امام علی (علیه السلام) در روایاتی به فضائل و مقامات خود اشاره می کنند که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
«نشان الهی»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
ما للّه عزّ وجلّ آیهٌ هِی أکبرُ مِنّی؛
خداوند عز و جل را آیتى بزرگتر از من نیست.
«الکافی: ۱ / ۲۰۷ / ۳ »
«فرمانبرداری ازخدا»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
واللّه، لَأنْ أبِیتَ على حَسَکِ السَّعْدانِ مُسَهَّدا أو اُجَرّ فی الأغْلالِ مُصَفَّدا أحَبُّ إلیَّ مِن أنْ ألقَى اللّه ورسولَه یومَ القیامهِظالما… . واللّه، لو اُعْطیتُ الأقالِیمَ السَّبعهَ بما تَحتَ أفلاکِها على أن أعصِیَ اللّه فی نَمْلهٍ أسْلُبُها جُلْبَ شَعیرهٍ ما فَعَلْتُه؛
به خدا سوگند اگر شب را بر روى اشتر خار تا صبح بیدار مانم و مرا در کُند و زنجیرها کت بسته بکشند خوش تر دارم از این که در روز رستاخیز، خدا و پیامبرش را با عنوان ستمکار دیدار کنم… . به خدا سوگند اگر هفت اقلیم را با آنچه زیر آسمان هاى آنهاست به من دهند تا با گرفتن پوست جوى از دهان مورچه اى خدا را نافرمانى کنم چنین نخواهم کرد.
«نهج البلاغه: الخطبه ۲۲۴ »
«چراغ در تاریکی»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إنّما مَثَلی بینَکُم کالسِّراجِ فی الظُّلمَهِ، یَستَضیءُ بها مَن وَلَجَها؛
همانا حکایت من در میان شما همچون چراغ در تاریکى است که هر کس به حریم آن درآید از نور آن روشنایى مى گیرد.
«غرر الحکم: ۸۸۸۳ »
«فضایل امام علی(ع)»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أنا الهادی، وأنا المُهتَدی، وأناأبو الیَتامى والمَساکینِ، وزوجُ الأراملِ، وأنا مَلْجَأُ کلِّ ضعیفٍ، ومأمَنُ کلِّ خائفٍ، وأنا قائدُ المومنینَ إلَى الجنّهِ، وأنا حَبلُ اللّه المتینُ، وأنا عُروَهُ اللّه الوُثْقى، وکلمهُ التَّقوى، وأنا عَینُ اللّه، ولسانُهُ الصّادقُ، ویَدُهُ؛
من رهنمایم، من ره یافته ام. پدر یتیمان و مستمندانم، سرپرست بیوه زنانم، پشت و پناه هر ناتوانى هستم و مامن هر وحشتزده اى؛ من رهنماى مومنان به سوى بهشتم، ریسمان استوار خدایم، حلقه و دستاویز محکم خدایم و کلمه تقوا؛ من چشم خدایم و زبان راستگوى او و دست او.
«التوحید: ۱۶۴ / ۲ »
«نبأ عظیم»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إنّی فیکُم أیُّها النّاسُ کهارونَ فی آلِ فِرعونَ، وکبابِ حِطّهٍ فی بنی إسرائیلَ، وکسفینهِ نوحٍ علیه السلام فی قومِ نوحٍ، وإنّی النّبأُ الأعظمُ، والصِّدّیقُ الأکبرُ، وعن قلیلٍ ستَعْلَمونَ ما تُوعَدونَ؛
اى مردم! همانا من در میان شما مانند هارونم در میان فرعونیان و همچون باب حطّه ام در میان بنى اسرائیل و چونان کشتى نوح علیه السلام در میان قوم نوح، منم آن «نبا» اعظم و آن صدّیق اکبر. و بزودى آنچه را وعده داده شده اید خواهید دانست.
