این روایت عالم وجود و همه مخلوقات است.
۴. در یک روایت آمده است: «عبدی أطعنی حتّی أجعلک مثلی» یعنی بنده من مرا اطاعت کن تا تو را مثل خودم کنم یعنی همانند من که می‌گویم باش موجود می‌شود تو هم به هرچه بگویی باش، موجود می‌شود، و مستجاب الدعوه می‌شوی. این بزرگان هم یک همچنین مسیری را طی کرده بودند.
۵. زمان داستان مربوط به پیش از انقلاب اسلامی است.
۶. منظور این دوره است.
منبع :ماهنامه موعود شماره ۶۶