«تنبیه الخواطر: ۲ / ۴۱ »
«توانایی علم امام»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
یامعشرَ النّاسِ، سَلُونی قبلَ أن تَفْقِدونی، سَلُونی فإنّ عندی عِلمَ الأوَّلینَ والآخِرِینَ. أمَا واللّه ِ لو ثُنِیَ لی الوِسادُ لَحَکَمْتُ بینَ أهلِ التّوارهِ بتَوراتِهم … ـ ثُمّ قالَ: ـ سَلُونی قبلَ أن تَفْقِدونی، فوالّذی فَلَقَ الحَبّهَ وبَرأَ النَّسَمَهَ لو سَألتُمونی عن آیهٍ آیهٍ لأخبَرتُکُم بوقتِ نُزولِها وفی مَن نَزلَتْ؛
اى مردم! پیش از آن که مرا از دست دهید از من بپرسید . از من سؤال کنید؛ زیرا دانش اولین و آخرین نزد من است. سوگند به خدا که اگر بر مسند داورى تکیه زنم میان پیروان تورات بر اساس تورات آنان داورى مى کنم و … [آن گاه فرمودند:] از من بپرسید پیش از آن که مرا از دست دهید. سوگند به آن که دانه را شکافت و انسان را آفرید اگر از آیه آیه قرآن از من بپرسید به شما خواهم گفت که چه وقت و درباره چه کسى نازل شده است.
«الارشاد: ۱ / ۳۵ »
«کنجکاوی در حدیث»
امام علی (علیه السلام) فرمودند :
لَیسَ کُلُّ أصحابِ رَسولِ اللّهِ صلّی اللّه علیه و آله مَن کانَ یَسأَلُهُ ویَستَفهِمُهُ، حَتّى إن کانوا لَیُحِبّونَ أن یَجیءَ الأَعرابِیُّ والطّارِئُ فَیَسأَلَهُ علیه السلام حَتّى یَسمَعوا . وکانَ لا یَمُرُّ بی مِن ذلِکَ شَیءٌ إلاّ سَأَلتُهُ عنهُ وحَفِظتُهُ؛
چنین نبود که همه اصحاب رسول خدا (صلی اللّه علیه و آله) از آن حضرت پرسیده و براى فهم آن کنجکاوى نمایند، حتى که دوست داشتند بادیه نشین و غریبى از راه برسد و از آن حضرت بپرسد تا ایشان بشنوند، ولى در این باب چیزى بر من نگذشت مگر این که از آن حضرت پرسیده و آن را حفظ کردم.
«از نهج البلاغه، خطبه ۲۱۰ »
«قرآن وعلی»
امام علی (علیه السلام) فرمودند :
سَلونی عَن کِتابِ اللّهِ، فَإِنَّهُ لَیسَ مِن آیَهٍ إلاّ وقَد عَرَفتُ بِلَیلٍ نَزَلَت أم بِنَهارٍ، فی سَهلٍ أم فی جَبَلٍ؛
پیرامون کتاب خدا از من بپرسید، چه، آیه اى نازل نشده است مگر آن که من مى دانم در شب فرود آمده یا در روز و در دشت یا در کوهستان.
«امالی مفید، ص ۱۵۲»
«علوم اهل بیت علیهم السلام»
امام علی (علیه السلام) فرمودند :
تَاللّهِ، لَقَد عُلِّمتُ تَبلیغَ الرِّسالاتِ، وإتمامَ العِداتِ، وتَمامَ الکَلِماتِ، و عِندَنا أهلَ البَیتِ أبوابُ الحِکَمِ، وضِیاءُ الأَمرِ؛
سوگند به خدا، رساندن پیغام ها و وفاى به وعده ها و همه معانى را یاد گرفتم و ابواب علم و معرفت و راه روشن در نزد ما اهل بیت است.
«از نهج البلاغه، خطبه ۱۲۰»
«تاسی از پیشوا»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إنَّ اللّه جَعَلَنی إماما لِخَلْقِهِ، فَفَرَضَ عَلَیَّ التَّقْدیرَ فی نَفْسی ومَطْعَمی ومَشْرَبی ومَلْبَسی کَضُعَفاءِ النّاسِ، کَیْیَقْتَدیَ الفقیرُ بِفَقْری، ولا یُطْغِیَ الغَنِیَّ غِناهُ؛
خداوند مرا پیشواى خلق خود قرار داد. از این رو، بر من واجب کرد که درباره خودم و خورد و خوراک و پوشاکم همانند مردمان تنگدست باشم تا نادار به نادارى من تاسى جوید و توانگر را توانگرى اش به طغیان و سرکشى نکشاند.
«بحار الانوار: ۴۰ / ۳۳۶ / ۱۷ »
«حافظ قرآن»
امام علی (علیه السلام) فرمودند :
ما نَزَلَت عَلى رَسولِ اللّهِ اکرم صلّی اللّه علیه و آله آیَهٌ مِنَ القُرآنِ إلاّ أقرَأَنی ها وأملاها عَلَیَّ فَکَتَبتُ ها بِخَطّی، وعَلَّمَنی تَأویلَ ها وتَفسیرَها، وناسِخَها ومَنسوخَ ها، ومُحکَمَ ها ومُتشابِهَ ها، وخاصَّ ها وعامَّ ها؛
آیه اى از قرآن بر پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله نازل نشده است مگر آن که قرائت آن را به من آموخته و بر من املا فرموده و من آنها را با خطّ خود نوشته ام و تأویل و تفسیر و ناسخ و منسوخ و محکم و متشابه و خاص و عام آن را به من یاد داده است.
«اصول کافی، ج ۱، ص ۶۴ »
«دانش عمیق»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اندَمَجْتُ على مَکْنونِ عِلمٍ لو بُحْتُ بهِ لاضْطَرَبْتُمُ اضْطِرابَ الأرشِیَهِ فِی الطَّوِیِّ البعیدهِ؛
دانشى در سینه نهان دارم که اگر آن را آشکار سازم همچون ریسمانهاى دلوِ آویخته در چاهى عمیق به لرزه درمى آیید.
«نهج البلاغه: الخطبه ۵ »
«مظهر عجایب»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أنا عَلَمُ الهُدى، وکَهْفُ التُّقى، ومَحَلُّ السَّخاءِ، وبَحرُ النَّدى، وطَودُ النُّهى؛
من پرچم هدایتم، و پناهگاه پرهیزگارى، و جایگاه سخاوت، و دریاى جود و جوانمردى، و کوه خِرد.
«نهج السعاده: ۳ / ۷۹ »
«ظلم ناحق»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
ما لَقِیَ أحدٌ مِن النّاسِ ما لَقِیتُ؛
ظلمى که به من رسیده به احدى از مردم نرسیده است.
«شرح نهج البلاغه: ۴ / ۱۰۳ »
«ستم عکس»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
کنتُ أرى أنّ الوالیَ یَظلِمُ الرَّعیّهَ، فإذا الرّعِیّهُ تَظلِمُ الوالیَ؛
من فکر مى کردم که والى بر مردم ستم مى کند اما اکنون مى بینم که مردم بر والى ستم روا مى دارند.
«تنها مظلوم عالم»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
ما زِلْتُ مُذ قُبِضَ رسولُ اللّه (صلى الله علیه و آله) مظلوما؛
از همان زمان که پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) رحلت کرد همواره مظلوم بوده ام.
«خصائص الائمه علیهم السلام: ۹۹ »
«شجاعت در جنگ آوری»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إنّی لَم أفِرَّ مِنَ الزَّحفِ قَطُّ، ولَم یُبارِزْنی أحدٌ إلّا سَقَیتُ الأرضَ مِن دَمِهِ؛
همانا من هرگز از میدان جنگ و جهاد نگریخته ام و هیچ کس به پیکار من نیامد مگر آن که زمین را از خونش سیراب کردم.
«الخصال: ۵۸۰ / ۱ »
«ظاهر فریبکار»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أنا الّذی أهَنْتُ الدُّنیا؛
منم که دنیا را خوار و بی مقدار شمردم.
«تاریخ دمشق: ۴۲ / ۴۸۹ »
«یار باوفا»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أنا صِنْوُ رسولِ اللّه، والسّابقُ إلَى الإسلامِ، وکاسِرُ الأصنامِ، ومُجاهِدُ الکُفّارِ، وقامِعُ الأضدادِ؛
من یار و برادر مهربان پیامبر خدایم و پیشگام در اسلام و شکننده بتها و ستیزنده با کافران و براندازنده دشمنان دین.
«غرر الحکم: ۳۷۶۱ »
«پیش قدم در عمل»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إنّیلا أحُثُّکُم على طاعهٍ إلّا وأسْبِقُکُم إلَیها، ولا أنْهاکُم عن معصیهٍ إلّا وأتَناهى قَبلَکُم عنها؛
همانا من، شما را به طاعتى وا نمى دارم مگر آن که خود جلوتر از شما آن را انجام مى دهم و از گناهى باز نمى دارم جز آن که خودم پیش از شما از آن باز مى ایستم.
«غرر الحکم: ۳۷۸۱ »
«راه نجات»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أنا قَسیمُ اللّه بینَ الجَنّهِ والنّارِ، لا یَدخُلُهاداخِلٌ إلّا على حَدِّ قَسْمی، وأنا الفاروقُ الأکبرُ، وأنا الإمامُ لِمَن بَعدِی، والمُؤَدِّی عَمَّن کانَ قَبلی؛
من از جانب خدا قسمت کننده بهشت و دوزخم . هیچ کس وارد آن نمى شود مگر به تقسیم من. منم فاروق اکبر (بزرگترین جداساز حق و باطل)، منم امام مردم پس از خودم، و اداکننده از جانب کسى که پیش از من بود (یعنى پیامبر خدا صلى الله علیه و آله).
«الکافی: ۱ / ۱۹۸ / ۳ »
«علی اسطوره عالم»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
قالَ رسولُ اللّه (صلى الله علیه و آله): لَوْلاکَ یا علِیّ، ما عُرِفَ المومنونَ مِنْ بَعْدی
پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) فرمودند: اى على! اگر تو نبودى بعد از من مومنان شناخته نمى شدند .
«کنز العمال: ۳۶۴۷۷»
«رهبر عادل»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أنَا یَعسوبُ المُؤمِنینَ، وَالمالُ یَعسوبُ الُفجّارِ؛
من پیشواى مومنانم و مال و دارایى، زمامدار فاجران .
«نهج البلاغه: الحکمه ۳۱۶ »
«نخستین شیعه»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أنا أوَّلُ مَن أسلَمَ؛
من نخستین کسى هستم که اسلام آوردم.
«تاریخ دمشق: ۴۲ / ۳۱ »
«نخستین عابد»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أنا أوَّلُ مَن صَلّى مَع النّبیِّ (صلى الله علیه و آله)؛
من نخستین کسى هستم که با پیامبر (صلى الله علیه و آله) نماز گزارد.
«تاریخ دمشق: ۴۲ / ۳۱ »
«منتقم قیامت»
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أنا أوَّلُ مَن یَجْثو لِلخُصومَهِ بینَ یدَیِ اللّه عزّ وجلّ یومَ القیامهِ؛
من نخستین کسى هستم که در روز قیامت براى دادخواهى [ از دشمنان ] در برابر خداوند عز و جل بر زانو مى نشیند.
«تاریخ دمشق: ۴۲ / ۴۷۵ »
برای خواندن فضائل حضرت از زبان پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می توانید به مقاله احادیثی در مورد امام علی (ع) از پیامبر اکرم (ص) مراجعه بفرمایید.
